Τι συμβολίζει η πασχαλινή λαμπάδα; Όσα αξίζει να γνωρίζουμε
Η λαμπάδα είναι άμεσα συνδεδεμένη με τον εορτασμό του Πάσχα, τόσο για τα μικρά παιδιά, που την περιμένουν κάθε χρόνο από τους γονείς τους, όσο και για τους μεγαλύτερους: Η πιο χαρακτηριστική εικόνα κατά τον εορτασμό της Ανάστασης το βράδυ του Μεγάλου Σαββάτου είναι σύσσωμο το ποίμνιο που παρακολουθεί και συμμετέχει στη Θεία Λειτουργία, να κρατά αναμμένες λαμπάδες στα χέρια -αναμμένες μάλιστα με το Άγιο Φως.
Η πρωταρχική σημασία του εθίμου
Ένα πασχαλινό έθιμο που όλοι οι πιστοί τηρούν -αλλά και γενικότερα, όσοι ακολουθούν τις παραδόσεις του λαού μας, ανεξαρτήτως της πίστης τους ή όχι- για το οποίο όμως, οι περισσότεροι από εμάς μπορεί και να μην γνωρίζουμε πώς ακριβώς δημιουργήθηκε εξαρχής. Πράγματι, για να βρούμε τις απαρχές του εθίμου, θα πρέπει να ταξιδέψουμε πίσω στους πρώτους χριστιανικούς χρόνους. Τότε συνηθιζόταν οι νεοφώτιστοι χριστιανοί, όσοι επιθυμούσαν να βαφτιστούν χριστιανοί, να το κάνουν ανήμερα το Μεγάλο Σάββατο και την Κυριακή του Πάσχα. Κατά τη διάρκεια της τελετής, η λαμπάδα αποτελούσε το σύμβολο του νέου φωτός του Χριστού, το οποίο επρόκειτο να φωτίσει την ψυχή του νεοφώτιστου.
Η σημασία που απέκτησε η λαμπάδα τα επόμενα χρόνια
Οι βαφτίσεις όσων ήθελαν να ασπαστούν τον Χριστιανισμό, τους επόμενους αιώνες, καθιερώθηκε να γίνονται καθόλη τη διάρκεια του έτους και με την πάροδο των ετών, οι πασχαλινές λαμπάδες απέκτησαν ακόμα μία σημασία: Έγιναν το σύμβολο του φωτός που φέρνει στην ανθρωπότητα ο Χριστός με την Ανάστασή του. Ο Υιός του Θεού νίκησε το σκοτάδι, νίκησε τον θάνατο και έσπειρε στην πλάση το Άγιο Φως του.
Έτσι, η συνήθεια της λαμπάδας που ανάβει στις εκκλησίες το Πάσχα, κατά τη διάρκεια της Αναστάσιμης Λειτουργίας του Μεγάλου Σαββάτου και της Πασχαλινής της Κυριακής, απέκτησε έναν διπλό συμβολισμό. Από τη μια πλευρά αποτελεί το σύμβολο του νέου φωτός του Χριστού, το οποίο φωτίζει την ψυχή του νεοφώτιστου, γι’ αυτό και η παράδοση λέει πως η λαμπάδα είναι το δώρο του νονού προς το βαφτιστήρι του. Διότι ο νονός είναι εκείνος που οδήγησε το παιδί στον χριστιανισμό και κάθε Πάσχα, υπενθυμίζει με αυτήν την κίνηση τον συμβολισμό της πράξης.
Από την άλλη όμως, οι πιστοί κάθε ηλικίας και όχι μόνο τα παιδιά, κρατούν αναμμένες λαμπάδες στις εκκλησίες το Πάσχα καθώς θέλουν να υπενθυμίσουν το φως του Ιησού, που με την Ανάστασή του έκανε αυτό το δώρο στην ανθρωπότητα. Το Άγιο Φως της Ανάστασης, που φτάνει σε κάθε γωνιά του χριστιανικού κόσμου, κάθε χρόνο από τον Πανάγιο Τάφο, δεν μας αφήνει να λησμονήσουμε την αγάπη του Χριστού για τον άνθρωπο, για τον πλησίον μας. Στο σημείο αυτό αξίζει να σημειώσουμε ότι η πασχαλινή λαμπάδα στις εκκλησίες είναι πάντοτε λευκού χρώματος το Μεγάλο Σάββατο και συμβολίζει το χαρμόσυνο γεγονός, αντίθετα με τις ημέρες της Μεγάλης Εβδομάδας, που είναι καφέ, ώστε να συμβολίζει το πένθος.
Μέσα στην πορεία των αιώνων, η πασχαλινή λαμπάδα καθιερώθηκε ως έθιμο, εντάχθηκε στον εορτασμό του Πάσχα και διατηρήθηκε ως τις μέρες μας. Τα τελευταία χρόνια μάλιστα, στολίζεται ποικιλοτρόπως, ενίοτε και υπερβολικά, αφήνοντας τη θρησκευτική της σημασία σε δεύτερο πλάνο. Εν τούτοις, παραμένει ένα αγαπητό έθιμο στους πιστούς, που το τηρούν ευλαβικά και μεταφέρουν μέσα από το Άγιο Φως το χαρμόσυνο μήνυμα της Ανάστασης, πάντα και παντού.