Ευκαιρίες ανάπτυξης για τον ελληνικό τουρισμό και διατροφική παράδοση

Τα κύρια σημεία του συνεδρίου:

1. H Ελλάδα πρέπει να ενισχύσει τον τουρισμό της μέσα από την πλούσια γαστρονομική της κουλτούρα
2. Οι ιδιωτικές πρωτοβουλίες που ξεκινούν ως μικρού μεγέθους εγχειρήματα, αλλά έχουν ισχυρή δικτύωση μεταξύ των μελών τους, δείχνουν το δρόμο της επιτυχίας
3. Είναι απαραίτητη η ανάπτυξη τοπικών συνεργιών στο πλαίσιο ενός θεσμικού πλαισίου
4. Κρίνεται αναγκαία η σύμπραξη του δημόσιου και του ιδιωτικού τομέα, για την ένταξη της γαστρονομίας στο χαρτοφυλάκιο του ελληνικού τουρισμού
5. Η σημασία του regional marketing που αποτελεί αναδυόμενη τάση, αποδεικνύεται όλο και περισσότερο σημαντική για την αξιοποίηση της τοπικής προέλευσης των προϊόντων σε εθνικό, περιφερειακό και διεθνές επίπεδο.

Η προσέγγιση του Συνεδρίου έγινε μέσα από τρεις διαφορετικές και συνάμα αλληλένδετες σκοπιές: την τοπική γαστρονομική παράδοση ως κινητήρια δύναμη της περιφερειακής τουριστικής ανάπτυξης, τη συνεργασία διαφόρων φορέων από διαφορετικούς τομείς, καθώς και τους τρόπους προώθησης και επικοινωνίας της τοπικής γαστρονομίας στην εγχώρια και διεθνή αγορά. Μέσα από χειροπιαστά παραδείγματα καλών πρακτικών που παρουσιάστηκαν από τους κεντρικούς ομιλητές, Γάλλους και Έλληνες, την εποικοδομητική συζήτηση και τη διαδραστική συμμετοχή των παρευρισκομένων, αναδείχθηκαν ζητήματα που άνοιξαν το δρόμο σε δράσεις και ενέργειες για την ενίσχυση του τουριστικής ανάπτυξης με τη σύμπραξη της γαστρονομίας τόσο σε εθνικό, όσο σε περιφερειακό και διεθνές επίπεδο.

Μεταξύ άλλων, υπογραμμίστηκε η σημασία που έχει η ένταξη της γαστρονομίας στο χαρτοφυλάκιο του ελληνικού τουρισμού, τονίστηκε η ανάγκη που υπάρχει για συνεργασία μεταξύ δημόσιου και ιδιωτικού τομέα και επισημάνθηκε το πόσο απαραίτητη είναι πλέον η λειτουργία ενός θεσμικού πλαισίου που να ευνοεί τις τοπικές συνέργειες. Η αξιοποίηση της τοπικής προέλευσης των προϊόντων προϋποθέτει υψηλή τεχνογνωσία, αποτελεί τη βάση του regional marketing και συνήθως ξεκινάει μέσα από πρωτοβουλίες ιδιωτικού χαρακτήρα που αποδεικνύεται πως επιφέρουν θετικά αποτελέσματα.Ειδικότερα, η σημασία της τοπικής γαστρονομίας για την ανάπτυξη του τουρισμού σε εθνικό και περιφερειακό επίπεδο αναδείχθηκε με μεγάλη επιτυχία στο Συνέδριο της SOPEXA GROUPE με τίτλο «Η τοπική διατροφική παράδοση ως κινητήρια δύναμη της τουριστικής ανάπτυξης» που έλαβε χώρα στο πλαίσιο της HORECA 2012, στις 6 Φεβρουαρίου 2012, στο Metropolitan Expo στην Αθήνα.

Στο Συνέδριο που παρευρέθησαν 200 περίπου συμμετέχοντες αναπτύχθηκαν ενδιαφέρουσες απόψεις από διακεκριμένους ομιλητές που μοιράστηκαν τόσο τις εμπειρίες τους, όσο και την τεχνογνωσία τους, καταλήγοντας σε συμπεράσματα απαραίτητα για την ανάπτυξη του ελληνικού τουρισμού. Με κίνητρο την ενίσχυση της ελληνικής τεχνογνωσίας του τουριστικού κλάδου σε μια δύσκολη -για την Ελλάδα και ολόκληρη την Ευρώπη- οικονομική περίοδο, το Συνέδριο συγκέντρωσε επαγγελματίες του τουρισμού, της εστίασης και του τομέα των ελληνικών αγροδιατροφικών προϊόντων, ειδικούς στο μάρκετινγκ, εκπροσώπους από αγροτικούς συνεταιρισμούς, καθώς και από το ελληνικό Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων.

Το Συνέδριο έφερε τις αιγίδες του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων της Γαλλίας και της Ελλάδας και άνοιξε με το χαιρετισμό της Γενικής Διευθύντριας της SOPEXA GROUPE κας Cecile Bassot και του Γενικού Διευθυντή Γ. Εφαρμογών & Έρευνας του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης & Τροφίμων Δρ. Ανδρέα Κατζηλάκη. Συντονιστές ήταν οι δημοσιογράφοι Μάγια Τσόκλη και Δημήτρης Αντωνόπουλος, καθώς και ο Γιώργος Πίττας από το Ξενοδοχειακό Επιμελητήριο Ελλάδας, οι οποίοι ανέδειξαν τις απόψεις ομιλητών και κοινού προσθέτοντας την προσωπική τους σφραγίδα στη ροή του προγράμματος. Κατά το χαιρετισμό της, η κα Cecile Bassot τόνισε ότι η σχέση μεταξύ τουρισμού και τοπικών προϊόντων είναι πλέον αδιαμφισβήτητη, καθώς «μεγάλο και αυξανόμενο μερίδιο τουριστών επιλέγει τον προορισμό των διακοπών του δίνοντας έμφαση στη κουλτούρα, την εξερεύνηση, τη γαστρονομία, τον τρόπο ζωής, και την αναζήτηση του αυθεντικού».

Η Ελλάδα ως χώρα μπορεί να δείξει τις πραγματικές της δυνατότητες στο χώρο του γαστρονομικού τουρισμού, τόνισε η κα Bassot, καθώς ενώ είναι ήδη ένας ελκυστικός τουριστικός προορισμός που απολαμβάνει το τρίπτυχο ήλιος, ζέστη και φως μπορεί να προωθήσει και το «ευ ζην» χάρις στη μεσογειακή διατροφή. Η Ελλάδα εφόσον εκμεταλλευτεί τη γαστρονομική της κληρονομιά εκτενέστερα και πιο οργανωμένα μπορεί να ακολουθήσει το παράδειγμα της Γαλλίας που κατάφερε να κεφαλαιοποιήσει τον τοπικό της πλούτο σε όλα τα επίπεδα (προϊόντα, πολιτισμό, ιστορία). Ενδεικτικά η κα Bassot ανέφερε πως ο οινοτουρισμός της Γαλλίας προσελκύει περί τους 7,5 εκατ. τουρίστες το χρόνο.

Στην εναρκτήρια ομιλία του Συνεδρίου, ο Πρόεδρος του Περιφερειακού Γεωργικού Επιμελητηρίου Προβηγκίας κ. André Pinatel παρουσίασε το δρόμο του κρασιού της Προβηγκίας και τους στόχους του προγράμματος του Επιμελητηρίου: ανάπτυξη της αγροτουριστικής προσφοράς για τη δημιουργία προστιθέμενης αξίας στις αγροτικές εκμεταλλεύσεις, προσέγγιση του κοινού μέσα από τα νέα μέσα επικοινωνίας (ιστότοποι, smartphones, κλπ) και συνεργασία με τους επαγγελματικούς φορείς αμπελοκαλλιέργειας καθώς και με τους επαγγελματίες του τουρισμού.

Στη συνέχεια, ο Διευθυντής της AegeanCuisine κ. Γιώργος Καλώστος μίλησε για την πρωτοβουλία της AegeanCuisine, ενός συστήματος μελών-επιχειρήσεων των νησιών του Νοτίου Αιγαίου για την αξιοποίηση της αιγαιοπελαγίτικης οινο-γαστρονομίας. Ο κ. Καλώστος επεσήμανε πως στο πλαίσιο της πρωτοβουλίας αυτής συστάθηκε «Ειδική Συμβουλευτική Επιτροπή Γαστρονομίας εκ Προσωπικοτήτων» με σκοπό την ποιοτική αξιολόγηση και ένταξη των επιχειρήσεων σε ένα σύστημα ανάδειξης και προβολής της αιγαιοπελαγίτικης οινογαστρονομίας.

Στη Επιτροπή συμμετέχουν προσωπικότητές όπως ο Λευτέρης Λαζάρου, ο Ηλίας Μαμαλάκης, ο Νίκος Σαράντος, καθώς και άλλες εξέχουσες προσωπικότητες. Γενικά τουριστικά στοιχεία για την Κορσική, γνωστή για το κρασί της από την αρχαιότητα, παρουσίασε ο κ. Achille Martinetti, Πρόεδρος της Τοπικής Επιτροπής Εμπορικών Δραστηριοτήτων της Κορσικής. Καταδεικνύοντας Προϊόντα Προστατευόμενης Προέλευσης (ΠΟΠ) παρόμοια με της Ελλάδας όπως το κρασί, το τυρί Le Brocciu (αιγοπρόβειο), τα εσπεριδοειδή και πολλά άλλα, ο κ. Martinetti υπογράμμισε την ανάγκη για διαφοροποίηση στην αγορά, για προώθηση της ποιοτικής παραγωγής και των τοπικών προϊόντων βάσει της τοπικής τεχνογνωσίας.

Η Διευθύντρια του «Κρητικού Συμφώνου Ποιότητας» κα Ζωή Νόβακ αναφέρθηκε στο ανταγωνιστικό πλεονέκτημα της Κρητικής διατροφής υπογραμμίζοντας ότι «αξιοποιώντας τα ανταγωνιστικά πλεονεκτήματα και προβάλλοντας αποτελεσματικά την γαστρονομία ως κομμάτι του Brand του προορισμού «Κρήτη» το νησί μπορεί να διεκδικήσει μια θέση στην συνεχώς αυξανόμενη αγορά του γαστρονομικού τουρισμού, καθώς και να αυξήσει την ζήτηση για τα προϊόντα της». Η κα Νόβακ τόνισε ότι ο στόχος δεν είναι απλά η προβολή αλλά η δημιουργία ενός «Κινήματος» με την συμμετοχή δημοσίου, επιχειρήσεων και πολιτών, για την επιστροφή σε αυτό που είναι παραδοσιακό, ποιοτικό, υγιεινό, διαφορετικό και ντόπιο.

Ο Γενικός Διευθυντής της ΠΑΣΕΓΕΣ, κ. Γιάννης Τσιφόρος αναφέρθηκε στα Τοπικά Σύμφωνα Ποιότητας υπογραμμίζοντας τον αναγκαίο προσανατολισμό της ελληνικής γεωργίας στην αγορά ποιοτικών και υγιεινών διατροφικών αγροτικών προϊόντων και τροφίμων. Ο κ. Τσιφόρος τόνισε τη σημασία της σύνδεσης της αγροτικής ανάπτυξης με την παροχή τουριστικών υπηρεσιών ποιότητας, λέγοντας ότι «αυτό μπορεί να επιτευχθεί μέσα από την ανάπτυξη συνεργειών στο πλαίσιο ενός εξειδικευμένου θεσμικού πλαισίου».

Ο κ. Jean-Pierre Carnet από το Γαλλικό Σύνδεσμο Αγροτικού Τουρισμού παρουσίασε το “Bienvenue à la ferme” – «Καλωσορίσατε στο Αγρόκτημα», ένα εθνικό γαλλικό δίκτυο από 6.100 αγρότες που προσφέρει 7.400 υπηρεσίες υποδοχής στο αγρόκτημα. Στις υπηρεσίες του Συνδέσμου περιλαμβάνονται παραμονή στο αγρόκτημα, πώληση προϊόντων που πληρούν προδιαγραφές υψηλής ποιότητας και υπηρεσίες αναψυχής.

Στην ομιλία της, η κα Α. Καραγκούνη, Project Manager στο Σύνδεσμο Ελληνικών Τουριστικών Επιχειρήσεων (ΣΕΤΕ), εξήγησε πως για την προσέλκυση τουρισμού στην Ελλάδα είναι απαραίτητη η σύμπραξη δημόσιου και ιδιωτικού τομέα, η ένταξη της γαστρονομίας –από το Υπουργείου Πολιτισμού & Τουρισμού- στο χαρτοφυλάκιο του ελληνικού τουρισμού, η πλήρης απασχόληση μιας ομάδας επαγγελματιών καθώς και η συμβολή των επαγγελματιών του κλάδου ώστε να επιδείξουν το λεγόμενο «γαστρονομικό πατριωτισμό».

Τη σημασία του ρόλου των επαγγελματιών του κλάδου της Horeca για την ανάπτυξη του γαστρονομικού τουρισμού ανέπτυξε στη συνέχεια ο Αντιπρόεδρος της Λέσχης Αρχιμαγείρων Ελλάδας κ. Αθανάσιος Σκούρας. Ο κ. Σκούρας ανέφερε τις ευκαιρίες που αναπτύσσονται για τις εταιρίες στον τουριστικό κλάδο καθώς και τη δράση της Λέσχης Αρχιμαγείρων Ελλάδας προς αυτή την κατεύθυνση.

Ο κ. Γ. Πίττας από το Ξενοδοχειακό Επιμελητήριο, αναφερόμενος στο «Ελληνικό Πρωινό» που επιχειρεί να συνδέσει τα ελληνικά ξενοδοχεία με τους τοπικούς παραγωγούς ποιοτικών τοπικών προϊόντων, κατέδειξε ως κυρίαρχο εργαλείο για την υλοποίηση του προγράμματος τη δημιουργία του Τοπικού Συμφώνου Ελληνικού Πρωινού που στόχο έχει τη διαμόρφωση και την προβολή ενός γαστρονομικού χαρτοφυλακίου που θα στηρίζεται στους πρεσβευτές κάθε τόπου: τα προϊόντα Προστατευόμενης Ονομασίας Προέλευσης (ΠΟΠ), τα Προστατευμένης Γεωγραφικής Ένδειξης (ΠΓΕ), τα Εγγυημένα Παραδοσιακά Ιδιότυπα Προϊόντα (ΕΠΙΠ) ή τα προϊόντα που θα προκύψουν από συστήματα Εθελοντικής Πιστοποίησης ή αλλιώς συστήματα Αυτοχαρακτηρισμού καθώς και τις τοπικές συνταγές.

Εκ μέρους της Γενικής Διευθύντριας του Sopexa Groupe κας Cecile Bassot μίλησε η κα Jocelyne Fouassier τονίζοντας τη σημασία της τεχνογνωσίας στην αξιοποίηση της τοπικής προέλευσης των προϊόντων σε εθνικό, περιφερειακό και διεθνές επίπεδο αλλά και την ανάγκη για έρευνα των παγκόσμιων διατροφικών τάσεων ανά αγορά. Η κα Jocelyne Fouassier επεσήμανε, μεταξύ άλλων, το πόσο απαραίτητη είναι η αξιοποίηση της προστιθέμενης αξίας σε όλες της συνιστώσες των αγορών-στόχος, ο καθορισμός των κοινών-στόχος που έρχονται σε προτεραιότητα, η εφαρμογή στρατηγικών προώθησης με τα κατάλληλα μέσα, καθώς επίσης και οι διασυνδέσεις με τους opinion leaders, τους διανομείς, τους επαγγελματίες και τον καταναλωτή με το προϊόν.

Ο Διευθύνων Σύμβουλος του Ελληνικού Οργανισμού Εξωτερικού Εμπορίου (ΟΠΕ) κ. Αλκιβιάδης Καλαμπόκης αναφέρθηκε στην ανάγκη των ελληνικών προϊόντων να διατηρηθούν στις υψηλές θέσεις της διεθνούς αγοράς και επεσήμανε τους τρόπους με τους οποίους ο ΟΠΕ, επιδιώκοντας την ενίσχυση και ενδυνάμωση του παραδοσιακού κλάδου των τροφίμων και ποτών, συμβάλλει σημαντικά στην προώθηση και επικοινωνία της τοπικής γαστρονομίας στο εξωτερικό: με συμμετοχές σε διεθνείς εκθέσεις, τη διοργάνωση επιχειρηματικών αποστολών, με συνέργιες και συνεργασίες με εμπλεκόμενους φορείς, κ.α.

Με οδηγό τη φράση «Καλύτερες δράσεις για καλύτερες ζωές», ο Υπεύθυνος Τομέα Τουρισμού στον Οργανισμό Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης (ΟΟΣΑ) κ. A. Dupeyras υπογράμμισε πως οι κατάλληλες δράσεις μπορούν να στηρίξουν και να μεγιστοποιήσουν την εμπειρία της διατροφής και του τουρισμού, καθώς και τα οικονομικά, κοινωνικά και περιβαλλοντικά οφέλη τους.

Κλείνοντας, ο κ. Γ. Αντωνιάδης, Πρόεδρος του Πανελλήνιου Συνδέσμου Εξαγωγέων Ελαιόλαδου (ΣΕΒΙΤΕΛ), ανέφερε πως παρόλο που η Ελλάδα διαθέτει το μεγαλύτερο σε ποσότητα και υψηλότερο σε ποιότητα εξαιρετικό παρθένο ελαιόλαδο στον κόσμο, η ανυπαρξία εθνικής πολιτικής και ο αθέμιτος ανταγωνισμός του χύμα, ανώνυμου και ανεξέλεγκτου προϊόντος έχουν δημιουργήσει σοβαρά προβλήματα στον κλάδο. Ανάμεσα στα μέτρα που αναφέρθηκαν ως αναγκαία είναι το πέρασμα από το σχεδιασμό στην υλοποίηση, η συμμετοχή του επιχειρηματικού κόσμου με ίδιο κεφάλαιο σ’ αυτή την προσπάθεια, αλλά και η ανάπτυξη των εταιριών στο εξωτερικό και το εσωτερικό. Στο τέλος, οι συμμετέχοντες είχαν την ευκαιρία να απολαύσουν ένα κοκτέιλ με σαντορινιά προϊόντα και κρασιά -ευγενική χορηγία της Santo Wines- σε συνταγές της Λέσχης Αρχιμαγείρων Ελλάδας.