Bullying και κακοποίηση παιδιών: Τα 7+1 σημάδια που θα πρέπει να «διαβάσουν» γονείς, εκπαιδευτικοί

Ένα αγόρι έπεσε θύμα bullying στον Γαλατά της Τροιζηνίας με τους κακοποιητές του να το οδηγούν μέχρι του σημείου να πέσει στο κενό και να σπάσει το πόδι του… Ένα 8χρονο κορίτσι κακοποιήθηκε από τη θεία του στη Ρόδο προκειμένου εκείνη να εκβιάσει τη μητέρα του για μόλις 700 ευρώ… Τρία παιδιά στη Θεσσαλονίκη έπεσαν θύματα βιασμού από τον ίδιο τους τον θείο, σε ηλικία μόλις 3,5 και 6 ετών…

Αυτές είναι μόνο τρία από τα, δυστυχώς, δεκάδες περιστατικά bullying και κακοποίησης με θύματα παιδιά που καταγράφονται κάθε χρόνο στην Ελλάδα ενώ όσοι ασχολούνται με τέτοιου είδους θέματα υποστηρίζουν ότι πίσω από τις κλειστές πόρτες οι αντίστοιχες τραγωδίες είναι πολύ περισσότερες. Είναι χαρακτηριστικό ότι η στατιστική μόνο για την Ελλάδα αναφέρει εν έτει 2021 ότι 1 στα 8 κορίτσια και 1 στα 10 αγόρια έχουν παρενοχληθεί σεξουαλικά, τουλάχιστον μια φορά στη ζωή τους, μέχρι να φτάσουν τα 18 τους έτη.

Το ακόμα πιο σοκαριστικό, δε, είναι ότι 1 στους 3 θύτες είναι γνωστός των θυμάτων και άτομο πέραν πάσης υποψίας, πολλές φορές και από το οικογενειακό περιβάλλον, καθώς ακόμα στην Ελλάδα οι γονείς αρνούνται να δεχθούν ότι ο θείος, ο νονός, ο παππούς ή ο αδερφός είναι αυτός που προκάλεσε το τραύμα στην ψυχή και το σώμα του παιδιού τους.

Bullying και κακοποίηση: Ποια είναι τα ψυχολογικά σημάδια

Το Newsbomb.gr απευθύνθηκε στην ψυχολόγο-παιδοψυχολόγο Κλαίρη Σειραδάκη, αναζητώντας απαντήσεις στο ερώτημα «ποια είναι τα σημάδια» που πρέπει να «διαβάσει» ένας γονιός ή ένας εκπαιδευτικός ώστε να αντιληφθεί ότι ένα παιδί έχει πέσει θύμα κακοποιητικής συμπεριφοράς.

Όπως διευκρινίζει η κυρία Σειραδάκη υπάρχει μια σειρά ψυχολογικών και σωματικών συμπτωμάτων τα οποία, εφόσον εμφανίζονται με ένταση και διάρκεια, πρέπει να προβληματίσουν γονείς και εκπαιδευτικούς για το ενδεχόμενο το παιδί ή ο μαθητής τους να έχει υποστεί bullying ή/και σεξουαλική κακοποίηση. «Η μια φορά που θα παρατηρηθεί μια τέτοια συμπεριφορά δεν χρειάζεται να ‘τρελάνει’ τους γονείς. Πρέπει να παρατηρήσουν κάτι σε ένταση και διάρκεια» λέει χαρακτηριστικά.

Παιδιά που έχουν πέσει θύματα κακοποίησης – κακοποίηση θεωρείται και το bullying, ο σχολικός εκφοβισμός – μπορεί να παρουσιάσουν έντονο άγχος, έντονη επιθετικότητα ή και τρομερή υπερευαισθησία «να βάζουν, δηλαδή, τα κλάματα ξαφνικά και χωρίς λόγο» μας λέει η Κλαίρη Σειραδάκη. Πολύ συχνά, επίσης, τα παιδιά που έχουν υποστεί κακοποίηση δεν μιλούν «γιατί ο κακοποιητής τους έχει κάνει πολλή δουλειά, τα έχει πείσει ότι αυτά έφταιγαν, ότι θα βρουν το μπελά τους αν μιλήσουν και αποκαλύψουν τι έχει συμβεί. Πρόκειται για ψυχολογικό εκφοβισμό εκ μέρους του θύτη» προσθέτει η ψυχολόγος-παιδοψυχολόγος στο Newsbomb.gr.

Ένα άλλο σημάδι του οποίου η ένταση ή/και η διάρκειά του μπορεί να υποδηλώνει κακοποίηση είναι η ξαφνική αποφυγή του παιδιού από συνηθισμένες υποχρεώσεις. «Παιδιά που έχουν υποστεί κακοποίηση αποφεύγουν να πάνε σχολείο επικαλούμενα δικαιολογίες όπως π.χ. είμαι άρρωστο, πονάει η κοιλίτσα μου κ.α., αποφεύγουν να διαβάζουν ή παρουσιάζουν μια πτώση στην επίδοσή τους. Και αυτό πρέπει να το προσέχουν και οι εκπαιδευτικοί ώστε να μπορούν να αντιληφθούν ότι κάτι έχει συμβεί σε κάποιον μαθητή τους» επισημαίνει η κυρία Σειραδάκη. Σε άλλες περιπτώσεις, παιδιά-θύματα κακοποίησης παρουσιάζουν έλλειψη εμπιστοσύνης σε πρόσωπα (παιδιά ή ενήλικες) ή και μέρη τα οποία προσπαθούν να αποφύγουν «ειδικά αν πρόκειται για περιπτώσεις σεξουαλικής παρενόχλησης».

Παιδιά που παρουσιάζουν ξαφνικά και με ένταση είτε υπερκινητικότητα είτε συμπτώματα θλίψης μπορεί να έχουν υποστεί κακοποίηση συμπληρώνει η κυρία Σειραδάκη. «Παιδί που ξαφνικά σταματάει να παίζει, σταματάει να γελάει, σταματάει να απολαμβάνει ό,τι έκανε και είναι αγέλαστο, δείχνει σημάδια ότι κάτι έχει υποστεί στο σώμα του ή την ψυχή του» εξηγεί η παιδοψυχολόγος, επαναλαμβάνοντας ότι μιλάμε για συμπτώματα που θα πρέπει να παρουσιάζουν διάρκεια και ένταση ώστε να προκαλέσουν συναγερμό σε γονείς ή εκπαιδευτικούς.

Bullying και κακοποίηση: Ο ύπνος και οι... ζωγραφιές

Κακοποίηση μπορεί, ακόμα, να δείχνουν και διαταραχές στον ύπνο «όταν δηλαδή το παιδί μας αρχίζει να διακόπτει τον ύπνο του, να φωνάζει στον ύπνο του, να ξυπνάει μέσα στη νύχτα, να βλέπει εφιάλτες» προσθέτει η κυρία Σειραδάκη προσθέτοντας ότι ακόμα και μια ζωγραφιά μπορεί να αποκαλύψει τον τρόμο που έχουν βιώσει τα παιδιά, ειδικά σε μικρές ηλικίες.

Όπως εξηγεί, εάν τα παιδιά αρχίζουν να ζωγραφίζουν εικόνες με ασύμβατο για την ηλικία τους περιεχόμενο π.χ. με σεξουαλικό περιεχόμενο, γυμνούς ανθρώπους, γεννητικά όργανα, τότε αυτό μπορεί να σημαίνει ότι κάτι τα έχει τραυματίσει. «Ειδικά για τα μικρά παιδιά, που δεν έχουν ακόμα κατακτήσει λεκτικά την έκφραση προκειμένου κάποια στιγμή να μπορέσουν να περιγράψουν τι έχουν περάσει, η ζωγραφική είναι μια διέξοδος έκφρασης του συναισθηματικού τους κόσμου» λέει στο Newsbomb.gr η κυρία Σειραδάκη.

Bullying και κακοποίηση: Τα δώρα

Ομοίως, προσθέτει, και όταν ξαφνικά το παιδί αρχίζει να αναφέρεται σε στοιχεία σεξουαλικότητας ασύμβατα με την ηλικία του, «αν, δηλαδή, ένα παιδί Ε’ Δημοτικού αρχίζει να μιλά με λεπτομέρειες και με εμμονή για το σεξ, το σπέρμα, την υφή του σπέρματος κ.α. χωρίς να έχει ενημερωθεί από τους γονείς του, αυτό πρέπει να μας προβληματίσει». Στην ίδια «ομάδα» συμπτωμάτων περιλαμβάνεται και η ξαφνική εκδήλωση σεξουαλικότητας από τα παιδιά π.χ. να τρίβονται ή να ξεγυμνώνονται. «Κακοποίηση μπορεί, επίσης, να υποδηλώνεται στις περιπτώσεις που ένα παιδί σταματά να μιλά παρουσία άλλων παιδιών ή άλλων προσώπων» προσθέτει η παιδοψυχολόγος.

Κάτι, δε, που δεν παρατηρούν αρκετοί γονείς, σύμφωνα με την Κλαίρη Σειραδάκη και δεν υποψιάζονται ότι μπορεί να δείχνει προς κάποιου είδους κακοποίηση είναι όταν το παιδί τους αρχίζει να φέρνει στο σπίτι δώρα ή/και χρήματα. «Οι γονείς δεν το αντιμετωπίζουν ως σύμπτωμα γιατί σκέφτονται ότι είναι κάτι φυσιολογικό το παιδί να έχει ενδεχομένως ανταλλάξει κάποιο παιχνίδι ή κάποιο δώρο με κάποιον συμμαθητή ή συμμαθήτριά του. Όμως μια τέτοια περίπτωση μπορεί να ‘δείχνει’ ότι το παιδί έχει υποστεί κακοποίηση» προσθέτει.

Bullying και κακοποίηση: Τα σωματικά συμπτώματα

Εκτός από την αλλαγή στον συναισθηματικό κόσμο του παιδιού που μπορεί να εκφραστεί με αλλαγή στη συμπεριφορά του υπάρχουν και τα σωματικά συμπτώματα, μας λέει η κυρία Σειραδάκη και απαριθμεί:

• Παλινδρόμηση σε προηγούμενη ηλικιακά συμπεριφορά που μπορεί να φτάνει ακόμα και στο να του φεύγουν τα τσίσα ή τα κακά
• Να πιπιλάει τον αντίχειρά του ενώ το έχει σταματήσει
• Να ντρέπεται για το σώμα του
• Να έρχεται με λερωμένα ρούχα από το σχολείο
• Να παρουσιάζει ανεξήγητα τραύματα και μελανιές σε διάφορα σημεία του κορμιού του

Σε κάθε περίπτωση, όμως, η ψυχολόγος-παιδοψυχολόγος Κλαίρη Σειραδάκη επαναλαμβάνει ότι bullying ή/και σεξουαλική κακοποίηση δείχνουν παρατεταμένες και μόνιμες καταστάσεις, όταν, δηλαδή, κάτι γίνεται με διάρκεια και σταθερότητα. «Δεν είναι bullying η παραμικρή κοροϊδία ή το παραμικρό πείραγμα. Δεν είναι bullying όταν ο ένας σχολιάζει τον άλλο. Τα παιδιά είναι σκληρά στην ειλικρίνεια της ηλικίας τους» προσθέτει.

Στο ερώτημα, τέλος, αν τα τελευταία χρόνια υπάρχει αύξηση τέτοιων κρουσμάτων στην Ελλάδα η Κλαίρη Σειραδάκη απαντά: «Δυστυχώς το φαινόμενο του bullying και της κακοποίησης είναι έντονο και ακόμα δεν ξέρουμε αν αυτό οφείλεται στην αύξηση των περιστατικών ή αν οφείλεται στις δομές που πλέον διαθέτουμε και οι οποίες φέρνουν στην επιφάνεια αυτά τα περιστατικά».

Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο, τη στιγμή που συμβαίνουν, στο Newsbomb.gr.