Ο Φρανσουά Ολάντ στη Μονή Βλατάδων στη Θεσσαλονίκη

Ιδιωτική επίσκεψη στην Ιερά Πατριαρχική και Σταυροπηγιακή Μονή Βλατάδων πραγματοποίησε, χθες, λίγες ώρες πριν από την αναχώρησή του από τη Θεσσαλονίκη, ο πρώην Πρόεδρος της Γαλλίας Φρανσουά Ολάντ, ο οποίος είχε εκφράσει την επιθυμία να δει από κοντά μια από τις περίφημες βυζαντινές εκκλησίες της πόλης.

Ύστερα από πρόταση της γενικής προξένου της Γαλλίας στη Θεσσαλονίκη και διευθύντριας του Γαλλικού Ινστιτούτου Σαντρίν Μουσέ, ο κ. Ολάντ επισκέφθηκε τη Μονή Βλατάδων, όπου ξεναγήθηκε από τη Φλώρα Καραγιάννη, διευθύντρια στο Ευρωπαϊκό Κέντρο Βυζαντινών και Μεταβυζαντινών Μνημείων και τμηματάρχη Βυζαντινών και Μεταβυζαντινών Αρχαιοτήτων και Μουσείων στην Εφορεία Αρχαιοτήτων Πόλης Θεσσαλονίκης.

Ο κ. Ολάντ εξέφρασε τον θαυμασμό του για το μοναδικό σε λειτουργία βυζαντινό μοναστήρι εντός της Θεσσαλονίκης κι ένα από τα σημαντικότερα βυζαντινά μνημεία της πόλης, ενώ την ώρα της επίσκεψης, στον ίδιο χώρο ξεναγούνταν τρεις συμπατριώτες του, οι οποίοι δεν έκρυψαν την έκπληξή τους για την παρουσία του πρώην Προέδρου της Γαλλίας, με τον οποίο συνομίλησαν για λίγο και φωτογραφήθηκαν.

Η Ιερά Πατριαρχική και Σταυροπηγιακή Μονή των Βλατάδων κτίστηκε από τους αδελφούς Δωρόθεο και Μάρκο Βλαττή, μαθητές του Αρχιεπισκόπου Θεσσαλονίκης Αγίου Γρηγορίου Παλαμά, στη θέση όπου σύμφωνα με την παράδοση κήρυξε στους Θεσσαλονικείς τον θείο λόγο ο Απόστολος Παύλος και το καθολικό της είναι αφιερωμένο στη Μεταμόρφωση του Σωτήρος.

Όπως αναφέρει το Πατριαρχικό Ίδρυμα Πατερικών Μελετών, το υφιστάμενο κτίσμα του καθολικού ανάγεται στον 14ο αιώνα, ενώ είναι βέβαιη η ύπαρξη και παλαιότερης φάσης, η οποία αποτέλεσε τη βάση πάνω στην οποία κτίστηκε ο παλαιολόγειος ναός. Αρχιτεκτονικά, το καθολικό είναι ένας σύνθετος εγγεγραμμένος ναός με περίστωο και ανήκει στην ομάδα των ναών- καθολικών μοναστηριών που φέρουν κοινά χαρακτηριστικά στην τυπολογία, τη μορφολογία τους και διαμόρφωσαν τη λεγόμενη: «Σχολή της Θεσσαλονίκης». Στο εσωτερικό του σώζει εξαιρετικά δείγματα παλαιολόγειας ζωγραφικής, μεταξύ των οποίων ξεχωρίζει η ένταξη του αγίου Γρηγορίου του Παλαμά στο εικονογραφικό πρόγραμμα του ναού, η οποία φαίνεται πως έγινε πολύ σύντομα μετά τον θάνατό του με πρωτοβουλία πιθανώς του μαθητή του και μετέπειτα αρχιεπισκόπου Θεσσαλονίκης, Δωρόθεου Βλαττή (1371-1379).

Σύντομα, επί πατριαρχείας Οικουμενικού Πατριάρχου Νείλου (1380-1388), εκδόθηκε πατριαρχικό σιγίλλιο. Στη διάρκεια της Τουρκοκρατίας η Μονή γνώρισε μεγάλη ακμή και απέκτησε προνόμια που επικυρώθηκαν με φιρμάνι του Μωάμεθ Β΄ το 1446. Σήμερα, η Μονή διαθέτει Σκευοφυλάκιο όπου παρουσιάζονται φορητές εικόνες, γλυπτά, χειρόγραφα και άλλα κειμήλια της Μονής από τον 12ο αιώνα ως σήμερα και έχει μια ακμάζουσα μοναστική κοινότητα υπό την ηγουμενεία του Θεοφιλεστάτου Επισκόπου Αμορίου κ. Νικηφόρου Ψυχλούδη. Παράλληλα, η Μονή φιλοξενεί από το 1968, το Πατριαρχικό Ίδρυμα Πατερικών Μελετών, το οποίο αποτελεί Θεολογικό επιστημονικό Ίδρυμα του Οικουμενικού Πατριαρχείου.