Στέλιος Καζαντζίδης: Ενενήντα χρόνια από τη γέννηση της «φωνής της Ελλάδας»

Η γενιά των σημερινών 30άρηδων είναι ίσως η τελευταία που κατάφερε να κατανοήσει σε ένα βαθμό το «φαινόμενο Καζαντζίδης», να νιώσει στο... πετσί της τι σημαίνε, τι σημαίνει και τι θα σημαίνει αυτός ο καλλιτέχνης για την ταλαιπωρημένη Ελλάδα του περασμένου αιώνα. Και αυτό γιατί οι... παππούδες αυτής της γενιάς μεγάλωσαν, ερωτεύτηκαν, έκλαψαν, γλέντησαν, θρήνησαν, μετανάστευσαν με τον Στέλιο, τον δικό τους Στέλιο, όπως συνήθιζαν να αποκαλούν τον μεγάλο λαϊκό μας τραγουδιστή.

Μέσα από μία σύντομη αναδρομή θα επιχειρήσουμε να μάθουμε μερικές από τις σημαντικότερες στιγμές της πορείας του λαϊκού μας τραγουδιστή, ώς εναν ελάχιστο φόρο τιμής για τα 90 χρόνια που συμπληρώνονται σήμερα από τη γέννησή του.

1931: Ο Στελιος Καζαντζίδης γεννήθηκε στις 29 Αυγούστου 1931 στη Νέα Ιωνία. Η μητέρα του ήταν πρόσφυγας από τη Μικρά Ασία. Ως παιδί άκουγε από εκείνη τα λαϊκά τραγούδια που έφεραν οι πρόσφυγες, ενώ από τη γιαγιά του -όπως έλεγε ο ίδιος- πήρε τις τεχνικές, τις αναπνοές και το κλάμα στη φωνή…

1947: Η χρονιά που ο Στέλιος Καζαντζίδης έχασε τον πατέρα του και αναγκάστηκε να αναλάβει τα οικογενειακά βάρη. Ο Καζαντζίδης είχε πει για τον πατέρα του: «Του έριξαν ένα ξύλο (παρακρατικοί αντικομμουνιστές, που ταίρι του δεν πρέπει να υπάρχει στον κόσμο. Ούτε στην ΕΣΑ δεν χτύπαγαν έτσι. Με ένα σιδερένιο μπαστούνι τον σκότωσαν, στην κυριολεξία. Τον είχαν μελανιάσει, αιμορραγούσε… Τότε το ΄47 πέθανε ο πατέρας μου. Είχε προλάβει να γεννηθεί ο Στάθης. Λίγο πριν πεθάνει τον ξαναπιάσανε, έφαγε πάλι ξύλο. Τους τέσσερις πέντε μήνες που επέζησε μετά τα βασανιστήρια δεν είχε κουράγιο για τίποτα, όλο αιμοπτύσεις έκανε, είχαν σαπίσει οι πνεύμονες, είχε φθαρεί τελείως, δεν είχε κουράγιο ούτε να αναπνεύσει. Το κόμμα έστειλε κάποιο γιατρό. «Δεν έχει ζωή» μας λέει. Ο πατέρας μου έτρωγε σε πεπιεσμένα χαρτόνια για να μην τρώει απ’ το πιάτο που θα τρώγαμε και εμείς, μη μας κολλήσει το μικρόβιο της φυματίωσης. Τρεις μέρες παιδευόταν ο φουκαράς…».

1952: Το δισκογραφικό ντεμπούτο του Στέλιου Καζαντζίδη έγινε με ένα τραγούδι του Απόστολου Καλδάρα που έφερε τον τίτλο «Για μπάνιο πάω». Ο συγκεκριμένος δίσκος χαρακτηρίστηκε ως αποτυχίας καθώς ελέγετο ότι ο Καζαντζίδης μιμούταν τη φωνή του Πρόδρομου Τσαουσάκη.

Ο Μανώλης Χιώτης λίγο μετά τον συμβούλευσε να ξυρίσει το μουστάκι, αφού όπως του είχε πει, έμοιαζε με...βούρτσα.

1959: Τη χρονιά εκείνη ο Στέλιος Καζαντζίδης βρέθηκε στα δικαστήρια με τη δισκογραφική εταιρεία Columbia, με αφορμή τις τεράστιες πωλήσεις της Μαντουβάλας, που άγγιξαν τις 100.000, εκείνος όμως πήρε ένα έφαπαξ ποσό μόλις 1.000 δραχμών.

1964: Τον Μάιο εκείνης της χρονιάς ο Στέλιος Καζαντζίδης παντρεύτηκε την Μαρινέλλα. Το ζευγάρι ενώθηκε μετά δεσμά του γάμου μετά από οκτώ χρόνια σχέσης για να χωρίσει τελικά μόλις δύο χρόνια αργότερα το 1966.

1965: Τον Οκτώβριο εκείνης της χρονιάς ο Στέλιος Καζαντζίδης αναχώρησε από τον σταθμό Λαρίσης για την περιοδεία του στη Γερμανία. Μαζί του ήταν η Μαρινέλλα, ο Δημήτρης Τζάρας, ο Μάριος Κώστογλου, ο Μάρκος Καράμπελας, ο Κώστας Σταματάκης, ο Χρήστος Νικολόπουλος και ο ποδοσφαιριστής Μίμης Παπαϊωάννου!

Ο Στέλιος Καζαντζίδης είχε πει στον Γιώργο Λιάνη: «Τον χειμώνα του 1964, κλείσαμε με τη Μαρινέλλα στην Τριάνα του Χειλά. Εκεί με πολιόρκησε ο Μπάμπης Σημηριώτης, Έλληνας επιχειρηματίας από τη Γερμανία. Ήθελε η Μαρινέλλα κι εγώ, να πάμε σε όλες τις μεγάλες γερμανικές πόλεις, που είχαν χιλιάδες Έλληνες μετανάστες. Έθεσα όρο να είναι κι ο Μίμης ο Παπαϊωάννου, σαν τραγουδιστής. Ο Σημηριώτης μου απάντησε λογικά, μα ο κόσμος τον ξέρει για ποδοσφαιριστή. Θα τον μάθει και σαν τραγουδιστή, του είπα. Τον έβαζα να κάνει κάποια νούμερα με τη μπάλα και μετά να τραγουδάει ποντιακά, στις πρώτες συναυλίες στη Γερμανία. Είχα βάλει και τη Μαρινέλλα να παίζει ντέφι. Τον πλαισίωνα δηλαδή με ό,τι καλύτερο μπορούσα για να τον ανεβάσω ψυχολογικά. Τα κατάφερα. Τραγούδησε καλά».

Η άφιξη στον σταθμό του Μονάχου υπήρξε πανηγυρική. Όπως αναφέρει το Stelios Kazantzidis Blogspot, μετά το Μόναχο, ακολούθησαν συναυλίες σε πολλές πόλεις της Γερμανίας για δύο περίπου μήνες. Κάθε εβδομάδα έδιναν τρεις παραστάσεις. Μια παράσταση την Παρασκευή, μία το Σάββατο και ακόμη μία το απόγευμα της Κυριακής.

1967: O Στέλιος Καζαντζίδης αποφασίζει να αποσυρθεί από τη δισκογραφία. Παράλληλα ξεκινάει μία προσπάθεια να δημιουργήσει τη δική του εταιρεία, την «Standar» ωστόσο η λογοκρισία στα χρόνια της Χούντας των Συνταγματαρχών δεν τον αφήνουν να πετύχει το όνειρό του.

Ο συνεργάτης του περιοδικού «Επίκαιρα», Γιώργος Λιάνης, είχε ταξιδέψει το 1971 στον Θερμαϊκό για μια αποκλειστική συνέντευξη με τον τραγουδιστή. Σε μια παραλία βρήκε τον Καζαντζίδη να ψαρεύει μόνος και μελαγχολικός... «Με έχουν κάνει να ζητάω τη μοναξιά στα πέλαγα και στα χωράφια. Δεν θα ξανατραγουδήσω. Έχω σιχαθεί το τραγούδι. Θα προσπαθήσω να βρω κάποια άλλη δουλειά…», είχε πει τότε.

1975: Στη χρονιά του «Υπάρχω», στην πιο μεστή και δυνατή δισκογραφική στιγμή της καριέρας του ο Καζαντζίδης αποσύρεται και από τις ηχογραφήσεις, καθώς η κόντρα του με τη ΜΙΝΟΣ είχε λάβει μεγάλες διαστάσεις.

«Φίλοι μου, ο δίσκος που ακούτε αυτή τη στιγμή έχει τίτλο Υπάρχω και γράφτηκε με τη συνεργασία του Πυθαγόρα και του Χρήστου του Νικολόπουλου. Ο τίτλος είναι συμβολικός και αφορά εσάς και εμένα. Υπάρχω σαν καλλιτέχνης και σαν άνθρωπος, απ' τον καιρό που εσείς, οι γνωστοί και άγνωστοι φίλοι μου, με αγαπήσατε και με κάνατε δικό σας.Υπάρχω εφόσον εξακολουθείτε να πιστεύετε ότι εκφράζω τους καημούς, τα προβλήματά σας, την πίκρα της ξενιτιάς, τον μόχθο του εργάτη, την εγκατάλειψη, τη μοίρα του ανθρώπου της συνοικίας. Και θα υπάρχω όσο υπάρχουν ταπεινοί, αγνοί και τίμιοι άνθρωποι του λαού. Γιατί μόνο στην καρδιά του λαού ζω. Εκεί είναι το σπίτι μου, εκεί γεννήθηκα, εκεί θα πάψω κάποτε να υπάρχω. Σας ευχαριστώ», έλεγε ο Στέλιος στην εισαγωγή του δίσκου του.

1982: Ο Στέλιος Καζαντζίδης παντρεύεται με τη Βάσω Κατσαβού.

Σε ερώτηση «αν είχε καταλάβει ότι συμβίωνε με έναν μύθο», πολλά χρόνια μετά τον θάνατό του, η Βάσω Καζαντζίδη είχε πει: «Στην αρχή κάπως έτσι ξεκίνησε, αλλά μετά έγινε καθημερινότητα. Τον γνώρισα το ’78 στη Θεσσαλονίκη. Τον πρώτο καιρό υπήρχε ο ενθουσιασμός που τον γνώρισα γιατί, μην ξεχνάτε, όλη η Ελλάδα άκουγε τον Στέλιο, πόσο μάλλον εγώ που μεγάλωσα σε μια φτωχογειτονιά, από τις πιο λαϊκές. Τότε μόνο ένας είχε ραδιόφωνο στο σπίτι του, το έβαζε στο μπαλκόνι κι ακούγαμε Καζαντζίδη. Πώς τα φέρνει όμως η τύχη, να βρεθεί στο δρόμο μου αυτός ο άνθρωπος και να γίνουμε και ζευγάρι…».

1987: Η χρονιά της μεγάλης επιστροφής. Με ειδική νομοθετική ρύθμιση ο Στέλιος Καζαντζίδης έμεινε ελεύθερος με τη ΜΙΝΟΣ. Ο επόμενος δίσκος -στη «ΜΙΝΟΣ»- με τίτλο «Στον δρόμο της Επιστροφής», ξεπέρασε σε πωλήσεις -μόνο στην ελληνική αγορά- τις 400.000 χιλιάδες.

Ο δίσκος κυκλοφόρησε τον Μάρτιο του 1987. Η ηχογράφηση έγινε στο στούντιο ECHO με ηχολήπτες τους Τάκη Φιλιππίδη και Χρήστο Κοσμά, ενώ της παραγωγής επιμελήθηκε ο Αχιλλέας Θεοφίλου.

Ο Τάκης Φιλιππίδης σε συνέντευξη στον Θάνο Κουτσανδρέα (περιοδικό «Λαϊκό Τραγούδι» τεύχος 22), είχε πει: «Το 1987 που κάναμε το δρόμο της επιστροφής, ο Στέλιος είχε τρομερό άγχος γιατί νόμιζε ότι είχε πέσει η φωνή του. Στην πραγματικότητα ήταν σαν να μην πέρασε ούτε μια μέρα. Ίδια φωνή είχε όπως στο «Υπάρχω». Μετά από λίγο καιρό ξαναβρήκε το ρυθμό του και η ηχογράφηση τελείωσε κανονικά. Την περίοδο που ηχογραφούσαμε στο στούντιο, γινόταν χαμός από κόσμο. Περνούσαν διάφοροι γνωστοί και άγνωστοι να δουν πως τραγουδάει μετά από τόσο καιρό. Εγώ πιστεύω πως ο δίσκος αυτός ετοιμάστηκε βιαστικά. Δεν είχε τα τραγούδια που περίμενε ο κόσμος».

1988: Τη χρονιά εκείνη ο Στέλιος Καζαντζίδης έχασε τη μητέρα του, την Γεσθημανή, στην οποία είχε μεγάλη αδυναμία.

2000: Το «κύκνειο άσμα» του Στέλιου Καζαντζίδη ήταν ο δίσκος «Έρχονται χρόνια δύσκολα».

«Έρχονται χρόνια δύσκολα, γεμάτα καταιγίδες κι εμείς του κόσμου θύματα μ’ ατέλειωτα προβλήματα και λιγοστές ελπίδες», έλεγε το ομώνυμο και ταυτόχρονια προφητικό τραγούδι του δίσκου.

2001: Ο Στέλιος Καζαντζίδης πέθανε στις 14 Σεπτεμβρίου εκείνης της χρονιάς, μετά από πολύχρονη μάχη με τον καρκίνο. Η ταφή του έγινε στο Νεκροταφείο της Ελευσίνας, πλάι στον τάφο της μητέρας, όπως το επιθυμούσε ο ίδιος, με την κηδεία του εξελίσσεται σε λαϊκό προσκύνημα, δεκάδων χιλιάδων θαυμαστών του.

«Τα δέκα αγαπημένα μου τραγούδια, που μοναδικά τραγούδησε ο Στέλιος Καζαντζίδης»

Αν είναι η αγάπη έγκλημα

• Συνθέτης: Απόστολος Καλδάρας
• Στιχουργός: Ευτυχία Παπαγιαννοπούλου

Το Σαββατόβραδο

• Συνθέτης: Μίκης Θεοδωράκης
• Στιχουργός: Τάσος Λειβαδίτης

Αλλοτινές μου εποχές

• Συνθέτης: Απόστολος Καλδάρας
• Στιχουργός: Ρέα Μανέλη

Γυρίζω απ' τη νύχτα

• Συνθέτης: Χρήστος Νικολόπουλος
• Στιχουργός: Πυθαγόρας

Άργησα να σε γνωρίσω

• Συνθέτης: Χρήστος Νικολόπουλος
• Στιχουργός: Πυθαγόρας

Μετάνιωσες

• Συνθέτης: Χρήστος Νικολόπουλος
• Στιχουργός: Πυθαγόρας

Εγώ είμαι αητός

• Συνθέτης: Βασίλης Βασιλειάδης
• Στιχουργός: Λούλα Παπαγιαννοπούλου

Η ζωή μου όλη

• Συνθέτης: Άκης Πάνου
• Στιχουργός: Άκης Πάνου

Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο, τη στιγμή που συμβαίνουν, στο Newsbomb.gr.