Οι ειδικοί για το «Σύνδρομο του ξεχασμένου μωρού»: Tι το πυροδοτεί και πώς αντιμετωπίζεται
Παρότι οποιαδήποτε γενικολογία σπάνια αποδεικνύεται σωστή και δίκαια, θαρρώ πως, ναι, ολόκληρη η ελληνική κοινωνία σοκαρίστηκε με το περιστατικό στην Άρτα. Το θάνατο ενός 5,5 μηνών βρέφους, που ο πατέρας ξέχασε μέσα στο αυτοκίνητο για ώρες, αντί να το αφήσει στο βρεφονηπιακό σταθμό.
Το δυστυχές αυτό συμβάν έφερε στην επιφάνεια της ελληνικής κοινωνίας κάτι «ξενόφερτο», θα έλεγε κανείς. Το «Σύνδρομο του ξεχασμένου μωρού». Ένα σύνδρομο που συναντάται αρκετά στις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής (ΗΠΑ), άλλωστε αυτό αποδεικνύεται και από το γεγονός ότι εκεί γίνονται μεγάλες προσπάθειες και καμπάνιες ενημέρωσης για την αντιμετώπισή του φαινομένου.
Ίσως να είναι η αφηρημάδα του γονιού, σκέφτομαι. Ή οι ολοένα αυξανόμενοι ρυθμοί ζωής στις πόλεις. Ίσως, και πάλι, να φταίει η ανευθυνότητα ορισμένων. Αυτά, όμως, σε κάθε περίπτωση λίγη σημασία έχουν, καταλήγω. Γιατί το κακό έχει ήδη συμβεί, και θα πρέπει όλους να μας ενδιαφέρει το πώς δε θα ξανασυμβεί; Έτσι, παρότι στο μυαλό όλων είναι αδιανόητο και καταδικαστέο, μάλλον θα πρέπει να μείνουμε στα ουσιώδη. Άλλωστε, είναι μία κατάσταση που μπορεί να συμβεί κάτω από κάποιες συνθήκες στους περισσότερους από εμάς.
Το «Σύνδρομο του ξεχασμένου μωρού» αποτελεί μία ιδιαίτερη περίπτωση, και τούτο γιατί δεν είναι ασθένεια, εξού και η ονομασία ως «σύνδρομο». Απευθυνόμενος στην κα. Αλεξάνδρα Καππάτου, γνωστή Ψυχολόγος - Παιδοψυχολόγος, μου εξηγεί ακριβώς αυτό, «δεν είναι μία ιατρική ασθένεια ή μια διαταραχή ψυχικής υγείας. Σε όλες τις μελέτες που έχουμε, κυρίως προερχόμενες από το εξωτερικό - - καταγράφεται σαν
«σύνδρομο» γιατί δεν υπάρχει επίσημη διάγνωση, αλλά μία κατάσταση που
περιγράφεται με μια συμπτωματολογία».
Τι είναι το σύνδρομο ξεχασμένου μωρού;
Το «σύνδρομο ξεχασμένου μωρού» απεικονίζει τους γονείς, οι οποίοι αφήνουν, κατά λάθος, ένα μωρό ή μικρό παιδί σε ένα κλειδωμένο αυτοκίνητο, με συχνά τραγικά αποτελέσματα. Είναι μια κατάσταση που περιγράφει μία θλιβερή στιγμή, που πιθανώς θα μπορούσε να συμβεί στη ζωή όλων μας. Όπως λέει και η ονομασία είναι ένα ξεχασμένο μωρό..
«Είναι μία κατάσταση θλιβερή, τραγική ,γιατί ένα παιδάκι χάνει τη ζωή του με
βασανιστικό τρόπο. Ευτυχώς στην χώρα μας παρόμοια τραγικά περιστατικά είναι
πολύ σπάνια. Συμβαίνει σε χώρες του εξωτερικού και από εκεί προέρχεται η
περισσότερη γνώση μας για το θέμα»
» Είναι, λοιπόν, μία σπάνια κατάσταση που μπορεί, ωστόσο, να επισυμβεί σε
κάποιες οικογένειες για διάφορους λόγους. Δεν είναι, και πρέπει αυτό να το
τονίσουμε, κάποια ψυχική ασθένεια ή διαταραχή, γι’ αυτό δεν περιγράφεται στον
οδηγό διαγνωστικών κριτηρίων», εξηγεί η κα. Καππάτου.
Εμφανίζεται συχνά όταν οι γονείς εστιάζουν σε μελλοντικές εργασίες αντί στη δεδομένη χρονική στιγμή, στο παρόν.
Πιο συγκεκριμένα «φαίνεται ότι το άτομο παρουσιάζει απόσπαση στην προσοχή ή
στιγμιαία απώλεια μνήμης γιατί είναι σαν να βάζει μία κασέτα , ή καλύτερα τον αυτόματο πιλότο με μια συγκεκριμένη διαδρομή που αποτελεί ρουτίνα την οποία εκτελεί χωρίς να σκέφτεται».
» Για παράδειγμα, οι περισσότεροι σηκωνόμαστε το πρωί, ετοιμαζόμαστε, , και
ξεκινάμε για την εργασία μας μηχανικά . Δεν σκεφτόμαστε ποτέ το δρομολόγιο γιατί
το κάνουμε καθημερινά και έτσι έχει καταγραφεί στην μνήμη μας. Πολλές φορές σε
όλους μας μπορεί να έχει χρειαστεί ενώ πηγαίνουμε ή επιστρέφουμε από την εργασία
μας να κάνουμε μία στάση για κάτι άλλο πχ. να αγοράσουμε κάτι από το σουπερ
μάρκετ και να το ξεχνάμε», αναλύει η ψυχολόγος.
Από αυτά μπορεί, βεβαίως, κανείς να αντιληφθεί πως όλοι είναι δυνητικά υποψήφιοι για κάτι τέτοιο, πως δεν υπάρχει κάποιο συγκεκριμένο προφίλ και οι μελέτες που έχουν γίνει μέχρι τώρα αυτό αποδεικνύουν, ότι, δηλαδή, μπορεί να συμβεί σε οποιονδήποτε, ανεξαρτήτως μορφωτικού επιπέδου, φυλής, κ.λπ.
Μάλιστα, ερωτηθείσα η κα. Καππάτου, αν θα μπορούσε να αντιληφθεί κάτι ο ένας γονιός για τον άλλο, ώστε να τον βοηθήσει, διευκρινίζει ότι θα μπορούσε ενδεχομένως να γίνεται, αλλά « Η σκέψη κανενός γονιού δεν πάει σε κάτι τόσο τραγικό ..Δεν υπάρχουν συγκεκριμένες ενδείξεις . Ωστόσο όταν ο ένας από τους δύο δείχνει υπερβολικά κουρασμένος , έχει έντονο άγχος, αρνητική διάθεση , δείχνει αφηρημένος , ξεχνάει. Αυτά θα μπορούσαν να αποτελούν σημάδια που δεν πρέπει να υποεκτιμώνται...».
Το σύνδρομο στην Ελλάδα
«Θα σας έλεγα ότι στη χώρα μας είναι σπανιότατο πιθανά γιατί η ελληνική
οικογένεια είναι παιδοκεντρική και προσφέρεται συχνά σημαντική υποστήριξη στους
νέους γονείς από τους γονείς τους..», αναφέρει η κα. Καππάτου.
Σημαντικό είναι, δε, να το ότι τη γνώση μας για το σύνδρομο αυτό τη λαμβάνουμε από το εξωτερικό, όπου συμβαίνουν και αρκετά τέτοια περιστατικά, και κυρίως στις ΗΠΑ.
Ο «Θύτης»
Ποιος μπορεί να αρνηθεί το πόσο δύσκολο είναι για τον γονέα η περίοδος μετά το μοιραίο γεγονός; Ποιος μπορεί πραγματικά να τον κατηγορήσει δίχως να του περάσει, έστω και μια στιγμή, από το μυαλό ότι δεν το ήθελε.
Και πράγματι, όπως αναφέρει η κα. Αλεξάνδρα Καππάτου «Σε κάθε περίπτωση εμείς δεν είμαστε σε θέση ούτε χρειάζεται να κρίνουμε αυτό που έχει συμβεί,. Οι γονείς αυτοί βασανίζονται , πονούν , θρηνούν πενθούν το χαμό του παιδιού τους. Δεν έχουν ακόμη συνειδητοποισήσει την τραγωδία που έχει συμβεί.. Καταλαβαίνετε τί σημαίνει άθελα του ένας γονιός, ο οποίος μπορεί να είναι πολύ καλός φροντιστής και πολύ στοργικός με το παιδί του , να γίνει η αιτία να χαθεί η ζωή του παιδιού του;»
» Όλες οι μελέτες δείχνουν ότι σε λίγες περιπτώσεις διακρίνεται ανευθυνότητα από
την πλευρά του γονιού , δόλος ή κάποια ψυχοπαθολογία . Αντίθετα φαίνεται πως
δείχνουν μεγάλο ενδιαφέρον προς τα παιδιά τους. Υπάρχουν όμως κάποιοι
παράγοντες που ίσως θα μπορούσαν να πυροδοτήσουν μία τέτοια συμπεριφορά όπως το έντονο και διαρκές άγχος, η πίεση , οι αυξημένες ευθύνες , η μεγάλη κόπωση – εξάντληση από τη φροντίδα του βρέφους τους σε συνδυασμό με την εργασία τους, όπως επίσης και ο ελλιπής ύπνος των γονιών που αποτελεί κοινό χαρακτηριστικό των περισσότερων γονιών όταν τα βρέφη έχουν ακανόνιστα ωράρια ύπνου. Ασφαλώς η γονεϊκότητα, εμπεριέχει αυτές τις ευθύνες και χρειάζεται να είμαστε
προετοιμασμένοι»
Η επόμενη μέρα
Κάτι που αναπόφευκτα θα σκεφτεί κανείς είναι η επόμενη μέρα της οικογένειας του άτυχου παιδιού. Πώς είναι άραγε; Πώς περνά; Τι αισθάνονται οι γονείς; Και κυρίως πως αντιμετωπίζεται μία τέτοια κατάσταση από τους ίδιους τους γονείς, την στιγμή, μάλιστα, που αυτό το σφάλμα δεν είναι αποτέλεσμα ανευθυνότητας.
Όταν ρώτησα την κα. Καππάτου πώς αντιμετωπίζεται αυτή η κατάσταση, πήρε μία βαθιά ανάσα σε συνδυασμό με το αίσθημα της παρηγοριάς και του έντονου προβληματισμού, «Δύσκολη Κατάσταση.. Η οικογένεια έχει να διαχειριστεί καταρχάς την απώλεια του παιδιού τους, στο οποίο είχαν κάνει επένδυση ζωής. Διακατέχονται από πολλά ερωτηματικά χωρίς απάντηση... Διέρχονται από πολλά συναισθήματα .Η
οικογένεια χρειάζεται ψυχολογική υποστήριξη και φυσικά βοήθεια από το
οικογενειακό και φιλικό τους περιβάλλον. Θέλει δουλειά ξέρετε. Αλλά η πληγή ίσως
αποτελέσει ψυχικό τραύμα, το οποίο πιθανά θα συνοδεύσει το άτομο σε όλη του τη ζωή, ακόμα και αν κάνει άλλα παιδιά. Για αυτό και είναι πολύ σημαντικό να
στέκονται μαζί, να διαχειριστούν τα συναισθήματά τους ο καθένας ξεχωριστά αλλά
και μαζί, και να δει αν μπορεί ο καθένας να συμπορευτεί με τον άλλο».
Πώς μπορεί να αντιμετωπιστεί;
Όπως προαναφέρθηκε εξ αρχής, το ζητούμενο, αφού συμβεί το σφάλμα που απαντά στο «Σύνδρομο του ξεχασμένου μωρού», δεν είναι να εξαπολύουν οι άνθρωποι κατηγορίες αλλά το πώς δε θα ξανασυμβεί κάτι τέτοιο. Η κα. Καππάτου, λοιπόν συμβουλεύει όλους μας σχετικά με αυτό.
«Αυτό που μπορώ να πω είναι πως είναι βασικό πάντοτε οι γονείς, κυρίως όταν
είναι δύσκολη περίοδος, φορτισμένη και με ένα νεογέννητο ή και μεγαλύτερο παιδί
να προσπαθούν να λαμβάνουν μέτρα ασφαλείας, δηλαδή αν είναι μόνοι τους στο
αυτοκίνητο με το μωρό πίσω στο καθισματάκι του, το οποίο μπορεί να κοιμάται τις
περισσότερες ώρες, μπορούν οι γονείς να βάλουν κάποια πράγματα του μωρού
μπροστά στη θέση του συνοδηγού . Ακόμα, μπορούν να συνεννοηθούν με το σχολείο
όταν δε πηγαίνει το μωρό να υπάρχει άμεση επικοινωνία των υπευθύνων με τους
γονείς για να μάθουν για ποιο λόγο δεν έχει πάει το παιδί στο σχολείο; Μια καλή
ιδέα θα ήταν να βάζαμε τη τσάντα ή το μπουφάν μας στο πίσω κάθισμα του
αυτοκινήτου ώστε να αναγκαζόμαστε να κοιτάξουμε πίσω προκειμένου να τα
πάρουμε».
Διαβάστε επίσης:
«Σύνδρομο ξεχασμένου μωρού»: Ο εφιάλτης κάθε γονιού και το παράδειγμα των ΗΠΑ
Άρτα: Σπάραξαν καρδιές στο τελευταίο «αντίο» της Ελένης-Λυδίας - Λιποθύμησε δύο φορές ο πατέρας
Άρτα: Με μπομπονιέρες η κηδεία του 5,5 μηνών βρέφους – Ατελείωτος θρήνος