Κύπρος: Αλαλούμ και αυθαιρεσίες στις κηδείες θανόντων από κορονοϊό

Αποτέλεσμα, να παρατηρούνται αυθαιρεσίες και ο καθένας να κάνει του κεφαλιού του, διότι, το σχετικό πρωτόκολλο του Υπουργείου Υγείας δεν είναι σαφές. Σε κάποιες περιπτώσεις, οι κηδείες των θανόντων με λοίμωξη COVID-19 τελούνται με σφραγισμένα φέρετρα και με τις σορούς να βρίσκονται σε κλειστούς ειδικούς σάκους και σε κάποιες άλλες όχι, ενώ το πρωτόκολλο επιτρέπει στις οικογένειες να δουν τον νεκρό. Όπως καταγγέλλουν στον «ΠΟΛΙΤΗ» ιδιοκτήτες γραφείων κηδειών, το ζήτημα τυγχάνει διαφορετικού χειρισμού μεταξύ των δημόσιων νοσηλευτηρίων, όπου κάποια παραδίδουν τους νεκρούς που απεβίωσαν από κορονοϊό μόνο σε σφραγισμένους σάκους, ενώ κάποια άλλα όχι. Πρόσθετα, υπάρχουν γραφεία κηδειών που ανοίγουν τους σάκους και περιποιούνται τους νεκρούς με δικό τους ρίσκο. Πέραν των πιο πάνω, οι ιδιοκτήτες των γραφείων κηδειών που είναι και μέλη του Συλλόγου Λειτουργών Κηδειών προσπαθούν εδώ και έναν χρόνο να λύσουν τον γρίφο του Υπουργείου Υγείας που περιλαμβάνεται στο πρωτόκολλο που τους απέστειλε: Αν επιθυμεί η οικογένεια να δει τον νεκρό –για το τελευταίο αντίο- θα πρέπει να τηρείται, μεταξύ άλλων, η ελάχιστη ασφαλής απόσταση των 2 μέτρων. «Πώς μπορείς να δεις τον νεκρό μέσα στο φέρετρο από απόσταση δυο μέτρων;», διερωτήθηκαν στον «Π». Αναφέροντας, παράλληλα, πως η πρόεδρος του Συλλόγου Λειτουργών Κηδειών κ. Μάρω Μελά, με επιστολή της στις 24/5/2021 προς το Τμήμα Ιατρικών Υπηρεσιών του Υπουργείου Υγείας, έθεσε το συγκεκριμένο ερώτημα χωρίς να λάβει απάντηση.

Στα χέρια της γενικής διευθύντριας του Υπουργείου Υγείας κ. Χριστίνας Γιαννάκη βρίσκεται από προχθές καταγγελία της βουλεύτριας του ΑΚΕΛ κ. Ειρήνης Χαραλαμπίδου, σύμφωνα με την οποία δεν επιτράπηκε σε οικογένεια θανόντα με λοίμωξη COVID-19 να δει τη σορό του, η οποία ήταν τοποθετημένη σε σάκο και σε σφραγισμένο φέρετρο.

Το πρωτόκολλο

Σύμφωνα με ιδιοκτήτες γραφείων κηδειών, οι τελευταίες γραπτές οδηγίες που δόθηκαν προς τα 16 αδειοδοτημένα γραφεία κηδειών από το Τμήμα Ιατρικών Υπηρεσιών του Υπουργείου Υγείας για τη διαχείριση νεκρών σωμάτων ασθενών που κατέληξαν με κορονοϊό ήταν στις 14/5/2021.

Στην πρώτη παράγραφο του πρωτοκόλλου αναφέρονται επί λέξει: «Όλα τα νεκρά σώματα δυνητικά μπορεί να είναι μολυσματικά. Αν και τα περισσότερα παθογόνα δεν μεταδίδονται από νεκρά σώματα σε υγιή άτομα, κάποια από αυτά μπορεί να μεταδοθούν μέσω επαφής με βιολογικά υγρά ή ιστούς του νεκρού σώματος». Αφού αφήνεται ανοικτό το ενδεχόμενο μετάδοσης του κορονοϊού από νεκρά σώματα, δίνονται οι ακόλουθες οδηγίες προς τα γραφεία κηδειών:

Οι θανόντες με λοίμωξη COVID-19 κηδεύονται σύμφωνα με το εθιμοτυπικό τηρουμένων των ισχυουσών διαταγμάτων περί περιορισμένου αριθμού παρευρισκόμενων και τήρησης των ελάχιστων ασφαλών αποστάσεων μεταξύ αυτών (>2m), χρήσης μάσκας και λοιπών μέτρων προστασίας της δημόσιας υγείας.
Λαμβάνονται, επιπλέον, οι ακόλουθες πρόσθετες προφυλάξεις:

• 1. Το προσωπικό που θα φροντίσει τον νεκρό (π.χ. λουτρό, χτένισμα, ξύρισμα κ.λπ.) πρέπει να φορά τον κατάλληλο ατομικό προστατευτικό εξοπλισμό.
• 2. Με την ολοκλήρωση της διαδικασίας, η αφαίρεση του προστατευτικού εξοπλισμού του εμπλεκόμενου προσωπικού πρέπει να γίνεται με προσοχή.

Ο νεκρός τοποθετείται σε φέρετρο αφού περιβληθεί με σεντόνι εμποτισμένο με αντισηπτικό διάλυμα, το οποίο δεν ανοίγεται εκ των υστέρων. Σχετικά με την τοποθέτηση του νεκρού σε ανθεκτικό αδιάβροχο σάκο με φερμουάρ, ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας δεν τη θεωρεί απαραίτητη, εκτός αν συντρέχουν άλλοι λόγοι (π.χ. μεγάλη διαρροή σωματικών υγρών). Αν χρησιμοποιηθεί σάκος, η εξωτερική του επιφάνεια πρέπει να απολυμανθεί.
Εάν η οικογένεια το επιθυμεί, μπορεί να δει τον νεκρό χωρίς να τον αγγίζει ή να τον ασπαστεί, τηρώντας κάθε φορά τις βασικές προφυλάξεις, συμπεριλαμβανομένης της υγιεινής των χεριών.
«Αφού δεν τίθεται ζήτημα μετάδοσης του κορονοϊού από όσους αποβιώνουν εξαιτίας της νόσου, τότε, γιατί μας παραδίδουν τις σορούς μέσα σε κλειστούς σάκους; Και γιατί να τους ανοίξουμε εμείς; Αν δεν υπήρχε κίνδυνος μεταδοτικότητας του κορονοϊού, θα τους έβαζαν σε σάκους;», διερωτήθηκαν στον «Π» ιδιοκτήτες γραφείων κηδειών.

Καταγγέλλοντάς μας ότι στα δημόσια νοσηλευτήρια της Λευκωσίας και της Λεμεσού παραλαμβάνουν τους νεκρούς που απεβίωσαν από κορονοϊό μέσα σε σάκους, στο νοσηλευτήριο της Λάρνακας σε κάποιες περιπτώσεις μέσα σε σάκους και σε κάποιες άλλες όχι, ενώ για το νοσηλευτήριο της Αμμοχώστου υποστήριξαν ότι ουδέποτε παρέλαβαν σορό μέσα σε σάκο. Απαντώντας στις αντιδράσεις συγγενών που δεν βλέπουν τους νεκρούς τους, ανέφεραν ότι από τη στιγμή που παραλαμβάνουν από τα νεκροτομεία τους νεκρούς μέσα σε σάκους, οι ίδιοι δεν ρισκάρουν να τους ανοίξουν και να περιποιηθούν τους νεκρούς, παρόλο που αυτό οικονομικά τους συμφέρει. «Δεν ρισκάρουμε τη δική μας υγεία, ούτε των μελών της οικογένειάς μας. Ας μας δώσουν γραπτώς διαβεβαιώσεις ότι δεν μεταδίδεται ο κορονοϊός από τους νεκρούς», ανέφεραν.

Στην υπόδειξή μας ότι θα μπορούσαν να ανοίγουν τον σάκο στον οποίον τοποθετούνται θανόντες με COVID-19 για να μπορούν οι οικογένειές τους να τους δουν και να τους αποχαιρετήσουν, ιδιοκτήτες γραφείων κηδειών μας επανέλαβαν ότι δεν το ρισκάρουν. Σε αντίθεση με άλλους ιδιοκτήτες γραφείων κηδειών που ερμηνεύουν το πρωτόκολλο διαφορετικά, θεωρώντας ότι μπορούν να ανοίξουν τους σάκους για να φαίνεται το πρόσωπο του θανόντος ή της θανούσας από το φέρετρο.

Η καταγγελία και η ερώτηση

Σχετικά με το ζήτημα, η κ. Χαραλαμπίδου απέστειλε προχθές την εξής ερώτηση μέσω της κοινοβουλευτικής οδού: «Παρακαλώ τον υπουργό Υγείας να μας ενημερώσει για τα πρωτόκολλα που ισχύουν τους τελευταίους δυο μήνες σε σχέση με την παράδοση σορών ατόμων που έχουν αποβιώσει με τελική αιτία τον COVID-19. Έχουμε δεχθεί συγκλονιστική καταγγελία από συγγενείς ατόμου που έχει αποβιώσει πριν μια εβδομάδα με COVID-19 και τάφηκε στις 19/4/2022. Σύμφωνα με τους συγγενείς, το φέρετρο όχι μόνο ήταν σφραγισμένο αλλά δεν είχαν ούτε την ευχέρεια να δουν μέσα από το γυαλί το πρόσωπο του αποβιώσαντος και να επιβεβαιώσουν την ταυτότητά του. Η αιτιολόγηση από το γραφείο κηδειών ήταν ότι όλα έγιναν στη βάση του ισχύοντος πρωτοκόλλου. Παρακαλώ να μας καταγράψετε τι πραγματικά ισχύει σε αυτές τις περιπτώσεις».