Πνιγμοί: Ο σιωπηλός θάνατος «μαστίζει» τη χώρα μας – Πώς μπορεί να χαθεί μία ζωή μέσα σε 1’

Δεκάδες είναι οι πνιγμοί που σημειώνονται κάθε μήνα σε αρκετές περιοχές της Ελλάδας, ειδικά την καλοκαιρινή σεζόν. Συγκεκριμένα, στη χώρα μας καταγράφονται 350 με 400 πνιγμοί κατά τη διάρκεια του χρόνου, με την πλειονότητα των περιστατικών φυσικά να λαμβάνει χώρα το καλοκαίρι. Αναμφίβολα, πρόκειται για ένα θλιβερό ποσοστό, εάν αναλογιστεί κάποιος πως αντιστοιχεί περίπου στην απώλεια μίας ανθρώπινης ζωής την ημέρα, με τα περιστατικά, ειδικά στους ηλικιωμένους, χρόνο με τον χρόνο να αυξάνονται. Ο λόγος είναι πως, συχνά, τόσο οι νέοι άνθρωποι όσο και οι μεγαλύτεροι σε ηλικία, διψώντας για την επαφή τους με τη θάλασσα, υποτιμούν τους κινδύνους και κολυμπούν ακόμη και μέχρι εξαντλήσεως, με αποτέλεσμα να προκύπτουν δυσάρεστα συμβάντα.

Σύμφωνα με τα δεδομένα που εκθέτει ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας, ο πνιγμός είναι μακράν η πρώτη αιτία απώλειας ζωής για τους νέους ηλικίας έως 24 ετών και η τρίτη αιτία θανάτου που σχετίζεται με ατύχημα γενικά. Περισσότερες από 236.000 ανθρώπινες ζωές παγκοσμίως, χάνονται από πνιγμό ετησίως και οι θάνατοι αυτοί αφορούν κυρίως παιδιά και εφήβους και μετά ηλικιωμένους που υπερεκτιμούν τις δυνάμεις τους στη θάλασσα. Περισσότερο από το 90% των περιστατικών πνιγμών στον κόσμο καταγράφονται σε χώρες χαμηλού και μεσαίου εισοδήματος, με τους επιστήμονες του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας να υπογραμμίζουν πως τα βρέφη και τα νήπια έως και πέντε ετών αντιμετωπίζουν τον υψηλότερο κίνδυνο. Τα τελευταία χρόνια, συν τοις άλλοις, αυξάνονται και τα ποσοστά πνιγμών που οφείλονται σε ακραία καιρικά φαινόμενα -κάτι το οποίο ανησυχεί τους ειδικούς- και θα πρέπει να ληφθούν μέτρα για την προστασία της ανθρώπινης ζωής από τέτοιου είδους φαινόμενα, τα οποία -δυστυχώς- όχι μόνο δεν αναμένεται να εκλείψουν, αλλά θα αυξηθούν πολύ στο μέλλον, εξαιτίας της εξελισσόμενης κλιματικής αλλαγής.

Φυσικά, σε περίπτωση που «γίνει το κακό», χρειάζεται η παροχή άμεσης βοήθειας, η οποία δυστυχώς δεν είναι εφικτή σε όλες τις περιπτώσεις. Παράλληλα, τα προβλήματα που εντοπίζονται στις δομές υγείας σε διάφορες περιοχές κατά καιρούς (υποστελέχωση, έλλειψη εξοπλισμού) ενδέχεται να προκαλέσουν επιπλέον δυσχέρειες: Ασθενοφόρα που αδυνατούν να προσεγγίσουν το σημείο συμβάντος γρήγορα, τοπικά ιατρεία ή και κέντρα υγείας χωρίς διαθέσιμους γιατρούς και μηχανήματα.

Χρονοδιάγραμμα με τα στοιχεία θανάτων λουόμενων*

2/6/2022: 38χρονος ανασύρθηκε νεκρός από παραλία στην Αγία Παρασκευή Χαλκιδικής

4/6/2022: 76χρονος έχασε τη ζωή του σε θαλάσσια περιοχή της ανατολικής ακτής του Σταυρού Θεσσαλονίκης

22/6/2022: 84χρονη εντοπίστηκε χωρίς τις αισθήσεις της μέσα στη θάλασσα, στην ακτή Σοφούλη στην Καλαμαριά

27/6/2022: Δύο λουόμενοι, Βουλγαρικής καταγωγής, ανασύρθηκαν από την παραλία «Ακρωτήρι» Επανομής, όπου ο 46χρονος πατέρας έχασε τη ζωή του, κατά τη μεταφορά του στο νοσοκομείο, ενώ ο 15χρονος γιος του νοσηλεύτηκε

1/7/2022: 70χρονος ανασύρθηκε από την θαλάσσια περιοχή Ποσειδίου Χαλκιδικής χωρίς τις αισθήσεις του και στη συνέχεια μεταφέρθηκε στο ΚΥ Κασσάνδρας, όπου διαπιστώθηκε ο θάνατός του.

1/7/2022: Ο 75χρονος Ηλίας Νικολακόπουλος βρέθηκε δίχως της αισθήσεις του σε παραλία της Σύρου - Το υπουργείο Ναυτιλίας ανακοίνωσε τον θάνατο του γνωστού αναλυτή εκλογικών τάσεων και δημοσκοπήσεων

3/7/2022: 67χρονος έχασε τη ζωή του μέσα στη θάλασσα της Σάρτης στη Χαλκιδική, όπου διεκομίσθη από ΕΚΑΒ στο ΚΥ Αγίου Νικολάου και εκεί διαπιστώθηκε ο θάνατός του

3/7/2022: 65χρονη λουόμενη ανασύρθηκε χωρίς τις αισθήσεις της από τη θαλάσσια περιοχή της Νέας Περάμου στην Καβάλα

3/7/2022: 77χρονη βρέθηκε δίχως τις αισθήσεις της στη θαλάσσια περιοχή του Αγίου Γεωργίου στη Σαλαμίνα.

14/07/2022: 83χρονος άνδρας ανασύρθηκε χωρίς τις αισθήσεις του, από την παραλία Βροχεία της Αίγινας

15/07/2022: 76χρονος ανασύρθηκε χωρίς τις αισθήσεις του, από τη θαλάσσια περιοχή της παραλίας της Αγίας Τριάδας Μεσολογγίου Αιτωλοακαρνανίας

24/07/2022: 87χρονη ανασύρθηκε χωρίς τις αισθήσεις της, από τη θαλάσσια περιοχή του Λαγονησίου

31/07/2022: 51χρονος ανασύρθηκε χωρίς τις αισθήσεις του, από τη θαλάσσια περιοχή της Αγίας Μαρίνας Γραμματικού Αττικής

06/07/2022: 71χρονος ανασύρθηκε χωρίς τις αισθήσεις του, στη θαλάσσια περιοχή της Αλμυρίδας του Δήμου Μυλοποτάμου στο Ρέθυμνο

14/08/2022: 17χρονος ψαροντουφεκάς ανασύρθηκε χωρίς τις αισθήσεις του, σε θαλάσσια περιοχή της Καλύμνου

22/08/2022: 6χρονη ανασύρθηκε χωρίς τις αισθήσεις της, στη θαλάσσια περιοχή Καλαμάκι στα Ίσθμια

28/08/2022: 15χρονος ανασύρθηκε χωρίς τις αισθήσεις, σε θαλάσσια περιοχή στα Νέα Φλογητά Χαλκιδικής

*Να σημειωθεί πως υπάρχουν και άλλα περιστατικά, πριν ή μετά από τις παραπάνω ημερομηνίες

Βήμα-βήμα πώς να προσφέρουμε τις πρώτες βοήθειες σε θύματα πνιγμού

Για τις δυσκολίες της ναυαγοσωστικής, αλλά και τον γρηγορότερο τρόπο επέμβασης σε έναν πνιγμό, μίλησε στο Data Project και το Newsbomb.gr, ο Δημήτρης Χαλιώτης, Εκπαιδευτής Ναυαγοσωστικής Ελληνικού Ερυθρού Σταυρού, ο οποίος μας έδειξε βήμα προς βήμα πώς μπορούμε να αντιμετωπίσουμε ένα περιστατικό πνιγμού στη θάλασσα, δίνοντας στο θύμα τις πρώτες βοήθειες.

«Η βασική δυσκολία που υπάρχει στο νερό είναι αυτό ακριβώς το στοιχείο το νερό», ανέφερε ο ίδιος τονίζοντας πως «ο καλύτερος ναυαγοσώστης είναι ο στεγνός ναυαγοσώστης, συνηθίζουμε να λέμε. Επομένως, ο καλύτερος τρόπος για να επέμβεις είναι χωρίς να χρειαστεί να μπεις στο νερό, αυτό όμως πολλές φορές δεν είναι δυνατόν. Γι’ αυτόν τον λόγο, το τελευταίο διάστημα, έχουν εξελιχθεί συστήματα, είτε με τα σκάφη, τα jet ski, τις σανίδες και πρόσφατα το ρομποτικό σύστημα και προσπαθούμε να επέμβουμε όπου χρειαστεί με έναν από αυτούς τους τρόπους για να είμαστε ασφαλείς και γρήγοροι».

Ο κ. Χαλιώτης συνέχισε λέγοντας πως «τα περισσότερα περιστατικά πνιγμών γίνονται κοντά στην ακτή, ενώ ένα ακόμη στοιχείο που μας προβληματίζει ιδιαίτερα σαν ναυαγοσώστες είναι ότι μεγάλο κίνδυνο διατρέχουν οι άνθρωποι μεγάλης ηλικίας. Το 80% των πνιγμών στην Ελλάδα αφορά σε ανθρώπους άνω των 67 ετών».

Δείτε ολόκληρη τη συνέντευξη:

Η σωστή εκμάθηση της κολύμβησης

Για τους κύριους παράγοντες των αυξημένων περιστατικών θαλάσσιων πνιγμών στην Ελλάδα, αλλά και τα «βήματα» που πρέπει να ακολουθηθούν για την ανατροπή του φαινομένου, μίλησε ο Γεροδήμος Βασίλειος, Καθηγητής Προπονητικής στο Τμήμα Επιστήμης Φυσικής Αγωγής και Αθλητισμού του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας.

«Η σωστή εκμάθηση της κολύμβησης και η γνώση και τήρηση βασικών κανόνων ασφάλειας θα μπορούσαν να μειώσουν άμεσα τον αριθμό των συμπολιτών μας που χάνουν τη ζωή τους κάθε χρόνο από πνιγμό», τόνισε στο Data Project και το Newsbomb.gr, για τις σημαντικότερες στρατηγικές που πρέπει να υιοθετήσουν πολίτες και φορείς, ώστε να περιοριστούν οι πνιγμοί στη χώρα μας.

«Το ιδανικό περιβάλλον όπου θα μπορούσαν και θα έπρεπε να μάθουν τα παιδιά κολύμβηση είναι το σχολείο», ανέφερε μεταξύ άλλων ο κ. Γεροδήμος, επισημαίνοντας πως η ένταξη της κολύμβησης ως μάθημα στο ωρολόγιο πρόγραμμα του μαθήματος της Φυσικής Αγωγής της Γ΄ Δημοτικού είναι ένα πρώτο βήμα εξοικείωσης των παιδιών με το νερό.

Διαβάστε ολόκληρη η συνέντευξη του Γεροδήμου Βασίλειου στο Data Project ΕΔΩ

Γιοβανίδης: Το «μπρατσάκι» είναι ένα τραγικό, ελληνικό φαινόμενο που δεν προσφέρει ασφάλεια

Για τις ηλικιακές ομάδες των θυμάτων πνιγμού, το βάθος της θάλασσας, αλλά και το τι είναι χρήσιμο να προσέχουν οι συγκεκριμένες ηλικιακές ομάδες, ώστε να αποφευχθούν όσο περισσότερο γίνεται τα περιστατικά πνιγμών στη χώρα μας, μίλησε ο Νίκος Γιοβανίδης, ιδρυτής της Ελληνικής Ναυαγοσωστικής Ακαδημίας στο Data Project και το Newsbomb.

«Οι πιο πολλοί πνιγμοί γίνονται στην άκρη, δηλαδή στα πρώτα 3-4 μέτρα της ακτιγραμμής. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα ότι δεν μπορεί να αντιληφθεί ένας γονέας ότι το κακό μπορεί να γίνει εκεί που δεν το περιμένει κανείς», ανέφερε χαρακτηριστικά.

Ο ίδιος τόνισε ότι πρέπει να τηρούμε τους κανόνες ασφαλείας και να μάθουμε τα παιδιά μας να κολυμπάνε από πολύ μικρή ηλικία, μιας και το πιο ορεινό χωριό απέχει από τη θάλασσα το πολύ εώς δύο ώρες.

«Επειδή η δεύτερη αιτία θανάτου από ατύχημα στη χώρα μας είναι ο πνιγμός, πρέπει να συνειδητοποιήσουμε ότι πλέον είναι μια εθνική στρατηγική το να μπορέσουμε να μειώσουμε τους πνιγμούς», δήλωσε ο Νίκος Γιοβανίδης.

Δείτε ολόκληρη τη συνέντευξη:

Οι πνιγμοί στην Ελλάδα το 2021

Στην Ελλάδα, σύμφωνα με τα στατιστικά στοιχεία του Εθνικού Οργανισμού Δημόσιας Υγείας (ΕΟΔΥ), περισσότεροι από 350 έως 400 άνθρωποι χάνουν την ζωή τους από πνιγμό ετησίως, με την αναλογία αντρών - γυναικών να είναι 3:1. Δυστυχώς, κάθε χρόνο στη χώρα μας πνίγεται και ένας σημαντικός αριθμός παιδιών και εφήβων (περίπου 10 παιδιά και έφηβοι). Είναι σημαντικό να αναφερθεί ότι, στην Ελλάδα, μια χώρα που περιτριγυρίζεται από θάλασσα, ένα μεγάλο ποσοστό κατοίκων (αγγίζει ακόμη και το 60%, όπου σημαντικό ποσοστό αυτών είναι παιδιά και έφηβοι) δεν γνωρίζει πώς να κολυμπά και πώς να τηρεί βασικούς κανόνες ασφαλείας, με στόχο την αποφυγή των πνιγμών.

Σύμφωνα με τον μη κερδοσκοπικό οργανισμό Safe Water Sports, το 2021 συνολικά 342 άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους στη θάλασσα. Οι θάνατοι αυξήθηκαν κατά 104 σε σχέση με το 2020, όπου συνολικά 238 άνθρωποι πνίγηκαν στις ελληνικές θάλασσες. Από τους θανάτους που σημειώθηκαν το 2021 στη θάλασσα, οι 127 οφείλονταν σε πνιγμό, οι 24 σε παθολογικά αίτια, όπως ανακοπή, ένας σε δυστύχημα και 184 δεν έχουν ακόμα προσδιοριστεί.

Από το σύνολο των θυμάτων, το 70% ήταν άνδρες και γυναίκες το υπόλοιπο 30%. Ο καλοκαιρινός μήνας με τους περισσότερους θανάτους ήταν ο Ιούλιος, όπου συνολικά είχαμε 116 πνιγμούς. Το 2021 η ναυαγοσωστική κάλυψη στις παραλίες άγγιξε το 76% αν και άργησε να ξεκινήσει, εξαιτίας της πανδημίας. Όλα τα παραπάνω στοιχεία, λοιπόν, είναι η τρανή απόδειξη ότι υπάρχει ανάγκη για δράσεις και στρατηγικές, με στόχο την πρόληψη των πνιγμών στη χώρα μας.

«Η πρόληψη σώζει ζωές»

Ο προβληματισμός γύρω από τους πνιγμούς στη χώρα μας είναι μεγάλος. Σημαντικό μέρος της κοινωνίας, αλλά και οι επαγγελματίες του ναυαγοσωστικού κλάδου, εκφράζουν φόβους και προβληματισμούς για τα επαναλαμβανόμενα περιστατικά. Χαρακτηριστικό παράδειγμα, είναι το συμβάν σε παραλία της Χερσονήσου Κρήτης, όπου ναυαγοσώστης με ηρωική προσπάθεια, διέσωσε από βέβαιο πνιγμό ένα μικρό παιδί, το οποίο μπήκε για βουτιά με τους γονείς του, έχοντας πάρει μαζί τους και σωσίβιο από το οποίο κρατιόντουσαν για να μη συμβούν τα χειρότερα.

Το συγκεκριμένο περιστατικό είχε αίσιο τέλος -δεν ισχύει όμως αυτό πάντοτε. Όπως σε πολλά θέματα υγείας, έτσι και στον πνιγμό, «η πρόληψη σώζει ζωές». Οι ειδικοί εμφανίζονται βέβαιοι πως τα αντίστοιχα περιστατικά ετησίως θα ήταν πολύ λιγότερα, εάν οι λουόμενοι γνώριζαν τους βασικούς κανόνες ασφαλείας και επίσης είχαν μάθει από μικρή ηλικία κολύμβηση, σε μία χώρα που κατέχει την 11η θέση σε παγκόσμια κλίμακα στον κατάλογο των χωρών με τη μεγαλύτερη ακτογραμμή (13.676 χιλιόμετρα).

Παραγωγή: Data Project – DPG Digital Media
Premium Content Manager: Σοφία Μαυραντζά | Ρεπορτάζ: Ιωάννα Κατσίμπα | Senior Product Manager: Δέσποινα Γαβριήλ | Infographics: Ζωή Κατσιγιάννη | Web Development: Γιάννης Μακροστάμος | Design: Κωνσταντίνα Ιωάννου