10 Ιουνίου 1944: 71 χρόνια από τη σφαγή στο Δίστομο
Ήταν Σάββατο 10 Ιουνίου του 1944 και τα νέα από τα μέτωπα του πολέμου ήταν καλά. Οι ναζί υποχωρούσαν, λίγες ημέρες πριν είχε πραγματοποιηθεί η απόβαση στη Νορμανδία και φαινόταν ότι η μέρα της απελευθέρωσης δεν θα αργούσε και για την Ελλάδα. Άλλωστε η αντίσταση του ελληνικού λαού είχε φροντίσει για αυτό. Την ημέρα εκείνη όμως οι ναζί διέπραξαν ένα από τα πιο φρικτά εγκλήματα στην κατεχόμενη Ελλάδα.
ΤΟ ΧΡΟΝΙΚΟ ΤΗΣ ΘΗΡΙΩΔΙΑΣ ΤΩΝ ΝΑΖΙ
Η προσφορά της περιοχής του Διστόμου, όπως και αρκετών άλλων περιοχών της χώρας, ήταν τόσο σημαντική στην αντίσταση κατά των κατακτητών στην περίοδο 1940-1944, που οι Γερμανοί ναζιστές γύρευαν μια αφορμή για να αντεκδικηθούν για τις μεγάλες και ταπεινωτικές τους ήττες, εκεί.
Χαρακτηριστικές φάσεις της Αντίστασης είναι οι ακόλουθες:
Τον Ιούλιο μέχρι τον Αύγουστο του 1943, αντιστασιακές ομάδες του Διστόμου, Στειρίου και Αντίκυρας αντιστέκονται στη διέλευση ισχυρών, ιταλικών και γερμανικών δυνάμεων στη χαράδρα της Στενής, με αποτέλεσμα να προξενήσουν σημαντικότατες απώλειες στον εχθρό. Η τοποθεσία, λόγω της σπουδαιότητας της μάχης αυτής και λόγω των μεγάλων απωλειών των δυνάμεων κατοχής, ονομάσθηκε μικρό Στάλινγκραντ. Στις 24 Απριλίου του 1944 στην περιοχή Καρακόλιθος, για αντίποινα σε άλλη ενέδρα αντιστασιακών ομάδων, εκτελούν τις πρωινές ώρες, 110 όμηρους πατριώτες από τις φυλακές Λειβαδιάς, μεταξύ των οποίων και τέσσερις Διστομίτες. Το δε απόγευμα της ίδιας μέρας άλλους 24 ομήρους.
Στο πλαίσιο των εκκαθαριστικών επιχειρήσεων εκείνη την εφιαλτική μέρα του Ιούνη, οι Γερμανοί προσπάθησαν να αιφνιδιάσουν τους αντάρτες.
Το πρωί της 10ης Ιουνίου 1944 γερμανική στρατιωτική φάλαγγα των Ες-Ες ξεκίνησε από τη Λιβαδειά για την Αράχωβα, με σκοπό την εκκαθάριση της περιοχής από τις αντάρτικες δυνάμεις. Στο Δίστομο ενώθηκε με άλλη γερμανική ομάδα που είχε ξεκινήσει από την Άμφισσα και προχώρησαν προς το Στείρι. Οι κάτοικοι έλαβαν εντολή να μην απομακρυνθούν από το χωριό, μέχρι την επιστροφή των γερμανικών δυνάμεων.
Στη θέση Καταβόθρα οι Γερμανοί δέχθηκαν επίθεση από αντάρτες του ΕΛΑΣ. Μετά από σύντομη, αλλά σφοδρή μάχη, αναγκάστηκαν να υποχωρήσουν, αφήνοντας στο πεδίο της μάχης 15 νεκρούς και άλλους τόσους τραυματίες. Οι γερμανικές απώλειες ανήλθαν σε 6 νεκρούς και 15 τραυματίες.
Οι Γερμανοί απέδωσαν την επίθεση του ΕΛΑΣ σε ειδοποίηση των κατοίκων του Διστόμου και επέστρεψαν στο χωριό για να εκδικηθούν.
Εκεί ξεκινάει η κόλαση. Αφηνιασμένοι από την αντίσταση που συνάντησαν οι κατακτητές προχωρούν σε μία πραγματική θηριωδία. Οι κάτοικοι, όσοι δεν κατάφεραν να διαφύγουν νωρίτερα από το Διάσκελο, τη μόνη αφύλακτη διάβαση, κλείνονται έντρομοι στα σπίτια τους.Τους έρημους δρόμους του χωριού διατρέχουν εξαγριωμένοι στρατιώτες με εφ’ όπλου λόγχη. Με διαταγή του διοικητή τους, υπολοχαγού Χανς Ζάμπελ, μπαίνουν στα σπίτια, σκοτώνουν, καίνε, σφάζουν και βιάζουν. Αποκεφαλίζουν τον ιερέα του χωριού, σκοτώνουν μωρά, βιάζουν και δολοφονούν γυναίκες. Η σφαγή θα σταματήσει όταν πέφτει ο ήλιος και οι οι Γερμανοί στρατιώτες αναγκάζονται να επιστρέψουν στην Λειβαδιά. Πριν αποχωρήσουν θα προλάβουν να βάλουν φωτιά στα σπίτια του χωριού. Οι εκτελέσεις βέβαια συνεχίζονται και κατά την επιστροφή.
Οι νεκροί του Δίστομου θα φτάσουν συνολικά τους 218 σύμφωνα με τις πηγές, εκ των οποίων 114 γυναίκες, 104 άντρες. Μεταξύ των νεκρών, 45 παιδιά και έφηβοι και 20 βρέφη.
Η μαρτυρία του απεσταλμένου του Διεθνούς Ερυθρού Σταυρού, Eλβετού George Wehrly, που έφτασε στο Δίστομο μετά από λίγες μέρες, έκανε λόγο για 600 νεκρούς στην ευρύτερη περιοχή ενώ αναφέρεται ότι οι σφαγιασθέντες βρίσκονταν παντού, ακόμα και κρεμασμένοι πάνω σε δέντρα...
Η πρωτοφανής θηριωδία έγινε αμέσως γνωστή μέσω του BBC στο εξωτερικό και προκάλεσε την κατακραυγή της διεθνούς κοινής γνώμης. Η Γερμανική Διοίκηση της Αθήνας επέρριψε την ευθύνη αποκλειστικά στους κατοίκους του Διστόμου, επειδή, όπως ανέφερε σε ανακοίνωσή της, δεν συμμορφώθηκαν με τις στρατιωτικές εντολές.
Μετά την αποχώρηση των Γερμανών από την Ελλάδα, το Ελληνικό Γραφείο Εγκληματιών Πολέμου μπόρεσε να ανακαλύψει τον υπεύθυνο της Σφαγής, Χανς Ζάμπελ, ο οποίος είχε καταφύγει στο Παρίσι και είχε συλληφθεί. Οι γαλλικές αρχές τον παρέδωσαν στις ελληνικές, οι οποίες τον προφυλάκισαν.
Τον Αύγουστο του 1949 ομολόγησε την έκταση των γερμανικών θηριωδιών στο Δίστομο, αλλά δικαιολογήθηκε ότι εκτελούσε διαταγές ανωτέρων του. Κατά τη διάρκεια της προφυλάκισής του, ο Ζάμπελ εκδόθηκε προσωρινά στη Δυτική Γερμανία για άλλη υπόθεση, αλλά δεν επέστρεψε ποτέ στην Ελλάδα για να αντιμετωπίσει τις συνέπειες των πράξεών του.
Λίγους µήνες µετά τη Σφαγή, ο Dmitri Κessel, ανταποκριτής του περιοδικού «Life» επισκέφθηκε το Δίστοµο για ρεπορτάζ. Αποθανατίζει τη Μαρία Παντίσκα (πέθανε το 2009), να στέκεται όρθια µπροστά σε µια σκάφη και να πλένει τα µαύρα ρούχα της στην αυλή. Η φωτογραφία δηµοσιεύθηκε για πρώτη φορά στο περιοδικό «Life» στις 29 Νοεµβρίου του 1944. Ο τίτλος του κειµένου ήταν «Τι έκαναν οι Γερµανοί στην Ελλάδα» και η λεζάντα ανέφερε: «Η Μαρία Παντίσκα ακόµη κλαίει µε λυγµούς, δύο µήνες αφότου οι Γερµανοί σκότωσαν τη µητέρα της σε σφαγή στην ελληνική πόλη Δίστοµο»...
Το Δίστομο, όπως άλλωστε ο Χορτιάτης, τα Καλάβρυτα, το μπλόκο της Κοκκινιάς, η Καισαριανή δεν είναι απλά σελίδες στα βιβλία της ιστορίας. Πρόκειται για τη ζωντανή ιστορία αυτού του τόπου. Την ιστορία του ελληνικού λαού που δε λύγισε και αντιστάθηκε. Και τελικά στάθηκε όρθιος και περήφανος στις δύσκολες στιγμές.
Πηγές: sansimera.gr και toperiodiko.gr
-(2).jpg?t=JZbjRUjAUdRMkLNKIuLDng)
.jpg)
.jpg)
