Οι άστεγοι της Αθήνας που ξαναβρίσκουν την ελπίδα τους μέσα από τις δομές του ΚΥΑΔΑ

«Είναι πολύ δύσκολο να είσαι στον δρόμο. Στην καθημερινότητά μας, και το καλοκαίρι, αν και περισσότερο είναι δύσκολο να είσαι έξω τον χειμώνα. Στη Θεσσαλονίκη έμεινα έξω τον χειμώνα αλλά για καλή μου τύχη είχε ανοίξει παράρτημα δομής στην ΔΕΘ και κατάφερα να μην κρυώσω κιόλας. Στις γιορτές ακόμα και ο περισσότερος κόσμος που είναι πιο καλά στη ζωή τους, όταν είναι μόνοι τους, μελαγχολούν. Άρα πόσο εμείς, που έχουμε πίσω οικογένειες. Στις γιορτές είναι ακόμα χειρότερα. Γιατί θέλουμε να είμαστε μαζί τους και δεν μπορούμε» λέει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ η κ. Αναστασία που είναι άστεγη και ζει πλέον στην Αθήνα.

Πριν βρεθεί η ίδια στο δρόμο, δεν καταλάβαινε πώς κατέληγαν οι άνθρωποι χωρίς σπίτι. «Όποτε έβλεπα άστεγους δεν το κατανοούσα, γιατί να είναι άστεγοι, κάποιος λάθος έκαναν ή δεν μπορούν να ενταχθούν σε εργασία; Δεν μιλάω βέβαια για ηλικιωμένους. Γιατί έχω δει άστεγους και νέους ανθρώπους» αναφέρει. Μετά της χτύπησε η ατυχία την πόρτα, έμεινε άνεργη, και ξεκίνησε ο δικός της Γολγοθάς. «Έψαχνα για δουλειά απεγνωσμένα γιατί είμαι άνθρωπος εργασιομανής. Έχω μάθει από μικρή να εργάζομαι, να παλεύω, οπότε για έναν χρόνο καθόμουν και πέθαινα. Ένας χρόνος» εξηγεί η κ. Αναστασία, προσθέτοντας «έπειτα ήρθα στην Αθήνα βρίσκοντας δουλειά την οποία για λόγους υγείας, έχασα και ξανά έμεινα έξω».

Ο δρόμος είναι αδυσώπητος αλλά η κ. Αναστασία βρήκε ελπίδα χάρη στις επιτόπιες παρεμβάσεις του Κέντρου Υποδοχής και Αλληλεγγύης του δήμου Αθηναίων (ΚΥΑΔΑ), τις οργανωμένες δράσεις του Πολυδύναμου Κέντρου και τους ανθρώπους της Κοινωνικής Υπηρεσίας που την στηρίζουν για να ξανασταθεί στα πόδια της. «Να είναι καλά το Πολυδύναμο του ΚΥΑΔΑ στην Αχαρνών γιατί ψάχνοντας για δουλειά είχα μείνει έξω στον δρόμο. Να είναι καλά οι άνθρωποι στην κοινωνική υπηρεσία, στο κέντρο ημέρας, εκεί με βοήθησαν. Κατ' αρχάς με βάλανε σε δωμάτιο, βρήκα φαγητό, βρήκα ζεστασιά, βρήκα μπάνιο, ρούχα, ό,τι χρειάζεται στην πραγματικότητα ένας άνθρωπος. Ένα κρεβάτι. Με το τρέξιμο το δικό τους αλλά και το δικό μου να κάνω αιτήσεις για δουλειές, έψαχνα παντού, κατάφερα και μπήκα τώρα ως εργαζόμενη. Με βοήθησαν πάρα πολύ και οι νοσηλευτές γιατί είχα κάποια θέματα υγείας και με στηρίζουν ακόμα» τονίζει η κ. Αναστασία προσπαθώντας να θυμηθεί ακριβώς όλους όσοι σε αυτή τη μακρά διαδρομή στάθηκαν δίπλα της για να μπορέσει να ελπίζει ξανά.

«Ένας άνθρωπος που δεν το έχει βιώσει, δεν μπορεί να καταλάβει πώς είναι έξω. Αν το βιώσεις, θα δεις ότι δεν είμαι αχάριστη. Ευγνωμονώ τους ανθρώπους που με φροντίζουν, μου προσφέρουν φαγητό, μου προσφέρουν υπηρεσίες ιατρικές, να φτιάξω τα χαρτιά μου. Αλλά όσο να πεις αν δεν έχεις δικό σου σπιτικό, είναι δύσκολο. Να είσαι άστεγος» σχολιάζει η γυναίκα που γύρω στα 50 της προσπαθεί να ξαναφτιάξει τη ζωή της.

Διπλασιάζεται η δυναμική του ΚΥΑΔΑ

Και όμως υπάρχουν κάποιοι άνθρωποι που καταλαβαίνουν. Είναι οι κοινωνικοί λειτουργοί, οι νοσηλευτές, οι ψυχολόγοι και οι ψυχίατροι που δουλεύουν κάθε μέρα στο δρόμο και στις δομές για να υποστηρίξουν τους άστεγους της Αθήνας.

«Έρχεστε να καλύψετε μια τεράστια ανάγκη η οποία δεν έχει να κάνει με τον υλικό κόσμο γύρω μας, έχει να κάνει με τους ανθρώπους και με ανθρώπινες ψυχές. Η Αθήνα δυστυχώς, έχει τραύμα και αυτό που εμείς προσπαθούμε να κάνουμε είναι όσο μπορούμε, όσο γίνεται, να επουλώσουμε αυτά τα τραύματα, να κλείσουμε αυτές τις πληγές. Ο δρόμος είναι δύσκολος, είναι πάρα πολύ δύσκολος. Οι άνθρωποι του ΚΥΑΔΑ που δίνουν έναν πραγματικά υπεράνθρωπο αγώνα το ξέρουν. Διότι έχουμε να κάνουμε ο ένας με τον άλλο και χρειάζεται σεβασμό, κατανόηση, ανοχή, αντοχή, χρειάζεται ενσυναίσθηση, να μπαίνεις στα παπούτσια του άλλου, να παίρνεις τη θέση του» υπογράμμιζε ο δήμαρχος Αθηναίων Κώστας Μπακογιάννης καλωσορίζοντας στον ΚΥΑΔΑ τους εργαζόμενους που θα διπλασιάζουν με τη δουλειά τους τις δυνατότητες του οργανισμού για επιτόπια παρέμβαση στο δρόμο. Το «street work» του ΚΥΑΔΑ, όπως λέγεται, ενισχύεται σημαντικά με διπλές βάρδιες για μοίρασμα φαγητού και περίθαλψη με οχήματα, προσθήκη μιας βάρδιας πεζή και πληρέστερη καταγραφή των αναγκών των αστέγων με στόχο την αμεσότερη αντιμετώπισή τους για την γρηγορότερη επανένταξή τους. «Εσείς λοιπόν τώρα είστε τα μάτια και τα αυτιά του δήμου Αθηναίων. Θέλω όπου περπατάτε μέσα στην πόλη να μου κάνετε τη χάρη αυτό να το θυμάστε. Εσείς είστε ο δήμος Αθηναίων, εσείς είστε ο ΚΥΑΔΑ στα μάτια των ανθρώπων που έχουν τη μεγαλύτερη ανάγκη. Και που θα σας χρειαστούν περισσότερο ενδεχομένως από οποιονδήποτε άλλον, τουλάχιστον σε αυτή τη συγκυρία» υπογράμμισε ο κ. Μπακογιάννης στον κήπο του ΚΥΑΔΑ με τους 36 εργαζόμενους που προστέθηκαν στις επιτόπιες παρεμβάσεις με ευρωπαϊκούς πόρους από το ΠΕΠ Αττικής.

Μιλώντας στο ΑΠΕ-ΜΠΕ, ο κ. Μπακογιάννης τόνισε ότι «αυτό είναι άλλο ένα πολύ σημαντικό βήμα υλοποίησης του συνολικού μας σχεδιασμού. Πάμε στην Αθήνα πριν 2,5 χρόνια. Τι έχει γίνει από τότε; Το Πολυδύναμο Κέντρο 24ώρης λειτουργίας για τους αστέγους. Ο ξενώνας για τους άστεγους χρήστες ναρκωτικών. Street Work του ΚΥΑΔΑ το οποίο πλέον διπλασιάζεται που σημαίνει πολύ καλύτερες υπηρεσίες γιατί δεν είναι μόνο ποσοτικό, αλλά και ποιοτικό το κριτήριο και η παρουσία στην πόλη. Αυτή τη στιγμή δεν υπάρχει άστεγος στην Αθήνα που να μην έχει ένα κρεβάτι, αν το θελήσει. Το οποίο δεν υπήρχε πριν». Ο δήμαρχος Αθηναίων εξηγεί ότι το δεύτερο στάδιο είναι «να πείσουμε τον άστεγο να έρθει, γιατί προφανώς δεν μπορούμε να τον υποχρεώσουμε. Χρειαζόμαστε επικοινωνία μαζί του, παρέμβαση επί τόπου. Αυτό λοιπόν είναι ένα πολύ σημαντικό βήμα γιατί πρόκειται για έναν κύκλο».

Πράγματι όπως πιστοποιεί η κοινωνική λειτουργός Δήμητρα Πράττη και ο νοσηλευτής Θοδωρής Σαββίδης, το να αποκτήσουν μια σχέση εμπιστοσύνης με τον άστεγο είναι το πιο δύσκολο και το πιο σημαντικό βήμα. «Με τη συχνή επαφή μπορείς να αναπτύξεις εμπιστοσύνη. Εάν δεις τον άνθρωπο μια φορά, προφανώς όσο και να κουβεντιάσετε, δεν είναι εύκολο να σε εμπιστευτεί. Κατ' αρχάς είναι πάρα πολλοί οι λόγοι που τον έχουν βγάλει έξω στο δρόμο και πολλές φορές μπορεί να αφορούν δικούς του ανθρώπους οπότε πόσο εύκολα μπορεί να ξαναπιστέψει ένα τέτοιο άτομο; Αλλά με τις συχνές παρεμβάσεις, μέρα με την ημέρα, βλέπουν ότι ο μόνος στόχος που έχουμε είναι το καλό τους. Σιγά σιγά αρχίζουν και ανοίγονται όσον αφορά τα παθολογικά τους προβλήματα» τονίζει ο κ. Σαββίδης. Μάλιστα ακριβώς αυτός ο φόβος έχει πολύ σοβαρές προεκτάσεις στην υγεία των ανθρώπων που είναι εκτεθειμένοι στον δρόμο. Όπως λέει ο ίδιος, «το δύσκολο στη δική μου δουλειά είναι ότι ένας άνθρωπος που μπορεί να έχει κάποιο σοβαρό παθολογικό πρόβλημα, λόγω της κακής ψυχολογικής του κατάστασης, είναι δύσκολο να τον πείσουμε για το ο,τιδήποτε, είτε να τον μεταφέρουμε σε κάποιο νοσοκομείο, είτε να είναι συνεπής με τα φάρμακά του. Ο στόχος του νοσηλευτή είναι να είναι καλά ο άνθρωπος έξω στο δρόμο, του κοινωνικού λειτουργού είτε να τον εντάξει σε κάποια δομή, είτε να ενταχθεί στηνκοινωνία όπως ήταν στο παρελθόν».

Για την κ. Πράττη, μια από τις πιο δύσκολες συγκυρίες είναι «όταν συναντάμε έξω άτομα πιο μεγάλης ηλικίας που είναι πιο δύσκολη η συνθήκη να είναι κάποιος πάνω από 70 χρόνων και να βρίσκεται στο δρόμο. Γιατί δεν υπάρχουν και πολλές προοπτικές π.χ. για εργασία. Το μόνο που μπορούμε να του προσφέρουμε είναι να μπει σε έναν ξενώνα. Δεν μπορεί να γίνει κάτι περισσότερο και αυτό νομίζω είναι το χειρότερο». Αλλά το κίνητρο και η ηθική ανταμοιβή αξίζει κάθε κόπο, όπως εξηγεί η ίδια. «Προσπαθούμε για κάτι καλύτερο, να φύγει ο άστεγος από αυτή την κατάσταση και όταν το πετυχαίνουμε νιώθουμε πολύ καλά και για τη δουλειά μας και για εκείνον. Όταν καταφέρνουμε να πείσουμε κάποιον να μπει σε κάποια δομή, να ψάξει για εργασία, όταν βλέπουμε ότι η προσπάθεια μας φέρνει καρπούς και σιγά σιγά υπάρχει μια κινητοποίηση στον άνθρωπο, είναι η καλύτερη στιγμή».

Η κ. Αναστασία δεν έχει την οικογένεια της σε αυτές τις γιορτές αλλά για πρώτη φορά μετά από καιρό ελπίζει ότι αυτό θα αλλάξει σύντομα. Και όσο αγωνίζεται, υπάρχουν άνθρωποι που δίνουν τη μάχη μαζί της. «Είναι πολύ ευχάριστο πράγμα να βρίσκεις δουλειά και να ξαναπροσπαθείς να στηριχτείς στα πόδια σου. Για μένα είναι θαύμα. Βρήκα ανθρώπους που είναι δίπλα μου, ανθρώπους που με βοηθούν να σηκωθώ, να ορθοποδήσω. Άρχισα να κάνω όνειρα, ξανά από την αρχή, κάτι που ακόμα μου είναι απίστευτο» λέει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ. Το μήνυμά της για όλους είναι μόνο ένα: «Μην τα παρατάτε ποτέ. Όσες δυσκολίες και να έρθουν στη ζωή μας, πρέπει να κάνουμε ό,τι μπορούμε. Αν τα παρατάμε, δε θα βγει τίποτα, δε θα κερδίσουμε τίποτα. Εγώ ήμουν έτοιμη να τα παρατήσω και είπα όχι. Και να, που αποδείχτηκε ότι καλά έκανα».