Χειμώνας και μεγάλη σύζευξη: Το αστρονομικό φαινόμενο που συναρπάζει

Το μεσημέρι της Δευτέρας (21/12) στις 12:02 ώρα Ελλάδας ο ήλιος θα βρεθεί στο χειμερινό ηλιοστάσιο και έτσι θα ξεκινήσει και τυπικά ο φετινός χειμώνας στην Ελλάδα και γενικότερα στο βόρειο ημισφαίριο.

Το βράδυ του ηλιοστασίου και τα αμέσως επόμενα θα είναι και τα μεγαλύτερα του έτους σε διάρκεια. Αντίστροφα, στο νότιο ημισφαίριο θα αρχίσει το καλοκαίρι, με τη διάρκεια της μέρας να βρίσκεται στο αποκορύφωμά της.

Όταν ο Ήλιος φτάνει στο φθινοπωρινό ισημερινό σημείο του το Σεπτέμβριο, υπάρχει περίπου ίση μέρα και νύχτα, αλλά στη συνέχεια σταδιακά αυξάνεται η νύχτα σε βάρος της μέρας. Όταν ο Ήλιος περάσει το χειμερινό ηλιοστάσιο, αρχίζει και πάλι να ανεβαίνει όλο και πιο ψηλά στον ουρανό, με αποτέλεσμα η ημέρα να κερδίζει ξανά το χαμένο «έδαφος», εωσότου στην εαρινή ισημερία το φως και το σκοτάδι έχουν πάλι σχεδόν ίση διάρκεια.

Το χειμερινό ηλιοστάσιο δεν «πέφτει» πάντα την ίδια ημερομηνία, αλλά κυμαίνεται μεταξύ της 20ής και της 23ης Δεκεμβρίου, με πιο πιθανές ημερομηνίες την 21η και την 22η. Την τελευταία φορά που το χειμερινό ηλιοστάσιο έπεσε στις 23 Δεκεμβρίου ήταν το 1903 και δεν θα ξανασυμβεί πριν το 2303. Οι ημερολογιακές αυτές διακυμάνσεις οφείλονται στο Γρηγοριανό Ημερολόγιο.

Το χειμερινό ηλιοστάσιο δεν συμβαίνει πια στις 25 Δεκεμβρίου, όπως στην εποχή του Χριστού, αλλά λίγο νωρίτερα, επειδή έχει αντικατασταθεί το παλαιότερο Ιουλιανό Ημερολόγιο, που είχε εισάγει ο Ιούλιος Καίσαρ από το 44 π.Χ. και το οποίο είχε θεσπίσει το χειμερινό ηλιοστάσιο στις 25 Δεκεμβρίου, αλλά έχανε μία ημέρα κάθε 128 χρόνια. Το 1582, ο Πάπας Γρηγόριος ΙΓ’ εισήγαγε ένα νέο ημερολόγιο, που πήρε το όνομά του (Γρηγοριανό) και το οποίο χάνει μόνο μία ημέρα στα 4.000 χρόνια.

Σύζευξη Δία - Κρόνου

Οι αστρονόμοι ετοιμάζονται για ένα «θείο θέαμα», αφού ο Δίας και ο Κρόνος θα έρθουν τόσο κοντά στον βραδινό ουρανό κάτι που έχει να συμβεί τα τελευταία σχεδόν 400 χρόνια.

Το φαινόμενο θα ξεκινήσει τη Δευτέρα, όταν οι δύο μεγαλύτεροι πλανήτες του ηλιακού συστήματος θα εμφανιστούν δίπλα-δίπλα σε μια «υπέροχη σύζευξη» πάνω από τον ορίζοντα αμέσως μετά το ηλιοβασίλεμα.

Στο μακρινό παρελθόν, τέτοιες ευθυγραμμίσεις των πλανητών θεωρούνταν ως προάγγελοι των μελλούμενων, από μεγάλες πυρκαγιές και πλημμύρες έως τη γέννηση του Χριστού και την απόλυτη κατάρρευση του πολιτισμού.

Οι τροχιές των δύο τεράστιων πλανητών πλησιάζουν κάθε 20 χρόνια, αλλά είναι αδύνατον να το δει κανείς αυτό με γυμνό μάτι επειδή συμβαίνει κατά τη διάρκεια της ημέρας, ενώ είναι λιγότερο εντυπωσιακό, καθώς οι πλανήτες δεν έρχονται πολύ κοντά μεταξύ τους. Τη φετινή χρονιά θα συμβεί η πιο κοντινή σύζευξη από το 1623.

Οι πλανήτες θα πλησιάσουν τόσο κοντά ώστε να μοιάζουν με ένα πολύ φωτεινό αστέρι. Σημειώνεται πως θα ευθυγραμμιστούν ξανά το... 2080.

Μεγάλες συζεύξεις συμβαίνουν όταν ο Δίας, ο οποίος περιβάλλει τον ήλιο σε σκιά κάτω των 12 ετών, και ο Κρόνος, ο οποίος περιστρέφεται σε τροχιά κάθε 29,5 χρόνια, έρχονται σε άμεση ευθυγράμμιση με τη Γη. Το φαινόμενο συμπίπτει με το χειμερινό ηλιοστάσιο, όταν η κλίση του βόρειου ημισφαιρίου μακριά από τον ήλιο παράγει τη συντομότερη μέρα και τη μεγαλύτερη νύχτα.

Τα ιστορικά αρχεία εντοπίζουν το ενδιαφέρον για τις συζεύξεις από τον 8ο αιώνα τουλάχιστον. Αλλά οι κοσμικοί σύνδεσμοι γοητεύουν τους επιστήμονες για πολλούς αιώνες ακόμη. Ο Γερμανός αστρονόμος Γιοχάνες Κέπλερ παρατήρησε μια υπέροχη σύζευξη το 1603 και μια σουπερνόβα το επόμενο έτος. Ξεπέρασε τα φωτεινότερα αστέρια στον ουρανό. Ο Κέπλερ υπολόγισε ότι μια άλλη υπέροχη σύζευξη πρέπει να είχε συμβεί το 7 π.Χ.. Και αυτή, εικάζει, ίσως προηγήθηκε μιας σουπερνόβα, που είναι τώρα γνωστή ως το άστρο των Χριστουγέννων.

Πολλοί σύγχρονοι επιστήμονες δεν συμφωνούν με κάτι τέτοιο βέβαια.

«Αυτές οι συζεύξεις είναι μεγάλα γεγονότα για τους αστρολόγους, αλλά επιστημονικά, δεν θα έχουν καμία επίδραση στη Γη», δήλωσε στην εφημερίδα Guardian ο Μάθιου Μπέιτ, καθηγητής θεωρητικής αστροφυσικής στο Πανεπιστήμιο του Έξετερ, στο Λονδίνο, ο οποίος σκοπεύει να παρακολουθήσει το φαινόμενο με ένα τηλεσκόπιο από την ταράτσα του πανεπιστημίου.

Όπως λέει ο ίδιος, με ένα συνηθισμένο, σχετικά μικρό τηλεσκόπιο, θα είναι εφικτό να δει κανείς τον Δία και τον Κρόνο ταυτόχρονα.

Στη μεσαία μεγέθυνση, οι τέσσερις μεγαλύτεροι δορυφόροι του Δία, οι δακτύλιοι του Κρόνου και το μεγαλύτερο φεγγάρι του, ο Τιτάνας θα πρέπει να είναι επίσης ορατοί.

Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο, τη στιγμή που συμβαίνουν, στο Newsbomb.gr.

Διαβάστε επίσης:

Κορονοϊός: Στην «απομόνωση» η Βρετανία - Τρέχει να προλάβει τη μετάλλαξη η Ευρώπη