Υπ. Παιδείας: Αναβάθμιση της Επαγγελματικής Εκπαίδευσης με στόχο τη σύνδεση με την αγορά εργασίας

Η διαρκής αναβάθμιση της Επαγγελματικής Εκπαίδευσης και Κατάρτισης στην Ελλάδα, με κύριο στόχο την κατά το δυνατόν καλύτερη διασύνδεσή της με την αγορά εργασίας, βρίσκεται στο επίκεντρο των μεταρρυθμιστικών πρωτοβουλιών για την παιδεία, όπως τονίζει μιλώντας στο Newsbomb.gr ο γενικός γραμματέας Επαγγελματικής Εκπαίδευσης, Κατάρτισης, Διά Βίου Μάθησης και Νεολαίας του υπουργείου Παιδείας, κ. Γεώργιος Βούτσινος.

Ο τρόπος με τον οποίο οργανώνεται ο χώρος της Επαγγελματικής Εκπαίδευσης και Κατάρτισης (Ε.Ε.Κ.) στην Ελλάδα σήμερα, με βάση το σύστημα διακυβέρνησης σε δύο επίπεδα, που ισχύει από το 2020, διασφαλίζει την ανεμπόδιστη λειτουργία της προς τον στόχο αυτό, επισημαίνει ο κ. Βούτσινος, προσθέτοντας πως είναι «καθοριστική η συμμετοχή των εργοδοτών, των εργαζομένων και εκπροσώπων της τοπικής αυτοδιοίκησης, με τους οποίους χαράζεται και συνδιαμορφώνεται η πολιτική, αφού αυτοί είναι οι πλέον αρμόδιοι να μεταφέρουν τις πραγματικές ανάγκες της ελληνικής οικονομίας και κοινωνίας για να μεταφραστούν σε σύγχρονες ειδικότητες, προσφερόμενες από την Ε.Ε.Κ.».

Ο ίδιος αναγνωρίζει πως υπάρχει «εκ των ων ουκ άνευ ανάγκη για ριζικές αλλαγές με έμφαση στην σύνδεση Εκπαίδευσης - Αγοράς Εργασίας – Απασχόλησης», κατά τα ευρωπαϊκά, μάλιστα πρότυπα: Η Επαγγελματική Εκπαίδευση και Κατάρτιση «στην Ευρώπη δε, σε ό,τι αφορά στα εκπαιδευτικά συστήματα, βρίσκεται διαρκώς στην κορυφή του ενδιαφέροντος και αποτελεί βασική προτεραιότητα. Ο λόγος είναι προφανής· τα συστήματα επαγγελματικής εκπαίδευσης και κατάρτισης θεωρούνται και είναι άμεσα συνδεδεμένα με την αποδοτικότητα των οικονομικών συστημάτων».

Τέλος, απευθυνόμενος στου νέους που αναζητούν επαγγελματική διέξοδο, ο κύριος Βούτσινος τονίζει πως «τα Ινστιτούτα Επαγγελματικής Κατάρτισης (Ι.Ε.Κ.) και το Μεταλυκειακό Έτος – Τάξη Μαθητείας αποτελούν δρόμους επαγγελματικής εξασφάλισης και ανέλιξης» και προσθέτει πως «οι νέες Επαγγελματικές Σχολές Κατάρτισης με ειδικότητες στην Ναυπηγοεπισκευαστική Βιομηχανία που θα λειτουργήσουν στο Πέραμα και στη Σύρο θα πρέπει να γίνουν αντικείμενο ιδιαίτερου ενδιαφέροντος αφού οδηγούν σε σίγουρα και υψηλά αμειβόμενα επαγγέλματα».

Ακολουθεί ολόκληρη η συνέντευξη του Γενικού Γραμματέα Επαγγελματικής Εκπαίδευσης, Κατάρτισης, Διά Βίου Μάθησης και Νεολαίας κ. Γεώργιου Βούτσινου:

Κύριε Γενικέ, ποια είναι η απάντηση του υπουργείου Παιδείας στους νέους σήμερα, που αναζητούν διεξόδους επαγγελματικής αποκατάστασης; Τι μπορεί να τους προσφέρει η Δημόσια Επαγγελματική Εκπαίδευση και Κατάρτιση;

Η αναβάθμιση της Επαγγελματικής Εκπαίδευσης και Κατάρτισης στην Ελλάδα βρίσκεται στο επίκεντρο των μεταρρυθμιστικών πρωτοβουλιών για την παιδεία. Η μεταρρύθμιση στηρίζεται σε μια ολοκληρωμένη στρατηγική για την Επαγγελματική Εκπαίδευση, Κατάρτιση και Διά Βίου Μάθηση και όχι σε αποσπασματικές παρεμβάσεις, με κύριο στόχο τη σύνδεσή τους με τις ανάγκες της αγοράς εργασίας, με την ουσιαστική συμμετοχή των κοινωνικών εταίρων. Το άναρχο και νεφελώδες τοπίο των προηγούμενων ετών τακτοποιήθηκε σφαιρικά και ολιστικά, με συνολικές και σωρευτικές αλλαγές που έχουν ως αφετηρία το νέο νομοθετικό πλαίσιο που διέπει πλέον την Επαγγελματική Εκπαίδευση και Κατάρτιση (Ε.Ε.Κ.) όπως αυτό αποτυπώθηκε στον νόμο 4763/2020 και στηρίζεται σε ένα στιβαρό σύστημα διακυβέρνησης σε κεντρικό και περιφερειακό επίπεδο που ήδη αποφέρει καρπούς.

Πώς συνδέεται αυτό το πολύ μεγάλο και σημαντικό τμήμα της εκπαίδευσης με την αγορά εργασίας, κατά την άποψή σας; Πιστεύετε πως πρέπει να συμβαίνει αυτό και σε ποιο βαθμό;

Όπως ανέφερα ήδη, με τον νόμο 4763/2020 καθιερώθηκε το σύστημα διακυβέρνησης της Ε.Ε.Κ. σε δύο επίπεδα:

-Το Εθνικό, με την ίδρυση του Κεντρικού Συμβουλίου Επαγγελματικής Εκπαίδευσης και Κατάρτισης (Κ.Σ.Ε.Ε.Κ.) και

-Το Περιφερειακό, με την ίδρυση των 15 Συμβουλίων Σύνδεσης με την Παραγωγή και την Αγορά Εργασίας (Σ.Σ.Π.Α.Ε.).

Τα όργανα αυτά συνεδριάζουν, συλλέγουν τις πραγματικές ανάγκες της οικονομίας και της κοινωνίας σε εθνικό και τοπικό επίπεδο, προτείνουν, γνωμοδοτούν και υλοποιούν τον εξορθολογισμό και τον εκσυγχρονισμό του χάρτη της επαγγελματικής εκπαίδευσης και κατάρτισης, με στρατηγικό σχεδιασμό και πιστοποίηση τριών διακριτών επιπέδων προσόντων (3, 4 και 5) του Εθνικού Πλαισίου Προσόντων, κατ’ αντιστοιχία με εκείνα του Ευρωπαϊκού Πλαισίου Προσόντων.

• Επίπεδο 3: Επαγγελματικές Σχολές Κατάρτισης (Ε.Σ.Κ.) και Επαγγελματικές Σχολές Μαθητείας (ΕΠΑ.Σ.) του Ο.Α.Ε.Δ.
• Επίπεδο 4: Επαγγελματικά Λύκεια (ΕΠΑ.Λ.) και τα Λύκεια των Ενιαίων Ειδικών Επαγγελματικών Γυμνασίων Λυκείων (ΕΝ.Ε.Ε.ΓΥ-Λ.)
• Επίπεδο 5: Ινστιτούτα Επαγγελματικής Κατάρτισης (Ι.Ε.Κ.) και το Μεταλυκειακό Έτος - Τάξη Μαθητείας των ΕΠΑ.Λ.

Κύριο χαρακτηριστικό του συστήματος είναι η καθοριστική συμμετοχή στα πιο πάνω όργανα των εργοδοτών, των εργαζομένων και εκπροσώπων της τοπικής αυτοδιοίκησης, με τους οποίους χαράζεται και συνδιαμορφώνεται η πολιτική, αφού αυτοί είναι οι πλέον αρμόδιοι να μεταφέρουν τις πραγματικές ανάγκες της ελληνικής οικονομίας και κοινωνίας για να μεταφραστούν σε σύγχρονες ειδικότητες, προσφερόμενες από την Ε.Ε.Κ..

Πιστεύετε ότι η σύνδεση Εκπαίδευσης - Αγοράς Εργασίας - Απασχόλησης σε ακόμα μεγαλύτερο βαθμό από ό,τι σήμερα, μπορεί να είναι το κλειδί για την αναβάθμιση της Παιδείας εν γένει στη χώρα μας;

Αν αναλογιστεί κάποιος ότι:

-Εξακολουθούν να υπάρχουν υψηλά ποσοστά νεανικής ανεργίας, παρά τη σημαντική μείωσή της τα τρία τελευταία χρόνια, αλλά ταυτόχρονα παρατηρείται ζήτηση θέσεων εργασίας η οποία δεν μπορεί να ικανοποιηθεί λόγω έλλειψης ειδικοτήτων που έχει ανάγκη η αγορά,

-Πολλοί πτυχιούχοι των Α.Ε.Ι. μένουν σε μεγάλο ποσοστό άνεργοι κι αναγκάζονται να εργαστούν σε αντικείμενο διαφορετικό από τις γνώσεις τους,

-Το ¼ των καταρτιζόμενων στα Ι.Ε.Κ. είναι ήδη κάτοχοι πτυχίου Α.Ε.Ι. ή μεταπτυχιακού τίτλου σπουδών, είναι αναντίρρητο και προφανές ότι η ανάγκη για ριζικές αλλαγές με έμφαση στην σύνδεση Εκπαίδευσης - Αγοράς Εργασίας - Απασχόλησης είναι εκ των ων ουκ άνευ. Στο πλαίσιο αυτό εντάσσεται και η νέα κατεύθυνση στα ΑΕΙ, αλλά κυρίως η ενίσχυση της Ε.Ε.Κ. και η μετατροπή της από λύση ανάγκη για λίγους σε συνειδητή επιλογή για πολλούς. Πρόκειται για ζήτημα κρίσιμης εθνικής σημασίας, αφού αποτελεί το μέσο για την άμεση ένταξη στην αγορά εργασίας και παράλληλα την ενίσχυση της οικονομίας της χώρας.

Πρόσφατα, συμμετείχατε στη συνεδρίαση της Ευρωπαϊκής Συμβουλευτικής Επιτροπής για την Επαγγελματική Κατάρτιση (Advisory Committee for Vocational Education and Training) στις Βρυξέλλες. Ποια είναι η τάση πανευρωπαϊκά στον τομέα αυτό;

Στο ευρωπαϊκό και παγκόσμιο γίγνεσθαι, η επένδυση στην Επαγγελματική Εκπαίδευση και Κατάρτιση (Ε.Ε.Κ.) έχει καίρια σημασία για την αύξηση της παραγωγικότητας, την οικονομική ανάπτυξη και την καταπολέμηση της ανεργίας, ιδιαίτερα της νεανικής που αποτελεί και τον κύριο προβληματισμό των νέων ανθρώπων. Στην Ευρώπη δε, σε ό,τι αφορά στα εκπαιδευτικά συστήματα, βρίσκεται διαρκώς στην κορυφή του ενδιαφέροντος και αποτελεί βασική προτεραιότητα. Ο λόγος είναι προφανής· τα συστήματα επαγγελματικής εκπαίδευσης και κατάρτισης θεωρούνται και είναι άμεσα συνδεδεμένα με την αποδοτικότητα των οικονομικών συστημάτων.

Στην τελευταία συνεδρίαση της Ευρωπαϊκής Συμβουλευτικής Επιτροπής για την Επαγγελματική Κατάρτιση (ACVT) η Επιτροπή εστίασε σε θέματα αναφορικά με την εφαρμογή της Σύστασης του Συμβουλίου για την Επαγγελματική Εκπαίδευση και Κατάρτιση, της Διακήρυξης του Osnabrück και του Ευρωπαϊκού θεματολογίου δεξιοτήτων. Πιο συγκεκριμένα, αντικείμενο συζήτησης αποτέλεσαν η κινητικότητα, τα ευρωπαϊκά επαγγελματικά βασικά-πυρηνικά προφίλ, η ψηφιοποίηση της ΕΕΚ, τα μικρο-διαπιστευτήρια και οι ατομικοί λογαριασμοί μάθησης. Οι συζητήσεις περιέλαβαν προτάσεις και προβληματισμούς, ιδιαίτερα για τα δυο τελευταία θέματα. Τέλος, αξίζει να αναφερθώ σε πρότασή μας η οποία κατατέθηκε σε ό,τι αφορά στη δημιουργία ευρωπαϊκού μηχανισμού και δικτύου επιχειρήσεων για τη δυνατότητα πραγματοποίησης μαθητείας σε άλλες χώρες, με την πρόβλεψη ανάλογων credits και ασφάλισης.

Σχεδιάζετε παρεμβάσεις για το μέλλον; Υπάρχουν διαδικασίες που μόλις ολοκληρώθηκαν και θα θέλατε να μας αναγγείλετε;

Από τον Αύγουστο 2019 έως και σήμερα είναι σε εξέλιξη σειρά συντονισμένων, μεθοδικών και προγραμματισμένων δράσεων οι οποίες αποσκοπούν στο να πάψει η Ε.Ε.Κ. να είναι ο «φτωχός συγγενής» και «το αποπαίδι» του ελληνικού εκπαιδευτικού συστήματος· μία πολυετής κατάσταση που όλοι ήμασταν θεατές, σε πλήρη αντιδιαστολή με τις ευρωπαϊκές πρακτικές και προτεραιότητες. Οι συνολικές και σωρευτικές αλλαγές έχουν ως αφετηρία το νέο νομοθετικό πλαίσιο που διέπει την Ε.Ε.Κ. κι αυτό αποτυπώθηκε στον νόμο 4763/2020 που ψηφίστηκε τον Δεκέμβριο 2020 από το Ελληνικό Κοινοβούλιο.

-Ιδρύσαμε νέες δομές Επαγγελματικής Εκπαίδευσης και Κατάρτισης: 25 Πρότυπα Επαγγελματικά Λύκεια, 10 Πειραματικά Ι.Ε.Κ., 5 Θεματικά Ι.Ε.Κ. και από τον Οκτώβριο 2022 θα λειτουργήσουν οι πρώτες 3 Επαγγελματικές Σχολές Κατάρτισης (επιπέδου 3). Αξίζει να σημειωθεί ότι εμβληματικό έργο του Ταμείου Ανάκαμψης που θα αναβαθμίσει ουσιαστικά την παρεχόμενη επαγγελματική εκπαίδευση και την επαγγελματική κατάρτιση αποτελεί η πλήρης ανανέωση του εργαστηριακού εξοπλισμού των Εργαστηριακών Κέντρων.

-Ιδρύσαμε το 1ο Κλαδικό Συμβούλιο Δεξιοτήτων του Τομέα Κλωστοϋφαντουργίας, Ένδυσης, Υπόδησης και Δέρματος.

-Εξασφαλίσαμε για πρώτη φορά, η υποχρεωτική πρακτική άσκηση που περιλαμβάνεται στο πρόγραμμα σπουδών όλων των καταρτιζόμενων των Ι.Ε.Κ. να είναι αμειβόμενη.

-Εξασφαλίσαμε, ομοίως για πρώτη φορά, στεγαστικό επίδομα για τους καταρτιζόμενους στα Ι.Ε.Κ.

-Ιδρύσαμε πάνω από 30 ειδικότητες (νέες/πειραματικές/με πιλοτικό πρόγραμμα), καθώς και 3 ειδικότητες για άτομα με προβλήματα όρασης ή και ακοής, σε συνεργασία με την ΕΣΑμΕΑ.

-Στο τελικό στάδιο επεξεργασίας βρίσκεται το πλαίσιο ποιότητας των Ι.Ε.Κ. για την αξιολόγηση όλων των συντελεστών της Επαγγελματικής Κατάρτισης με στόχο την εξασφάλιση της ποιότητας.

-Ιδρύουμε και θα λειτουργήσουν φέτος για πρώτη φορά οι πρώτες Επαγγελματικές Σχολές Κατάρτισης (Ε.Σ.Κ.) επιπέδου 3 στην Ναυπηγοεπισκευστική ζώνη Περάματος και στο Ναυπηγείο Νεωρίου Σύρου, που θα συμβάλουν στην κατάρτιση εξειδικευμένου προσωπικού για τις ανάγκες της ναυπηγοεπισκευαστικής βιομηχανίας. Πρόκειται για ενίσχυση της σχετικής επιχειρηματικής δραστηριότητας, τόσο σημαντικής για την οικονομία της χώρας, με ειδικευμένο προσωπικό που ελλείπει σε ειδικότητες με υψηλές απολαβές.

Ποιο είναι το μήνυμά σας προς έναν νέο άνθρωπο που αναζητά σήμερα τον επαγγελματικό του δρόμο, εξετάζοντας τις επιλογές που του προσφέρει η Επαγγελματική Εκπαίδευση και Κατάρτιση;

Στη χώρα μας πλέον, ο χώρος μεταξύ Λυκείου και Πανεπιστημίου έχει καλυφθεί ποιοτικά και αποτελεσματικά. Τα Ινστιτούτα Επαγγελματικής Κατάρτισης (Ι.Ε.Κ.) και το Μεταλυκειακό Έτος – Τάξη Μαθητείας αποτελούν δρόμους επαγγελματικής εξασφάλισης και ανέλιξης. Οι νέοι αποκτούν μια ξεκάθαρη και συνολική εικόνα για τις αναβαθμισμένες, εναλλακτικές επιλογές τους στο πλαίσιο της επαγγελματικής εκπαίδευσης και κατάρτισης, επιλέγοντας ανάμεσα σε πληθώρα σύγχρονων ειδικοτήτων που θα τους εξασφαλίσουν άμεση επαγγελματική αποκατάσταση και αποτελούν εχέγγυο μιας επιτυχημένης ζωής.

Αλλά και οι νέες Επαγγελματικές Σχολές Κατάρτισης με ειδικότητες στην Ναυπηγοεπισκευαστική Βιομηχανία που θα λειτουργήσουν στο Πέραμα και στη Σύρο θα πρέπει να γίνουν αντικείμενο ιδιαίτερου ενδιαφέροντος αφού οδηγούν σε σίγουρα και υψηλά αμειβόμενα επαγγέλματα.