«Όποιος πολιτικός δεν καταλαβαίνει, να τον πάρουμε στο Διάστημα»

ΤΟΥ ΘΑΝΑΣΗ ΑΥΓΕΡΙΝΟΥ

Λίγο μετά την τέταρτη διαστημική του πτήση και μετά την εμπειρία της έπαρσης της ρωσικής σημαίας στην Τελετή Έναρξης των Χειμερινών Ολυμπιακών Αγώνων του Σότσι, με τους οποίους συνδέθηκε στενά από την αρχή της διοργάνωσης, ο Θοδωρής Γιουρτσίχιν – Γραμματικόπουλος, ο 98ος κοσμοναύτης της Ρωσίας μιλά αποκλειστικά στο Νewsbomb.gr και το Θανάση Αυγερινό για την Ελλάδα, τη Ρωσία και τη μεγάλη του αγάπη, το Διάστημα.

Τον συναντήσαμε σε μια από τις τιμητικές γιορτές, που οργανώνουν γι' αυτόν δεκάδες φορείς στη Ρωσία, αυτή τη φορά στο μακρινό Γιακούτσκ στα βάθη της Σιβηρίας, όπου συναντήθηκε με φοιτητές, λάτρεις του Διαστήματος και φυσικά την τοπική ελληνική ομογένεια υπό τον τραπεζίτη Ιβάν Παντάζιεφ.

Όπου χρειάζεται είναι αυστηρός με την Ελλάδα και τις επιλογές της και προσεκτικός για τα διεθνή ζητήματα, άλλωστε μόλις εγκρίθηκε η παράταση της ζωής του Διεθνούς Διαστημικού Σταθμού (ΔΔΣ) για άλλα 10 χρόνια κι εκεί θα πρέπει να συνυπάρχουν και να συνεργάζονται Ρώσοι, Αμερικανοί και λοιποί αστροναύτες από πολλές χώρες της Ευρώπης και της Ασίας.

«Συζητάτε ποτέ εκεί πάνω επίκαιρα ζητήματα, όπου μπορούν να υπάρχουν διαφωνίες, πχ την Ουκρανία και την Κριμαία;», τον ρωτάω και δεν κρύβει ότι: «στον ελεύθερο χρόνο μετά το εξαντλητικό πρόγραμμα της ημέρας, στο φαγητό, πριν τον ύπνο κλπ φυσικά και θα συζητήσουμε τα πάντα, θα ανταλλάξουμε πληροφορίες, θα αστειευτούμε, είμαστε συνήθως 9 άτομα σε ένα σχετικά μικρό χώρο, οπότε θα ακουστούν διάφορες απόψεις, βέβαια όλοι ξέρουν ότι ως Ρώσος πολίτης ελληνικής καταγωγής έχω μεγάλη λατρεία στην ιστορία, την πολιτική, την οικονομία κι έχω επιχειρήματα, οπότε κανείς απροετοίμαστος δεν τα βάζει μαζί μου», λέει χαμογελαστά.

Για άλλη μια φορά θαυμάζω το εκπληκτικό επικοινωνιακό του χάρισμα, που τον κάνει περιζήτητο στις τηλεοπτικές εκπομπές και τις παρέες, καθιστώντας τον συχνά ένα από τα πρόσωπα, που εκπροσωπεί τη ρωσική διαστημική βιομηχανία, χωρίς να απασχολεί κανέναν η ελληνική καταγωγή του. Το αντίθετο μάλιστα...

«Ως κοσμοναύτες μπορεί να έχουμε τις "γήινες" απόψεις και προτιμήσεις μας, αλλά έχουμε συνείδηση ότι διεκπεραιώνουμε το μεγαλύτερο και πιο περίπλοκο τεχνολογικό πρόγραμμα της ανθρωπότητας, από την πρόοδο του οποίου εξαρτώνται πολλά για την τύχη του πλανήτη και του ανθρώπινου είδους, ακόμη και αν δημιουργούνται κατά καιρούς αμφιβολίες. Το Διάστημα και η μελέτη του δεν μπορεί να μετριέται με "κουκιά", να περιμένεις άμεση ανταπόδοση και κέρδος, είναι μια επιστήμη θεμελιώδης για τον άνθρωπο, όπου βρίσκουν πρακτική εφαρμογή και προοπτικές ανάπτυξης πολλές άλλες επιστήμες και τεχνικές. Οπότε αφήστε μας ήσυχους, κοιτάξτε να χρησιμοποιήσετε τη λογική, πολίτες και πολιτικοί (όσο εμείς λείπουμε) για να λύσετε τα προβλήματα με γνώμονα το διεθνές δίκαιο, την παγκόσμια ειρήνη, τη συνεργασία, τα συμφέροντα του ανθρώπινου είδους. Και στό 'χω ξαναπεί, αν κάποιος πολιτικός δεν πολυκαταλαβαίνει, δώστε τόν μας να τον πάρουμε στο Διαστημικό Σταθμό, να δει από ψηλά τη Γη και να συνέλθει κι αν δεν συνέρχεται με τίποτα, τον κρατάμε εκεί όσο χρειαστεί», λέει και γελάει ακόμη περισσότερο, ενώ η πανανθρώπινη σιδερένια λογική του σε ταξιδεύει ήδη σε έναν τόσο σπάνιο και ισορροπημένο κόσμο συνεννόησης και διεθνούς συνεργασίας, που μοιάζει να υπάρχει σχεδόν μόνο στο Διάστημα.

Τον ρωτάμε πώς μπλέχτηκε με τους Ολυμπιακούς Αγώνες και εξηγεί: «Το 2007 ήμουν ξανά στο ΔΔΣ και μαζί με τον συνάδελφό μου Ολέγκ Κότοφ συμμετείχαμε στη διαδικασία της διεκδίκησης, όταν αποφασίστηκε στη Γουατεμάλα να γίνουν οι Αγώνες στο Σότσι. Είχαμε βγάλει και τη ρωσική σημαία στο ανοιχτό Διάστημα, οπότε προφανώς γι' αυτό μας κάλεσε η Οργανωτική Επιτροπή των Αγώνων να κάνουμε την έπαρσή της στην Τελετή Έναρξης. Λίγο πριν είχαμε "τρέξει" με την Ολυμπιακή δάδα στο διάδρομο, που προπονούμαστε στο Σταθμό και τα 9 μέλη του πληρώματος, η δάδα βγήκε κι αυτή στο ανοιχτό Διάστημα και είχα τη χαρά να την επιστρέψω ως διοικητής του διαστημοπλοίου "Σογιούζ" με την οποία γυρίσαμε στη Γη, παραμονές των Αγώνων. Ήταν σπουδαίο πράγμα οι Αγώνες στην αρχαιότητα, παραμένουν σπουδαίο και σήμερα. Θυμάμαι τους Ολυμπιακούς του 1980 στη Μόσχα κι όσο κι αν επικρίνουν σήμερα τους Αγώνες, νομίζω έχει αξία να προστατεύσουμε τους αθλητές και το Ολυμπιακό κίνημα από την πολιτικοποίηση. Ας ευγνωμονούμε τον Κουμπερτέν για την ιδέα της αναβίωσης και την ελληνική πλευρά, που επιμένει στα ιδανικά της εκεχειρίας κατά τη διάρκεια έστω των Αγώνων. Έχω υπογράψει αυτή τη διακήρυξη των ελληνικών Ολυμπιακών Αγώνων και νομίζω πως θα μπορούσε κάθε πολίτης του υπέροχου πλανήτη μας να το κάνει».

Ρωτάμε επίσης για τη συνάντησή του με τον πρόεδρο της Δημοκρατίας Κάρολο Παπούλια, που εκπροσώπησε την Ελλάδα στο Σότσι: «Με γνώρισε και με φώναξε κοντά του, καθίσαμε αρκετή ώρα μαζί και μπορώ να σας πω ότι πολλοί άνθρωποι εδώ, κι εγώ μαζί, θαυμάζουμε αυτόν τον άνθρωπο, που κρατά ζωντανή την ανάμνηση του αντιφασιστικού Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου. Μιλήσαμε αρκετά και για ελληνορωσικά ζητήματα, για το αν θα συναντιόταν τελικά με την τοπική Ομογένεια, που τον περίμενε, γιατί δεν υπήρχε αρχικά τέτοια συνάντηση στο πρόγραμμα και τελικά έμαθα ότι έγινε, παρά τις δυσκολίες. Στην περιφέρεια του Κρασνοντάρ, ξέρετε, έχουμε μια από τις εντονότερες ελληνικές παρουσίες, όπως άλλωστε απέδειξε και η ίδια η Τελετή Έναρξης, που σχεδιάστηκε όχι από Έλληνες. Όταν οι ίδιοι οι διοργανωτές δείχνουν το ταξίδι των Αργοναυτών και τη συνάντηση των Ελλήνων με τους ντόπιους πληθυσμούς, είναι δυνατόν να ξεχνάμε τους ομογενείς και την τιμή, που αποτελεί γι' αυτούς να συναντηθούν στα χώματά τους με τον πρόεδρο της ιστορικής τους πατρίδας; Είναι δυνατόν να μην έχει π.χ. προωθηθεί η αδελφοποίηση του Σότσι με το Βόλο, που είχε ξεκινήσει κι έμεινε στα μισά; Να μην έχει έρθει ποτέ στο Σότσι το ξύλινο "αντίγραφο" της Αργούς; Τώρα, που έχεις την εμπειρία και οργάνωσες την αδελφοποίηση του Γιακούτσκ με την Αρχαία Ολυμπία, νομίζω αξίζει να βάλουμε μπροστά και το Σότσι, θα μπούμε και στην Αργώ μαζί!».

Όσο η συζήτηση επεκτείνεται στα θέματα της Ομογένειας και των ελληνορωσικών σχέσεων, φαίνεται ότι έχουμε αγγίξει ένα από τα «πονεμένα σημεία» τόσο του Θοδωρή, όσο και όλων των ομογενών μας, στη Ρωσία και αλλού: «Το πρώτο βήμα πρέπει να γίνει από το κράτος, από την κυβέρνηση της Ελλάδας και όχι από την Ομογένεια. Ό,τι και να συμβεί, όπως και να αναπτύσσονται οι σχέσεις Ελλάδας-Ρωσίας, η αγάπη μας για την Ελλάδα δεν ξεριζώνεται, μ' αυτήν μεγαλώσαμε, το ξέρουμε από τους προγόνους μας. Έχω σοβαρούς φόβους ότι οι σχέσεις μεταξύ των χωρών μας κινούνται όχι ακριβώς προς την κατεύθυνση, που προσωπικά θα ήθελα, ως πολίτης της Ρωσίας με ελληνικό αίμα. Με ανησυχούν οι ελλείψεις, οι αδυναμίες και οι καθυστερήσεις και δεν έχει σημασία ποιος φταίει γι' αυτές. Δεν βλέπω μεγάλη πρόοδο στις σχέσεις τα τελευταία χρόνια, τη στιγμή, που η Ρωσία είναι μια αρκετά δυναμικά προοδεύουσα χώρα, με τις δικές της αδυναμίες, αλλά με σταθερή οικονομία και τεράστιο επιχειρηματικό – τεχνολογικό δυναμικό. Μπορεί η Ελλάδα να αποφάσισε ότι είναι πολύ μεγάλο κράτος πλέον και δεν έχει καμία ανάγκη τη Ρωσία. Αλλά τί οραματίζεται η Ελλάδα; Να μείνει μια χώρα μισό διαλυμένης αγροτικής οικονομίας και μέτριων υπηρεσιών; Δεν θέλει να αναπτύξει κάποιους βιομηχανικούς και τεχνολογικούς τομείς; Ο αδερφός μου στη Θεσσαλονίκη είναι άνεργος, ξέρω πολύ καλά πού έχει φθάσει η ανεργία στην Ελλάδα. Και δεν είναι η πρώτη χρονιά. Ποιο είναι το εθνικό σχέδιο ανασυγκρότησης της χώρας, τί προτείνει η ηγεσία της; Δεν ξέρω, μπορεί να έχω άδικο, αλλά νομίζω ότι η Ελλάδα άξιζε να μην περιμένει απλώς βοήθεια από τρίτους, αλλά να αξιοποιήσει ευφυώς τα πλεονεκτήματά της. Γίνονται εισροές χρήματος, αλλά δημιουργούνται νέες θέσεις εργασίας; Και τί είδους; Παραγωγικές ή πάλι παρασιτικές; Γιατί τόσο παθητικά αντιμετωπίστηκε η ενεργειακή συνεργασία με τη Ρωσία; Γιατί βρέθηκε η Ελλάδα εκτός South Stream; Πόσο ακόμη θα ανέχεστε να φεύγουν νέοι άνθρωποι, τα καλύτερα μυαλά. Αυτό συμβαίνει μόνο σε πολέμους!».

Ο Θοδωρής δεν κρύβει ότι ένας κοσμοναύτης μένει πάντα ανικανοποίητος. Έχοντας μόλις κλείσει τα 55 του, αλλά σε πολύ καλή φυσική κατάσταση, που θα ζήλευαν πολλοί της ηλικίας του, μας κλείνει το μάτι, όταν στην παρέα τον ρωτούν αν θα ξαναπετάξει: «Όλα εξαρτώνται από τη φυσική κατάσταση, την εμπειρία, τα ενδιαφέροντα, τα προγράμματα και την τύχη. Στο Διάστημα πετάς και στα 60 και ακόμη μεγαλύτερος».

Εξάλλου είναι τόσα πολλά όσα ωφέλιμα για όλους μπορεί ακόμη να κάνει και να πει πριν ξανασκεφτεί το ταξίδι. Ανάμεσά τους οι εκθέσεις διαστημικής φωτογραφίας, που γυρνούν όλη τη Ρωσία και εισπράττουν τα καλύτερα σχόλια, το βιβλίο, που σχεδιάζει κλπ.

Χαλαρώνει με τη σκέψη ότι είδε πρόσφατα τους γονείς του στη Θεσσαλονίκη, άκουσε τη μάνα του Μικρούλα να του διαβάζει τον καφέ και κρατάει την έκπληξη για το τέλος: «Θυμάσαι που μου είχες δώσει το free press περιοδικό "Ellada", που βγάζετε στη Μόσχα; Με την πανέμορφη Ελληνίδα ηθοποιό Τόνια Σωτηροπούλου στο εξώφυλλο; Ε, πρέπει να βρούμε μια επίσημη ευκαιρία να στο επιστρέψω πανηγυρικά με την πρώτη αφορμή μετά το 6μηνο διαστημικό του ταξίδι. Είναι από τα λίγα έντυπα παγκοσμίως, που έφθασαν στο ΔΔΣ κι έχουν επίσημη σφραγίδα εισόδου και εξόδου απ' αυτόν και τα αυτόγραφα 9 αστροναυτών και κοσμοναυτών. Μετά την ελληνική και την κυπριακή σημαία, που παρέδωσα στους προέδρους των δύο χωρών και είχες βοηθήσει, ήταν μια καλή συνέχεια. Ένα μικρό κομμάτι "Ελλάδας" στο ΔΔΣ, που μας έκανε καλή παρέα γιατί όλοι το ξεφυλλίσαμε και κάποιοι πείστηκαν πού θα πάνε διακοπές φέτος το καλοκαίρι...».

Διαβάστε επίσης:

Ο Έλληνας κοσμοναύτης επισκέφθηκε την Ελλάδα