Μαρία Σιδέρη: Η Αγιογράφος που ονειρεύτηκε τον Άγιο Δημήτριο

Κυριακή 19 Μαΐου 2013 γίνεται μια μεγάλη έκρηξη στην ταβέρνα «Κουρουλίμπιζα» της Σαλαμίνας. Η ταβέρνα βρισκόταν δίπλα στον ιστορικό Ιερό Ναό του Αγίου Δημητρίου που ήταν γεμάτη από πιστούς που παρακολουθούσαν την Κυριακάτικη λειτουργία.

Η έκρηξη έγινε αισθητή σε όλη σχεδόν τη Σαλαμίνα και προξένησε τεράστιες ζημιές σε ακτίνα 100 περίπου μέτρων. Έσπασαν τζάμια, καταστράφηκαν αυτοκίνητα, στέγες, και προκλήθηκαν σημαντικές ζημιές στα διπλανά κτήρια, σπίτια και καταστήματα.

Ο ναός του Αγίου Δημητρίου που βρισκόταν σε απόσταση αναπνοής από το σημείο της έκρηξης δεν υπέστη τη παραμικρή φθορά. Όλοι έκαναν λόγο για θαύμα. Ένα χρόνο αργότερα η αγιογράφος Μαρία Σιδέρη είδε ένα όνειρο, ένα όραμα που δεν μπορούσε να εξηγήσει.

Ένας άνδρας με άσπρα ρούχα την έσπρωχνε προς το ναό. Την επόμενη ημέρα χτύπησε το τηλέφωνο της. Ήταν ο ιερέας του ιερού ναού του Αγίου Δημητρίου, της ζήτησε να την συναντήσει. Πηγαίνει στον ναό και ο πατέρας Ανάργυρος της ζητά να φτιάξει μια εικόνα που θα έδειχνε την έκρηξη δίπλα από το ναό και τον Άγιο Δημήτριο με άσπρα ρούχα να προστατεύει τον κόσμο. Η αγιογράφος διηγήθηκε στον πατέρα Ανάργυρο το όραμα της. Τότε κατάλαβαν και οι δύο πως επρόκειτο για θέλημα του Αγίου.

Μια ιστορία πίστης, που συνέβη δίπλα μας αυτούς τους καιρούς. Η Αγιογράφος Μαρία Σιδέρη μιλά στο Newsbomb.gr για το όραμα της, για την αγιογράφηση της εικόνας, για την αγιογραφία γενικότερα. Είναι η ίδια καλλιτέχνις που μέσα από την τέχνη της απεικόνισε τον θάνατο του Καραϊσκάκη. Αγιογραφεί εικόνες νεομαρτύρων που δεν είναι γνωστοί πολύ στο ευρύτερο κοινό, ενώ πίνακα της επέλεξε για το ναό της Κριμαίας ο Πατριάρχης της Ρωσίας.

Η εικόνα που αγιογράφησες απεικονίζει ένα θαύμα , αυτό του Αγίου Δημητρίου στη Σαλαμίνα, όταν σημειώθηκε έκρηξη σε μια αποθήκη με εύφλεκτα υλικά απέναντι από τον ναό και αυτός δεν έφερε ούτε μια ζημιά ενώ όλοι οι κάτοικοι της γειτονιάς προστατεύτηκαν καθώς ήταν στην εκκλησία… Τι ακριβώς έγινε; Και πώς εσύ επιλέχθηκες για αυτή την εικόνα;

«Η μέρα του συμβάντος ήταν Κυριακή. Στην εκκλησία βρισκόταν κόσμος καθώς έγιναν 3 μνημόσυνα και ο ιεροκήρυκας μακρηγορούσε , εκείνη την στιγμή δεν περνούσε κανένας απέξω, παρότι είναι ένας δρόμος με συνεχή κίνηση… Σκάνε οι φιάλες αερίου από το παλιό εστιατόριο και έγινε η έκρηξη. Λίγα δευτερόλεπτα πριν ήταν ένας κύριος ο οποίος κάπνιζε και αποφάσισε να σβήσει το τσιγάρο για να πάει να ανάψει ένα κεράκι. Σώθηκε και αυτός. Από την έκρηξη δεν έγινε η παραμικρή ζημιά στον ναό ο οποίος βρίσκεται πραγματικά σε απόσταση αναπνοής από το παλιό μαγαζί. Ο Άγιος Δημήτριος με ένα πέπλο προστασίας είχε σώσει τους ανθρώπους της ενορίας του».

Θεωρείς ότι ο Άγιος Δημήτριος σε κάλεσε για να αγιογραφήσεις το συμβάν;

«Κόντευε να συμπληρωθεί μια χρονιά από την ημέρα που συνέβη το θαύμα και εγώ βλέπω ένα όνειρο. Έβλεπα έναν με λευκά ρούχα ντυμένο και εγώ προσπαθούσα να του δείξω τη δουλειά μου. Και για κάποιο λόγο δεν μπορούσα και μάλιστα είχα και αγωνία πολύ. Και ακούω τη φωνή αυτού του νεαρού με τα άσπρα, «Μαρία θα σε πάω εγώ…» και με σπρώχνει και φθάνω στην εκκλησία του Αγίου Δημητρίου. Ξυπνάω το πρωί και χτυπάει το τηλέφωνο. Στην άλλη άκρη του ακουστικού είναι ο ιερέας του Αγίου Δημητρίου ο πατέρας Ανάργυρος. Μου δίνει μια φωτογραφία από την έκρηξη και μου λέει θέλω την εικόνα που να δείχνει το θαύμα, αλλά τον Άγιο Δημήτριο τον θέλω όπως τον έχουν στη Θεσσαλονίκη με λευκά ρούχα. Εκεί συνειδητοποιώ ότι είδα όραμα. Το άγγιγμα του ακόμη το νιώθω στην πλάτη μου. Όλη αυτή η μεγάλη εικόνα έγινε σε 1,5 εβδομάδα. Εγώ κουνούσα απλά το χέρι μου με το πινέλο, κοιτούσα αλλού, μιλούσα στο τηλέφωνο και η εικόνα γινόταν».

0104

0204

0304

0404

Στο ναό μου έδειξες και εικόνες από Αγίους που δεν τους ξέρει ο κόσμος, τους νεομάρτυρες. Πως επιλέγονται (γιατί δεν είναι σύνηθες, ποιος κάνει την έρευνα και πως εσύ υλοποιείς την εικόνα;

«Ο πατέρας Ανάργυρος Ευδαίμων έχει ιστορικές γνώσεις πλην τις θεολογικές και του αρέσει πάρα πολύ η αναβίωση της ιστορίας. Οπότε μου υποδεικνύει ονόματα, μου δίνει ιστορία, ψάχνω και εγώ με τη σειρά μου για περισσότερα στοιχεία και για τις φορεσιές κλπ και έτσι φτιάχνουμε τις εικόνες των νεομαρτύρων που υπάρχουν, που είναι αληθινά πρόσωπα. Θεωρούμε ότι επρόκειτο για ένα κοινωφελές καλό για όλους τους νέους να παραδειγματιστούν».

Ποιους νεομάρτυρες έχεις κάνει αγιογραφίες τους;

«Τον Άγιο Ιωάννη τον Μονεμβασιώτη, τον Ευάγγελο κ.α».

Έχεις φτιάξει και τον πίνακα που αφορά τον θάνατο του Καραϊσκάκη…

«Ήθελα να τον κάνω αυτόν τον πίνακα, το είχα αναφέρει στον πατέρα Ανάργυρο Ευδαίμων και εκείνος από την πλευρά του ξεκίνησε τις έρευνες. Εκεί παρουσιάζεται η τοπιογραφία της Σαλαμίνας, όπως ήταν τότε, οι στολές, όλα. Όταν είδες τον πίνακα μου είπες ότι σ’ άρεσε το άλογο του Καραϊσκάκη. Το άλογο του Καραϊσκάκη υπήρχε εκεί που αντί για σέλα είχε ένα μαύρο βελούδινο ύφασμα με χρυσό σιρίτι και στις ιστορικές περιγραφές γράφεται ότι είχε συνεχώς σκυμμένο το κεφάλι. Να αναφέρω ότι το συγκεκριμένο έργο το χρηματοδότησε η οικογένεια Μπόγρη. Αναμφισβήτητα είναι ένα μεγάλο έργο και μακάρι να υπάρχουν άνθρωποι που να δίνουν έναυσμα στον Πολιτισμό και την ιστορία».

Ποια είναι η διαφορά της Βυζαντινής αγιογραφίας από την δυτική;

«Στη Βυζαντινή αγιογραφία διακρίνεις όλον τον συμβολισμό. Βλέποντας τα σύμβολα, ακόμη και αν δεν γνωρίζεις ακριβώς τι σημαίνουν, κάπου σε παραπέμπουν. Το μυαλό δηλαδή και η ενσυναίσθηση του ανθρώπου μαλακώνει κοιτάζοντας αυτές τις εικόνες της βυζαντινής αγιογραφίας. Αντιθέτως η δυτική έχει σκοπό να προβάλει το μεγαλείο της εκκλησίας, ενώ η βυζαντινή αγιογραφία έχει σκοπό να προβάλει το μεγαλείο του Θεού».

Το 2022 παρατηρείται ότι ο κόσμος ντρέπεται -κατά κάποιον τρόπο- να πει ότι πιστεύει. Αν πεις ότι πιστεύεις σε θεωρούν θρησκόληπτο… Σε θλίβει αυτή η διαπίστωση;

«Θα μου επιτρέψεις να σου απαντήσω με μια ερώτηση. Έχεις ακούσει ποτέ κάποιον που πιστεύει να ρωτήσει κάποιον άθεο «γιατί δεν πιστεύεις»; Ποτέ».

Ο Θεός φαίνεται στις πράξεις μας;

«Εννοείται και στο πρόσωπο και στην ομιλία και στα έργα μας».

Ασχολείσαι και με την ιστορική εικονογραφία, έχεις κάποια project που τρέχουν;

«Εδώ και πολύ καιρό ασχολούμαι με την ιστορική ζωγραφική προκειμένου να αποδείξω ότι η τέχνη είναι επιστήμη και όχι κάτι αφηρημένο…».

Γιατί θεωρείται επιστήμη;

«Επειδή εμπεριέχει παρατήρηση και πείραμα αιώνων».

0104

0204

0304

0404

Και πότε είχες ξεκινήσει αυτό το εγχείρημα;

«Είχα ξεκινήσει το 2015, είχα ολοκληρώσει τη σειρά «Μύθοι του Κόσμου». Πρόκειται για 18 πίνακες που αφορούσαν ακριβώς το να βρεις την ψυχή του λαού. Δηλαδή πως ξέρουμε εμείς για το μαρμαρωμένο βασιλιά και να μη ξέρεις την ιστορία σίγουρα το έχεις ακούσει. Αυτή τη λογική την εφάρμοσα για 18 διαφορετικές χώρες. Μετά πέρασα στο κομμάτι του 1821 και πως ο μοναχισμός βοήθησε την επανάσταση. Η συλλογή πινάκων αυτή ονομάζεται «Τα μαύρα τείχη της ελευθερίας» η οποία μάλιστα παρουσιάστηκε στο πολεμικό μουσείο Αθηνών. Αυτή την περίοδο εργάζομαι για τους Ποντίους, για τον ποντιακό ελληνισμό. Γιατί η Σμύρνη έπεται. Θεωρώ πως από εκεί έπρεπε να ξεκινήσω ιστορικά προκειμένου να καταλήξω συμπερασματικά στο γιατί έγινε όλη αυτή η μεγάλη καταστροφή».

Έργα σου βρίσκονται στη Ρωσία και στην Αίγυπτο…

«Είχα την χαρά και την τιμή να φιλοτεχνήσω πορτρέτο του προέδρου Σίσι το οποίο σήμερα βρίσκεται στην κατοχή του. Πρόσφατα, τον Οκτώβρη ο Ρώσος πατριάρχης επέλεξε έναν πίνακα μου, τον πίνακα που ονομάζεται Άγιος Βλαδίμηρος και Αγία Όλγα, οι οποίοι ήταν οι εκχριστιανιστές των Ρώσων και θα τον τοποθετήσουν τον Μάιο ή τον Ιούνιο στον ναό στην Κριμαία του Αγίου Βλαδίμηρου».

Γιατί ένα νέο παιδί να κάτσει να ασχοληθεί με την αγιογραφία, τι έχει να αποκομίσει;

«Την ψυχή του! Η αγιογραφία θα ωφελήσει την ψυχή του. Το να ασχοληθεί ένα παιδί με τη ζωγραφική σημαίνει ότι έχει γεννηθεί για αυτό, να έχει την υπομονή να στέκει για ώρες προσηλωμένο σε κάτι. Στην αγιογραφία έχεις έναν διάλογο μονίμως με το πρόσωπο που καλείσαι να ζωγραφίσεις και τις πράξεις του και τον εαυτό του».