Ανακαινίστηκε το «Μαουτχάουζεν» όπου εξολοθρεύτηκαν 3.700 Έλληνες

Την όχι και τόσο συνεπή προσπάθεια, στα πρώτα μεταπολεμικά χρόνια, για την πλήρη διαλεύκανση όλων των ναζιστικών εγκλημάτων και για την αξιοπρεπή αποζημίωση των θυμάτων της ναζιστικής περιόδου, καυτηρίασε ο ομοσπονδιακός πρόεδρος της Αυστρίας, Χάιντς Φίσερ, στην ομιλία του στην τελετή των εγκαινίων. Μόλις στη δεκαετία του 1980, πολιτική και επιστήμη άρχισαν, σε ευρεία κλίμακα και εντατικά, να βρίσκονται αντιμέτωπες με τη διαχείριση της φρίκης του ναζιστικού καθεστώτος και της αυστριακής συνενοχής σε αυτόν, «αργά, αλλά όχι τόσο πολύ αργά», ανέφερε χαρακτηριστικά ο Αυστριακός πρόεδρος.

Στην τελετή παραβρέθηκαν, μεταξύ άλλων, οι πρόεδροι της Πολωνίας Μπρόνισλαβ Κομορόφσκι και της Ουγγαρίας Γιάνος Αντερ, η Ισραηλινή υπουργός Δικαιοσύνης Ζίπι Λίβνι, 30 από τους τελευταίους, ανά των κόσμο, επιζώντες του Μαουτχάουζεν και 500 προσκεκλημένοι εκπρόσωποι της δημόσιας ζωής από την Αυστρία και το εξωτερικό, ενώ την ερχόμενη Κυριακή 12 Μαίου, στην ετήσια τελετή μνήμης, αναμένονται δεκάδες αντιπροσωπείες από όλη την Ευρώπη και πολλές χιλιάδες προσκυνητές. Κατά την τελετή των εγκαινίων, οι επιζώντες και οι οικείοι θυμάτων του Μαουτχάουζεν, επέδωσαν στους υπεύθυνους των μουσειακών εγκαταστάσεων ένα «Κιβώτιο του χρόνου», με προσωπικά τους αναμνηστικά αντικείμενα από τα χρόνια που υπήρξαν κρατούμενοι στο στρατόπεδο του θανάτου, τα οποία και θα τοποθετηθούν στις δύο νέες μόνιμες εκθέσεις, ως υπόμνηση για τις επόμενες γενιές.

Στο επίκεντρο της αναμόρφωσης των μουσειακών εγκαταστάσεων του Μαουτχάουζεν, και της δημοκρατικο-πολιτικής εκπαιδευτικής τους αποστολής για τις νέες γενιές, βρέθηκε η πλήρως νέα συγκρότηση των μόνιμων εκθέσεων, οι οποίες αντικαθιστούν τη μέχρι τώρα έκθεση που υπήρχε από τις αρχές της δεκαετίας του 1960, ενώ δεν θα είναι πλέον δυνατή η επίσκεψη, όπως μέχρι τώρα, των θαλάμων αερίων. Στο κέντρο των αναμορφωμένων εγκαταστάσεων βρίσκεται και ο αποκαλούμενος «Χώρος των ονομάτων», με καταγεγραμμένα 81.000 από τα θύματα - που θανατώθηκαν στο στρατόπεδο συγκέντρωσης από τους ναζιστές - με τα ονόματά τους στη γλώσσα και τη γραφή των χωρών της καταγωγής τους.

Με τις αναμορφωμένες εγκαταστάσεις δίνεται μία πολύ γενικότερη και πληρέστερη εικόνα της ιστορίας του τόπου του μαρτυρίου, με την ελπίδα να αγγίξουν και τις μελλοντικές γενιές, που δεν θα έχουν πλέον κάποια άμεση προσωπική επαφή με την περίοδο του ναζισμού είτε από συγγενείς είτε γνωστούς που την είχαν οι ίδιοι ζήσει. Το στρατόπεδο συγκέντρωσης στο Μαουτχάουζεν, έξω από το ομώνυμο χωριό, 170 χιλιόμετρα δυτικά της Βιέννης, ιδρύθηκε από τους Γερμανούς ναζιστές τον Αύγουστο του 1938, αρχικά για να μεταφερθούν εκεί κρατούμενοι από το στρατόπεδο συγκέντρωσης του Νταχάου και μετά από το Αουσβιτς.

Μέχρι την απελευθέρωσή του από συμμαχικά στρατεύματα, στις 5 Μαίου 1945, πάνω από 206.000 κρατούμενοι, από συνολικά 40 χώρες, γνώρισαν στο Μαουτχάουζεν ό,τι πιο απάνθρωπο μπορεί να συλλάβει ο ανθρώπινος νους και για τους 122.797 από αυτούς - ανάμεσά τους και 3.700 Έλληνες - η απελευθέρωση ήλθε πολύ αργά, είχαν ήδη αφήσει στα κρεματόρια του Μαουτχάουζεν την τελευταία τους πνοή. Μετά τον πόλεμο οι εγκαταστάσεις του ναζιστικού στρατοπέδου συγκέντρωσης μετατράπηκαν σε μουσείο και τόπο προσκυνήματος με μνημεία των χωρών που είχαν εκεί τα θύματά τους και κάθε χρόνο, στην επέτειο απελευθέρωσης, συρρέουν στο Μαουτχάουζεν πολλές χιλιάδες προσκυνητές από τα πέρατα της Ευρώπης, αλλά και οι ελάχιστοι επιζώντες του.

Όπως κάθε χρόνο, έτσι και κατά τις φετινές τελετές μνήμης των θυμάτων στο Μαουτχάουζεν, την ερχόμενη Κυριακή, ο Ελληνισμός θα τιμήσει τη μνήμη των 3.700 Ελλήνων νεκρών, με τρισάγιο, κάλεσμα νεκρών, καταθέσεις στεφάνων, αλλά και με παρουσίαση του μνημειώδους έργου του Μίκη Θεοδωράκη «Μαουτχάουζεν» από το μουσικό σχήμα της Βιέννης «Οι Έλληνες». Το «Μαουτχάουζεν», ο μεγάλος μουσικοσυνθέτης, το μελοποίησε, το 1966, σε ποίηση, του εκλιπόντα μεγάλου Έλληνα Ακαδημαϊκού, συγγραφέα και ποιητή, Ιάκωβου Καμπανέλλη, ο οποίος υπήρξε για δυόμισι χρόνια κρατούμενος στο στρατόπεδο συγκέντρωσης και ένας από τους ελάχιστους επιζώντες του.