23/7/1974: Η πτώση της χούντας – Η αποκατάσταση της δημοκρατίας από τον Καραμανλή

Όλοι οι στρατιωτικοί συμφώνησαν στην παράδοση της εξουσίας στους πολιτικούς και ο Κωνσταντίνος Καραμανλής ορκίστηκε πρωθυπουργός της χώρας, επικεφαλής της κυβέρνησης «Εθνικής Ενότητας» τις πρώτες πρωινές ώρες της 24ης Ιουλίου.

Από εκείνη ημέρα, εγκαινιάζεται μία νέα περίοδος, η γνωστή σε όλους εποχή της «Μεταπολίτευσης», που θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ως η λαμπρότερη περίοδος της πολιτικής ιστορίας του ελληνικού κράτους.

Τρανή απόδειξη της αποτυχημένης διακυβέρνησης της επτάχρονης δικτατορίας αποτελεί η αποδιοργανωμένη και χαώδης γενική επιστράτευση της 21ης Ιουλίου, μία μέρα μετά την εισβολή στην Κύπρο. Το γεγονός αυτό αποτυπώνει χαρακτηριστικά την τραγική κατάσταση, κατά την οποία βρισκόταν ο Ελληνικός Στρατός. Η κυβέρνηση Ανδρουτσόπουλου, που ήταν υποχείριο του «αόρατου δικτάτορα» Δημητρίου Ιωαννίδη, αδυνατούσε να πάρει σοβαρές αποφάσεις. Επομένως, η επιστροφή της εξουσίας στους πολιτικούς φαινόταν να ήταν η μόνη λύση για μία καλύτερη και περισσότερο μεθοδευμένη στρατιωτική ηγεσία της χώρας.

Το πρωί της 23ης Ιουλίου, ο αρχηγός των Ενόπλων Δυνάμεων, στρατηγός Γρηγόριος Μπονάνος και οι αρχηγοί του Στρατού, αντιστράτηγος Ανδρέας Γαλατσάνος, Ναυτικού, αντιναύαρχος Πέτρος Αραπάκης και Αεροπορίας, αντιπτέραρχος Αλέξανδρος Παπανικολάου, σε σύσκεψη με τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας στρατηγό Φαίδωνα Γκιζίκη, κρίνουν άκρως αναγκαίο να αναθέσουν άμεσα την διακυβέρνηση της χώρας στους πολιτικούς. Έπειτα, ο Γκιζίκης κάλεσε τον Ιωαννίδη και του ανακοίνωσε την απόφαση της ηγεσίας του στρατεύματος, χωρίς αυτός να αντιδράσει.

Στις 2 το μεσημέρι, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας συγκάλεσε σύσκεψη, κατά την οποία παρευρήθηκαν σημαντικές προσωπικότητες της πολιτικής σκηνής της προδικτατορικής περιόδου. Μεταξύ άλλων, στη σύσκεψη συμμετείχαν οι αρχηγοί των δύο μεγαλυτέρων κομμάτων Παναγιώτης Κανελλόπουλος της ΕΡΕ και Γεώργιος Μαύρος της «Ενώσεως Κέντρου», καθώς και οι Ευάγγελος Αβέρωφ, Σπύρος Μαρκεζίνης, Γεώργιος Αθανασιάδης-Νόβας, Στέφανος Στεφανόπουλος, Πέτρος Γαρουφαλλιάς και Ξενοφών Ζολώτας. Πλέον και επίσημα, η δικτατορία της 21ης Απριλίου είχε ήδη καταρρεύσει.

Σε πρώτη φάση, η σύσκεψη κατέληξε στην ανάθεση σχηματισμού πολιτικής κυβέρνησης υπό τον Παναγιώτη Κανελλόπουλο, ο οποίος έλαβε προθεσμία έως τις 8 το βράδυ να ανακοινώσει τη σύνθεση του υπουργικού συμβουλίου. Ωστόσο, ο Ευάγγελος Αβέρωφ, που έκλινε στην λύση Καραμανλή, ήρθε σε επαφή με το πρώην πρωθυπουργό, ο οποίος ζούσε αυτοεξόριστος στο Παρίσι από το 1963, και του ζήτησε να επιστρέψει το ταχύτερο δυνατό στην Ελλάδα. Με εντολή του Γκιζίκη, στις 6:30 το απόγευμα, ο Αβέρωφ τηλεφώνησε στον Κανελλόπουλου, για να του ανακοινώσει την άρση της εντολής που του είχε προηγουμένως ανατεθεί.

Η σύσκεψη, παρουσία των πολιτικών αρχηγών, επαναλήφθηκε στις 8 το βράδυ και επικυρώθηκε η απόφαση για την ανάληψη της διακυβέρνησης της χώρας από τον Κωνσταντίνο Καραμανλή. Αξίζει να σημειωθεί ότι ο ίδιος Γάλλος Πρόεδρος, Βαλερί Ντ’ Εστέν, διέθεσε το προσωπικό του αεροπλάνο για την άμεση επιστροφή του Καραμανλή, ο οποίος αφίχθη στο αεροδρόμιο του Ελληνικού στις 2 το πρωί της 24ης Ιουλίου. Ένα αχανές πλήθος πολιτών τον υποδέχτηκε στη χώρα με μεγάλο ενθουσιασμό και τον χαιρετούσε κυριολεκτικά ως ελευθερωτή.

Το μεσημέρι της ίδιας μέρας ορκίστηκε το πρώτο κλιμάκιο της κυβέρνησής του, αποτελούμενο από πολιτικά πρόσωπα της δεξιάς και του κέντρου. Ο Καραμανλής δίσταζε να συμπεριλάβει στην κυβέρνηση «Εθνικής Ενότητας» πολιτικούς της Αριστεράς, διότι δεν επιθυμούσε να προκαλέσει τους σκληροπυρηνικούς χουντικούς, οι οποίοι ακόμη διατελούσαν σημαντικά αξιώματα. Στις 26 Ιουλίου συμπληρώθηκε η σύνθεση του υπουργικού συμβουλίου, με την ορκωμοσία του δευτέρου κλιμακίου της κυβέρνησης.

Εντός σύντομου χρονικού διαστήματος ανακοινώθηκαν τα πρώτα μέτρα για την αποκατάσταση του δημοκρατικού πολιτεύματος: κατάργηση του στρατοπέδου της Γυάρου, απόλυση όλων των κρατουμένων, αμνήστευση όλων των πολιτικών αδικημάτων και απόδοση της ιθαγένειας στους πολίτες από τους οποίους την είχε στερήσει η δικτατορία του 1967. Καίριες επιδιώξεις της της κυβέρνησης Εθνικής Ενότητας ήταν η αποκατάσταση της δημοκρατικής ομαλότητας και η διαμόρφωση κλίματος εθνικής ενότητας, η αποδιοργάνωση του πλέγματος εξουσίας της δικτατορίας και η αποκατάσταση του πολιτικού ελέγχου στο στράτευμα, η προετοιμασία για τη διενέργεια εκλογών και η αντιμετώπιση της κρίσης στην Κύπρο.

Δείτε όλες τις τελευταίες Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο, τη στιγμή που συμβαίνουν, στο Newsbomb.gr.

Διαβάστε επίσης:

Καστελόριζο - Θερμό επεισόδιο: «Θα κάνουμε ό,τι χρειαστεί» - Έτοιμη η Ελλάδα για το Oruc Reis