29 Μαΐου 1453: Η Πόλις εάλω – Μαθητές από τον Έβρο, τη Μήλο και τη Θεσπρωτία στέλνουν μήνυμα μνήμης
Η Πόλις των Πόλεων πέφτει σαν σήμερα το 1453 στα χέρια των Τούρκων.
Η Κωνσταντινούπολη γίνεται Ινσταμπούλ, δηλαδή (μέσα στην Πόλη) αλλά μέχρι σήμερα χτυπά δυνατά η καρδιά των Ελλήνων για εκείνην, όπως αντίστοιχα και η δική της για τους Έλληνες. Θρύλοι, παραδόσεις και ανεξιχνίαστοι μύθοι μιλούν για εκείνην. Η Αγιά Σοφιά στέκει αγέρωχη και επιβλητική να θυμίζει ότι ο ελληνικός Πολιτισμός είναι στο DNA αυτής της Πόλης.
Σήμερα στο Newsbomb.gr ένα διαφορετικό αφιέρωμα μνήμης, ιστορίας και πολιτισμού. Παιδιά που φοιτούν σε σχολεία της πατρίδας μας γράφουν τι γνωρίζουν για την Άλωση της Πόλης. Μαθήτριες από το Γυμνάσιο των Ακριτικών Φερών του Έβρου μιλούν για την 29 η Μαΐου του 1453. Συμμαθητές τους από τις Κυκλάδες και συγκεκριμένα από την Μήλο και το δημοτικό σχολείου του Αδάμαντα καταθέτουν τις δικές τους γνώσεις για την Άλωση της Πόλης.
Μαθητές από το 6/θεσιο Δημοτικό Σχολείο Ασπροκκλησίου - Σαγιάδας -Δήμος Φιλιατών του Νομού Θεσπρωτίας «ντύνονται» Έλληνες που υπερασπίζονται την Πόλη και φωτογραφίζονται για το Newsbomb.gr
Οι μαθήτριες ενός ακριτικού Γυμνασίου μιλούν για την Άλωση...
H εκπαιδευτικός Κωνσταντίνα Καρακύργιου διδάσκει τα παιδιά ιστορία στο Γυμνάσιο των Φερών του Έβρου λέει στο Newsbomb.gr «Ήταν Τρίτη, 29 του Μάη του 1453, όταν η Πόλις των πόλεων, η Βασιλεύουσα Κωνσταντινούπολη, έπεφτε στα χέρια των Οθωμανών Τούρκων έπειτα από ασφυκτική πολιορκία 54 ημερών. Ο διχασμός «Ενωτικών» και «Ανθενωτικών» που είχε αφήσει πίσω της η άλωση του 1204 από τους Σταυροφόρους, το Σχίσμα των δύο Εκκλησιών, οι πολιτικές έριδες και η άσχημη οικονομική κατάσταση συντέλεσαν στην αποδυνάμωση κι έκαναν την Άλωση να επέλθει ως φυσικό επακόλουθο.Και αν για τους ιστορικούς η Άλωση της Πόλης αποτελεί ένα από τα σημαντικότερα γεγονότα της Παγκόσμιας Ιστορίας, τα οποία σηματοδότησαν το τέλος της μεσαιωνικής εποχής και το πέρασμα στην Αναγέννηση, για όλους εμάς τους Έλληνες η ημερομηνία αυτή συνδέθηκε με την έναρξη της μελανότερης περιόδου στις σελίδες της ελληνικής ιστορίας, της Τουρκοκρατίας, ενώ παράλληλα, έγινε η αφετηρία στην ανάπτυξη της εθνικής ιδεολογίας της «Μεγάλης Ιδέας», αποτυπωμένη στους θρύλους και στα δημοτικά τραγούδια των Ελλήνων: «πάλι με χρόνια με καιρούς, πάλι δικά μας θα΄ναι».
Αξίζει, όμως, να δούμε ποια στάση έχει διαμορφώσει απέναντι στην Άλωση της Πόλης η μαθητική νεολαία, η οποία κατά καιρούς επικρίνεται στα Μ.Μ.Ε για την «ιστορική της άγνοια και αδιαφορία», σε μια εποχή που η πρόσβαση στην ιστορική πληροφορία είναι ευκολότερη από ποτέ. Την απάντηση στο ερώτημα αυτό δίνουν, εκπλήσσοντάς μας ευχάριστα, μαθήτριες της Β΄ τάξης Γυμνασίου από τις ακριτικές Φέρες του Ν. Έβρου.
Οι απαντήσεις τους δείχνουν ότι αφενός η 29η Μάϊου δεν είναι γι’ αυτές μια μέρα σαν όλες τις άλλες, αφετέρου ότι η αίγλη της Βασιλεύουσας Κωνσταντινούπολης έχει ασκήσει επάνω τους μια ιδιαίτερη γοητεία».
Οι μαθήτριες
«Η 29η Μαΐου ήταν μια μέρα τραγική» γράφει η Άννα-Μαρία Πούλου. «Οι Οθωμανοί πέρασαν τα τείχη της Κωνσταντινούπολης, μια πόλης απόρθητης έως τότε. Μια πόλης που «γέννησε» σπουδαίους άνδρες, οι οποίοι διακρίθηκαν για το πνεύμα, την ανδρεία, το ήθος τους. Μιας πόλης που καλλιέργησε τις Τέχνες και τα Γράμματα, τη μουσική,τις ανθρωπιστικές και θετικές σπουδές και ανοικοδόμησε αξιοθαύμαστα μνημεία αρχιτεκτονικής με κορυφαία την Αγία Σοφία. Μια πόλης που όλοι ήθελαν να την κατακτήσουν, αλλά ποτέ δεν κατάφεραν να γκρεμίσουν ούτε μια πέτρα από τα τείχη της. Ιδρυμένη από τον αυτοκράτορα Κωνσταντίνο, η Κωνσταντινούπολη, πιστή στον Θεό και τις παραδόσεις, άντεξε περισσότερο από οποιαδήποτε άλλη πόλη απέναντι στους κατακτητές, γιατί αυτό ήταν το πεπρωμένο της: να ξεπεράσει σε αίγλη και δόξα όλες τις υπόλοιπες.». Φανερά συγκινημένη η Άννα-Μαρία συμπληρώνει «Κάποιοι υποστηρίζουν ότι όλα αυτά χάθηκαν στις 29 Μαΐου του 1453. Εγώ θα διαφωνήσω, γιατί, αν όντως ίσχυε κάτι τέτοιο, τότε πώς εγώ σήμερα είμαι μια ελεύθερη Ελληνίδα κι ακολουθώ τα βήματα των παππούδων μου; Θέλω να πω ότι οι σκλαβωμένοι Έλληνες δεν είχαν πάψει ούτε λεπτό να σκέπτονται την Πόλη, που γι’ αυτούς συμβόλιζε την ελεύθερη πατρίδα. Αυτό τους έδωσε τη δύναμη να αντισταθούν στον εξισλαμισμό, να διατηρήσουν γλώσσα και θρησκεία, ήθη και έθιμα, με μια λέξη, τον Ελληνισμό! Αυτή η «φλόγα» μεταλαμπαδεύτηκε από γενιά σε γενιά, οδηγώντας στην ελληνική επανάσταση του 1821!».
Τη συγκίνηση, αλλά και τη γοητεία που ασκούν τα γεγονότα και οι θρύλοι της Άλωσης υπογραμμίζουν και οι μαθήτριες Πηνελόπη Φουτσιτζή και Ευρυδίκη Κέττα: «Η Άλωση της Πόλης είναι ένα πολύ σημαντικό γεγονός για εμένα. Τη διδαχθήκαμε και φέτος στη Β΄ Γυμνασίου, αλλά την αναφέρουμε και στο μάθημα της Λογοτεχνίας και των Θρησκευτικών», σημειώνει η Πηνελόπη. Και συνεχίζει λέγοντας « Με πληγώνει η ανάμνησή της, γιατί τραυμάτισε την περηφάνεια των Ελλήνων, οι οποίοι θρήνησαν για τη μεγάλη συμφορά μέσα από τους θρύλους και τα τραγούδια τους. Διαβάζοντάς τα συγκινούμαι πολύ. Δεν άξιζε στην Πόλη αυτό το τέλος». Η Ευρυδίκη συμφωνεί με την Πηνελόπη, προσθέτοντας «Οι λεηλασίες και οι σφαγές που έγιναν από τους Οθωμανούς μετά την Άλωση, όπως πληροφορούμαστε από ιστορικές πηγές, διήρκεσαν τρεις ολόκληρες μέρες. Μεγαλωμένη από μικρή με τους θρύλους της Άλωσης, ήταν φυσικό φέτος στο μάθημα της βυζαντινής ιστορίας να παρακολουθώ με πολύ ενδιαφέρον. Με εντυπωσίαζε πάντα ο θρύλος του Μαρμαρωμένου Βασιλιά και δεν το κρύβω ότι θα ήθελα να ήταν πραγματικότητα.»
Από την άλλη, οι ιστορικές πληροφορίες που παραθέτει η Μαρία Γκίρδα για την Άλωση, φανερώνουν ότι οι σημερινοί μαθητές δεν είναι αδαείς ιστορικά, όπως τους παρουσιάζουν συχνά τα Μ.Μ.Ε. «Η Άλωση της Κωνσταντινούπολης υπήρξε το αποτέλεσμα της πολιορκίας της βυζαντινή πρωτεύουσας από τον οθωμανικό στρατό με επικεφαλής τον Σουλτάνο Μωάμεθ Β΄, τον επονομαζόμενο Πορθητή. Η πολιορκία κράτησε 54 ημέρες από τις 6 Απριλίου έως τις 29 Μαΐου 1453. Τελευταίος αυτοκράτορας της Πόλης, ο οποίος αντιμετώπισε ηρωικά τον Μωάμεθ, υπήρξε ο Κωνσταντίνος ΙΑ΄ Παλαιολόγος» Η Μαρία δείχνει ενοχλημένη όταν αναφερόμαστε στην κακή εικόνα των μαθητών στα Μ.Μ.Ε σχετικά με την ιστορική τους άγνοια. « Αυτό δεν ισχύει. Σίγουρα υπάρχουν και αδιάφοροι μαθητές στο μάθημα της Ιστορίας, μια και είναι πολύ απαιτητικό, αλλά υπάρχουν και άλλα παιδιά που προσπαθούν πάρα πολύ. Μπροστά στην κάμερα είναι φυσικό να αιφνιδιάζονται και να τα χάνουν ή να θέλουν απλώς να γελάσουν. Δεν είναι σωστό κατά τη γνώμη μου οι μεγάλοι να μας κρίνουν τόσο εύκολα».
Από τον Αδάμαντα της Μήλου
Οι μαθητές και οι μαθήτριες της Στ΄ τάξης του Δημοτικού Σχολείου Αδάμαντα Μήλου ανταποκρίθηκαν στο κάλεσμα του Newsbomb.gr μέσω του εκπαιδευτικού τους και διευθυντή του σχολείου κ. Γιάννη Παναγιώτου. Το μήνυμα μνήμης που στέλνουν τα παιδιά είναι το εξής:
«Κι αν δεις εκεί ψηλά στις πολεμίστρες θα δεις να σε κοιτάζουνε μορφές
και τότε ένα παράπονο σε παίρνει και στα καντούνια μέσα σε γυρνά,
η Πόλη μια παλιά αγαπημένη, που συναντάς σε ξένη αγκαλιά…»
29 Μαΐου 1453. «Η Πόλις εάλω».
Τα πρόσωπα του δράματος:
Κωνσταντίνος ΙΑ΄ ο Παλαιολόγος. Γεννημένος στην Κωνσταντινούπολη, πολύ καλός στρατιωτικός, γνωστός για την εντιμότητα και ακεραιότητά του. Πίστευε ότι η αυτοκρατορία θα σωζόταν, αν γινόταν η ένωση των Εκκλησιών.
Μωάμεθ Β΄ο Πορθητής. Γεννημένος στην Ανδριανούπολη, έγινε σουλτάνος μόλις 19 ετών. Φιλοπόλεμος αλλά ευσεβής, σκληροτράχηλος αλλά παθιασμένος, έκανε το εμμονικό του όνειρο πραγματικότητα, να κατακτήσει την Πόλη, στα 21 του χρόνια. Λένε πως κάθε νύχτα σκιτσάριζε σε χαρτί το σχέδιο της πόλης, επινοώντας σημεία απ’ όπου θα μπορούσε να περάσει μέσα…
Πίσω από το νεαρό, φιλόδοξο σουλτάνο και τον ενωτικό, έντιμο αυτοκράτορα, τα παρασκήνια της Ιστορίας υφαίνουν ο Πάπας , αδύναμος να «δει» το γενικό καλό και οι ηγέτες της Ευρώπης, σε ρόλο κομπάρσου.
Ανάμεσά τους, κλήρος σε παρακμή, στρατιώτες έτοιμοι να πέσουν ηρωικά κι ένας λαός εξαντλημένος.
Τρίτη 29 Μαΐου 1453. Λίγες ώρες μετά την τελευταία προσευχή του Κωνσταντίνου Παλαιολόγου στην Αγιά Σοφιά, ο Μωάμεθ μπαίνει στην Πόλη και προσεύχεται στο δικό του Θεό. Έφταιγε, είπαν, η Κερκόπορτα που’ μεινε ανοιχτή…
29 Μαΐου 2022. 569 χρόνια μετά.
Η Αγιά Σοφία τζαμί. Κάποιοι μουρμουρίζουν ακόμη «Πάλι με χρόνια, με καιρούς, πάλι δικά μας θα’ ναι». Άλλοι προσμένουν τις προφητείες.
Πολλά γράφονται κάθε χρόνο για την άλωση και τι έφταιξε πραγματικά: η παρακμή, η αδιαφορία της Δύσης, ο ρόλος της Εκκλησίας και των αρχόντων, η πόρτα που άνοιξε, τα θησαυροφυλάκια που δεν άνοιξαν…
Η Ιστορία όμως «αντιγράφει» κεφάλαια στο παρόν, για να μας διδάξει στο μέλλον. Για να δούμε πέρα από τις αιτίες, να μελετήσουμε τις συνέπειες.
Πόλεις συνεχίζουν να αλώνονται, βία και πόλεμοι γίνονται συνήθης είδηση, ηγέτες αδιαφορούν, θησαυροφυλάκια και πόρτες ανοιγοκλείνουν ανάλογα με το ρεύμα…
Κι εμείς παρακολουθούμε συχνά ανήμποροι και ατάραχοι.
Η φωνή του Παλαιολόγου ας μείνει στ’ αυτιά μας, για να μας θυμίζει πως το κλειδί της πόρτας το κρατάμε εμείς. Ας μην αφήσουμε την άλωση των εδαφών και των ψυχών να μας οδηγήσει και σε αλλοίωση της μνήμης…».
Το διαδραστικό μήνυμα από μαθητές του Δημοτικού Σχολείου Ασπροκκλησίου - Σαγιάδας -Δήμος Φιλιατών του Νομού Θεσπρωτίας
Ένα διαδραστικό μήνυμα πως δεν ξεχνούν την ιστορία έστειλαν στο Newsbomb.gr οι μαθητές της Δ' Τάξης και εκπαιδευτικός Σπυριδούλα Μπουκουβάλα από 6/θεσιο Δημοτικό Σχολείο Ασπροκκλησίου - Σαγιάδας -Δήμος Φιλιατών του Νομού Θεσπρωτίας της Ηπείρου.
Τα παιδιά υπό την καθοδήγηση της κας. Μπουκουβάλα αφού μελέτησαν τα γεγονότα μέσα από διαφορετικές πηγές, με το ομαδικό συνεργατικό τους πνεύμα ξεδίπλωσαν τις δεξιότητές τους ανέλαβαν ρόλους και δημιούργησαν διάφορες δράσεις οι οποίες ενίσχυσαν τη γνωστική τους ικανότητα στα γεγονότα της άλωσης της Κωνσταντινούπολης μέσα από διαφορετικό πρίσμα.