Δέκα πασχαλινά ήθη και έθιμα που έχουν τις ρίζες τους βαθιά στον χρόνο

Το Πάσχα αποτελεί τη μεγαλύτερη γιορτή της Ορθοδοξίας. Στην Ελλάδα πραγματοποιούνται μοναδικά, ξεχωριστά ήθη και έθιμα σε πολλές περιοχές της δίνοντας ένα ιδιαίτερο «χρώμα» στην εορταστική αυτή περίοδο.

Από άκρη σε άκρη στην Ελλάδα η γιορτή αυτή γιορτάζεται με διαφορετικό τρόπο αν και σήμα-κατατεθέν είναι ο οβελίας σε ολόκληρη τη χώρα. Ωστόσο υπάρχουν έθιμα ανά την ελληνική επικράτεια που κάνουν το Πάσχα ακόμα πιο ενδιαφέρον, όπως το «κάψιμο του Ιούδα», η αναπαράσταση της Αποκαθήλωσης του Εσταυρωμένου, και η Ανάσταση με αερόστατα, είναι μερικές από τις παραδόσεις που τηρούνται με ευλάβεια σε πόλεις και χωριά.

Ρουκετοπόλεμος - Χίος

Το βράδυ του Μεγάλου Σαββάτου το νησί γίνεται πιο φωτεινό. Οι κάτοικοι τηρούν αρκετούς αιώνες το έθιμο του ρουκετοπόλεμου στο χωριό Βροντάδος. Πρόκειται για ένα από τα πιο εντυπωσιακά έθιμα της Ελλάδας. Κατά τον εορτασμό αυτόν, χιλιάδες ρουκέτες εκτοξεύονται στον ουρανό κάνοντας τη νύχτα, μέρα. Το εκρηκτικό μείγμα που χρησιμοποιούν είναι από κάρβουνο, νίτρο και θειάφι.

Αξίζει να σημειωθεί πως ο χιώτικος ρουκετοπόλεμος είναι ένα μοναδικό θέαμα σε όλο τον κόσμο. Το έθιμο αυτό «καλά κρατεί» από τα χρόνια της Τουρκοκρατίας μέχρι και σήμερα, μεταξύ των ενοριτών της Παναγίας της Ερειθιανής και του Αγίου Μάρκου.

Παρόλα αυτά, τα χρόνια της γερμανικής κατοχής και τα πρώτα χρόνια της δικτατορίας, είχε σταματήσει. Οι αυτοσχέδιες ρουκέτες στήνονται σε ξύλινες βάσεις και το σφύριγμα μιας κόρνας δίνει το σύνθημα για την έναρξη των «εχθροπραξιών».

Καλαμάτα – Σαϊτοπόλεμος

Ακόμη ένα ξεχωριστό έθιμο που πηγάζει από τους απελευθερωτικούς αγώνες του 1821 αναβιώνει το βράδυ της Κυριακής του Πάσχα, στη δυτική παραλία της Καλαμάτας, στα παλιά Σφαγεία. Πρόκειται για το έθιμο του σαϊτοπόλεμου. Το παράξενο αυτό τοπικό έθιμο ανάγεται αιώνες πίσω, στην περίοδο της Τουρκοκρατίας, όταν οι Έλληνες επέδειξαν ιδιαίτερο ηρωισμό, αλλά και ευρηματικότητα, στις μάχες τους εναντίον των Τούρκων.

Ο σαϊτοπόλεμος, είναι ουσιαστικά ένας διαγωνισμός όπου οι συμμετέχοντες φορούν παραδοσιακές ενδυμασίες και είναι οπλισμένοι με σαΐτες που έχουν οι ίδιοι κατασκευάσει από χαρτονένιους σωλήνες γεμισμένους με μπαρούτι.

Ζάκυνθος - Στάμνες πέφτουν από τα μπαλκόνια.

Στο νησί της Ζακύνθου κατά την Πρώτη Ανάσταση οι νοικοκυρές ρίχνουν πήλινες στάμνες από τα μπαλκόνια. Σύμφωνα με παλαιό έθιμο, η Ακολουθία του Επιταφίου δε γίνεται το βράδυ της Μεγάλης Παρασκευής, αλλά τις πρώτες πρωινές ώρες του Μεγάλου Σαββάτου και συγκεκριμένα στις 2.00 το πρωί. Στις 4.00 περίπου το πρωί γίνεται η έξοδος του Επιταφίου, ο οποίος επιστρέφει γύρω στις 5.30 στο ναό, όπου συνεχίζεται η Ακολουθία.

Λεωνίδιο - Αερόστατα στον ουρανό

Το βράδυ της Ανάστασης τα παιδιά των πέντε ενοριών συναγωνίζονται στο πέταγμα χρωματιστών φωτεινών αερόστατων κάνοντας τον ουρανό πολύχρωμο και φωτεινό. Το Άγιο Φως δίνει ώθηση στα πασχαλινά αερόστατα, τα οποία έχουν κατασκευάσει τα παιδιά μόνα τους.

Κρήτη - Κάψιμο του Ιούδα.

Τα παιδιά από όλα τα χωριά της Κρήτης κατά τη διάρκεια της Μεγάλης Εβδομάδας μαζεύουν ξύλα έξω από την εκκλησία σχηματίζοντας ένα μεγάλο σωρό από ξύλα. Στην κορυφή βάζουν ένα σκιάχτρο που υποτίθεται ότι είναι ο Ιούδας και την ώρα που ο ιερέας λέει το «Χριστός Ανέστη», βάζουν φωτιά και τον καίνε.

Κέρκυρα - Μπότηδες

Το πρωί του Μεγάλου Σαββάτου, μετά την Πρώτη Ανάσταση, χτυπούν οι καμπάνες των εκκλησιών και από τα παράθυρα των σπιτιών πέφτουν κατά χιλιάδες, πήλινα δοχεία γεμάτα νερό (μπότηδες) στους δρόμους, με μεγάλο κρότο.

Οι μπότηδες είναι τα πήλινα κανάτια με στενό στόμιο και δυο χερούλια στο πλάι για τη μεταφορά τους. Τα μπαλκόνια είναι στολισμένα και οι κάτοικοι δένουν στους μπότηδες κόκκινες κορδέλες, εφόσον το κόκκινο είναι το χρώμα της Κέρκυρας.

Η «θορυβώδης» Ανάσταση δε σταματά εδώ. Με το σπάσιμο των σταμνών ξεκινούν οι καμπάνες της πόλης να μεταδίδουν το χαρμόσυνο μήνυμα. Η μία μετά την άλλη, οι καμπάνες, σαν μια αδιάσπαστη αλυσίδα, φέρνουν το μήνυμα και στο μικρότερο χωριό.

Πάρος - Η αναπαράσταση των Παθών

Στην Πάρο, η περιφορά του Επιταφίου γίνεται με έναν διαφορετικό τρόπο. Πλήθος κόσμου ψάλλοντας τα Εγκώμια του Επιταφίου, ακολουθεί την περιφορά στα γραφικά δρομάκια του χωριού. Κατά την περιφορά του Επιταφίου μπορεί κανείς να θαυμάσει τις «Αναπαραστάσεις» από τα Πάθη του Χριστού, όπου μικροί και μεγάλοι ντυμένοι Ρωμαίοι στρατιώτες ή μαθητές του Χριστού, αναπαριστάνουν εκπληκτικά σκηνές από την είσοδο στα Ιεροσόλυμα, το Μυστικό Δείπνο, την προσευχή στο Όρος των Ελαιών, το Μαρτύριο της Σταύρωσης και την Ανάσταση. Η Ανάσταση γιορτάζεται με κοδονοκρουσίες και πλήθος πυροτεχνημάτων και βεγγαλικών. Το μεσημέρι, στο γήπεδο της Μάρπησσας, διοργανώνεται το Τραπέζι της Αγάπης με τον παραδοσιακό οβελία και νησιώτικο γλέντι.

Σάμος - Τουφέκια

Στο χωριό Μαραθόκαμπος της Σάμου τις ημέρες του Πάσχα διατηρείται ένα έθιμο το οποίο έλκει τις ρίζες του στα χρόνια της επανάστασης του 1821.Είναι το έθιμο με τις «τουφεκιές» το οποίο δημιουργεί ένα εντυπωσιακό θέαμα κυρίως ανήμερα του Πάσχα το οποίο παρακολουθούν χιλιάδες επισκέπτες από τη Σάμο και από όλα σχεδόν τα μέρη της Ελλάδας καθώς και αρκετοί ξένοι.

Στον Μαραθόκαμπο μόλις ο παπάς πει το «Χριστός Ανέστη» δίνεται το σύνθημα για να «βροντήξουν» τα χαρτονένια κανονάκια με τις οβίδες που έχουν ετοιμάσει οι κάτοικοι.

Κως - Κλειδιά με μπαρούτι

Οι κάτοικοι του νησιού παίρνουν μεγάλα κλειδιά από κλειδαριές παλαιού τύπου πάνω στα οποία βάζουν μπαρούτι και μετά την Ανάσταση τα χτυπούν στον τοίχο. Παίρνοντας μεγάλα κλειδιά από εκείνα που είχαν οι παλιές κλειδαριές, οι κάτοικοι δένουν με ένα σχοινί το κλειδί με μπαρούτι και βάζουν το καρφί στην τρύπα του κλειδιού, και το βράδυ της Ανάστασης το χτυπούν δυνατά στον τοίχο για να εκπυρσοκροτήσει.

Αρκετοί κόβουν μακριές λωρίδες χαρτιού, βάζουν στην άκρη της κάθε λωρίδας μπαρούτι και ένα φιτίλι, την τυλίγουν τριγωνικά, ώστε να προεξέχει το φυτίλι που το ανάβουν και από την ώρα που ο παπάς λέει το «Χριστός Ανέστη». Το πρωί του Μ. Σαββάτου, η εκκλησία στρώνεται με μικρά μοβ μυρωμένα λουλούδια του βουνού που λέγονται λαμπρές.

Κύθνος - Κούνια στην πλατεία

Στο νησί της Κύθνου την Κυριακή του Πάσχα, στήνεται μία κούνια στην πλατεία, στην οποία αιωρούνται αγόρια και κορίτσια ντυμένα με παραδοσιακές στολές με απώτερο σκοπό την υπόσχεση γάμου.

Διαβάστε επίσης:

Πάσχα - Χίος: Επανέρχεται το έθιμο του ρουκετοπόλεμου - Στο 80% οι κρατήσεις στο νησί

Πασχαλινές παραδόσεις και έθιμα από όλη την Ελλάδα

Δείτε εδώ το αφιέρωμα του Newsbomb.gr στο Πάσχα 2022