Ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης είναι με διαφορά η σημαντικότερη προσωπικότητα του 1821

Κάθε χρόνο, πλησιάζοντας στην ημέρα του εορτασμού της Ελληνικής Επανάστασης του 1821, ο αναστοχασμός και η αποτίμηση του παρελθόντος αποτελούν διαδικασίες στις οποίες εμπλέκονται ολοένα και περισσότεροι εξ’ ημών. Διακόσια και πλέον χρόνια από την έναρξη του αγώνα για εθνική ανεξαρτησία η ελληνική κοινωνία θυμάται και τιμάει τους ήρωες και τις ηρωίδες που με διαφορετικούς τρόπους συνέβαλλαν αποφασιστικά στη θεμελίωση του σύγχρονου ελληνικού κράτους.

Αναμφίβολα, μετά από μια ταραχώδη και δύσκολη για την ελληνική κοινωνία δεκαετία η ανάγκη για δημιουργία πεδίων σύγκλισης έχει ενισχυθεί σημαντικά. Μια ανάγκη που - αν δεν εντάθηκε - σίγουρα δεν εξασθένησε τα τελευταία τρία χρόνια της πανδημικής κρίσης και του πρώτου πολέμου σε ευρωπαϊκό έδαφος μετά από αρκετές δεκαετίες. Καταστάσεις πρωτόγνωρες που δημιουργούν τάσεις συσπείρωσης γύρω από σύμβολα οικεία, μακριά από οτιδήποτε μπορεί να προσληφθεί ως ξένο ή ως παραφωνία.

Και η περίπτωση του «Γέρου του Μοριά», αρχιστράτηγου και οπλαρχηγού Θεόδωρου Κολοκοτρώνη είναι η πλέον ενδεικτική. Το πρόσωπο που στη λαϊκή συνείδηση συνεχίζει να ταυτίζεται με τον αγνό, αποφασιστικό και τελικά νικηφόρο αγώνα των Ελλήνων για ανεξαρτησία από τον οθωμανικό ζυγό. Ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης αναδεικνύεται σύμφωνα με τους αναγνώστες του Newsbomb.gr ως η σημαντικότερη με διαφορά προσωπικότητα που σχετίζεται με την Επανάσταση του 1821, ενώ σε μεγάλη απόσταση ακολουθούν ο Γεώργιος Καραϊσκάκης, η Λασκαρίνα Μπουμπουλίνα, ο ψαριανός στρατιωτικός Κωνσταντίνος Κανάρης και η Μαντώ Μαυρογένους. Και φυσικά, στη λίστα των σπουδαίων Ελλήνων συμπεριλαμβάνονται και άλλα - λιγότερο ή περισσότερο γνωστά - πρόσωπα, όπως ο Ιωάννης Μακρυγιάννης, ο Αθανάσιος Διάκος και ο υδραίος Ανδρέας Μιαούλης.

Η ανάγκη για οριζόντια εθνικά σύγκλιση αποτυπώνεται ανάγλυφα και στο γεγονός πως τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά των Ελλήνων και των Ελληνίδων δεν επηρεάζουν αποφασιστικά τη σειρά σημαντικότητας στη σχετική λίστα. Ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης και ο Γεώργιος Καραϊσκάκης αναδεικνύονται ως οι σπουδαιότερες προσωπικότητες της περιόδου από άνδρες και γυναίκες, από νέους και ηλικιωμένους, από αριστερούς, κεντρώους και δεξιούς.

Οι μόνες δευτερεύουσες διαφοροποιήσεις που δεν αλλοιώνουν τη συνολικότερη κατάταξη ανιχνεύονται μεταξύ των γυναικών (όπου αναμενόμενα τείνουν να ενισχύουν γυναικείες μορφές του αγώνα, όπως η Λασκαρίνα Μπουμπουλίνα και η Μαντώ Μαυρογένους) αλλά και μεταξύ των αριστερών που με συγκριτικά πιο έντονο τρόπο από τους υπόλοιπους στηρίζουν τον Γεώργιο Καραϊσκάκη, μειώνοντας αξιοσημείωτα σε αυτή την ομάδα του πληθυσμού την απόσταση του από τον Θεόδωρο Κολοκοτρώνη.

Είναι βέβαιο πως η δημιουργία και διαιώνιση σημείων αναφοράς μέσα στην Ιστορία αποτελεί μια ανάγκη ατομική και συλλογική. Ανάγκη να μειώσουμε την αβεβαιότητα και να ορίσουμε - είτε αδρά, είτε με τρόπο πιο συγκεκριμένο - το ατομικά και συλλογικά ιδεατό. Και τούτο τον ισχυρισμό επαληθεύει και η παρούσα έρευνα: Η ελληνική κοινωνία στο σύνολο της, παρά τις όποιες συγκυριακές αντιπαραθέσεις της θα έχει πάντοτε ορισμένες κοινές πυξίδες στο δύσκολο δρόμο προς το ιδεατό. Ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης, ο Γεώργιος Καραισκάκης και η Μπουμπουλίνα είναι αναμφίβολα κάποιες από αυτές.

* Άγγελος Σεριάτος,
Επικεφαλής Πολιτικών Ερευνών της Prorata