Σχέσεις στον χώρο εργασίας: Αξίζει το ρίσκο; Ψυχολόγος απαντά στο Newsbomb.gr

Τα τελευταία χρόνια η εργασία καταβάλει όλο και μεγαλύτερο κομμάτι της ζωής μας, με τους εργαζόμενους να περνούν όλο και περισσότερες ώρες στον εργασιακό τους χώρο.

Αυτόματα αυτό σημαίνει πως η δουλειά γίνεται ο βασικός χώρος κοινωνικών επαφών μας, καθώς βλέπουμε για ώρες και καθημερινά πρόσωπα, με αποτέλεσμα να «γεννιούνται» άλλοτε φιλικές και άλλοτε ερωτικές σχέσεις.

Οι φιλικές σχέσεις ουσιαστικά δεν «απαγορεύονται» από τις επιχειρήσεις, όμως οι περισσότερες θέτουν… βέτο στις ερωτικές από την πρώτη κι’ όλας στιγμή. «Στοπ» δεν μπορεί να βάλει κανείς στα αισθήματα και στα συναισθήματα τα οποία ίσως δημιουργηθούν. Τι συμβαίνει όμως αν αυτό συμβεί; Πόσο μπορεί να επηρεάσεις τους πρωταγωνιστές -είτε θετικά είτε αρνητικά- και πόσο τους εργοδότες;

Η Ψυχολόγος-Ψυχοθεραπεύτρια (BSc, MSc) Χαρά Σπυροπούλου, μίλησε στο Newsbomb.gr για την κοινωνιο-ψυχολογική προσέγγιση σύναψης ερωτικής σχέσης στον εργασιακό χώρο, δίνοντας απαντήσεις σε ερωτήματα και καταστάσεις που σίγουρα θα έχουν αναρωτηθεί και βιώσει πολλοί και πολλές στην εργασία τους.

Σχέσεις στον χώρο εργασίας. Σχέση με άτομα με τα οποία έχουμε την ίδια θέση, σχέση με προϊστάμενο, σχέση με υφιστάμενό μας. Πόσο «αναπόφευκτο» είναι να προκύψει όταν περνάμε τόσο χρόνο στον ίδιο χώρο, καθημερινά; Πώς εξηγείται η σύναψη τέτοιων σχέσεων επιστημονικά - ψυχολογικά;

Οι σχέσεις στο χώρο εργασίας μοιάζουν περίπλοκες, καθώς φαίνεται να εντείνονται λόγω της εγγύτητας, της οικειότητας, της εμπλοκής και της καθημερινής συναναστροφής με συναδέλφους που πολλές φορές το άτομο βλέπει περισσότερες ώρες μέσα στη μέρα ακόμα και από τα πιο οικεία του, οικογενειακά ή φιλικά πρόσωπα.

Από την άλλη μεριά, ακόμα και αν υπάρξει αυτή η έλξη, το δίλημμα έγκειται στη στάση την οποία καλείται να δείξει ένας επαγγελματίας, αμφιλεγόμενος για το αν θα μπορούσε να εκδηλώσει ή όχι το ενδιαφέρον του απέναντι στον/η συνεργάτη-συνάδελφό του.

Κοινωνιο-ψυχολογικές προσεγγίσεις επιλογής συντρόφου, τοποθετούν ως βασικό κριτήριο την ύπαρξη αλληλοκατανόησης και αμοιβαίας συναισθηματικής αποδοχής, η οποία συνδέεται ακόμα και με το αν ο ένας εκ τους δύο – ή και οι δύο – σύντροφοι βιώνουν μια δύσκολη και απαιτητική καθημερινότητα, η οποία εκτός των πλαισίων της δουλειάς θα ήταν δύσκολο να κατανοηθεί.

Επιπρόσθετα, η καθημερινή συναναστροφή και η σύναψη επαγγελματικών σχέσεων μέσα στο χώρο εργασίας, προϋποθέτει και -κοινωνικά- αποδέχεται τη συνεχή συναναστροφή, χωρίς επίσημα να αποτρέπει την ύπαρξη έλξης ανάμεσα σε άτομα του ίδιου ή διαφορετικού φύλου.

Επομένως, η σύναψη μιας σχέσης μέσα από τον εργασιακό χώρο, αφορά σε μια κοινωνιο-ψυχολογική προσέγγιση επιλογής ερωτικού συντρόφου, ακόμα και όταν οι συνθήκες μοιάζουν να είναι περιοριστικές ή και...απαγορευτικές.

Πόσο «αντικειμενικοί» είναι οι λόγοι για τους οποίους μας ελκύει κάποιος στον χώρο εργασίας μας; Πόσο πιθανό είναι να «φουσκώσουμε» τα θετικά στοιχεία ενός ανθρώπου, λόγω της συνεχούς τριβής μας μαζί του;

Δεν θα μπορούσε να υπάρξει «αντικειμενικότητα» στο γιατί μπορεί να μας εκλύει κάποιος, παρά μόνο η «υποκειμενική σκοπιά», η οποία έρχεται να απαντηθεί θέτοντας την ερώτηση στον εαυτό «Ποια είναι τα χαρακτηριστικά εκείνα που εμένα μου θίγουν το ερωτικό μου ενδιαφέρον απέναντι σε αυτό το άτομο;».

Όσο πιο περίπλοκες είναι οι απαντήσεις, τόσο πιο ευνόητο γίνεται το ότι, η καθημερινή συναναστροφή έχει βοηθήσει το άτομο στο να ανακαλύψει πτυχές του εαυτού και της προσωπικότητάς του/ης που υπό άλλες συνθήκες δεν θα μπορούσαν να γίνουν αντιληπτές.

Ποιοι είναι οι κίνδυνοι από τη σύναψη μίας σχέσης στον εργασιακό χώρο;

Στη συγκεκριμένη ερώτηση, περισσότερο ταιριαστή είναι η λέξη «ρίσκα», παρά «κίνδυνοι», καθώς δεν θα μπορούσαμε να τοποθετήσουμε τη σύναψη μιας σχέσης μέσα από τον εργασιακό χώρο, ως αυξημένης επικινδυνότητας. Τα ρίσκα θα μπορούσαν να κατηγοριοποιηθούν τόσο σε αυτά που αφορούν την επαγγελματική, όσο και τη σχεσιακή απόδοση.

Από την άλλη μεριά, είτε υπάρχει έλξη και αποδώσει, είτε υπάρχει έλξη και δεν αποδώσει, θα μπορούσε μια «ηλεκτρισμένη» κατάσταση να αποφέρει επίσης επιδράσεις στη γενική απόδοση του εργαζόμενου/ης, ο οποίος και στις 2 περιπτώσεις καταπιέζει το συναίσθημα της έλξης του/ης, απέναντι στο/η συνάδελφο.

Υπάρχει διαχωρισμός στο πόσο «κακό» μπορεί να είναι ανάλογα με την περίπτωση; Αν δηλαδή η σχέση είναι με προϊστάμενο, υφιστάμενο ή με κάποιον που έχει τα ίδια καθήκοντα με εμάς; Πόσο επηρεάζει την ποιότητα της ερωτικής - συναισθηματικής σχέσης η εργασιακή σχέση;

Η λέξη «κακό» μοιάζει σαν κάτι βαρύ και συνάμα απολογητικό απέναντι σε κάποιον που θα μπορούσε να ρωτήσει σε αυτό το σημείο «Μα καλά, που είναι το κακό, αν αυτό δεν επηρεάζει την επαγγελματική μου ζωή;». Φυσικά, και δεν πρόκειται για κάτι «κακό», παρά περισσότερο φαίνεται να μοιάζει με μια περίπλοκη και αβέβαιη κατάσταση ως προς την πορεία, την εξέλιξη και τελικά...την κατάληξή της, αποδεσμεύοντας – ή και όχι - τον αμιγώς επαγγελματικό χαρακτήρα έξω από τα σχεσιακά πλαίσια.

Ταυτόχρονα, υπάρχει όμως και θετική πλευρά; Ως προς την απόδοση των εργαζομένων ενδεχομένως ή για άλλους λόγους;

Σχετικά με τη θετική πλευρά σύναψης μια σχέση μέσα από τον εργασιακό χώρο, αυτή έγκειται σε ένα σύνολο υποκειμενικών απαντήσεων, οι οποίες έρχονται να απαντηθούν μέσα από την ερώτηση «Τι μου προσφέρει εμένα αυτή η σχέση;».

Εάν στην απάντηση περιλαμβάνεται και το στοιχείο της εργασίας, αυτό δε σημαίνει ότι η «ερωτική εξίσωση» θα μπορούσε να λυθεί με την αξιοποίηση ενός και μόνου στοιχείου. Αντιθέτως, περιλαμβάνει διαφορετικά στοιχεία, τα οποία είτε διαλευκάνουν είτε δυσκολεύουν την πορεία της εξίσωσης. Εάν πούμε ότι τα θετικά στοιχεία μας ενεργοποιούν το ενδιαφέρον και μας κάνουν να προχωράμε και να νιώθουμε πιο ασφαλείς στο να λύσουμε την εξίσωση, τα αρνητικά στοιχεία μπορούν να μας μπερδέψουν και να μας «κολλήσουν» στη διαδικασία. Το σίγουρο είναι όμως ότι πάντα υπάρχει και η θετική και η αρνητική πλευρά, όπως και σε οποιαδήποτε κατάσταση καλούμαστε να επενδύσουμε με τον οποιονδήποτε τρόπο.

Υπάρχει εικόνα ως προς το εάν αυτές οι σχέσεις είναι επιτυχημένες στην πλειοψηφία τους ή δεν προχωράνε;

Όπως στην ατομική Ψυχοθεραπεία, έτσι και στη θεραπεία ζεύγους, ακολουθείται μια βασική προσέγγιση, η οποία έγκειται στη μοναδικότητα της κάθε περίπτωσης.

Η πορεία οποιουδήποτε ζεύγους αφορά στην προσωπική, διαπροσωπική και συναισθηματική επένδυση του ατόμου απέναντι στον/ην ερωτικό/η του σύντροφο.

Φυσικά και οι επιπρόσθετες εργασιακές συνθήκες θα μπορούσαν να δουλέψουν θετικά ή και αρνητικά στη συνολική πορεία της σχέσης, όμως σε καμία περίπτωση, δεν αρκεί μόνο αυτό.

Είναι ταμπού οι σχέσεις στον χώρο εργασίας;

Όπως σε όλα τα κοινωνικά πλαίσια, έτσι και σε αυτήν την περίπτωση, η σύναψη ερωτικών σχέσεων μέσα από τον εργασιακό χώρο, μπορεί να θεωρηθεί ταμπού, χωρίς απαραίτητα να σημαίνει ότι αυτό το κάνει περισσότερο ή λιγότερο κατακριτέο σε σχέση με άλλα κοινωνικά ταμπού, τα οποία βιώνουμε καθημερινά και σε διαφορετικά πλαίσια.

Γιατί τις «φοβούνται» τόσο οι εταιρείες, ώστε σε πάρα πολλές περιπτώσεις, να το έχουν ως όρο - προϋπόθεση για την πρόσληψη κάποιου;

Σε επίπεδο εταιρειών, το κατά πόσο επιτρεπτές -ή όχι- είναι οι ερωτικές σχέσεις, έγκεινται στα πλαίσια της Πολιτικής της κάθε εταιρείας, η οποία και θα πρέπει να συνυπολογίζεται από τον/ην εργαζόμενο σε όλες τις εκφάνσεις της συνεργασίας, συμπεριλαμβανομένων των περιορισμένων, και φυσικά του κόστους-ώφελους που θα υπάρξουν και στις δύο περιπτώσεις -σύναψης ή μη δεσμού-.

Πόσο «υγιείς» είναι αυτές οι σχέσεις; Είναι πολύ σύνηθες, να μην πηγαίνει καλά μία σχέση και να θέλεις να χωρίσεις, όμως ακριβώς επειδή έχεις τον άλλον μπροστά σου συνέχεια είτε να μην το κάνεις είτε να το κάνεις και να «ξανακυλάς» επειδή δεν μπορείς να αποδεσμευτείς και να μην τον ξαναδείς.

Ο ορισμός της υγιούς σχέσης δεν αποδίδεται αποκλειστικά και μόνο στη συνύπαρξη στον εργασιακό χώρο, παρά σε ένα σύνολο κριτηρίων που έχουν να κάνουν με την αποτελεσματική επικοινωνία, συναισθηματική εγγύτητα και αποδοχή, ενσυναίσθηση και εκφραστικότητα, αποδοχή και εμπιστευτικότητα, αλληλοκατανόηση και αλληλοσεβασμός, σεξουαλική ικανοποίηση, κ.α.

Τελικά, αξίζει να πάρει κανείς το ρίσκο και να προχωρήσει σε μία τέτοια σχέση; Τι θα πρέπει να έχει κατά νου, αν το κάνει, τόσο για την περίπτωση που θα πάει καλά η σχέση όσο και για την περίπτωση που θα λήξει (όχι κατ' ανάγκη με καλό τρόπο) και θα είναι αναγκασμένοι αυτοί οι δύο άνθρωποι να συνυπάρχουν και κυρίως να συνεργάζονται;

Όπως και σε κάθε άλλη περίπτωση, έτσι και εδώ, το άτομο πρέπει να κάνει την ενδοσκόπησή του, ζυγίζοντας την κατάσταση, τόσο με τα υπέρ όσο και τα κατά της, λαμβάνοντας υπόψιν το συναισθηματικό φορτίο το οποίο θα μπορούσε να επηρεάσει τόσο την προσωπική, διαπροσωπική και επαγγελματική του ζωή. Και στην περίπτωση που προχωρήσει η κατάσταση και στην αντίθετή της, ο προβληματισμός θα υπάρχει. Το θέμα είναι να ανακαλύψουμε, τι μας φορτίζει λιγότερο, και τι μας ωθεί στο να «ντύνουμε» την καθημερινότητά μας με τρόπο που να την αποδεσμεύουμε από τις ήδη υπάρχουσες εντάσεις.

Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο, τη στιγμή που συμβαίνουν, στο Newsbomb.gr.