PZL: Ένας ξεχασμένος υπερασπιστής των ελληνικών ουρανών και η σημερινή «κληρονομιά» του

Πρόκειται για ένα αναμφίβολα ιστορικό αεροσκάφος, που συνδέεται με μια πολύ ιδιαίτερη και δύσκολη περίοδο της παγκόσμιας ιστορίας, ωστόσο, πάντα σε αυτό το πλαίσιο αξίζει να σημειωθεί πως, αν υπάρχει ένα αεροσκάφος (τύπος αεροσκάφους, για να ακριβολογούμε) που συνδέθηκε πραγματικά με την ελληνική ιστορία κατά την περίοδο του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου (και ειδικότερα του Ελληνοϊταλικού Πολέμου), αυτό δεν ήταν ούτε το Spitfire, ούτε το Hurricane, μα τα πιο «ταπεινά» και ταυτόχρονα «ηρωικά», στα χέρια των (χωρίς υπερβολή, ηρώων, δεδομένης της χαοτικής διαφοράς ισχύος μεταξύ της Ελληνικής Βασιλικής Αεροπορίας και της πανίσχυρης Regia Aeronautica του Ντούτσε), PZL P.24F και G.

Έλληνες πιλότοι με πολωνικά φτερά

Τα 36 PZL P.24 F και G της 21^ης, της 22^ης και της 23^ης Μοίρας Διώξεως της ΕΒΑ ήταν τα ελληνικά μαχητικά που, χωρίς περιστροφές, σήκωσαν το βάρος της αναμέτρησης στον αέρα κατά τον Ελληνοϊταλικό Πόλεμο.

Όπως αναφέρεται στην ιστοσελίδα της ελληνικής Πολεμικής Αεροπορίας, το συμβόλαιο για την προμήθεια των P.24 είχε υπογραφεί τον Σεπτέμβριο του 1936. Η παράδοση ολοκληρώθηκε τον Μάιο του 1937, λόγω καθυστερημένης παράδοσης των πυροβόλων LK 32 από την τσεχοσλοβακική εταιρεία κατασκευής.

Ήταν μια βελτιωμένη έκδοση του μαχητικού Ρ7, που είχε σχεδιαστεί από τον φημισμένο Πολωνό σχεδιαστή και πιλότο αεροσκαφών Zygmunt Pulawski για το κρατικό πολωνικό εργοστάσιο PZL. Χαρακτηριστικό του ήταν τα «φτερά του γλάρου». Σύμφωνα με την «Ιστορία της Ελληνικής Πολεμικής Αεροπορίας» (Τόμος Γ) της Υπηρεσίας Ιστορίας Πολεμικής Αεροπορίας, το πρωτότυπο πέταξε τον Αύγουστο του 1931.

Η Ελληνική Βασιλική Αεροπορία προμηθεύτηκε 36 μαχητικά. Ο συγκεκριμένος τύπος ήταν μοντέλο εξαγωγής, και το προμηθεύτηκαν επίσης η Τουρκία, η Βουλγαρία και η Ρουμανία.

Με βάση τις εξελίξεις στην αεροπορική τεχνολογία της εποχής, όταν άρχισε ο ελληνοϊταλικός πόλεμος το PZL ήταν πίσω τεχνολογικά, ειδικά απέναντι στα ιταλικά αεροσκάφη που κλήθηκε να αντιμετωπίσει. Ωστόσο, ως γνωστόν, στον πόλεμο κανείς δεν πάει με τον στρατό και τα μέσα που θα έπρεπε να έχει, μα με τα μέσα που έχει- και, ως εκ τούτου, υπό εξαιρετικά αντίξοες συνθήκες, τα ελληνικά PZL, στα χέρια των χειριστών τους, απέδωσαν καλά στις αποστολές τους, τόσο πάνω από το μέτωπο, όσο και στο εσωτερικό της χώρας, αναχαιτίζοντας τις ιταλικές αεροπορικές επιθέσεις.

Τα τεχνικά χαρακτηριστικά τους

PZL 24G & F

Μονοθέσιο καταδιωκτικό υψιπτέρυγο μονοπλάνο, πολωνικής κατασκευής

Κινητήρας: 14κύλινδρος αστεροειδής 14ΝΟ7 970 ίππων

Εκπέτασμα: 10,68 μ.

Μήκος: 7,60 μ

Βάρος κενό: 1.330 κ.

Μέγιστη ταχύτητα: 430 χλμ/ ώρα στα 4.250 μ.

Επιχειρησιακή οροφή: 10.500 μ.

Εμβέλεια: 688 χλμ με ταχύτητα 292 χλμ/ ώρα σε ύψος 4.450 μ.

Οπλισμός: Τα PZL G έφεραν 4 πολυβόλα SCODA των 7,92 χιλιοστών με 350 βλήματα ανά όπλο. Τα F είχαν 2 πολυβόλα HERLICON των 20 χιλιοστών με 45 βλήματα ανά όπλο και 2 πολυβόλα SCODA των 7,92 χιλιοστών με 350 βλήματα ανά όπλο.

Η δράση

Χωρίς υπερβολή, τα ελληνικά PZL και οι χειριστές τους βρίσκονταν συνέχεια στον αέρα, αναλαμβάνοντας το δύσκολο έργο της υπεράσπισης των ελληνικών ουρανών. Τα PZL πλαισιώνονταν από τα λίγα BLOCH MB 151 και τα διπλάνα Gloster Gladiator, ωστόσο, όπως προαναφέρθηκε, ήταν αυτά που σήκωσαν το κύριο βάρος του αεροπορικού πολέμου κατά τον Ελληνοϊταλικό και τον Ελληνογερμανικό Πόλεμο.

Αξίζει να σημειωθεί πως με PZL πετούσε ο πιθανότατα διασημότερος Έλληνας πιλότος του πολέμου, υποσμηναγός Μαρίνος Μητραλέξης, ο αποκαλούμενος «Έλληνας καμικάζε», που σε αερομαχία πάνω από τη Θεσσαλονίκη, έχοντας εξαντλήσει τα πυρομαχικά του, κατέρριψε ιταλικό βομβαρδιστικό εμβολίζοντάς το- για την ακρίβεια κόβοντάς του την ουρά με τον έλικά του.

Το ιταλικό αεροσκάφος συνετρίβη και ο Μητραλέξης πραγματοποίησε αναγκαστική προσγείωση, ωστόσο ήταν αποφασισμένος να ολοκληρώσει την αναμέτρηση, και το έκανε στο έδαφος…συλλαμβάνοντας τους Ιταλούς που είχαν εγκαταλείψει το αεροσκάφος τους.

Με PZL πετούσε επίσης ο Ανδρέας Αντωνίου, ο οποίος, με βάση τα στοιχεία που εξέτασε και έλαβε υπόψιν του ο συγγραφέας Τζον Καρ στο βιβλίο του «On Spartan Wings: The Royal Hellenic Air Force in World War Two» ήταν πιθανότερος «άσσος» (5 καταρρίψεις και άνω) της Ελληνικής Βασιλικής Αεροπορίας κατά τον Ελληνοϊταλικό Πόλεμο με 4 επιβεβαιωμένες καταρρίψεις και τουλάχιστον 2 πιθανές (ακολουθούν ο Ιωάννης Κέλλας, και ο Επαμεινώνδας Δάγκουλας).

Όσον αφορά στις καταρρίψεις, αξίζει να πούμε πως η ίδια η φύση της αεροπορικής μάχης κατά την περίοδο που, σε συνδυασμό με τα ανεπαρκή μέσα, οι καταρρίψεις ήταν δύσκολο να επιβεβαιωθούν. Επίσης, πολλά από τα επίσημα αρχεία χάθηκαν μέσα στον πόλεμο και την Κατοχή- και ως εκ τούτου, είναι δύσκολο να εξακριβωθεί ο ακριβής αριθμός τους.

Πάντως, με βάση τα διαθέσιμα στοιχεία, εκτός από 11 ελληνικά PZL που καταστράφηκαν στο έδαφος, τα υπόλοιπα καταρρίφθηκαν σε αερομαχίες. Σύμφωνα με πολωνικές πηγές, τα ελληνικά P.24 κατέρριψαν μεταξύ Νοεμβρίου 1940 – Απριλίου 1941 σαράντα εχθρικά αεροσκάφη (εκ των οποίων το ένα ήταν με εμβολισμό- στην περίπτωση του Μητραλέξη). Δεδομένου πως οι καταρρίψεις των Ελλήνων πιλότων κατά τον Ελληνοϊταλικό και τον Ελληνογερμανικό Πόλεμο εκτιμάται πως ανέρχονται στο σύνολό τους τουλάχιστον σε 68 (64 ιταλικά και 4 γερμανικά), με άλλες 23-24 πιθανές, αποκτάται μια σχετικά καλή εικόνα ως προς το πόσο το συγκεκριμένο μαχητικό συνέβαλε στην προστασία των ελληνικών ουρανών.

Και η «κληρονομιά»

Σε αυτό το πλαίσιο, αξίζει να πούμε πως, κατά κάποιον τρόπο, η «κληρονομιά» των ελληνικών PZL του πολέμου παραμένει ζωντανή, στα πυροσβεστικά «πεζετέλ» (ναι- από το PZL) που παρέχουν ακόμα και σήμερα τις υπηρεσίες τους στη χώρα μας.

Όπως σημειώνεται στην ιστοσελίδα της ΠΑ, στα χρόνια του Ψυχρού Πολέμου, η ελληνική πολεμική αεροπορία ήταν η μοναδική αεροπορία του ΝΑΤΟ που διέθετε στο δυναμικό της κάποια αεροσκάφη που κατασκευάστηκαν σε χώρα του Ανατολικού Συνασπισμού: Δεν επρόκειτο για μαχητικά, μα αεροσκάφη αγροτικών εφαρμογών πολωνικής κατασκευής PZL (Mielec) M-18.

Μπορεί να βρίσκεται στη «σκιά» των πιο γνωστών «καναντέρ», ωστόσο ως πυροβεστικό το «πεζετέλ» είναι κατάλληλο για τη μορφολογία του ελληνικού εδάφους καθώς μπορεί να προσεγγίσει δύσβατες ορεινές εκτάσεις με κλίσεις έως και 60%, μεταφέροντας 2500lt υγρού φορτίου.

Τριάντα αγοράστηκαν μεταξύ Μαρτίου ’83 και Ιανουαρίου ’84 με πολύ ευνοϊκούς όρους αποπληρωμής. Από τότε υπηρετούν στην 359 ΜΑΕΔΥ με αποστολή αεροψεκασμούς και πυρόσβεση. Σήμερα ο ρόλος τους έχει επικεντρωθεί στην πυρόσβεση.

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ:

-«Ιστορία της Ελληνικής Πολεμικής Αεροπορίας, Τόμος Τρίτος»- Γενικό Επιτελείο Αεροπορίας, Υπηρεσία Ιστορίας Πολεμικής Αεροπορίας- Έκδοση Υπηρεσίας Ιστορίας Πολεμικής Αεροπορίας, Αθήνα, 1990

-«On Spartan Wings: The Royal Hellenic Air Force in World War Two»- John Carr- Pen & Sword Military, 2012

Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο, τη στιγμή που συμβαίνουν, στο Newsbomb.gr.