Επίταξη γιατρών: Πότε προβλέπεται - Τι ποινές επισύρει η άρνησή της

Η έννοια της επίταξης προβλέπεται από το άρθρο 18 του Συντάγματος, όπου στην 3η του παράγραφο ορίζεται ότι ειδικοί νόμοι ρυθμίζουν τα σχετικά με τις επιτάξεις για τις ανάγκες των ενόπλων δυνάμεων σε περίπτωση πολέμου ή επιστράτευσης, ή για τη θεραπεία άμεσης κοινωνικής ανάγκης που μπορεί να θέσει σε κίνδυνο τη δημόσια τάξη ή υγεία.

Από το Σύνταγμα προβλέπονται δύο είδη επίταξης. Πρόκειται για την επίταξη σε καιρό ειρήνης και την επίταξη σε περίπτωση πολέμου ή επιστράτευσης. Η επίταξη προσωπικών υπηρεσιών μπορεί να επιβληθεί, μεταξύ άλλων, για την αντιμετώπιση αναγκών που θέτουν σε κίνδυνο τη δημόσια υγεία, με απόφαση του Πρωθυπουργού, κατόπιν αιτιολογημένης εισήγησης του αρμόδιου Υπουργού. Το συνταγματικό πλαίσιο της επίταξης συμπληρώνεται στο άρθρο 41 του Ν. 3536/2007 περί «ρυθμίσεων για την αντιμετώπιση εκτάκτων αναγκών σε περίοδο ειρήνης», αλλά και στο άρθρο 1 του Ν. 4325/2015 «Επίταξη προσωπικών υπηρεσιών - Απαγόρευση πολιτικής επιστράτευσης απεργών».

Το άρθρο 1 του Ν. 4325/2015, με τίτλο «Επίταξη προσωπικών υπηρεσιών - Απαγόρευση πολιτικής επιστράτευσης απεργών», ορίζει:

«1. Η επίταξη προσωπικών υπηρεσιών μπορεί να επιβληθεί αποκλειστικά σε περίπτωση πολέμου ή επιστράτευσης ή για την αντιμετώπιση αναγκών της άμυνας της χώρας ή επείγουσας κοινωνικής ανάγκης που προκλήθηκε από θεομηνία ή ανάγκης που μπορεί να θέσει σε κίνδυνο τη δημόσια υγεία.

2. Σε καμία περίπτωση δεν επιβάλλεται πολιτική επιστράτευση ή οποιασδήποτε άλλης μορφής επίταξη προσωπικών υπηρεσιών ως μέτρο αντιμετώπισης απεργίας ή ανάλογης μορφής κινητοποιήσεις ελεύθερων επαγγελματιών ή αυτοαπασχολούμενων, πριν ή μετά την κήρυξή τους.

3. Με απόφαση του Πρωθυπουργού, ύστερα από αιτιολογημένη εισήγηση του Υπουργού στην αρμοδιότητα του οποίου ανήκει η αντιμετώπιση της αιτίας που προκάλεσε ανάγκη από τις αναφερόμενες στην παράγραφο 1, εξουσιοδοτούνται οι Υπουργοί ή οι Περιφερειάρχες να προβαίνουν, με απόφασή τους, σε επίταξη προσωπικών υπηρεσιών. Η επίταξη πραγματοποιείται με «Φύλλα Επίταξης» που εκδίδονται από τις οικείες αστυνομικές, λιμενικές ή και πυροσβεστικές αρχές και επιδίδονται από όργανά τους, καθώς και από υπαλλήλους του Δημοσίου και νομικών προσώπων δημοσίου δικαίου.

4. Όποιος καλείται να προσφέρει τις υπηρεσίες του κατά τις διατάξεις του άρθρου αυτού και είτε αρνείται να παραλάβει το σχετικό φύλλο επίταξης είτε αρνείται ή παραλείπει να εκτελέσει τις υποχρεώσεις που απορρέουν από την επίταξη, τιμωρείται με φυλάκιση τουλάχιστον τριών (3) μηνών. Από την επίταξη απαλλάσσονται πρόσωπα που έχουν σωματική ή πνευματική αναπηρία ή άλλους λόγους υγείας, εφόσον αυτοί πιστοποιούνται με σχετική γνωμάτευση κλινικής δημόσιου νοσοκομείου.

5. Με απόφαση του Υπουργού Εσωτερικών και Διοικητικής Ανασυγκρότησης ρυθμίζεται κάθε άλλο σχετικό θέμα για την εφαρμογή του παρόντος άρθρου.»

Το άρθρο 41 του Ν. 3536/2007 - «Ρυθμίσεις για την αντιμετώπιση εκτάκτων αναγκών σε περίοδο ειρήνης»

1. Επίταξη προσωπικών υπηρεσιών και επίταξη ακινήτων και κινητών πραγμάτων, ως μέτρα πολιτικής κινητοποίησης για την αντιμετώπιση έκτακτης ανάγκης σε περίοδο ειρήνης επιτρέπονται κατά τους όρους και προϋποθέσεις των διατάξεων του άρθρου αυτού.

2. Έκτακτη ανάγκη σε περίοδο ειρήνης, που επιβάλλει την επίταξη προσωπικών υπηρεσιών, είναι κάθε αιφνίδια κατάσταση, η οποία απαιτεί τη λήψη άμεσων μέτρων προς αντιμετώπιση αμυντικών αναγκών της Χώρας ή επείγουσας κοινωνικής ανάγκης από κάθε μορφής απειλούμενη φυσική καταστροφή ή ανάγκης που μπορεί να θέσει σε κίνδυνο τη δημόσια υγεία. Έκτακτη ανάγκη σε περίοδο ειρήνης, που επιβάλλει την επίταξη ακινήτων και κινητών πραγμάτων, είναι κάθε άμεση κοινωνική ανάγκη που μπορεί να θέσει σε κίνδυνο τη δημόσια τάξη ή υγεία. (Το πρώτο εδάφιο της παρ.2 καταργήθηκε με το άρθρο 1 παρ. 6 Ν. 4325/2015.)

3. Με απόφαση του Πρωθυπουργού, ύστερα από εισήγηση του Υπουργού στην αρμοδιότητα του οποίου ανήκει η αντιμετώπιση της αιτίας που προκάλεσε την έκτακτη ανάγκη, κηρύσσεται γενική ή μερική πολιτική κινητοποίηση, κατά την έννοια των αντίστοιχων διατάξεων του ν.δ. 17/1974 (ΦΕΚ 236 Α), για την αντιμετώπισή της.

4. Με την ίδια επίσης απόφαση του Πρωθυπουργού, εφόσον συντρέχουν οι προϋποθέσεις του πρώτου εδαφίου της παραγράφου 2, μπορεί να εξουσιοδοτούνται οι υπουργοί ή οι γενικοί γραμματείς περιφερειών ή οι νομάρχες να προβαίνουν, με απόφασή τους, σε επίταξη προσωπικών υπηρεσιών. Η επίταξη προσωπικών υπηρεσιών πραγματοποιείται με "Φύλλα Επίταξης Προσωπικών Υπηρεσιών" που εκδίδονται από τις οικείες αστυνομικές, λιμενικές ή και πυροσβεστικές αρχές και επιδίδονται από όργανά τους και όργανα της δημοτικής αστυνομίας, καθώς και από υπαλλήλους του Δημοσίου και νομικών προσώπων δημοσίου δικαίου. Από την επίταξη των προσωπικών υπηρεσιών απαλλάσσονται πρόσωπα που έχουν σωματική ή πνευματική αναπηρία ή άλλους λόγους υγείας, εφόσον αυτοί πιστοποιούνται με σχετική γνωμάτευση κλινικής δημόσιου νοσοκομείου. (Η παράγραφος 4 καταργήθηκε με το άρθρο 1 παρ. 6 Ν. 4325/2015.)

5. Η επίταξη ακινήτων και κινητών πραγματοποιείται με "Φύλλα Επίταξης" κατ’ ανάλογη εφαρμογή της προηγούμενης παραγράφου.

6. Όποιος καλείται να προσφέρει τις υπηρεσίες του ή ακίνητο ή κινητό πράγμα κατά τις διατάξεις του άρθρου αυτού και είτε αρνείται να παραλάβει το σχετικό φύλλο επίταξης είτε αρνείται ή παραλείπει να εκτελέσει τις υποχρεώσεις που απορρέουν από την επίταξη, τιμωρείται με φυλάκιση τουλάχιστον τριών (3) μηνών.

7. Οι διατάξεις ιδίως των άρθρων 2 παρ. 5, 18, 19, 22 και 23 του ν.δ. 17/1974 δεν εφαρμόζονται εφεξής για την αντιμετώπιση έκτακτης ανάγκης σε καιρό ειρήνης, εφόσον έρχονται σε αντίθεση προς τις διατάξεις αυτού του άρθρου. Επίσης δεν εφαρμόζεται και κάθε άλλη διάταξη που είναι αντίθετη προς τις διατάξεις αυτού του άρθρου.»

Τι λέει το Υπουργείο Υγείας

Το υπουργείο Υγείας έδωσε στη δημοσιότητα non paper με 16 ερωτήσεις που αφορούν την επίταξη των γιατρών. Σύμφωνα με αυτό, ανακοινώνονται τα κριτήρια για την επίταξη, αλλά και δίνονται διευκρινίσεις γιατί επιλέχθηκε αυτή η λύση. Ακολουθούν οι 16 ερωτήσεις-απαντήσεις:

• Γιατί φτάσαμε στην επίταξη;

Εδώ και ένα μήνα έχουμε προχωρήσει σε επανειλημμένες εκκλήσεις προς τους ιατρούς του ιδιωτικού τομέα, για να συνεισφέρουν στην μεγάλη εθνική προσπάθεια.

Ειδικά για την Αττική, η έκκληση έλαβε χώρα και θεσμικά μαζί με τον Πρόεδρο του Ιατρικού Συλλόγου Αθηνών και Περιφερειάρχη Αττικής Γιώργο Πατούλη, στις 10 Μαρτίου σε κοινή συνέντευξη τύπου με τον Υπουργό Υγείας Βασίλη Κικίλια. Η απόφαση εντάσσεται στο Σχέδιο Έκτακτης Ανάγκης του Υπουργείου Υγείας και δυστυχώς κατέστη αναγκαία λόγω του μικρού αριθμού ιδιωτών ιατρών που δήλωσαν ότι συνδράμουν οικειοθελώς την εθνική προσπάθεια για τη στήριξη των νοσοκομείων του Ε.Σ.Υ. και την προστασία της Δημόσιας Υγείας.

• Τι σημαίνει «επίταξη ιατρικών υπηρεσιών»;

Σημαίνει υποχρεωτική ένταξη ιδιωτών ιατρών στο Ε.Σ.Υ. για ορισμένο χρονικό διάστημα, προκειμένου να συνδράμουν τις δημόσιες δομές.

• Ποια κίνητρα έχουν δοθεί στους ιατρούς που δεν είναι μόνιμοι ιατροί του Ε.Σ.Υ;

Το Υπουργείο Υγείας έχει προβεί σε μια σειρά νομοθετικών πρωτοβουλιών με σκοπό να δώσει κίνητρα και διευκολύνσεις στους ιατρούς, ώστε να ενταχθούν και να ενισχύσουν το Ε.Σ.Υ.

Οι ιατροί που είχαν αιτηθεί για ειδίκευση μέχρι τις 15/12/2020, μπόρεσαν άμεσα να προσέλθουν στα νοσοκομεία επιθυμίας τους και να απασχοληθούν για 4 μήνες, δηλαδή μέχρι να έρθει κανονικά η σειρά διορισμού τους, το εν λόγω διάστημα να προσμετράται ως χρόνος άσκησης στην ειδικότητα.

Επίσης, απαλλάχθηκαν από τη εκπλήρωση υπηρεσίας υπαίθρου (αγροτικό) οι ιατροί που έχουν εγγραφεί στο Α΄ έτος Ιατρικών Σχολών της ημεδαπής και αλλοδαπής μέχρι και το ακαδημαϊκό έτος 2005-2006, ώστε μεγάλος αριθμός ιατρών να αποκτήσουν άμεσα το δικαίωμα στις εξετάσεις ειδικότητας και της συμμετοχής τους στις προκηρύξεις μόνιμων θέσεων ιατρών Ε.Σ.Υ.

Επιπλέον, έχουν απαλλαγεί από την υποχρέωση εκπλήρωση υπηρεσίας υπαίθρου (αγροτικό), οι ιατροί που έχουν αποκτήσει ή θα ασκηθούν προς απόκτηση του τίτλου ειδικότητας Αναισθησιολογίας και για τους ιατρούς που θα δώσουν εξετάσεις έως και την 31η Δεκεμβρίου 2021 για την ειδικότητα Πνευμονολογίας/Φυματιολογίας.

• Δόθηκαν και οικονομικά κίνητρα ή η δυνατότητα μόνιμου διορισμού στο Ε.Σ.Υ.;

Φυσικά. Τους δόθηκε η δυνατότητα συνεργασίας με έκδοση δελτίου παροχής υπηρεσιών, με αφορολόγητη μηνιαία αμοιβή δύο χιλιάδων (2.000) ευρώ. Πέραν αυτού, προβλέπεται και αμοιβή για τη συμμετοχή τους σε εφημερίες - εφόσον συμμετέχουν - ίση με αυτή του Επιμελητή Β'.

Σε περίπτωση συμμετοχής των εν λόγω ιατρών σε διαδικασία επιλογής πλήρωσης θέσεων ιατρών Ε.Σ.Υ., οι διανυόμενοι μήνες παροχής υπηρεσιών μοριοδοτούνται σύμφωνα με τα ισχύοντα για τους επικουρικούς ιατρούς των δημόσιων νοσοκομείων.

Επίσης, δόθηκε η δυνατότητα μόνιμου διορισμού στους ιατρούς με ειδικότητα στην Πνευμονολογία-Φυματιολογία, Καρδιολογία, Αναισθησιολογία, Παιδιατρική, Χειρουργική Παίδων, Χειρουργική, Εσωτερική Παθολογία και Νεφρολογία, που υπηρέτησαν εντός του 2020 ως επικουρικό ιατρικό προσωπικό στις Μ.Ε.Θ. Ενηλίκων και Παίδων και Μ.Ε.Ν.Ν. (Μονάδα Εντατικής Νοσηλείας Νεογνών), μετά από αίτησή τους να διοριστούν, με βαθμό επιμελητή Β, σε οργανικές θέσεις ιατρών κλάδου Ε.Σ.Υ. των μονάδων Μ.Ε.Θ. και Μ.Ε.Ν.Ν.

Επίσης, οι εν λόγω ιατροί έχουν απαλλαχθεί από την υπηρεσία υπαίθρου (αγροτικό).

• Έχετε μεριμνήσει για την πληρωμή των εφημεριών;

Τον τελευταίο 1,5 χρόνο έχουμε νομοθετήσει διατάξεις προκειμένου να διασφαλιστεί η έγκαιρη και σε ολόκληρο καταβολή των εφημεριών των Ιατρών των Δημοσίων Νοσοκομείων και των Κέντρων Υγείας:

1. Αυξήσαμε το ποσοστό των πρόσθετων εφημεριών από 9% σε 15%, για περίοδο 7 μηνών (από 1-3-2020 έως 30-6-2020, και από 1-10-2020 έως 31-12-2020), προκειμένου να μην υπάρχουν περικοπές εφημεριών. Προχωρούμε στην έκδοση νέας ΚΥΑ για την αύξηση του ποσοστού μετά την 1η Ιανουαρίου 2021.

2. Για τις λίγες περιπτώσεις που το ποσοστό των πρόσθετων εφημεριών υπερβαίνει το 15%, νομιμοποιήσαμε την υπέρβαση των εφημεριών, προκειμένου να μην χάσει ούτε ένα ευρώ κανένας γιατρός. Η τελευταία νομιμοποίηση πραγματοποιήθηκε στο τέλος Δεκεμβρίου και θα υπάρξει και νέα παράταση.

3. Στην συντριπτική πλειονότητα των νοσοκομείων, έχει πληρωθεί ο Ιανουάριος του 2021 και ακολουθεί η εκκαθάριση και πληρωμή των επομένων μηνών.

• Έχετε καλέσει και τους συνταξιούχους ιατρούς να συνδράμουν;

Βεβαίως και τους καλέσαμε. Τους δόθηκε η δυνατότητα απασχόλησης στο Ε.Σ.Υ. Συγκεκριμένα, δύναται να εντάσσονται στο δυναμικό της Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας, των νοσοκομείων και κάθε οργανικής μονάδας του Εθνικού Συστήματος Υγείας συνταξιούχοι ιατροί, των αναγκαίων ειδικοτήτων (παθολόγων, αναισθησιολόγων, καρδιολόγων, πνευμονολόγων και γενικών ιατρών) και να τους ανατίθενται καθήκοντα για ορισμένο χρονικό διάστημα για την καταπολέμηση της έκτακτης ανάγκης Δημόσιας Υγείας.

Μάλιστα, οι συνταξιούχοι ιατροί που παρέχουν αποκλειστικά τις υπηρεσίες τους στις Μονάδες Εντατικής Θεραπείας (Μ.Ε.Θ), εξαιρούνται από την κατά 30% μείωση των κύριων και επικουρικών συντάξεων τους.

• Πόσους αφορά η επίταξη, ποια είναι τα κριτήρια και για πόσο χρονικό διάστημα;

Αφορά 206 ιατρούς, με κριτήρια να είναι κάτω των 60 ετών καθώς και να είναι συμβεβλημένοι με τον ΕΟΠΥΥ στις ειδικότητες της Πνευμονολογίας, Παθολογίας και Γενικής Ιατρικής στην Περιφέρεια Αττικής. Η διάρκεια της επίταξης είναι για χρονικό διάστημα ενός μήνα. Θα κληθούν να αναλάβουν καθήκοντα βαθμίδας Επιμελητή Β', σε νοσοκομεία της 1ης και 2ης ΥΠΕ.

• Θα δικαιούνται αμοιβής; Ποια είναι η αμοιβή και ποια τα κίνητρα;

Ναι. Θα δικαιούνται αμοιβής ανάλογης των καθηκόντων τους η οποία θα προσδιοριστεί νομοθετικά.

• Πόσοι είναι συνολικά οι πνευμονολόγοι/παθολόγοι και γενικοί ιατροί στην Αττική;

Οι ιδιώτες ιατροί στις ειδικότητες αυτές στην Αθήνα είναι συνολικά 2.140: 1.331 παθολόγοι, 469 πνευμονολόγοι και 340 γενικοί ιατροί.

Στον Πειραιά οι ιατροί των συναφών ειδικοτήτων είναι 370.

• Έχουν οι ιδιώτες ιατροί οι οποίοι θα ενισχύσουν τα νοσοκομεία του ΕΣΥ, αστική ευθύνη;

Όχι. Όσοι ιδιώτες ιατροί ενταχθούν στο Ε.Σ.Υ. καλύπτονται νομικά από τις ισχύουσες διατάξεις για τους ιατρούς του Ε.Σ.Υ. 'Αρα δεν έχουν ατομική αστική ευθύνη έναντι τρίτου (ασθενή ή συγγενών του), όπως έχει γνωμοδοτήσει σχετικά και ο Ιατρικός Σύλλογος Αθηνών.

• Έχουν οι ιδιώτες ιατροί, οι οποίοι θα ενισχύσουν τα νοσοκομεία του ΕΣΥ, τη δυνατότητα να διατηρούν τα ιδιωτικά τους ιατρεία;

Ναι. Έχουν τη δυνατότητα να διατηρούν τα ιδιωτικά τους ιατρεία, πέραν του ωραρίου της υπηρεσίας τους στα νοσοκομεία του Ε.Σ.Υ.

• Πώς είναι η κατάσταση σήμερα στο Ε.Σ.Υ.;

Το Εθνικό Σύστημα Υγείας στην Ελλάδα, και ειδικά στην Αττική, δέχεται τη μεγαλύτερη πίεση από την αρχή της πανδημίας και το υγειονομικό προσωπικό έχει ξεπεράσει τα όριά του. Παρόλα αυτά, το σύστημα στέκεται όρθιο και συνεχίζει να φροντίζει τους συμπολίτες μας που έχουν ανάγκη.

Η πίεση είναι τεράστια, είναι καθημερινή και η διασπορά της νόσου ακολουθεί το χειρότερο σενάριο από όσα είχαμε επεξεργαστεί. Κάθε μέρα έχουμε 500 εισαγωγές με Covid σε όλη τη χώρα, εκ των οποίων πάνω από 200 στα νοσοκομεία της Αττικής - είναι σαν να γεμίζει σε μία εφημερία ένα περιφερειακό νοσοκομείο.

• Πώς έχει αντιμετωπιστεί αυτή η έκτακτη κατάσταση;

Έχουμε εκπονήσει και υλοποιούμε το Σχέδιο Έκτακτης Ανάγκης για την Αττική. Η χώρα είναι μια Υγειονομική Περιφέρεια. Το Σύστημα Υγείας είναι ένα και είναι εθνικό: Νοσοκομεία του ΕΣΥ, στρατιωτικά νοσοκομεία ιδιωτικές κλινικές, νέες πολυδύναμες ΜΕΘ. Έχουμε ήδη παραδώσει, κυρίως στα νοσοκομεία της Αττικής, 900 αναπνευστικές συσκευές υψηλής ροής οξυγόνου (high flow therapy) και όταν χρειαστεί θα κάνουμε διακομιδές ή και αεροδιακομιδές στην Περιφέρεια με μέριμνα του ΕΚΑΒ.

• Πώς έχουν ενισχυθεί τα νοσοκομεία;

Μέσα στην πανδημία προσλάβαμε ως επικουρικό προσωπικό περισσότερους από 10.000 υγειονομικούς εκ των οποίων οι 4.000 θα μονιμοποιηθούν μέσω ΑΣΕΠ. Τον τελευταίο ενάμιση χρόνο έχουν πραγματοποιηθεί επιπλέον πάνω από 1.200 προσλήψεις μονίμων ιατρών.

• Έχουν ενισχυθεί οι κλίνες Covid στην Αττική;

Οι κλίνες ΜΕΘ-Covid στην Αττική είναι σήμερα 389, από 229 πριν από ένα μήνα. Δηλαδή, τις έχουμε αυξήσει κατά 70%.

Οι απλές κλίνες Covid είναι σήμερα 3.000 από 1600 πριν από ένα μήνα. Δηλαδή, τις έχουμε αυξήσει κατά 88%.

• Γιατί δεν προσλήφθηκαν γιατροί με τις αναγκαίες ειδικότητες (πνευμονολόγοι/παθολόγοι) από τις λίστες των επικουρικών στις Υγειονομικές Περιφέρειες;

Γιατί δεν υπάρχουν. Σύμφωνα με τις καταστάσεις των Διοικητών των ΥΠΕ, αυτή τη στιγμή υπάρχει μόνο ένας Παθολόγος στις λίστες επικουρικών, στην 4η Υγειονομική Περιφέρεια Μακεδονίας-Θράκης.

Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο, τη στιγμή που συμβαίνουν, στο Newsbomb.gr.

Διαβάστε επίσης:

Ρεπορτάζ Newsbomb.gr: 206 ιδιώτες γιατροί στη «μάχη» με τον ιό - «Λεκές στο ιατρικό σώμα η επίταξη»