Βαρθολομαίος στη DW: «Η Αγ. Σοφία συμφέρει να μείνει μουσείο»

Ο Πατριάρχης συμμετείχε σε δοξολογία στην Μητρόπολη, είχε επαφές με την επιτροπή διαλόγου των εκκλησιών της Συνόδου των Ρωμαιοκαθολικών Επισκόπων και παρέστη σε δεξίωση της Μητρόπολης Γερμανίας προς τιμήν του.

Σε αποκλειστική συνέντευξη που παραχώρησε στο Ελληνικό Πρόγραμμα της DW ο Πατριάρχης αναφέρθηκε στα βήματα προόδου ως προς τη θέση του Πατριαρχείου Κων/πόλεως και των Ρωμιών στην Τουρκία:

«Η επιστροφή των περιουσιών, η τουρκική ιθαγένεια που έδωσε ο πρωθυπουργός Ταγίπ Ερντογάν στους μητροπολίτες του εξωτερικού, έτσι ώστε να μπορούν να συμμετέχουν σε μια μελλοντική πατριαρχική εκλογή, είτε ως υποψήφιοι για το θρόνο, είτε ως εκλέκτορες για το νέο Πατριάρχη. Αυτό είναι σπουδαίο. Το ελληνικό σχολείο που ανοίξαμε στην Ίμβρο, την πατρίδα μου, και που άνοιξε μετά από μισό αιώνα. Και τώρα κάναμε αίτηση για να προσθέσουμε στο δημοτικό και γυμνάσιο και λύκειο. Έτσι ώστε τα παιδιά που θα τελειώνουν το δημοτικό να μην φεύγουν από την Ίμβρο και να έχουν τη δυνατότητα να συνεχίσουν και σε μεγαλύτερες τάξεις. Όλα αυτά είναι θετικά. Και τα αναγνωρίζουμε. Και ευχαριστούμε τον πρωθυπουργό Ταγίπ Ερντογάν. Αλλά δεν είναι αρκετά. Έχουμε ακόμα αρκετές περιουσίες που πρέπει να μας επιστραφούν, το Πατριαρχείο μας δεν έχει νομική προσωπικότητα και πρέπει να την αποκτήσει, η Θεολογική Σχολή της Χάλκης παραμένει κλειστή και το Πατριαρχείο μας δεν μπορεί να εκπαιδεύσει τα στελέχη του. Ο Άγιος Γερμανίας και εγώ, που είμαστε από την τελευταία “φουρνιά” της Χάλκης και ο Άγιος Ιταλίας και ο Άγιος Ελβετίας κ.ο.κ. είμαστε οι τελευταίοι, και είμαστε μεταξύ 70 και 80. Ποιοι θα μας αντικαταστήσουν; Όλες οι Μητροπόλεις της Ευρώπης πρέπει σιγά-σιγά να αποκτήσουν καινούργιο αίμα, καινούργιους ποιμενάρχες. Και η Χάλκη ήταν απαραίτητος ανάγκη για τη ζωή του Πατριαρχείου. Επί μισό αιώνα σχεδόν τώρα οι Τούρκοι μας έκοψαν τις αρτηρίες, τις φλέβες, από τις οποίες θα παίρναμε καινούργιο αίμα».

«Δεν πιστεύω ότι θα γίνει η μετατροπή σε τέμενος»

Δεν είναι αρτηρίες για την ορθοδοξία και οι ναοί που μετατρέπονται σε τεμένη σήμερα στην Τουρκία; Όπως για παράδειγμα η Αγία Σοφία της Νίκαιας και η Αγία Σοφία της Τραπεζούντας, ρωτήσαμε τον Πατριάρχη Βαρθολομαίο:

«Στην Νίκαια και την Τραπεζούντα έχουν γίνει (σσ. τεμένη). Παλαιότερα και στην Βιζύη της (σσ. Ανατολικής) Θράκης. Στην Αγία Σοφία στην Κων/πολη πιστεύω ότι δεν θα γίνει τελικά η μετατροπή σε τέμενος, αλλά θα επικρατήσει η λογική και το πραγματικό συμφέρον της Τουρκίας, που είναι να διατηρηθεί ως μουσείο. Το είπα δημοσίως, σε δηλώσεις μου, σε συνεντεύξεις μου. Το είπα και στην κ. πρόεδρο της UNESCO διότι η Αγία Σοφία είναι υπό την προστασία του διεθνούς οργανισμού. Η Αγία Σοφία είναι σήμερα μουσείο ανοικτό σε όλο τον κόσμο. Και πράγματι έρχονται εκατοντάδες, χιλιάδες κάθε μέρα. Και η Τουρκία έχει και ένα μεγάλο έσοδο από το εισιτήριο. Είχα πει και για την Αγία Σοφία της Τραπεζούντος: Ως τζαμί θα είναι μόνο για τους μουσουλμάνους. Ως μουσείο όμως είναι για όλο τον κόσμο. Δεν συμφέρει την Τουρκία να μπει σε αυτή την περιπέτεια και να τα χαλάσει με όλο τον χριστιανικό κόσμο, με όλο τον πολιτισμένο κόσμο.

Είπα σε μια συνέντευξη με όλο τα θάρρος και την παρρησία ότι εάν πρόκειται η Αγία Σοφία να γίνει πάλι τόπος λατρείας του Θεού πρέπει να γίνει και πάλι εκκλησία διότι κτίστηκε ως χριστιανική εκκλησία, δεν κτίστηκε ως τζαμί. Και εν πάση περιπτώσει η μετατροπή της σε τζαμί θα είναι αντίθετη προς την βούληση του ιδρυτού της τουρκικής δημοκρατίας. Ο Μουσταφά Κεμάλ την έκανε μουσείο. Τώρα εάν μετατραπεί πάλι σε τζαμί, αυτό είναι αντίθετο προς τη βούληση του ιδρυτού της τουρκικής δημοκρατίας. Από πάσης απόψεως η Αγία Σοφία συμφέρει να μείνει μουσείο».

«Στη Ουκρανία συγκρούονται η Ανατολή και η Δύσις»

Ο Οικουμενικός Πατριάρχης μίλησε στο μικρόφωνο της DW και για την ουκρανική κρίση όπου ζούμε την αντιπαράθεση μεταξύ δύο ορθοδόξων λαών, Ρώσων και Ουκρανών:

«Το ζήτημα είναι καθαρώς πολιτικό. Στη Ουκρανία νομίζω ότι συγκρούονται η Ανατολή και η Δύσις, για να το πω έτσι απλά. Η ΕΕ και οι ΗΠΑ από τη μια πλευρά και από την άλλη η Ρωσική Ομοσπονδία. Είναι ζήτημα πολιτικής επιρροής. Εμείς εκτός από την προσευχή δεν μπορούμε να κάνουμε πολλά πράγματα. Πριν από αυτή τη σημερινή κρίση έχουμε και το πρόβλημα του σχίσματος μέσα στην ουκρανική ορθόδοξο εκκλησία, από το οποίον σχίσμα έχουν προέλθει τρεις μερίδες ορθοδόξων εκκλησιών, η μια κανονική και οι άλλες δύο αντικανονικές και μη αναγνωριζόμενες από καμία εκκλησία, αλλά δεν παύουν να είναι ορθόδοξοι αδελφοί μας.

Οι Ουκρανοί πήραν τον χριστιανισμό και τον πολιτισμό από την Κων/πολη με τον Κύριλλο και Μεθόδιο στη Μοραβία. Ο Βλαδίμηρος ο πρίγκιψ, όταν έστειλε τους εκπροσώπους του στην Κων/πολη και παρηκολούθησαν στην Αγία Σοφία τη λειτουργία, εντυπωσιάστηκαν τόσο πολύ ώστε όταν γύρισαν στην Ουκρανία είπαν στον πρίγκιπα,: δεν ξέραμε αν βρισκόμασταν στη γη ή στον ουρανό και ότι η καλύτερη θρησκεία ήταν η ορθοδοξία. Κατόπιν τούτου ο Βλαδίμηρος αποφάσισε να βαπτίσει το λαό του ορθόδοξο. Και φυσικά τότε δεν υπήρχε ρωσικό πατριαρχείο.

Όλα ήσαν Κων/πολη και υπό το Οικουμενικόν Πατριαρχείον, το οποίο μέχρι και προ 300 ετών έστελνε τους επισκόπους του εκεί. Θέλω να πω ότι τους πονούμε τους Ουκρανούς διότι είναι γέννημα- θρέμμα πνευματικώς και εκκλησιαστικώς της εκκλησίας Κων/πόλεως. Πριν από 6 χρόνια επισκέφθηκα την Ουκρανία, προσκεκλημένος του τότε προέδρου Βίκτορ Γιούσενκο, ο οποίος με τίμησε πάρα πολύ και προσπαθήσαμε να κάνουμε μια κίνηση επανενώσεως των ορθοδόξων, η οποία μέχρι στιγμής δεν έχει καρποφορήσει. Αλλά δεν παραιτούμεθα. Είναι χρέος μας και του Οικουμενικού Πατριαρχείου και όλης της ορθοδοξίας να επαναφέρουμε την ενότητα στον ορθόδοξο ουκρανικό λαό.

Επανέρχομαι στην πολιτική κρίση: Εύχομαι να επικρατήσει η λογική, η ψυχραιμία και να αποφευχθούν μεγαλύτερες συγκρούσεις, οι οποίες θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε μεγάλες περιπέτειες όχι μόνο την Ουκρανία, αλλά όλη την Ευρώπη και όλη την ανθρωπότητα. Γι αυτό είναι καιρός να προσευχόμεθα για την ειρήνη περισσότερο από κάθε άλλη φορά.

Εμείς ως Οικουμενικό Πατριαρχείο είμαστε πάντα υπέρ του διαλόγου. Και στα πολιτικά και στα εκκλησιαστικά θέματα. Με τους καθολικούς, τους ευαγγελικούς, τους μουσουλμάνους, με τους εβραίους κάνουμε διάλογο διότι σαν πολιτισμένοι άνθρωποι, όταν καθόμαστε γύρω από το ίδιο τραπέζι και συζητούμε τα θέματα που μας ενδιαφέρουν, που μας χωρίζουν, που μας ενώνουν, μπορούμε να βρούμε μια λύση.

Δηλαδή ως εκκλησία και ως θρησκεία δεν μπορούμε να πάρουμε τα όπλα για να επιβάλουμε τις απόψεις μας. Μόνο με την πειθώ, με το διάλογο. Είχα πει παλαιότερα ότι ο πόλεμος εν ονόματι της θρησκείας είναι σε τελευταία ανάλυση πόλεμος κατά της θρησκείας.

Η θρησκεία δεν μπορεί να είναι όργανο για να διεξάγονται στο όνομά της πόλεμοι, ιεροί πόλεμοι ή οτιδήποτε. Η θρησκεία είναι ένας παράγων ενότητας, καταλλαγής, αγάπης, ειρήνης. Και γι αυτό πρέπει να συμβάλλουμε εμείς ως θρησκευτικοί οργανισμοί και ως πρόσωπα της εκκλησίας, να εργαζόμαστε πάντοτε για την ειρήνη, η οποία θα επιτυγχάνεται πάντα με το διάλογο με την πειθώ, όχι με τα όπλα, όχι με τη βία, όχι με την τρομοκρατία. Αυτά η εκκλησία τα καταδικάζει πάντα!»

«Η ορθοδοξία έχει μέλλον στη Γερμανία»

Τέλος ο Οικουμενικός Πατριάρχης αναφέρθηκε στο έργο που επιτελεί η Μητρόπολη Γερμανίας:

«Και να πω ένα καλό ένα λόγο και μέσω της DW για το έργο που επιτελεί η Μητρόπολη μας εδώ και ο Μητροπολίτης Αυγουστίνος. Είναι έργον αξιοθαύμαστον, είναι ένα έργον υποδομής, ριζώματος της ορθοδοξίας εδώ. Η ορθοδοξία έχει μέλλον στη Γερμανία. Δεν πρόκειται να την ταρακουνήσει κανείς και να την ξεριζώσει. Έχει βαθιές ρίζες .Έχει ναούς σε όλες τις πόλεις, έχει πνευματικά κέντρα, έχει καλούς ιερείς, καλούς επισκόπους και έναν άξιο κατά τα πάντα μητροπολίτη, ο οποίος δημιούργησε με την πνοή του, και με την κατεύθυνσή του, με τα ηγετικά του προσόντα όλο αυτό το θαύμα που απολαμβάνουμε αυτές τις μέρες».

Διαβάστε επίσης

Hurriyet: Ντροπή να γίνει τζαμί η Αγία Σοφία

«National Geographic»: Ντοκιμαντέρ για την μοναδικότητα της Αγίας Σοφίας (βίντεο)