H «κόλαση» της Ηλείας: Δώδεκα χρόνια από τις πυρκαγιές που εξελίχθηκαν σε εθνική τραγωδία

Σήμερα, έντεκα χρόνια μετά, η εικόνα των πυρόπληκτων περιοχών έχει αλλάξει. Τα σπίτια ξαναχτίστηκαν, οι λόφοι πρασίνισαν και η ζωή συνεχίζεται. Οι μνήμες όμως για όσους έζησαν εκείνες τις ημέρες, είναι ακόμα ζωντανές... σαν να μην πέρασε μια μέρα!

Στη σκέψη μας στριφογυρνούν οι σπαρακτικές φωνές από τους συγγενείς των νεκρών, οι δραματικές εκκλήσεις για βοήθεια, τα ζωντανά που έτρεχαν να ξεφύγουν από τον πύρινο εφιάλτη.

Πριν από ακριβώς 12 χρόνια, το καλοκαίρι του 2007, την μαύρη εκείνη Παρασκευή της 24ης Αυγούστου, η Ελλάδα θα βιώσει μία από τις μεγαλύτερες καταστροφές της ιστορίας της.

Το καλοκαίρι εκείνο θα μείνει στην ιστορία ως «το καλοκαίρι που κάηκε η χώρα». Συνολικά 63 άνθρωποι θα βρουν τραγικό θάνατο, 27 εκ των οποίων στο χωριό Αρτέμιδα, όπου θα εγκλωβιστούν σε μια στροφή λίγο πριν το χωριό, θα τους φτάσουν οι φλόγες και θα τους κάψουν ζωντανούς.

Περίπου 1.500 σπίτια θα καούν ολοσχερώς και περισσότεροι από 6.000 άνθρωποι θα μείνουν άστεγοι. Σχεδόν 4,5 εκατ. ελαιόδεντρα θα γίνουν στάχτη και μαζί τους περισσότερα από 60.000 ζώα.

Το συνολικό κόστος της καταστροφής θα αποτιμηθεί σε περισσότερα από 3,5 δισ. ευρώ. Ο νομός Ηλείας θα βρεθεί στην κορυφή της λίστας των περισσότερο πληγέντων νομών και θα ακολουθήσουν οι Αττική (φωτιές Πάρνηθας και Υμηττού), Λακωνία, Μεσσηνία, Αρκαδία, Κορινθία, Εύβοια.

Η κυβέρνηση Καραμανλή ήταν σε αδιέξοδο. Την επόμενη μέρα της ανείπωτης τραγωδίας στην Ηλεία, στις 25 Αυγούστου, ο πρωθυπουργός προβαίνει σε διάγγελμα προς τον ελληνικό λαό, κηρύσσοντας τη χώρα σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης, ενώ παράλληλα ανακοινώνει τα πρώτα μέτρα ανακούφισης και την ίδρυση του Ταμείου Αρωγής που θα μείνει γνωστό στη συνέχεια ως Ταμείο Μολυβιάτη.

Στις 26 Αυγούστου οι φωτιές που καίνε την Ηλεία θα περικυκλώσουν τον αρχαιολογικό χώρο της Αρχαίας Ολυμπίας. Από τον Νότο καίγονται η Ανδρίτσαινα, τα Κρέστενα, η περιοχή της Ζαχάρως, από τον Βορρά έρχεται ένα άλλο μέτωπο από το ορεινό χωριό Κλινδιά, το οποίο αφού πέρασε από Αγία Αννα, Γούμερο, Μουζάκι, Κουτσοχέρα, Καράτουλα, «σκάει» στην πεδιάδα της Ολυμπίας και συναντιέται με το μέτωπο του Νότου. Μαζί, ξεπερνούν τα 60 χιλιόμετρα σε μήκος.

Αν ανατρέξει κανείς στα βίντεο των τηλεοπτικών ανταποκρίσεων της εποχής, θα ακούσει τις αγωνιώδεις εκκλήσεις των πυροσβεστών προς το συντονιστικό κέντρο να σταλούν ενισχύσεις ώστε να μην μπει η φωτιά μέσα στην Αρχαία Ολυμπία. Οι τηλεοπτικές εικόνες θα δείξουν απεγνωσμένους εποχικούς πυροσβέστες να προσπαθούν να ανοίξουν τους κρουνούς μέσα στον αρχαιολογικό χώρο και αυτοί να μη δουλεύουν.

Περισσότερες από 15 χώρες (Ισπανία, Ιταλία, Ισραήλ, Γαλλία, Ελβετία, Ρωσία, Τουρκία, Σουηδία, Γερμανία κ.ά.) ανταποκρίνονται στο κάλεσμα της Ελλάδας για βοήθεια και στέλνουν πυροσβεστικές δυνάμεις, κυρίως αεροπλάνα και ελικόπτερα.

Η συχνότητα των πυρκαγιών και τα αλλεπάλληλα μέτωπα σε διαφορετικά σημεία της χώρας φουντώνουν εκτός από τις φλόγες και τη συνωμοσιολογία και πλέον γίνεται λόγος για οργανωμένο σχέδιο εμπρησμών. Κάποιοι πάνε το πράγμα ακόμα πιο πέρα, μιλώντας για Τούρκους πράκτορες που αλωνίζουν την Ελλάδα και βάζουν φωτιές.

Οι παροχές που μοιράζει αφειδώς η κυβέρνηση τις επόμενες μέρες (3.000 ευρώ σε όποιον έκανε μια απλή δήλωση πως είναι πυρόπληκτος, χωρίς κανέναν έλεγχο) είναι προφανές πως δίνονται για να καταλαγιάσει η λαϊκή κατακραυγή. «Μέχρι και από την Αθήνα κατέβαιναν να πάρουν τα λεφτά τότε. Άνθρωποι που δεν είχαν καμία σχέση με τον νομό», θα μας πει συνταξιούχος, πλέον, υπάλληλος της νομαρχίας Ηλείας που συμμετείχε τότε στη διαδικασία.

Συγκίνηση στο τρισάγιο για τους πυροσβέστες που έχασαν τη ζωή τους το 2007

Δώδεκα χρόνια πέρασαν από εκείνο το μαρτυρικό απόγευμα στην στροφή της Αρτέμιδας. Σε εκείνο το σημείο που η φωτιά έκοψε το νήμα της ζωής εικοσιπέντε συνολικά ανθρώπων μεταξύ των οποίων και των τριών εποχικών πυροσβεστών (Νιάρχος Αθανάσιος, Δρακόπουλος Ιωάννης και Τζούμας Ανδρέας), που υπηρετούσαν στο κλιμάκιο της Κρέστενας.

Η Πυροσβεστική Υπηρεσία, στη μνήμη των 25 θυμάτων που πέθαναν λίγο έξω από το χωριό Αρτέμιδα τέλεσε το Σάββατο το πρωί, το καθιερωμένο μνημόσυνο, στην στροφή του θανάτου.

Ημέρα μνήμης η χθεσινή για τους κατοίκους της Αρτέμιδας και τις Μακίστου, οι οποίοι τιμούν όπως κάθε χρόνο τα θύματα των φονικών πυρκαγιών που έπληξαν την περιοχή τους.

Το απόγευμα του Σαββάτου τελέστηκε, χοροστατούντος του Μητροπολίτη Τριφυλίας και Ολυμπίας, Χρυσόστομου, το δεύτερο μνημόσυνο από τους συγγενείς των θυμάτων, στην στροφή του θανάτου και στο εκκλησάκι της οικογένειας του Γιώργου Παρασκευόπουλου, που στις 24 Αυγούστου του 2007, είδε την οικογένειά του να ξεκληρίζεται, καθώς «χάθηκαν» η γυναίκα του, Αθανασία Παρασκευοπούλου με τα τέσσερα ανήλικα παιδιά της, την Αγγελική, την Μαρία, την Αναστασία και τον Κωνσταντίνο.

Τριπλασιασμός πλημμυρών, πεντα-πλασιασμός κατολισθήσεων

Δώδεκα χρόνια μετά τις καταστροφικές πυρκαγιές του 2007 στην Ηλεία, οι επιπτώσεις τους συνεχίζονται ακόμα, καθώς τα πλημμυρικά φαινόμενα και οι κατολισθήσεις έχουν πολλαπλασιαστεί εντυπωσιακά στην περιοχή.

Η διαπίστωση αυτή προκύπτει από έρευνα που πραγματοποίησαν Έλληνες επιστήμονες με τίτλο «Η επίδραση των μεγάλων δασικών πυρκαγιών στις πλημμύρες και τις κατολισθήσεις. Η περίπτωση των πυρκαγιών του 2007 στην Ηλεία, Ελλάδα».

Στην έρευνα εξετάζεται ο αριθμός των πλημμυρών και των κατολισθήσεων στην περιοχή πριν και μετά την εκδήλωση των πυρκαγιών και βασίστηκε σε παρατηρητικά στοιχεία που συλλέχθηκαν από διάφορες πηγές δεδομένων κατά την περίοδο 1989–2016.

Από την επεξεργασία τους διαπιστώθηκε ότι η πυρκαγιά του 2007 συνέβαλε στην αύξηση της μέσης συχνότητας εμφάνισης πλημμυρών κατά 3,3 φορές, ενώ η συχνότητα των κατολισθήσεων στην περιοχή έχει αυξηθεί κατά 5,6 φορές σε σχέση με το χρονικό διάστημα πριν από την πυρκαγιά.

Μάλιστα, η έρευνα υπολογίζει ότι ενώ πριν από το 2007 στην ευρύτερη περιοχή συνέβαινε κατά μέσο όρο 1 πλημμύρα ανά 1,6 έτος, μετά την πυρκαγιά συμβαίνει κατά μέσο όρο 1 πλημμύρα ανά περίπου 4 μήνες!

Με τη χρήση διαφόρων μεθοδολογιών τεκμηριώθηκε ότι η αύξηση, τόσο στις πλημμύρες όσο και στις κατολισθήσεις, δεν οφείλεται σε κάποιον άλλο παράγοντα (π.χ. αύξηση των βροχοπτώσεων, ανθρώπινο παράγοντα, μεταβολές στις χρήσεις γης κ.λπ.), αλλά αποκλειστικά στην πυρκαγιά του 2007.

Επιπλέον, οι περιοχές που επλήγησαν από πυρκαγιές καταγράφουν σημαντική αύξηση της εμφάνισης και των δύο φαινομένων, παρουσιάζοντας αξιοσημείωτα μεγαλύτερη αύξηση σε σύγκριση με τις γειτονικές περιοχές που δεν επηρεάστηκαν από τις πυρκαγιές. Η δε εξέταση της μηνιαίας εμφάνισης συμβάντων έδειξε αύξηση αυτών ακόμη και σε μήνες του έτους που η ένταση των βροχοπτώσεων παρουσίαζε μειούμενες τάσεις.

ΔΕΙΤΕ ΤΙΣ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ: