Αποστολή στα Πριγκιποννήσια: Οι λιγοστοί Έλληνες κρατούν ψηλά την ελληνική περηφάνια
Τη στιγμή που οι Ελληνοτουρκικές σχέσεις βρίσκονται και διπλωματικά πια, σε κρίσιμη φάση, την ώρα που ο Τούρκος πρόεδρος Ταγίπ Ερντογάν εξαπολύει, είτε τεχνηέντως είτε απροκάλυπτα, επιθέσεις εναντίον της Ελλάδας θέτοντας κατά διαστήματα, θέματα που έχουν λυθεί με διεθνείς συνθήκες αλλά φαίνεται να αγνοεί, το Newsbomb.gr συνεχίζει να ταξιδεύει στις περιοχές όπου λιγοστοί Έλληνες κρατούν ακόμη ψηλά την ελληνική περηφάνια.
ΟΔΟΙΠΟΡΙΚΟ ΤΟΥ NEWSBOMB.GR ΣΤΑ ΠΡΙΓΚΙΠΟΝΝΗΣΙΑ ΟΠΟΥ ΟΙ ΕΛΛΗΝΕΣ ΔΕΙΝΟΠΑΘΗΣΑΝ, ΔΙΩΧΘΗΚΑΝ ΑΛΛΑ ΕΠΙΒΙΩΣΑΝ ΜΕ ΨΗΛΑ ΤΟ ΚΕΦΑΛΙ ΚΑΙ ΠΡΟΣΤΑΤΕΥΟΥΝ ΤΗ «ΛΙΓΗ» ΕΛΛΑΔΑ ΠΟΥ ΞΕΜΕΙΝΕ ΕΚΕΙ
Αποστολή Πριγκιποννήσια: Μαρία Γιαχνάκη
Το πλοίο που ταξιδεύει από την Κωνσταντινούπολη προς τα Πριγκιποννήσια, διασχίζοντας τον Βόσπορο, κουβαλάει συνήθως κατοίκους της Πόλης, που επισκέπτονται τα νησιά είτε για τουρισμό είτε για να βρεθούν στο σπίτι τους, στα νησιά.
Το καλοκαίρι οι τουρίστες παραγεμίζουν τα πλοία κι έτσι αλλοιώνουν λίγο την συνηθισμένη εικόνα της τουρκικής παρουσίας στο κατάστρωμα ενώ κάπου ανάμεσά τους θα βρεις καμιά φορά και ορισμένους Έλληνες της Πόλης, είτε κάποιους από τους λίγους κατοίκους που μένουν μόνιμα στα Πριγκιποννήσια.
«Ποτέ δεν ταξιδέψαμε από την Πόλη μέχρι τα Πριγκιποννήσια χωρίς να φτερουγίζει η ψυχή μας, λες και πάντα είναι η πρώτη φορά που τα βλέπουμε», λέει ο κύριος Γιώργος που ζει στην Πρίγκηπο και η αλήθεια είναι ότι αυτό το φτερούγισμα το βλέπαμε στα μάτια του. Γι' αυτό το φτερούγισμα, μας μίλησαν πολλοί σε αυτή μας την αποστολή και μπορεί εύκολα να κατανοήσει κανείς το γιατί, όταν αντικρύσει τα σπίτια των Ελλήνων στην Πρίγκηπο, την Χάλκη, την Αντιγόνη και την Πρώτη αφού αυτά τα νησιά αποτέλεσαν το αγαπημένο θέρετρο παραθερισμού για μεγάλη μερίδα των Ελλήνων της Πόλης.
Σήμερα στα Πριγκιποννήσια βρίσκεται σχετικά μικρός αριθμός Ελλήνων, ο οποίος όμως πολλαπλασιάζεται την περίοδο του καλοκαιριού.
Συνολικά, λιγότεροι πια από 100 Έλληνες ζουν μοιρασμένοι στα Πριγκιποννήσια, σε σπίτια που είχαν χτιστεί το 1850 από τις οικογένειές τους.
Την εποχή εκείνη, πριν τις απελάσεις του 1964, ζούσαν μόνιμα στα νησιά 10.500 Έλληνες και μάλιστα σημαντικές οικογένειες της Πόλης είχαν τα σπίτια τους εκεί όπως η οικογένεια Σκυλίτση, Μαυρογένη, Υψηλάντη, Καραθεοδωρή.
Το σημείο αναφοράς των Ελλήνων ήταν και είναι ο Άγιος Γεώργιος ο Κουδουνάς στην Πρίγκηπο που ακόμη και σήμερα στην χάρη του γεμίζει από κόσμο, Χριστιανούς και Μουσουλμάνους αλλά και η Αγία Τριάδα στην Χάλκη, που στεγάζεται στην Θεολογική Σχολή της Χάλκης, την οποία προσπαθούν να επαναλειτουργήσουν ακόμη, με κανένα όμως αποτέλεσμα, αφού από το 1971 έκλεισε μετά από τουρκική απόφαση.
Πολλοί ήταν οι Έλληνες που εγκατέλειψαν λόγω ανωτέρας βίας, τα νησιά γύρω στο 1977 και πολλοί από αυτούς δεν θα ξεχάσουν ότι το πλοίο που τους μετέφερε στην Κωνσταντινούπολη, ξαφνικά έγραφε στην τουρκική γλώσσα: «Πατριώτη μίλα τουρκικά».
Εκείνη την μαύρη περίοδο, τα σχολεία στα νησιά είχαν 350 μαθητές και άλλα 1.500 παιδιά στο ορφανοτροφείο. Πολλά παιδιά μάλιστα από αυτά, σπούδαζαν στη Μεγάλη του Γένους σχολή και ταξίδευαν από τα Πριγκιποννήσια στην Πόλη.
Η ελληνορθόδοξη κοινότητα της Τουρκίας πέρασε μεγάλα βάσανα, μαρτυρούν ακόμη και σήμερα κάτοικοι του νησιού και ας προσπαθούν να «κρύβουν λόγια», για ευνόητους λόγους.
«Η καταπίεση από τους Τούρκους δεν σταμάτησε ποτέ όσο και να προσπαθούμε να συμβιώνουμε ομαλά γιατί δε μπορούμε να κάνουμε κι αλλιώς», λένε οι περισσότεροι που σήμερα βγάζουν από το χρονοντούλαπο της ιστορίας τα γεγονότα που στιγμάτισαν την ζωή τους.
Η κυρία Μαρίνα που και αυτή δεν μπορεί να ξεχάσει ποτέ τον ξεριζωμό του ελληνισμού από το 1948 και μετά, λέει ξεκάθαρα, ότι ο ελληνισμός έχει τραβήξει πολλά δεινά στα Πριγκιποννήσια.
«Κάποτε ζούσαν 6.000 Έλληνες στην Πρίγκηπο το χειμώνα και τώρα είναι 60 άτομα. Το 1948 με τον υπερβολικό φόρο περιουσίας που υπέβαλαν στους Έλληνες για να πληρώνουν στο ελληνικό κράτος, μας γονάτισαν. Μετά ακολούθησαν τα Σεπτεμβριανά το 1955, οι απελάσεις των Ελλήνων το 1964 και η φυγή πολλών Ελλήνων στην Ελλάδα το 1974 λόγω του Κυπριακού. Ήταν ή δεν ήταν αυτό ξεριζωμός; Όλοι χάσαμε τις περιουσίες μας αφού οι περισσότεροι έφυγαν νύχτα και πολλοί δεν ξαναγύρισαν. Στην Ελλάδα έζησαν κάποιοι για πολλά χρόνια και μετά γύρισαν πάλι, αλλά μην νομίζετε ότι κι εκεί που πήγαν κι εδώ που γύρισαν, νιώθουν ντόπιοι, πάντα ξένοι νιώθουν.»
Ο κύριος Θανάσης θυμάται τον ξεριζωμό των Ελλήνων σαν να ήταν χθες, είτε έμενες στην Πόλη είτε στα Πριγκιποννήσια ο διωγμός ήταν διωγμός: «Όταν έγιναν οι απελάσεις των Ελλήνων το 1964, έφυγαν όλοι όσοι δεν είχαν τουρκική υπηκοότητα. Οι υπόλοιποι μείναμε πίσω. Περάσαμε δύσκολα. Δεν έδιναν δουλειές οι Τούρκοι σε όσους ήταν Ρωμιοί. Αν κάποιος έδινε δουλειά σε Ρωμιό μπορεί και να τον σκότωναν. Αν ήταν Ρωμιός το αφεντικό και πάλι δεν ήταν εύκολο να δώσει δουλειά. Υπήρχαν αφεντικά Ρωμιοί, που αναγκαζόταν να μας διώχνουν από την δουλειά γιατί αλλιώς τους έκαιγαν τα μαγαζιά ή τα εργοστάσια. Τι να κάναμε, αναγκαστήκαμε το 1971 να φύγουμε για την Ελλάδα. Θυμάμαι φεύγαμε με ένα παιδί στην αγκαλιά 16 μηνών, ούτε μπορέσαμε να κοιτάξουμε πίσω.»
Η κυρία Άννα ήταν ράπτρια και δούλευε κι εκείνη σε Ρωμιό αφεντικό μέχρι και το διάστημα που άρχισαν οι απελάσεις:
«Εκείνη την περίοδο άδειαζαν τα Πριγκιποννήσια, άδειαζε η Πόλη έφευγε ο κόσμος ήθελε δεν ήθελε. Μείνανε πίσω οι περιουσίες μας, οι αναμνήσεις μας, όλα. Εγώ και ο άνδρας μου είχαμε τουρκική υπηκοότητα κι εγώ δούλευα και κέρδιζα αρκετά χρήματα. Μια μέρα μου λέει το αφεντικό μου ότι δυστυχώς πρέπει να σταματήσω γιατί αλλιώς θα του έκαιγαν το μαγαζί. Μείναμε χωρίς δουλειά πεινάσαμε και τελικά φύγαμε για την Ελλάδα από όπου γυρίσαμε το 2011, προσπαθώντας να μαζέψουμε τις μνήμες μας. Στα Πριγκιποννήσια σήμερα επικρατεί ότι και στην Πόλη. Μόνο που στα νησιά οι Έλληνες είναι λιγότεροι και βέβαια λόγω του ότι υπάρχουν σημαντικά προσκυνήματα εκεί αλλά και τα σπίτια πολλών, κατά διαστήματα γεμίζουν από Έλληνες.»
Η επιστροφή στα νησιά έστω και για την καλοκαιρινή περίοδο είναι κάτι σαν γιορτή. Σαν εκείνες τις Κυριακές που μαζευόταν όλη η οικογένεια γύρω από το τραπέζι και δοκίμαζαν τα φαγητά της γιαγιάς, απολάμβαναν τα γλυκά της μαμάς και τα λικέρ της θείας. Αυτό είναι το μόνο που γιατρεύει έστω και λίγο τις πληγές των ξεριζωμένων.
Σήμερα στην Πόλη και στα Πριγκιποννήσια οι Έλληνες έχουν να αντιμετωπίσουν μια νέα τάξη πραγμάτων που όμως κατά βάθος έχει κάτι από παλιά, την μυρωδιά του διωγμού που κρυφά «αναπνέει» ανάμεσα σε όλες τις συναλλαγές της Τουρκίας με τους Έλληνες και με την χώρα τους.
Πολύ ισχυρό παράδειγμα τεκμηρίωσης για αυτόν τον διωγμό που επικρατεί σήμερα, είναι το παράδειγμα της Θεολογικής Σχολής της Χάλκης στα Πριγκιποννήσια.
Έχουν περάσει τουλάχιστον 45 χρόνια από την ημέρα που η θεολογική σχολή της Χάλκης έκλεισε με τουρκικό νόμο. Όλα αυτά τα χρόνια οι δύο πλευρές διαπραγματεύονται το άνοιγμά της χωρίς κανένα αποτέλεσμα.
Ο Ταγίπ Ερντογάν έχει μάλιστα εφεύρει ένα καταπληκτικό τρόπο να πιέζει για την εκπλήρωση τουρκικών αιτημάτων, στην Ελλάδα χρησιμοποιώντας την πρόφαση ότι μόνο έτσι θα μπορούσε να ανοίξει η Χάλκη. Πρόσφατα μάλιστα μέσα από δημοσίευμά μας στο Newsbomb.gr είχαμε αποκαλύψει ότι είχε υπογράψει το άνοιγμά της αλλά ξαφνικά πριν ανακοινωθεί μέσα σε μια νύκτα, πήρε πίσω το λόγο του. Το άνοιγμα του τζαμιού στην Αθήνα αλλά και το μειονοτικό θέμα της Θράκης είναι δύο από τα θέματα για τα οποία μάλιστα πιέζει η τουρκική πλευρά.
Η Θεολογική Σχολή όμως είναι απόλυτη ανάγκη να λειτουργήσει, και μάλιστα το συντομότερο δυνατό. Βέβαια η Τουρκία γνωρίζοντας ότι η Σχολή της Χάλκης θα δώσει την δυνατότητα, να επιμορφωθούν και να καταρτιστούν κληρικοί του Οικουμενικού Πατριαρχείου για να επανδρωθούν υπηρεσίες στο Φανάρι, αλλά και στις επαρχίες του Θρόνου της Κωνσταντινουπόλεως σε όλο τον κόσμο, θα δυσκολέψει ακόμη περισσότερο την κατάσταση.
Η πολιτική άλλωστε που ακολουθεί σε αυτήν την περίπτωση είναι αυτή της ανταλλαγής και σίγουρα δεν θα ζητήσει φθηνό αντάλλαγμα γι' αυτό.
Δείτε περισσότερες φωτογραφίες στη gallery του Newsbomb.gr
Την πολιτική βούληση και το πολιτικό θάρρος ο Τούρκος πρόεδρος δεν φαίνεται να το έχει και βέβαια ένα δίκαιο αίτημα 45 χρόνων παραμένει ανικανοποίητο.
Αυτή η έλλειψη άλλωστε πολιτικής βούλησης αποδεικνύεται από όλες τις ενέργειες και δυσκολίες που δημιουργεί η τουρκική Πολιτεία στα δικαιώματα των ορθοδόξων Χριστιανών στην περιοχή.
Φτάνει να αναλογιστούμε τα εμπόδια που δημιουργούν στο Οικουμενικό Πατριαρχείο και στις λειτουργικές του δραστηριότητες στα Πριγκιποννήσια.
Στο μοναστήρι της Μεταμόρφωσης του Σωτήρα που βρίσκεται στην Χάλκη η θεία λειτουργία γίνεται στην ύπαιθρο, κάτω από αλουμινένιες σκεπές.
Οι Πατέρες αντί για την Αγία Τράπεζα χρησιμοποιούν πλαστικό τραπέζι, τελώντας την Θεία Λειτουργία και την Θεία Κοινωνία σε αντίξοες συνθήκες. Η εκκλησία που βρίσκεται εκεί, είναι σφραγισμένη από τους Τούρκους, οι οποίοι σταμάτησαν τις εργασίες αναπαλαίωσης της εκκλησίας, φέρνοντας το μοναστήρι αντιμέτωπο με μια ατέλειωτη γραφειοκρατία, με αποτέλεσμα η λειτουργία να μην μπορεί να τελεσθεί μέσα στο ναό.
Σήμερα στην Χάλκη, στην Θεολογική Σχολή, μια ομάδα νέων κληρικών και διακόνων έχουν στην ουσία ανοίξει τις πόρτες της Σχολής και με ηγούμενο τον Μητροπολίτη Προύσσης Ελπιδοφόρο, το μοναστήρι της Αγίας Τριάδας έχει γίνει χώρος επίσκεψης από όλο τον κόσμο.
Με σκληρή δουλειά αναμόρφωσαν τους χώρους, ψηφιοποίησαν την βιβλιοθήκη, δημιούργησαν φάρμα, μελισσοκομεία, διοργανώνουν συνέδρια φέρνοντας την Χάλκη ως προτεραιότητα στο πρόγραμμα πολλών υψηλών επισκεπτών. Η Τουρκία παρόλα αυτά κάνει ακόμη τα στραβά μάτια.
Την στιγμή λοιπόν που στην Ελλάδα ετοιμάζουν την κατασκευή του τζαμιού που θα διαφεντεύεται από την Τουρκία και θα γίνονται μάχες ανάμεσα σε σιίτες και σουνίτες για την ιδιοκτησία του, στην Τουρκία, το λίκνο του πολιτισμού και της Ορθοδοξίας, η Ιερή Θεολογική σχολή θα εκκρεμεί.
Παράλληλα οι ορθόδοξοι Πατέρες και οι ορθόδοξοι πολίτες θα αντιμετωπίζουν ακόμη προβλήματα από το ανάλγητο κράτος της γειτονικής χώρας την στιγμή που τους στερεί το αυτονόητο, να βρίσκονται μέσα στους αγιασμένους χώρους της θρησκείας τους και τους τόπους που βάφτηκαν με το αίμα των προγόνων τους.
