Τα έργα που άλλαξαν την Ελλάδα με ευρωπαϊκή χρηματοδότηση

Γράφει ο Δημήτρης Πεφάνης – Φωτογραφίες ΑΠΕ, Intime

Σε μια άλλη Ελλάδα θα ζούσαμε σήμερα αν δεν υπήρχε η συνδρομή της Ευρωπαϊκής Ένωσης στα έργα υποδομής της χώρας. Είτε μιλάμε για οδικούς άξονες, είτε για το μετρό και το τραμ, είτε για λιμάνια και αεροδρόμια, τα τελευταία 40 χρόνια ολόκληρη η χώρα έχει αλλάξει όψη χάρη στα ευρωπαϊκά κονδύλια που έχουν χρηματοδοτήσει μια σειρά από μεγάλα έργα.

Πρόκειται για ευρωπαϊκές επιχορηγήσεις που συνολικά ανέρχονται σε εκατοντάδες δισεκατομμύρια ευρώ, ο αντίκτυπος των οποίων είναι εμφανής σε κάθε πτυχή της καθημερινότητά μας.

Την ίδια στιγμή, μέσα από το Ταμείο Ανάκαμψης, το νέο ΕΣΠΑ αλλά και μια σειρά από άλλα χρηματοδοτικά εργαλεία η Ευρωπαϊκή Ένωση συνεχίζει να στηρίζει έμπρακτα την ελληνική οικονομία και για τα επόμενα χρόνια, ώστε όχι μόνο να ανταπεξέλθει στο βαρύ πλήγμα του κορονοϊού αλλά και δημιουργήσει τις υποδομές που απαιτούνται για να πρωταγωνιστήσει στην οικονομία του αύριο. Είτε μιλάμε για τα την αναβάθμιση των υποδομών του Διαδικτύου σε όλη τη χώρα, είτε για έργα όπως το κτηματολόγιο, ο ρόλος των ευρωπαϊκών κονδυλίων είναι παραπάνω από κομβικός.

Έτσι, μέσα στις τέσσερις δεκαετίες κατά τις οποίες η χώρα μας βρίσκεται στους κόλπους της Ευρωπαϊκής Οικονομικής Κοινότητας και μετέπειτα Ευρωπαϊκής Ένωσης έχουν ολοκληρωθεί μια σειρά από εμβληματικά έργα τα οποία θα ήταν αδύνατο να γίνουν χωρίς την κοινοτική χρηματοδότηση:

Το μετρό της Αθήνας

Με τη Γραμμή 4 να βρίσκεται προ των πυλών, ολοκληρώνεται το έργο που άλλαξε όσο κανένα άλλο τον συγκοινωνιακό χάρτη της Αττικής. Από την πρώτη προκήρυξη του διαγωνισμού του έργου, τον Φεβρουάριο του 1987 μέχρι και σήμερα έχουν επενδυθεί δισεκατομμύρια ευρώ, ένα σημαντικό κομμάτι των οποίων προέρχεται από ευρωπαϊκούς πόρους. Το έργο εγκαινιάστηκε το 2000 και σήμερα, το δίκτυο του μετρό της Αθήνας αποτελείται από 3 γραμμές, με 64 συνολικά σταθμούς, ενώ σε καθημερινή βάση εξυπηρετεί κατά μέσον όρο 614.000 επιβάτες στη μητροπολιτική περιοχή της πρωτεύουσας, χωρίς να υπολογίζονται οι επεκτάσεις της Γραμμής 3 προς Πειραιά αλλά και η Γραμμή 4. Η τελευταία, θα είναι σχήματος «U» και θα αποτελείται από δύο σκέλη ακτινικής μορφής, προς Γαλάτσι και Μαρούσι και ένα κεντρικό τμήμα διερχόμενο από το κέντρο της Αθήνας.

Το μετρό της Θεσσαλονίκης

Ο σχεδιασμός για το μετρό της Θεσσαλονίκης ξεκίνησε το 2003, όταν και αποφασίστηκε να κατασκευαστεί ως δημόσιο έργο, με χρηματοδότηση του Ελληνικού Δημοσίου και της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Το έργο έχει μήκος γραμμής 9,6 χλμ., 13 σύγχρονους σταθμούς και ένα αμαξοστάσιο, συνολικής έκτασης 55 στρεμμάτων, στης περιοχή της Πυλαίας. Προβλέπεται να έχει 18 υπέρ-αυτόματους driverless συρμούς τελευταίας τεχνολογίας, πλήρως κλιματιζόμενους και συστήματα αυτόματων θυρών επί των αποβάθρων κάθε σταθμού, για καλύτερη εξυπηρέτηση και μέγιστη ασφάλεια του επιβατικού κοινού, ενώ θα εξυπηρετεί καθημερινά 313.000 επιβάτες. Συνολικά, ο προϋπολογισμός για τη δεύτερη φάση της ανάπτυξης του μετρό που «τρέχει» τώρα είναι περίπου 885 εκατομμύρια ευρώ με πάνω από 407 εκατομμύρια ευρώ να προέρχονται από συγχρηματοδότηση της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

To μουσείο της Ακρόπολης

Η κατασκευή του μουσείου Ακρόπολης άρχισε το 2004 και ολοκληρώθηκε το 2007 ενώ στις 20 Ιουνίου 2009, άνοιξε τελικά τις πύλες του στο κοινό. Με συνολική επιφάνεια 25.000 τετραγωνικών μέτρων και εκθεσιακούς χώρους πάνω από 14.000 τετραγωνικά μέτρα, δεκαπλάσιους σε σχέση με το παλαιό μουσείο στο λόφο της Ακρόπολης, το νέο μουσείο προσφέρει όλες τις ανέσεις που αναμένει κανείς από ένα διεθνές μουσείο του 21^ου αιώνα. Η συνολική επένδυση για την κατασκευή του ανέρχεται σε 130 εκατ. ευρώ από τα οποία τα 25 εκατ. ευρώ προέρχονται από ευρωπαϊκούς πόρους.

Η Εγνατία Οδός

Η Εγνατία Οδός εκτείνεται από την Ηγουμενίτσα Θεσπρωτίας έως τους Κήπους ‘Εβρου και έχει μήκος 670 χλμ. Εξυπηρετεί το 36% του συνολικού πληθυσμού της χώρας ενώ το έργο περιλαμβάνει 177 μεγάλες γέφυρες (>50μ.), συνολικού μήκους 40 χλμ. περίπου και πολλές μικρές, 350 άνω και κάτω διαβάσεις εισόδου – εξόδου, 73 σήραγγες μέγιστου μήκους 4,8χλμ. και συνολικού μήκους 50 χλμ. περίπου ή 100 χλμ. μονές. Το συνολικό κόστος κατασκευής της Εγνατίας Οδού ανέρχεται στα 6 δισ. ευρώ (χωρίς το ΦΠΑ) ενώ η χρηματοδότηση από την Ευρωπαϊκή Ένωση ανήλθε σε σχεδόν 2,5 δισ. ευρώ.

Οι σήραγγες στα Τέμπη

Η συγχρηματοδότηση από την Ευρωπαϊκή Ένωση επέτρεψε την αναβάθμιση 230 χιλιομέτρων του αυτοκινητόδρομου που εκτείνεται από το Κλειδί στην Κεντρική Μακεδονία μέχρι τον Μαλιακό Κόλπο στην Κεντρική Ελλάδα. Στο πλαίσιο των έργων, κατασκευάστηκε ένα νέο οδικό τμήμα μήκους 30 χιλιομέτρων μεταξύ Ευαγγελισμού και Σκοτίνας, το οποίο περιλαμβάνει 11 χιλιόμετρα σηράγγων. Αυτό το οδικό τμήμα περιλαμβάνει μια σήραγγα 6 χλμ. στα Τέμπη - τη μακρύτερη οδική σήραγγα στη νοτιοανατολική Ευρώπη - καθώς και δύο μικρότερες σήραγγες. Οι χρήστες του οδικού δικτύου επωφελούνται από μια ταχύτερη και ευκολότερη διαδρομή καθώς ο χρόνος ταξιδιού στα νέα οδικά τμήματα έχει μειωθεί κατά το ήμισυ. Οι νέες κατασκευές επέτρεψαν αύξηση κατά 13 % στην εμπορική και τουριστική κίνηση που συμβάλλει στην οικονομική ανάπτυξη της Ελλάδας. Πάνω από 5.000 ντόπιοι συμμετείχαν άμεσα στις κατασκευαστικές εργασίες, αυξάνοντας την απασχόληση στην περιοχή. Η συνολική επένδυση ξεπέρασε τα 2 δισ. ευρώ, εκ των οποίων τα 922 εκατ. ευρώ ήταν ευρωπαϊκά χρήματα.

Το Αεροδρόμιο Ελευθέριος Βενιζέλος

Ο Διεθνής Αερολιμένας Αθηνών «Ελ. Βενιζέλος» ξεκίνησε τη λειτουργία του στις 28 Μαρτίου 2001, αντικαθιστώντας το Διεθνές Αεροδρόμιο του Ελληνικού, που εξυπηρετούσε την Αθήνα για 60 χρόνια. Άλλαξε τα δεδομένα για την Αθήνα, καθιστώντας τη διεθνή αεροπορικό κόμβο. Η επιτυχία του αποτυπώθηκε στα συνεχή ρεκόρ επιβατικής κίνησης που κατέγραφε μέχρι και το 2019, προτού ολόκληρος ο κλάδος των αερομεταφορών πληγεί από τον κορονοϊό. Ως προς την ευρωπαϊκή συνδρομή, η ΕΕ συμμετείχε με το 10% της δαπάνης κατασκευής από το Ταμείο Συνοχής, ενώ αντίστοιχα η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων δάνεισε το 50% με ευνοϊκούς όρους. Το υπόλοιπο ποσό κατέβαλαν οι μέτοχοι, οι οποίοι εκείνη την εποχή ήταν το Ελληνικό δημόσιο με 55% και οι κατασκευάστριες εταιρείες Hochtief 40% και ΑΒΒ με 5%.

Τα Λιμάνια Θεσσαλονίκης, Ηγουμενίτσας Πάτρας

Η χρηματοδότησης ανάπτυξης και αναβάθμισης των λιμανιών συγκαταλέγεται ανάμεσα στα διαχρονικά έργα που έχει στηρίζει η Ευρωπαϊκή Ένωση. Στόχος είναι αφενός τα ελληνικά λιμάνια να μπορούν να επεκτείνουν τις δραστηριότητες και τη δυναμική τους και αφετέρου να λειτουργήσουν ως κόμβοι συνδυασμένων μεταφορών από και προς τις γειτονικές χώρες. Η πιο πρόσφατη ευρωπαϊκή ενίσχυση αφορά ένα «πακέτο» χρηματοδότησης συνολικού ύψους 580 εκατ. ευρώ για την ενίσχυση των μεταφορών, στο οποίο συμπεριλαμβάνονται και τα παραπάνω λιμάνια.

Το τραμ στην Αθήνα και οι επεκτάσεις του

Το πολύπαθο έργο του τραμ της Αθήνας επεκτείνεται φιλοδοξώντας να παίξει το ρόλο που του αναλογεί στο συγκοινωνιακό χάρτη της πρωτεύουσας. Το δίκτυο του Τραμ της Αθήνας περιλαμβάνει δύο γραμμές, εκτελεί τα δρομολόγια Σύνταγμα – Βούλα, Σύνταγμα – Στάδιο Ειρήνης και Φιλίας (ΣΕΦ) και Στάδιο Ειρήνης και Φιλίας – Βούλα και εκτείνεται σε μήκος 25,9 χλμ. Πρόκειται για επένδυση ύψους 340 εκατομμυρίων ευρώ και η χρηματοδότηση του έργου προήλθε κυρίως από επιδοτήσεις των Κοινοτικών Προγραμμάτων Στήριξης και από δάνεια της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων. Το δίκτυο του Τραμ έχει συνολικά 48 στάσεις, εκ των οποίων οι τρεις, «ΣΥΝΤΑΓΜΑ», «ΣΕΦ» και «ΑΣΚΛΗΠΙΕΙΟ ΒΟΥΛΑΣ» είναι τερματικές. Οι στάσεις μεταξύ τους απέχουν κατά μέσο όρο 460m και σε τέσσερα σημεία υπάρχει μετεπιβίβαση με το Μετρό: Στους σταθμούς Σύνταγμα, Ν. Κόσμος, Φιξ και Στάδιο Ειρήνης και Φιλίας.

Η Ολυμπία Οδός (Ελευσίνα-Κόρινθος-Πάτρα)

Η Ολυμπία Οδός είναι ο αυτοκινητόδρομος Ελευσίνα - Κόρινθος - Πάτρα, μήκους 201,5 χλμ. Είναι από τα δυσκολότερα έργα που κατασκευάστηκαν στη χώρα γιατί είναι ο μόνος αυτοκινητόδρομος που ένα μεγάλο τμήμα του, η Κορίνθου - Πατρών, κατασκευαζόταν ενώ ταυτόχρονα ήταν σε λειτουργία. Το συνολικό κόστος κατασκευής του έργου ανέρχεται σε περίπου 1,5 δισ. ευρώ και χρηματοδοτήθηκε από ένα συνδυασμό ιδιωτικών κεφαλαίων (τραπεζικά δάνεια και ίδια κεφάλαια), ευρωπαϊκών κονδυλίων, τη συμβολή των χρηστών και το Ελληνικό Δημόσιο. Συγκεκριμένα, κατά την περίοδο κατασκευής, το έργο χρηματοδοτήθηκε κατά 38% από ιδιωτικά κεφάλαια (29% τραπεζικά δάνεια-9% ίδια κεφάλαια), 33% από κονδύλια της Ευρωπαϊκής Ένωσης, 23% από τη συμβολή των χρηστών και 6% από το Ελληνικό Δημόσιο.

Η Ιονία Οδός (Νέα Οδός)

Η «Ιόνια Οδός», μήκους 196 χλμ., εκτείνεται από το Αντίρριο έως τα Ιωάννινα όπου και συνδέεται με την Εγνατία Οδό. Έχει τεράστια σημασία καθώς συνδέει όλη τη Δυτική Ελλάδα αναβαθμίζοντας σημαντικά αστικά και αγροτικά κέντρα όπως τα Ιωάννινα, την Άρτα και το Αγρίνιο. Παράλληλα, προσφέρει επαρκέστερη σύνδεση των λιμανιών Πάτρας, Αστακού και Ηγουμενίτσας ενώ με την ολοκλήρωση της κατασκευής του, το ταξίδι από Αντίρριο έως και Ιωάννινα διαρκεί πλέον 1 ώρα και 40 λεπτά σε σχέση με τις 3 ώρες και 30 λεπτά που διαρκούσε παλαιότερα. Στα τεχνικά χαρακτηριστικά του έργου, συναντάμε ανάμεσα σε άλλα: 24 γέφυρες συνολικού μήκους 7 χλμ., 4 σήραγγες συνολικού μήκους 11,2 χλμ., 77 κάτω διαβάσεις και 24 άνω διαβάσεις. Ο προϋπολογισμός του έργου ξεπερνά το 1,1 δισ. ευρώ και η χρηματοδότησή του αποτελεί συνδυασμό ιδίων κεφαλαίων, τραπεζικών δανείων, ευρωπαϊκών κονδυλίων και κεφαλαίων του Ελληνικού Δημοσίου και συμβολής των χρηστών του έργου.

Δείτε εδώ ολόκληρο το αφιέρωμα στα 40 χρόνια της Ελλάδας στην ΕΕ