Αποκάλυψη Newsbomb.gr: Διώξεις για τη φονική πυρκαγιά της Χίου - Πόρισμα - «φωτιά»

Οι διώξεις για ανθρωποκτονία από αμέλεια και σωματική βλάβη από αμέλεια ασκήθηκαν σε βάρος του πρώην διοικητή της Πυροσβεστικής Υπηρεσίας Χίου, τον πρώην Δήμαρχο του Δήμου Χίου και τον πρώην προϊστάμενο του Γραφείου Πολιτικής Προστασίας του Δήμου Χίου.

Η δίκη προσδιορίστηκε για τις 2 Σεπτεμβρίου 2021 στη Χίο, ενώ ήδη έχουν κληθεί ως μάρτυρες οι επιζώντες της τραγωδίας.

Όπως αποκαλύπτει το newsbomb.gr, διάταξη του Εισαγγελέα Πρωτοδικών Χίου αναφέρει –μεταξύ άλλων- ότι από καθαρή τύχη δεν υπήρξαν πολλά περισσότερα θύματα και πως «έγινε τραγικά εσφαλμένη εκτίμηση της σοβαρότητας της κατάστασης».

Αναλυτικότερα, η διάταξη του Εισαγγελέα αναφέρει: «…ένεκα εγκληματικής αμέλειας έγινε τραγικά εσφαλμένη εκτίμηση της σοβαρότητας της κατάστασης, της επικινδυνότητας της πυρκαγιάς και του μεγέθους της απειλής για τους κατοίκους του οικισμού της Σιδηρούντας και υπήρξε πλήρης αδιαφορία για την προστασία της ζωής και της σωματικής ακεραιότητας των κατοίκων του οικισμού της Σιδηρούντας ή έστω για τη διάσωσή τους, παρόλο που τούτο θα έπρεπε να αποτελεί το πρώτιστο μέλημα όμως υπαγορεύει ο νόμος και το καθήκον τους (…) Εξαιτίας δε σειράς εγκληματικών παραλείψεων και αμελειών των εγκαλούμενων, υπήρξαν μία θανούσα και τρεις τραυματίες, ενώ από καθαρή σύμπτωση-τύχη δεν υπήρξαν πολλά περισσότερα θύματα, αφού υπήρξε πλήρης απουσίας κάθε μορφής συντονισμένης μέριμνας για την προστασίας της ασφάλειας των κατοίκων του χωριού (…) Δεν υπήρξε απόφαση του Δημάρχου Χίου για την οργανωμένη εκκένωση του οικισμού της Σιδηρούντας και δεν υπήρξε από τον επικεφαλής αξιωματικό της Πυροσβεστικής στο συμβάν εισήγηση προς το Δήμαρχο Χίου για οργανωμένη απομάκρυνση των κατοίκων του χωριού».

Ο ρόλος του Δημήτρη Λιότσιου

Το πόρισμα που «καίει» τους υπευθύνους συντάχθηκε από τον πραγματογνώμονα Δημήτρη Λιότσιο, ο οποίος έγινε γνωστός στο πανελλήνιο από την έρευνά του για την τραγωδία στο Μάτι.

Στο φάκελο για την πυρκαγιά στη Χίο που κατατέθηκε στη Δικαιοσύνη, ο κ. Λιότσιος διαπιστώνει ότι συνάδελφοί του δεν προέβησαν στις απαραίτητες ενέργειες για να διαλευκανθούν τα αίτια που προκάλεσαν τη φωτιά, παρέδωσαν στη Δικαιοσύνη έκθεση αυτοψίας που δεν ήταν υπογεγραμμένη, δεν κάλεσαν για κατάθεση σημαντικό μάρτυρα και δεν εξέτασαν το ενδεχόμενο η πυρκαγιά να ξεκίνησε από καλώδια του ΔΕΔΔΗΕ, παρότι όλες οι ενδείξεις συνέκλιναν προς αυτή την κατεύθυνση. Καταλήγει μάλιστα στο συμπέρασμα ότι από τύχη δεν χάθηκαν περισσότερες ζωές και τονίζει ότι «η σωρεία αντιφάσεων, τόσο της έκθεσης απλής αυτοψίας όσο και της δικογραφίας, είναι πιθανό να οδηγήσουν σε ατιμωρησία των υπαιτίων της θανατηφόρου πυρκαγιάς».

Συγκλονίζει το θύμα

Ήταν η ημέρα που σημάδεψε τη ζωή της. Το ημερολόγιο έγραφε 25 Αυγούστου του 2016. Η 53χρονη σήμερα Άρτεμις Καψύλη, αισθητικός στο επάγγελμα, βρισκόταν στο χωριό Σιδηρούντα της Χίου. Η φωτιά που ξέσπασε στις 23.48 σε δασική έκταση, μερικά χιλιόμετρα μακριά από το χωριό, έφτασε στη Σιδηρούντα στις 4.30 τα ξημερώματα.

Παρά ταύτα στο χωριό υπήρχε ακόμα κόσμος. Το αποτέλεσμα; Η τραγωδία που ακολούθησε. Η 63χρονη Γεωργία Γαλιά, η οποία αντιμετώπιζε κινητικά προβλήματα, έχασε τη ζωή της υπό φρικτές συνθήκες.

Κατέρρευσε λίγα μέτρα πριν φτάσει στην έξοδο του οικισμού. Πυροσβέστες δεν υπήρχαν για να τη σώσουν, παρά μόνο δύο ηρωικοί εθελοντές, που την τράβηξαν κυριολεκτικά μέσα από τις φλόγες και την οδήγησαν με το φορτηγό τους στο νοσοκομείο. Μετά από 16 ημέρες νοσηλείας στην Μονάδα Εντατικής Θεραπείας του ΚΑΤ υπέκυψε στα τραύματά της. Σε αγωγή που κατέθεσαν οι εγκαυματίες κατά του Δημοσίου αναφέρεται ότι αξιωματικός της Πυροσβεστικής είπε στους δύο εθελοντές: «Αν θέλετε και μπορείτε να πάτε να την πάρετε…».

Μαζί με την 63χρονη έτρεχαν να σωθούν ο 41χρονος Κώστας Γιαλιάς και η αδερφή του Ελένη Γιαλιά, οι οποίοι πέρασαν μέσα από την «καταιγίδα» φωτιάς και σώθηκαν, παρά τα σοβαρά εγκαύματα που υπέστησαν. Πιο σοβαρά τραυματίστηκε η 52χρονη Άρτεμις Καψύλη, η οποία διαγνώστηκε με 80% αναπηρία και εγκαύματα έκτασης μεγαλύτερης από το 40% του σώματός της.

Σχεδόν πέντε χρόνια μετά την τραγωδία, η Άρτεμις Καψύλη, είχε μιλήσει στο newsbomb.gr με τεράστια αγωνία για την υπόθεση. Όπως είχε δηλώσει, ζητάει δύο πράγματα. Λύτρωση και δικαιοσύνη.

«Καιγόμασταν αβοήθητοι»

Η Άρτεμις Καψύλη, είναι ο άνθρωπος που με την υπομονή και την επιμονή του κινητοποίησε αρκετές φορές τις Αρχές, μέσω επιστολών της προς τις δικαστικές Αρχές.

Η 53χρονη περιέγραψε στο newsbomb.gr, τις δραματικές στιγμές που έζησε στη Σιδηρούντα, οι οποίες τη στιγμάτισαν για πάντα.

Όταν ξέσπασε η πυρκαγιά βρισκόταν στο πατρικό της σπίτι, μαζί με τα δύο της παιδιά, ηλικίας 12 και 14 ετών, και την ηλικιωμένη μητέρα της. Η συγχωριανή της από το καφενείο του χωριού ήταν η πρώτη που την ειδοποίησε: «Τρέξτε. Φωτιά». Τότε πήρε την οικογένειά της, επιβιβάστηκαν όλοι μαζί στο αυτοκίνητο του γείτονα και κατέβηκαν προς τη θάλασσα, που βρίσκεται σε απόσταση τριών χιλιομέτρων.

«Η φωτιά δεν είχε φτάσει ακόμα στο χωριό. Πέρασαν από το παραθαλάσσιο σημείο, όπου βρισκόμασταν, τα ξαδέρφια μου και με πήραν με το αυτοκίνητό τους, για να πάμε στον οικισμό και να πάρουμε τα πράγματά μας. Να σώσουμε ότι μπορούμε. Στο δρόμο προς το χωριό δεν είδαμε κανένα όχημα της Πυροσβεστικής. Όταν φτάσαμε ο οικισμός δεν είχε ρεύμα αλλά ούτε και νερό. Προφανώς δεν υπήρχε γεννήτρια για την ύδρευση. Ήταν θεοσκότεινα και φυσούσε δυνατά. Η φωτιά εξαπλωνόταν γρήγορα. Πήρα ότι προλάβαινα από το σπίτι και πήγα προς την πλατεία. Ο κόσμος έτρεχε να σωθεί. Πηγαίνοντας προς το δρόμο που οδηγεί στην έξοδο του χωριού οι φλόγες μας περικύκλωσαν», περιγράφει.

Μπροστά της έτρεχε να σωθεί και η 63χρονη που τελικά δεν τα κατάφερε: «Την κρατούσε ο γιος της. Κάποια στιγμή έπεσε και του είπε ‘τρέξε να σωθείς’. Δεν βλέπαμε ουρανό. Οι καύτρες έπεφταν σαν χαλάζι. Κάποια στιγμή έπεσα και εγώ κάτω. Άρχισα να καίγομαι. Όλη μου η ζωή πέρασε μπροστά από τα μάτια μου. Έβλεπα μέσα στις φλόγες τα παιδιά μου. Ήθελα να τα δω για τελευταία φορά. Κατάφερα να σηκωθώ. Έβαλα τα χέρια μου στο πρόσωπο και έτρεχα στα τυφλά. Φώναζα ‘βοήθεια, καίγομαι’. Πυροσβέστες δεν υπήρχαν. Με βρήκε ένας εθελοντής, ο οποίος μου έριξε νερό με ένα μπουκάλι. Το δέρμα μου έβραζε. Με έβαλε σε ένα αυτοκίνητο και με μετέφερε στο νοσοκομείο. Στο δρόμο λιποθύμησα τρεις φορές».

Η 52χρονη νοσηλεύτηκε για τρεισήμισι μήνες στο νοσοκομείο και υποβλήθηκε σε πολλές χειρουργικές επεμβάσεις. Οι εξαιρετικά δαπανηρές κρέμες επούλωσης, όπως και τα επιθέματα και οι μάσκες σιλικόνης καλύφθηκαν με δικά της έξοδα. «Ακόμα δεν κλείνουν τα δάχτυλα των χεριών μου και έχω κινητική αστάθεια».

Για να λυτρωθεί, όπως λέει, περιμένει να αποδοθούν ευθύνες.

Πόρισμα-«βόμβα»

Την έρευνα για τα αίτια και τις συνθήκες της τραγωδίας της Χίου είχε αναλάβει ο πραγματογνώμονας, Δημήτρης Λιότσιος.

Το εντυπωσιακό είναι ότι στην αυτοψία που έκανε στη Χίο ο κ. Λιότσιος το μεσημέρι της Τετάρτης 31 Ιουλίου 2019 διαπίστωσε ότι «ακόμη και σήμερα ο χώρος ήταν ακαθάριστος τόσο πλησίον του δικτύου μέσης τάσης του ΔΕΔΔΗΕ εντός ρέματος καθώς και εκατέρωθεν αυτού».

Η φωτιά είχε ξεσπάσει περίπου τρία χρόνια πριν την αυτοψία του πραγματογνώμονα, αργά το βράδυ της 25ης Αυγούστου 2016, σε δασική έκταση στη Χίο. Υπήρχε χρονικό περιθώριο περίπου 4,5 ωρών για να εκκενωθεί το χωριό της Σιδηρούντας, που βρισκόταν μερικά χιλιόμετρα μακριά από το σημείο της έναρξης της πυρκαγιάς.

Στο πόρισμα των 399 σελίδων για τη φονική φωτιά στη Σιδηρούντα, ο κ. Λιότσιος επικεντρώνεται στις ευθύνες των συναδέλφων του που διενέργησαν την έρευνα για το γεγονός ότι δεν διαλευκάνθηκε η αιτία που προκάλεσε τη φωτιά: «Λόγω των παρελθόντων χρόνων έχουν χαθεί πολύτιμα στοιχεία για την εξακρίβωση της αιτίας, όμως αυτό που διαπίστωσα κατά την αυτοψία είναι ότι ακόμη και σήμερα ήταν ακαθάριστος ο χώρος τόσο πλησίον του δικτύου μέσης τάσης του ΔΕΔΔΗΕ εντός ρέματος καθώς και εκατέρωθεν αυτού. Η έναρξη της πυρκαγιάς εντοπίστηκε δίπλα από ρέμα, πάνω από το οποίο περνάει γραμμή μεταφοράς ηλεκτρικού ρεύματος του ΔΕΔΔΗΕ. Εντύπωση προκαλεί το γεγονός ότι αποκλείστηκε ως αιτία έναρξης η ηλεκτρική, από τους εναέριους αγωγούς μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας μέσης τάσης της ΔΕΔΔΗΕ, οι οποίοι διέρχονται από τη ρεματιά πλησίον του σημείου έναρξης, παρά τη μαρτυρία για λάμψη.

Χωρίς να γίνει διορισμός ειδικού πραγματογμώμονα με ανάλογη ειδικότητα Ηλεκτρολόγου Μηχανολόγου, αυθαίρετα και ατεκμηρίωτα, αναφέρεται στην έκθεση αυτοψίας η έλλειψη ηλεκτρικής αιτίας, χωρίς να υπάρχουν οι απαραίτητες επιστημονικές γνώσεις για την εξέταση τόσο των αγωγών όσο και λοιπών υλικών του δικτύου μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας».

Ο κ. Λιότσιος κατακεραυνώνει το συμπέρασμα στο οποίο είχε καταλήξει η έρευνα, προτού αναλάβει ο ίδιος, σύμφωνα με το οποίο αιτία πρόκλησης της πυρκαγιάς ήταν «γυμνές φλόγες και ειδικότερα ρίψη ή εγκατάλειψη φλεγόμενου αντικειμένου». Σύμφωνα με το πόρισμα, « είναι παντελώς αυθαίρετο και ατεκμηρίωτο, διότι η αναγραφόμενη ως αίτια έναρξης πυρκαγιάς αυτοαναιρείται από το γεγονός ότι στην έκθεση αυτοψίας αναγράφεται πως δεν εντοπίστηκε κανένα ίχνος που να οδηγεί στον ακριβή τρόπο με τον οποίο τέθηκε η πυρκαγιά».

Και συνεχίζει: «Στο σημείο όπου εκδηλώθηκε η φωτιά δεν υπήρχε ανθρώπινη δραστηριότητα, καθώς ο δρόμος παρότι καλοκαίρι δεν παρουσιάζει μεγάλη κυκλοφορία και επικρατεί σκότος. Από τις μαρτυρίες του πληρώματος αναφέρεται πως δεν παρατήρησαν κάποιο όχημα και γενικά κάποια ύποπτη κίνηση. Είναι βέβαιο πως λόγω του σκότους όποιος και να πέρναγε από το συγκεκριμένο δρόμο θα γινόταν αντιληπτός από το πυροσβεστικό όχημα που βρίσκεται λίγα μέτρα παραπάνω (…) Στην περίπτωση που κάποιος πήγε πεζός στο σημείο δεν θα προλάβαινε να αποχωρήσει. Διότι η απόσταση που διανύει ένα πυροσβεστικό όχημα για να πάει σε κάποιο περιστατικό είναι ένα χιλιόμετρο το λεπτό, στη χειρότερη των περιπτώσεων να κάνει δύο λεπτά το χιλιόμετρο αλλά και πάλι το πυροσβεστικό όχημα βρισκόταν στα 600 μέτρα από το σημείο έναρξης της πυρκαγιάς, πράγμα που σημαίνει ότι δεν θα προλάβαινε ο υποτιθέμενος εμπρηστής να αποχωρήσει και θα τον έβρισκαν μπροστά τους».

Είχαν προειδοποιήσει

Ένα άλλο σημαντικό σημείο του πορίσματος είναι αυτό που σημειώνει ότι η Περιφερειακή Πυροσβεστική Διοίκηση Βορείου Αιγαίου είχε προειδοποιήσει με έγγραφό της, πριν τη φονική φωτιά, για την ανάγκη λήψης προληπτικών μέτρων (πχ κλάδεμα δέντρων όπου περνούν γραμμές ηλεκτρικού ρεύματος). Για πυρκαγιές που προκαλούνται κοντά ή κάτω από το δίκτυο μεταφοράς ηλεκτρικού ρεύματος του ΔΕΔΔΗΕ έκανε λόγο και έγγραφο που είχε σταλεί από την Πυροσβεστική Υπηρεσία Χίου.

Ο κ. Λιότσιος προσθέτει ότι «δεν προκύπτει από τη δικογραφία ότι έγινε διαφύλαξη του χώρου έναρξης της πυρκαγιάς (ως όφειλαν), καθώς και πλησίον του στύλου μέσης τάσης, για τυχόν ευρήματα ή για διορισμό πραγματογμώμονα, πριν γίνουν οι οποιεσδήποτε εργασίες αποκατάστασης από τον τεχνικό του ΔΕΔΔΗΕ. Επίσης, δεν περισυλλέχθηκαν τα εξαρτήματα που αντικαταστάθηκαν από τους τεχνικούς».

Αυτοψία χωρίς υπογραφές

Η έκθεση αυτοψίας που συμπεριλήφθη στη δικογραφία και κατατέθηκε στη Δικαιοσύνη δεν φέρει υπογραφές.

Αυτό διαπιστώνεται στο πόρισμα των 399 σελίδων. Ο κ. Λιότσιος τονίζει ότι σε όλα τα έγγραφα της δικογραφίας υπάρχουν υπογραφές παντού. Εξαίρεση αποτελεί η έκθεση αυτοψίας που αναφέρει –μεταξύ άλλων- ότι δεν προέκυψαν στοιχεία για έναρξη της φωτιάς από καλώδια:

«Η Έκθεση Απλής Αυτοψίας δεν είναι υπογεγραμμένη από τους αρμόδιους ανακριτικούς υπαλλήλους, ενώ δεν ελέγχθηκε η μη υπογραφή της αυτοψίας από τον υπογράφοντα του διαβιβαστικού προς την Εισαγγελία Πρωτοδικών Χίου».

Η ίδια έκθεση αυτοψίας δημιουργεί και άλλα ερωτήματα: «Στον πίνακα με τα ονόματα των ανθρώπων που ειδοποίησαν την Πυροσβεστική για την πυρκαγιά, το όνομα Τ.Μ. με αριθμό κινητού τηλεφώνου… δεν αντιστοιχεί στο προαναφερόμενο όνομα. Επίσης, ο κύριος Κ.Ι. ο οποίος τηλεφώνησε για αναγγελία πυρκαγιάς δεν κλήθηκε ποτέ για ένορκη κατάθεση ως συνήθως γίνεται από τους πρώτους καλούντες για περιστατικά. Οι καταθέσεις που ελήφθησαν από την Πυροσβεστική Υπηρεσία Χίου θα χαρακτηρίζονταν ως ελλιπείς με σημαντικά ερωτήματα αδιερεύνητα. Όπως για το τι συνθήκες επικρατούσαν εντός της Σιδηρούντας, για το γεγονός ότι δεν υπήρχε ρεύμα και τι ώρα συνέβη αυτό, για το εάν υπήρχε ασθενοφόρο και τον τρόπο με τον οποίο μεταφέρθηκαν οι τραυματίες, για το εάν δημιουργήθηκε πανικός και για ποιο λόγο, για το εάν δόθηκαν στους πολίτες συγκεκριμένες κατευθύνσεις από τους αρμοδίους. Οι ερωτήσεις εστιάζουν κυρίως στο γιατί οι πολίτες βγήκαν από το σπίτι τους . Διαβάζοντας τις καταθέσεις διαπιστώνεις ότι δεν διερευνώνται σημαντικά ερωτήματα που προκύπτουν από τους μάρτυρες».

Επίσης, στα στοιχεία από την ΕΜΥ έρχονται σε αντίφαση με την έκθεση απλής αυτοψίας, όπου αναγράφεται ότι «ο άνεμος την ώρα της πυρκαγιάς γενικά ήταν πολύ ισχυρός έως θυελλώδης».