Γλωσσοναύτες: Οι τρεις φιλόλογοι από την Ξάνθη που θέλουν να κάνουν Viral την ελληνική γλώσσα
Γλωσσοναύτες, ένα ταξίδι με πυξίδα την ελληνική γλώσσα κάνει μία ομάδα νέων φιλολόγων από την Ξάνθη. Προορισμός του ταξιδιού είναι η διδασκαλία της Ελληνικής ως δεύτερης ξένης γλώσσας.
Και οι τρεις φιλόλογοι που τρέχουν το συγκεκριμένο project ο Κωνσταντίνος Βλάχος, ο Γιώργος Χατζηιωαννίδης, ο Τζιχάν Χατζή Ιμπραμ Κενάν μιλάνε στο Newsbomb.gr για το στόχο τους που δεν είναι άλλος από το να γίνει viral η ελληνική γλώσσα στο διαδίκτυο για τους ξένους, αλλά και ταυτόχρονα να εμπνεύσουν τα μέλη της ελληνικής ομογένειας, ώστε να αγαπήσουν τη γλωσσική και πολιτιστική τους παράδοση και να συνεχίσουν να επικοινωνούν και να δημιουργούν σε αυτή.
Ποια είναι η «πλεύση» των Γλωσσοναυτών;
«Είμαστε οι πρώτοι που επιχειρούμε να κάνουμε ένα ταξίδι στην ελληνική γλώσσα που όμοιο του δεν έχει ξαναγίνει! Όπως και ο μυθικός Οδυσσέας έτσι κι εμείς ξεκινάμε το ταξίδι μας από τη Θράκη, και πιο συγκεκριμένα την Ξάνθη για να κάνουμε τα ελληνικά viral στο διαδίκτυο. Η λέξη "ταξίδι δεν είναι τυχαία, αλλά εκφράζει με τον καλύτερο τρόπο την δική μας προσέγγιση στη γλωσσική εκπαίδευση.
Το όνομά μας glossonauts, δηλαδή «Γλωσσοναύτες», μια καινούρια αγγλική λέξη με ελληνικές ρίζες. Η ομάδα αποτελείται στον πυρήνα της από νέους φιλόλογους που αμφισβητούν τα παραδοσιακά συστήματα γλωσσικής διδασκαλίας. Απεχθάνονται δηλαδή την παπαγαλία, τις τυποποιημένες ασκήσεις γραμματικής και τα διαγωνίσματα. Η παιδαγωγική φιλοσοφία μας είναι «homework-free». Ως Γλωσσοναύτες έχουμε μια φιλοσοφία κατά του φόρτου της εργασίας για το σπίτι, σύμφωνα με την οποία οι μαθητές δεν είναι υποχρεωμένοι να κάνουν έναν τεράστιο αριθμό ασκήσεων και γραπτών εργασιών που τους είναι αδιάφορες.
Αναπόσπαστοι συνεργάτες μας είναι ακαδημαϊκοί, καθηγητές, μουσικοί και παιδαγωγοί που μας βοηθάνε σε όλα τα στάδια παραγωγής βίντεο που ανεβάζουμε τακτικά στα κανάλια μας στο YouTube (βίντεο από την βασική σειρά μας με τον Γλωσσοναύτη Ηρακλή) και στο Tik Tok (τραγούδι – Στυμφαλίδα μου εσύ). Για εμάς τα social media είναι τον πλοίο μας με το οποίο μεταφερόμαστε σε κάθε άκρη του κόσμου προκειμένου να μεταδώσουμε το μήνυμά μας και να εμπνεύσουμε τον κόσμο που μαθαίνει ελληνικά».
Εσείς εξερευνάτε και στη συνέχεια μεταδίδετε το βάθος της ελληνικής γλώσσας. Ποιες είναι οι «ανακαλύψεις» σας σε αυτό το ταξίδι ;
«Αρχικά να αναφέρουμε πως το ταξίδι δεν ξεκίνησε από τη μία μέρα στην άλλη. Επίσημη έναρξη γίνεται το 2020, όπου και ανεβάζουμε το πρώτο μας βίντεο στο YouTube στο κανάλι μας Glossa Productions. Το κανάλι αυτό συνεχίζει ακόμη να παράγει υλικό συμβάλλοντας στην εξοικείωση του κοινού με θέματα της επιστήμης της γλωσσολογίας, όπως για παράδειγμα πώς να μάθεις εύκολα μια ξένη γλώσσα ή τι είναι η γραμματική. Με άλλα λόγια μελετάμε το «τι» της γλώσσας ως πανανθρώπινου φαινομένου.
Η δεύτερη φάση του ταξιδιού είναι πολύ πρόσφατη και ξεκίνησε τον Φεβρουάριο του 2022! Στο νέο μας κανάλι (Glossonauts) προχωράμε ένα βήμα παρακάτω και μελετάμε το «πώς» να μάθεις την ελληνική γλώσσα ως β’ ή ξένη γλώσσα. Όχι, τα ελληνικά δεν είναι δύσκολη και ακατανόητη ξένη γλώσσα, όπως εσφαλμένα έχει παγιωθεί ως στερεότυπο αυτή η άποψη στους ξένους, και που συνοψίζεται στη διαδεδομένη αγγλική έκφραση «it’s all Greek to me». Αυτό που έχουμε ανακαλύψει μέχρι τώρα βάσει των σπουδών αλλά και της εμπειρίας μας είναι ότι αυτό που έχει πραγματική σημασία είναι ο τρόπος που θα διδάξεις αλλά και θα διδαχτείς τα ελληνικά.
Φαντάσου ότι είσαι πάνω σε ένα κανό. Την πρώτη φορά αντί για κουπιά σου δίνουν δύο κουτάλια και σου λένε να τα χρησιμοποιήσεις αντί για κουπιά. Πόσο μακριά πιστεύεις ότι θα φτάσεις; Θα διανύσεις μερικά μέτρα και μετά θα τα παρατήσεις, επειδή κουράστηκες. Τη δεύτερη φορά σου δίνουν δύο κανονικά κουπιά και οδηγίες σωστής χρήσης τους, έτσι ώστε να κωπηλατείς σωστά και να απολαμβάνεις τη βόλτα σου πάνω στο νερό. Φαντάσου, τώρα, στη δική μας περίπτωση ότι η παραδοσιακή συμβατική γλωσσική διδασκαλία είναι τα δύο κουτάλια με τα οποία πρέπει να μάθεις κωπηλασία… Δηλαδή ένας μη αποτελεσματικός τρόπος να μάθεις τα ελληνικά, που σε κάνει να πλήττεις να κουράζεσαι και να απογοητεύεσαι. Ειδικά όταν αναφερόμαστε σε εξ αποστάσεως εκπαίδευση σε παιδιά και νεαρούς μαθητές αυτή η παραδοσιακή μέθοδος διδασκαλίας της γλώσσας, είναι το ίδιο αργή και βασανιστική σαν να κωπηλατείς με κουτάλια σε μια ταραγμένη γλωσσική θάλασσα. Με τη δική μας μεθοδολογία ένα παιδί μπορεί να μάθει να διαβάζει και να γράφει ελληνικά μέσα σε ένα μήνα και σε ένα περιβάλλον παιχνιδιού και ψυχαγωγίας, παιδαγωγικά και διδακτικά οριοθετημένης».
Δεύτερη ξένη γλώσσα τα ελληνικά, τι θα κερδίσει η Ελλάδα αν το εγχείρημά σας πετύχει;
«Αν ρίξεις λίγο μια ματιά στα πολιτιστικά προϊόντα του δυτικού κόσμου (Disney, Hollywood) θα δεις ότι είναι γεμάτα άμεσες ή έμμεσες αναφορές στην ελληνική γλώσσα και τον πολιτισμό.
Αρχικά, πάνω από 150.000 λέξεις της αγγλικής γλώσσας προέρχονται από τα ελληνικά. Συνεπώς ένας ομιλητής της Αγγλικής γλώσσας, μιλάει κατά κάποιο τρόπο ελληνικά χωρίς να το γνωρίζει. Εκτός από αυτό, παρατήρησε σε όλες τις μεγάλες κινηματογραφικές παραγωγές. Από τους πειρατές της Καραϊβικής μέχρι το Dr. Strange βλέπουμε μοτίβα, θεματολογίες ακόμη και λέξεις που προέρχονται από την αρχαία ελληνική μυθολογία και ιστορία. Όποια κριτική (critics) και να διαβάσεις θα μιλάει για χαρακτήρες (characters), ήρωες (heros), πρωταγωνιστές (protagonist) και μια ιστορία (storyline), ενώ θα βασίζεται πάνω σε βασικές αρχές του δράματος (drama) που κρατάνε σε αγωνία τον θεατή. Η απήχηση αρχαίων ηρώων όπως ο Ηρακλής, ο Οδυσσέας ή ο Αχιλλέας είναι ακόμη και σήμερα εμφανής!
Δυστυχώς όμως οι αρχαίοι δεν πρόλαβαν να κατοχυρώσουν τα πνευματικά δικαιώματα ούτε από τα Ομηρικά έπη, ούτε από τις μεγάλες τραγωδίες του Αισχύλου, του Σοφοκλή και του Ευριπίδη. Αυτό που πρόλαβαν να κάνουν όμως είναι να γράψουν τα έργα αυτά κι έτσι να φτάσουν σε εμάς μέχρι σήμερα. Το ήξερες ότι ένας ομιλητής της ελληνικής σήμερα χρησιμοποιεί λέξεις που έχουν πάνω από 2500 χρόνια ιστορίας; Μερικά παραδείγματα είναι οι ομηρικές λέξεις "νόστος, έρανος, δόξα, ίππος" , κα.
Το όραμα που έχουμε ως Γλωσσοναύτες είναι να αναδείξουμε την ελληνική σκέψη και παρουσία, έτσι όπως αυτή αποτυπώνεται στις σύγχρονες μορφές τέχνης, στον κινηματογράφο, το θέατρο τη μουσική, για παράδειγμα! Αν πετύχει το εγχείρημά μας, θα εμπνεύσουμε τους ανθρώπους όλου του κόσμου να ξεκινήσουν να μαθαίνουν ελληνικά και να αγαπήσουν τον ελληνικό πολιτισμό. Ακόμη, θα καλλιεργήσουμε μια σύνδεση των Ελλήνων της Ομογένειας, ιδιαίτερα των παιδιών και των νέων. με το πολιτιστικό και γλωσσικό παρελθόν τους. Το έργο μας θα έχει πετύχει τον σκοπό του όταν οι μικροί Γλωσσοναύτες αισθανθούν τόσο κοντά τους τους ήρωες της μυθολογίας όσο να μην καταλαβαίνουν που σταματά ο μύθος και που αρχίζει η πραγματικότητα. Αυτό που επιδιώκουμε με άλλα λόγια είναι η συναισθηματική σύνδεση του μαθητή με πρόσωπα, γεγονότα και ιστορίες που θα το κάνουν να αγαπήσει τελικά τα ελληνικά ως γλώσσα και φορέα πολιτισμού. Βλέποντας κανείς τη σειρά μας στο YouTube με τίτλο «Glossonauts» θα καταλάβει ακριβώς τι εννοούμε».
Οι τρόποι που διδάσκονται οι μαθητές την ελληνική γλώσσα τους απωθούν πιστεύεις;
«Παρά τις ραγδαίες αλλαγές στον σημερινό κόσμο, η σχολική τάξη φαίνεται να είναι το ίδιο αμετάβλητη όπως ήταν πριν από σχεδόν 200 χρόνια. Όσον αφορά την εκμάθηση γλωσσών, εξακολουθούμε να μαθαίνουμε μια νέα γλώσσα όπως έκαναν οι παππούδες μας, δηλαδή μέσω γραπτών εργασιών στο σπίτι, επαναλαμβανόμενων γραμματικών ασκήσεων και αρκετών άλλων αδιάφορων δραστηριοτήτων χωρίς νόημα. Ακόμα και στα σύγχρονα περιβάλλοντα εξ αποστάσεως εκπαίδευσης, τα παραδοσιακά σχήματα διδασκαλίας εξακολουθούν να αναπαράγονται. Το ίδιο πιστεύουμε ότι συμβαίνει και στους μαθητές που μαθαίνουν τα ελληνικά ως δεύτερη/ξένη γλώσσα. Αυτό που παθαίνουν οι περισσότεροι είναι να αποθαρρύνονται επειδή βλέπουν ότι η μητρική τους γλώσσα απέχει πολύ από τα ελληνικά με αποτέλεσμα να τα παρατάνε. Θυμάσαι το παράδειγμα με το κανό και τα κουτάλια;».
Η Ελληνική γλώσσα έχει μουσικότητα και συναίσθημα;
«Ως γλωσσολόγοι αποφεύγουμε να κάνουμε διακρίσεις ανάμεσα σε «μουσικές» και «μη μουσικές» γλώσσες. Εξάλλου δεν υπάρχει κάποιος επιστημονικά αποδεκτός ορισμός της μουσικότητας μια γλώσσας. Τώρα, σχετικά με το συναίσθημα αυτό είναι ίσως το πιο σημαντικό κίνητρο για να μάθεις μια γλώσσα. Αυτό που αναφέραμε πιο πριν ως συναισθηματική σύνδεση με τη γλώσσα. Όσο ισχυρότερη η σύνδεση τόσο μεγαλύτερο το κίνητρο να μάθεις την ξένη γλώσσα. Προσωπικά τα ελληνικά για εμάς είναι η γλώσσα με το βαθύτερο συναισθηματικό αποτύπωμα, αφού είναι η μητρική μας γλώσσα. Είναι η γλώσσα που εκφραζόμαστε, σκεφτόμαστε και επικοινωνούμε με την οικογένειά μας και μεταδίδουμε τη δουλειά μας στο ίντερνετ. Για κάθε άνθρωπο η μητρική γλώσσα είναι η γλώσσα σύνδεσης με το παρελθόν το παρόν και το μέλλον. Υπάρχουν όμως και κάποιοι λίγο πιο τυχεροί που έχουν πάνω από μια μητρικές γλώσσες. Χαρακτηριστικό παράδειγμά ο δικός μας Κενάν, ο οποίος έχει 3 μητρικές γλώσσες (ελληνικά, πομακικά, τουρκικά)!». Βίντεο αφιερωμένο στην παγκόσμια ημέρα μητρικής γλώσσας.»
Ο άνθρωπος διαθέτει ασφαλώς πολλούς τρόπους ή, πιο σωστά, μεθόδους έκφρασης. Ο γλωσσικός τρόπος είναι ο πλέον ολοκληρωμένος;
«Πολύ σωστά, ως άνθρωποι διαθέτουμε διαφορετικούς τρόπους επικοινωνίας και έκφρασης. Κάποιοι εκφράζονται μέσα από την τέχνη τους, άλλοι μέσα από τη γλώσσα του σώματος, ενώ κάποιοι άλλοι με τα λόγια. Η γλώσσα είναι το κατεξοχήν ανθρώπινο χαρακτηριστικό γνώρισμα, είναι αυτό που ξεχωρίζει τους ανθρώπους από τα άλλα πλάσματα της φύσης. Να πούμε στο σημείο αυτό ότι υπάρχουν ζώα/ έντομα που έχουν αναπτύξει δικά τους συστήματα επικοινωνίας όπως οι μέλισσες, ωστόσο κανένα δεν μπορεί να συγκριθεί με την ανθρώπινη γλώσσα! Όπως διαπιστώνεις είμαστε αριστοτελικοί σ' αυτό το θέμα. Ο "λόγος" είναι η γλώσσα μας! Γι' αυτό και φτιάχνουμε κοινωνίες όπου μέσα σ' αυτές αν ενεργοποιήσουμε τις απελευθερωτικές δυνατότητες του λόγου και της φρόνησης (πάνε μαζί αυτά) μπορούμε να ζήσουμε ευδαίμονες ως θεοί επί γης. Αλλιώς η γλώσσα μας γίνεται μια ακόμη "γλώσσα-κώδικας" επικοινωνίας, όπως των ζώων. Σε σχετικό βίντεο αναλύουμε ακόμη περισσότερο τη διαφορά αυτή, το βίντεο λέγεται «Μιλάνε τα ζώα; Ο χορός των μελισσών…;».
Πώς θα μεγαλώσει το κίνημα σας;
«Για την ώρα αυτό που θέλουμε είναι να μεγαλώσει η κοινότητα μας στο YouTube, στο Tik Tok και στο Instagram. Σε όλα αυτά τα κανάλια μας βρίσκει κανείς με τον όνομα Glossonauts!
Αναζητούμε εκεί έξω μαθητές, παιδαγωγούς, δημιουργούς περιεχομένου αλλά και οποιονδήποτε αγαπάει την ελληνική γλώσσα και τον πολιτισμό και θέλει να ταξιδέψει μαζί μας στο γλωσσικό μας ταξίδι».
Ποια θα είναι τα επόμενα project σας;
«Τα επόμενα βήματα είναι να εμπλουτιστούν τα βίντεο με ακόμη περισσότερους μυθικούς χαρακτήρες. Οι Γλωσσοναύτες θέλουμε να γίνουν οι νέοι Avengers της ελληνικής μυθολογίας! Είμαστε ακόμη στον πρώτο μυθικό γλωσσοναύτη, τον Ηρακλή (επεισόδιο 4 - Ο Ηρακλής και οι στάβλοι του Αυγεία), ωστόσο στο μέλλον θα έρθουν και νέα πρόσωπα. Επιθυμούμε να μεγαλώσουμε και να βελτιώσουμε τις παραγωγές μας. Για να το πετύχουμε αυτό ωστόσο απαιτείται και ο κατάλληλος εξοπλισμός. Ήδη έχουμε αρχίσει να στήνουμε το δικό μας studio στην Ξάνθη ενώ σταδιακά αναβαθμίζουμε και τον εξοπλισμό μας. Αυτό που επιθυμούμε είναι ακόμη να οργανώσουμε δράσεις όπως Φεστιβάλ Πολυγλωσσίας και επισκέψεις σε Σχολεία της Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης. Στη Θράκη βρίσκεται εδώ και πολλά χρόνια κρυμμένος ένας γλωσσικός πλούτος και αυτόν σκοπεύουμε να αναδείξουμε!».
Τέλος, γιατί να σας ακολουθήσει κάποιος, τι θα αποκομίσει;
«Αν κάποιος πιστεύει ότι γλωσσική εκπαίδευση συνδυάζεται με την τεχνολογία και το διαδίκτυο και ότι τα ελληνικά είναι μια γλώσσα που αξίζει να γίνει viral συνεχώς, τότε τον προσκαλούμε στην ομάδα των Γλωσσοναυτών! Ακόμη και σε αυτούς που είναι πιο επιφυλακτικοί και επιμένουν στην παραδοσιακή διδασκαλία τους λέμε να δουν το υλικό που φτιάχνουμε και να του δώσουν μια ευκαιρία!».
Δείτε κι αυτά από το Weekend Edition
Ξεφυλλίζοντας τους χάρτινους ήρωες των παιδικών μας καλοκαιριών
Ερμιόνη Σαπουνάκη: Περπάτησε την Κρήτη σε 18 ημέρες
Οι απόγονοι του Οδυσσέα «καθάρισαν» το βυθό της Ιθάκης