Τα σενάρια «θερμού» επεισοδίου: Πού και πώς θα χτυπήσουν οι Τούρκοι
H κατάσταση με την αναβάθμιση της τουρκικής προκλητικότητας και επιθετικότητας εγκυμονεί σοβαρούς κινδύνους για την ασφάλεια στο Αιγαίο και στην Ανατολική Μεσόγειο, οι οποίες ξεφεύγουν από τα συνήθη όρια των κανόνων εμπλοκής. Το μείζον ερώτημα που απασχολεί πολιτικούς και στρατιωτικούς αναλυτές είναι το ποσοστό των πιθανοτήτων η Τουρκία να ενεργοποιήσει το δόγμα του πρώτου χτυπήματος – αιφνιδιασμού κατά της χώρας μας προκειμένου να δημιουργήσει τετελεσμένα επί της εδαφικής μας κυριαρχίας. Ποια είναι τα σενάρια που εξετάζει η ελληνική πλευρά;
Πριν μπούμε σε επιχειρησιακές λεπτομέρειες έχει ιδιαίτερη σημασία να ξεκαθαρίσουμε ότι η Τουρκία από το 1923 μέχρι σήμερα, δεν έχει τολμήσει να κάνει οποιαδήποτε στρατιωτική επιχείρηση εκτός των συνόρων της, αν δεν είχε την υποστήριξη ή τουλάχιστον τη σιωπηρή ανοχή μιας μεγάλης δύναμης, τις πιο πολλές φορές των ΗΠΑ αλλά και βεβαίως της Ρωσίας.
Με τα μέχρι στιγμής γεωστρατηγικά και πολιτικά δεδομένα δεν φαίνεται να υπάρχει ούτε καν σιωπηρή ανοχή προς αυτή την κατεύθυνση, ούτε από τις ΗΠΑ, ούτε βεβαίως από την Ρωσία.
Το δεύτερο, εξίσου σημαντικό στοιχείο είναι ότι μετά το πραξικόπημα του 2016 και τις εκκαθαρίσεις εις τις οποίες προχώρησε ο Ερντογάν στο στράτευμα και στις δυνάμεις ασφαλείας, η στήριξη των στελεχών που υπηρετούν στις Ε.Δ. της Τουρκίας στο πρόσωπό του είναι εξόχως χαμηλή.
Οποιαδήποτε σύρραξη επιχειρήσει, είναι πολύ πιθανόν να γυρίσει μπούμερανγκ στον Ερντογάν αφού κανείς δεν μπορεί να αποκλείσει ενδεχόμενο «στάσης» βασικών στελεχών του τουρκικού στρατού.
Παρόλα αυτά, οι ελληνικές ένοπλες δυνάμεις βρίσκονται σε διαρκή εγρήγορση αφού οι συγκεκριμένες εχθρικές ενέργειες της γείτονας έχουν ενεργοποιήσει τους Εθνικούς Κανόνες Εμπλοκής (ΕΚΕ).
Οι διαδικασίες είναι τόσο προσδιορισμένες και αυτοματοποιημένες, ώστε, όταν ενεργοποιηθούν, να είναι πολύ δύσκολο σε πραγματικές συνθήκες να ανακοπούν ή να ανασταλούν.
Αρκετοί στρατιωτικοί αναλυτές εκτιμούν ότι σε καμία περίπτωση η Τουρκία δεν επιθυμεί να διακινδυνεύσει μία πλήρη σύρραξη, η οποία εμπεριέχει τον κίνδυνο τεραστίων απωλειών και η οποία θα τινάξει στον αέρα το βασικό αιμοδότη της Τουρκίας (και της Ελλάδας) που δεν είναι άλλος από την τουριστική βιομηχανία!
Τα τελευταία 40 περίπου χρόνια η Τουρκία με την εν λόγω τακτική έχει καταφέρει να «ανοίξει» ένα σωρό μέτωπα: εναέριο χώρο, πλάτος χωρικής θάλασσας, υφαλοκρηπίδα, «ιδιοκτησιακό» καθεστώς συγκεκριμένων νήσων του Αιγαίου, κ.ά.
Τα τελευταία χρόνια οι δυνάμεις ασφαλείας της Ελλάδας εξετάζουν πολύ προσεκτικά τα ακόλουθα 5 σενάρια:
- Κεραία κινητής τηλεφωνίας
Αποτελεί μία από τις πιο δύσκολες περιπτώσεις για την ελληνική πλευρά. Το συγκεκριμένο σενάριο αφορά την εγκατάσταση υπό συνθήκες μυστικότητας, κεραίας δικτύου εταιρείας τουρκικής κινητής τηλεφωνίας σε μικρό νησί του Ανατολικού Αιγαίου, μη κατονομαζόμενο ονομαστικά από τις συνθήκες Λονδίνου, Λωζάνης και Παρισίων, και, συνεπώς, κατά την τουρκική άποψη «ώριμο» για διεκδίκηση. Η εκ των υστέρων αποκάλυψη της ύπαρξης της κεραίας θα έθετε εξ ορισμού θέμα «ιδιοκτησίας» της νήσου.
- Ναυτικός «αποκλεισμός»
Αποτελεί ίσως το πιο συχνά εφαρμοζόμενο στην πράξη σενάριο. Στην πράξη ο ναυτικός αποκλεισμός από δυνάμεις επιφανείας ή και υποβρύχια αποτελεί πολεμική ενέργεια η οποία, στο ήδη διαμορφωμένο πλαίσιο των Εθνικών Κανόνων Εμπλοκής (ΕΚΕ) αντιμετωπίζεται ως τέτοια. Κάθε φορά που η Τουρκία διεξάγει ναυτική άσκηση στα διεθνή ύδατα του Αιγαίου είναι υποχρεωμένη να εφαρμόζει κατά γράμμα τους κανόνες και τα προβλεπόμενα του Διεθνούς Δικαίου. Εδώ βέβαια θα πρέπει να σημειωθεί ότι εξετάζεται το ενδεχόμενο σοβαρής εμπλοκής όχι τόσο σε ναυτικό επίπεδο, όσο σε επίπεδο αερομαχίας η οποία μπορεί να οδηγήσει σε απώλεια προσωπικού.
- Κατάληψη βραχονησίδας
Το συγκεκριμένο σενάριο, δυστυχώς, είναι το μόνο που έχει υλοποιηθεί πλήρως και καθόρισε σε μεγάλο βαθμό μάλιστα, την Κρίση των Ιμίων τον Ιανουάριο του 1996. Αποτέλεσε δε την αιτία για μία πλήρη αναδιάρθρωση του ελληνικού αμυντικού δόγματος, το οποίο ανέπτυξε δομές και δυνάμεις εξειδικευμένες στον πόλεμο σε αρχιπελαγικές περιοχές, αλλά και νέες τακτικές. Το σενάριο, όσο κι αν ακούγεται περίεργο έχει μικρές πιθανότητες να επαναληφθεί αφού οι ελληνικές ειδικές δυνάμεις ταχείας επέμβασης είναι σε απόλυτη ετοιμότητα 24 ώρες το 24ωρο, 365 μέρες το χρόνο.
- Αμφισβήτηση αρμοδιότητας έρευνας & διάσωσης
Αποτελεί το πιο πρόσφατο όπλο στη φαρέτρα της Άγκυρας, η οποία στην προσπάθειά της να μεταφέρει το ανατολικό όριο του FIR Αθηνών στο μέσο του Αιγαίου, το 25ο μεσημβρινό, έχει αποδυθεί σε μία πολυεπίπεδη προσπάθεια άρνησης του ελληνικού δικαιώματος (για την ακρίβεια υποχρέωσης που απορρέει από την ανάθεση στη χώρα του ελέγχου της εναέριας κυκλοφορίας στην περιοχή ελέγχου πτήσεων-FIR Αθηνών), η οποία περιλαμβάνει ακόμη και την άρνηση Τούρκων χειριστών (όπως έγινε με το περιστατικό της δολοφονίας Ηλιάκη στην Κάρπαθο, όπου παραπλέον εμπορικό πλοίο ξένης σημαίας παρουσιάστηκε -ή αφέθηκε- να γίνει ο από μηχανής θεός) να διασωθούν από τα ελληνικά μέσα που είχαν σπεύσει στην περιοχή!
- Επεισόδιο στην Κυπριακή ΑΟΖ
Αποτελεί ίσως το πιο πιθανό σενάριο πρόκλησης έντασης και ενδεχομένως θερμού επεισοδίου. Το πλέον αναμενόμενο σενάριο κρίσης τις αμέσως επόμενες εβδομάδες και μήνες. Εδώ το σενάριο προβλέπει την εμφάνιση – μονομερώς - τουρκικού ερευνητικού σκάφους εντός της Κυπριακής ΑΟΖ. Το ερώτημα που προκύπτει είναι ποιος θα σταματήσει το τουρκικό σκάφος, αφού εκ των πραγμάτων θα πρόκειται για άκρως επιθετική ενέργεια αμφισβήτησης κυριαρχικών δικαιωμάτων.
Αξίζει να σημειώσουμε ότι η ελληνική πλευρά εξετάζει πολύ προσεκτικά και τα ακόλουθα σενάρια:
- Την τουρκική Στρατοχωροφυλακή εν αντιθέσει με τις δυνάμεις του τακτικού στρατού, η οποία μετά το πραξικόπημα, διαθέτει αυξημένες αρμοδιότητες και είναι εφοδιασμένη με αναβαθμισμένες δυνατότητες (capabilities)
- Τις νέες δυνατότητες των δικτύων της Τουρκικής Μυστικής Υπηρεσίας (ΜΙΤ ) στη μουσουλμανική μειονότητα της Θράκης, σε γειτονικές χώρες και σε ευρωπαϊκές χώρες
- Τη στρατολόγηση εγκληματικών δικτύων, που διεισδύουν σε ομάδες παράτυπων μεταναστών
- Τις ολοένα και αυξανόμενες επιθετικές δυνατότητες της Τουρκικής νεότευκτης Cyber War Command στο πεδίο του κυβερνοπολέμου, όπου στρατολογούνται επαγγελματίες hackers-μέλη εγκληματικών ισλαμικών δικτύων (από την SADAT) κατά τα πρότυπα της Βόρειας Κορέας.