Θεοφάνεια ή Θεοφάνια; - Ο Γιώργος Μπαμπινιώτης απαντά

Ο Γιώργος Μπαμπινιώτης έχει γενέθλια σήμερα 6 Ιανουαρίου και με αφορμή τον εορτασμό των Φώτων απαντά στο αιώνιο ερώτημα για το πώς γράφονται τα Θεοφάν(ε)ια.

Μάλιστα, ανέφερε ότι σήμερα εκτός από εκείνον, έχει γενέθλια και ο γιος του Δημήτρης.

Με ανάρτησή του στο Facebook, αφού ευχαρίστησε όσους του ευχήθηκαν εξήγησε γιατί τα Θεοφάνια γράφονται με «ι», αλλά είναι αποδεκτά και με… «ει».

Η ανάρτησή του:

«ΓΕΝΕΘΛΙΕΣ ΕΥΧΕΣ

Πράγματι, αγαπητοί φίλοι, γεννήθηκα σαν σήμερα, των Φώτων, εξ ού και ... φωτισμένος. Την ίδια ημέρα γεννήθηκε κι ο γυιος μου ο Δημήτρης, κι αυτός .... φωτισμένος. Κατ' ευτυχή συγκυρίαν των Φώτων γεννήθηκε και ο Απόστολος Αρσάκης (Αρσσάκεια Σχολεία).

Σάς ευχαριστώ για τις ευχές σας, αντεπευχόμενος Κάθε Καλό και στους ευχομένους και σε όλους τους φίλους, τους ακολουθούντες και τις ακολουθούσες τις αναρτήσεις μου. Θεία φώτιση στον δρόμο όλων μας.

Θεοφάνια, τα ΣΗΜΑΝΤΙΚΟ Ως εκκλησιαστική εορτή η λ. αρχικά δήλωσε τη Γέννηση του Χριστού, η οποία στην αρχαία Εκκλησία εορταζόταν μαζί με τη Βάπτιση (6 Ιανουαρίου), πβ. Βασιλ. Εἰς τὴν Ἱερὰν Γέννησιν τοῦ Χριστοῦ, 31. 1473. 3-5: ὄνομα θώμεθα τῇ ἑορτῇ ἡμῶν Θεοφάνεια· ἑορτάσωμεν τὰ σωτήρια τοῦ κόσμου, τὴν γενέθλιον ἡμέραν τῆς ἀνθρωπότητος).

Tον 4ο αι. οι δύο γιορτές χωρίστηκαν και η Γέννηση μεταφέρθηκε στις 25 Δεκεμβρίου, οπότε η λ. Θεοφάνια χρησιμοποιήθηκε για τη Βάπτιση τού Χριστού (και την αντίστοιχη εορτή), επειδή σε αυτήν φανερώθηκε ο Θεός με τα τρία του πρόσωπα (η Αγία Τριάδα).

Θεοφάνια ή Θεοφάνεια; H εορτή των Θεοφανίων είναι προτιμότερο να γράφεται με -ι-: τα Θεοφάνια. Eκτός από τη γνωστή χριστιανική γιορτή των Θεοφανίων, τής βάπτισης δηλ. τού Xριστού και τής φανέρωσης τού Θεού, Θεοφάνια (τα), ήταν και αρχαία εορτή στους Δελφούς, όπου έδειχναν στους λάτρεις τού Aπόλλωνος το άγαλμά του.

H γραφή Θεοφάνεια με -ει- δικαιολογείται ως δήλωση τής πράξης και ιδιότητας τού επιθ. θεοφανής: θεοφανής – θεοφάνεια, όπως διαφανής – διαφάνεια. Ωστόσο, προκειμένου για εορτή σε ουδέτερο γένος είναι προτιμότερο να τηρηθεί η γραφή σε -ια: τα Θεοφάνια· πβ. τα Πύθια, τα Ίσθμια, τα Eπιφάνια, αλλά η επιφάνεια από το επιφανής.»