Θέματα λύσεις Πανελληνίων 2023: Οι απαντήσεις στην Ιστορία Προσανατολισμού

Τα τελευταία τους μαθήματα έδωσαν το πρωί της Δευτέρας οι υποψήφιοι των ΓΕΛ στις Πανελλήνιες 2023 όπου εξετάστηκαν ανάλογα με την ομάδα Προσανατολισμού τους σε Ιστορία, Φυσική και Οικονομία.

Οι τέσσερις σελίδες με τα θέματα της Ιστορίας, μοιράστηκαν στους υποψήφιους χωρίς προβλήματα, ενώ το υπουργείο Παιδείας έδωσε στη δημοσιότητα τα θέματα λίγο μετά τις 10:00.

Για μία ακόμη χρονιά, το Νewsbomb.gr θα βρίσκεται στο πλευρό των υποψηφίων.

Το Νewsbomb.gr, σε συνεργασία με τα φροντιστήρια «ΝEO», ενημερώνει έγκυρα και έγκαιρα για τα θέματα των Πανελληνίων 2023 και τις απαντήσεις τους, καθώς και όλες τις εκτιμήσεις για τις Βάσεις 2023, έως ότου ανακοινωθούν.

Αναλυτικά το θέμα της Ιστορίας στις Πανελλήνιες 2023

ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΗΜΕΡΗΣΙΩΝ ΚΑΙ ΕΣΠΕΡΙΝΩΝ ΓΕΝΙΚΩΝ ΛΥΚΕΙΩΝ

ΔΕΥΤΕΡΑ 12 ΙΟΥΝΙΟΥ 2023

ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΙΣΤΟΡΙΑ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ ΣΥΝΟΛΟ ΣΕΛΙΔΩΝ: ΤΕΣΣΕΡΙΣ (4)

ΟΜΑΔΑ ΠΡΩΤΗ

ΘΕΜΑ Α1

Να δώσετε το περιεχόμενο των ακόλουθων ιστορικών όρων:

α. Κόμμα Γ. Θεοτόκη

β. Διχοτόμηση του χαρτονομίσματος

γ. Επιτροπή Αποκαταστάσεως Προσφύγων ( ΕΑΠ)

Μονάδες 15

ΘΕΜΑ Α2

Να χαρακτηρίσετε τις προτάσεις που ακολουθούν, γράφοντας στο τετράδιό σας το γράμμα που αντιστοιχεί στην κάθε πληροφορία και δίπλα του τη λέξη Σωστό, αν η πληροφορία είναι σωστή, ή τη λέξη Λάθος, αν η πληροφορία είναι λανθασμένη:

α. Η ενσωμάτωση των Ιονίων Νήσων στην Ελλάδα έγινε το 1881.

β. Στη Β΄ Εθνοσυνέλευση του Άστρους συγκροτήθηκαν δύο ισχυρά κόμματα, των προκρίτων και των κλεφτοκαπεταναίων.

γ. Με το Σύνταγμα του 1927 στη θέση του Προέδρου της Δημοκρατίας τοποθετήθηκε βασιλιάς.

δ. Στην Εθνοσυνέλευση του 1843-1844, στην τρίτη φάση της αντιδικίας αυτοχθόνων-ετεροχθόνων το ενδιαφέρον επικεντρώθηκε στο θέμα των όρων εκλογής των βουλευτών.

ε. Στις 14 Φεβρουαρίου 1913 αφαιρέθηκαν από το φρούριο της Σούδας οι σημαίες των Μ. Δυνάμεων και της Τουρκίας.

Μονάδες 10

ΘΕΜΑ Β1

Ποια ήταν η δομή και η οργάνωση του κόμματος των Φιλελευθέρων κατά την περίοδο 1910-1912;

Μονάδες 12

ΘΕΜΑ Β2

Ποιο ήταν το έργο που επιτέλεσε η πρώτη Κυβέρνηση της Κρητικής Πολιτείας;

Μονάδες 13

ΟΜΑΔΑ ΔΕΥΤΕΡΗ

ΘΕΜΑ Γ1

Συνδυάζοντας τις ιστορικές σας γνώσεις και τις πληροφορίες από τα κείμενα που σας δίνονται, να αναφερθείτε:

α. στη δημιουργία του προσφυγικού συνοικισμού της Ερμούπολης της Σύρου κατά τη διάρκεια της Ελληνικής Επανάστασης ( μονάδες 15) και

β. στους λόγους που οδήγησαν στην ανάδειξη της Σύρου σε ισχυρό ναυτιλιακό κέντρο μετά την Επανάσταση του 1821 (μονάδες 10).

Μονάδες 25

ΚΕΙΜΕΝΟ Α

Οι πρώτοι φυγάδες εις την άλλοτε έρημον ταύτην ακτήν της Σύρου ήσαν οι Κυδωνιείς. Ηκολούθησαν οι Χίοι […], Σμυρναίοι, Κρήτες, Θεσσαλοί, Μακεδόνες και άλλοι. Ενταύθα κατέφυγε και μέγα πλήθος προσφύγων εκ της Τήνου, ιδίως μετά την πανώλη, ως και εξ άλλων γειτονικών νήσων.

Οι ευρόντες άσυλον εις την Σύρον συγκατελέγοντο μεταξύ των πτωχοτέρων, διότι οι πλούσιοι συνήθως κατέφευγον εις τας Ιονίους νήσους και εις την Ευρώπην. Μετ’ ολίγον όμως, ότε κατενοήθη η σπουδαιότης του λιμένος της νήσου δια την διεξαγωγήν του εμπορίου της Ανατολής, ήρχισαν να προσφεύγουν και πλούσιοι ομογενείς. […]

Οι εντόπιοι γενικώς εφέροντο προσηνώς* προς τους πρόσφυγας και ετήρουν μάλλον επιφυλακτικήν στάσιν απέναντι αυτών, διότι ενόμιζον, ότι ούτως απέφευγον την σύγκρουσιν είτε προς την ελληνικήν είτε προς την τουρκικήν κυβέρνησιν. Παρά ταύτα όμως […], ανησύχουν εκ της διαρκούς προσελεύσεως και συσσωρεύσεως των προσφύγων εις την παραλίαν της νήσου. […] Η αμφίρροπος όμως στάσις των καθολικών κατά τας αρχάς της ελληνικής επαναστάσεως, ως και αι δια κτηματικούς λόγους κυρίως εγερθείσαι εν Σύρω έριδες μεταξύ εντοπίων και προσφύγων, ανέξεσαν** […] την από αιώνων υπολανθάνουσαν θρησκευτικήν διαίρεσιν των κατοίκων.

Πραγματικώς οι πρόσφυγες ελθόντες εγκατεστάθησαν εις γαίας καλλιεργημένας και ακαλλιεργήτους, αι οποίαι ήσαν και οι περισσότεραι, ανηκούσας εις τους εντοπίους. […] Το ότι εσημειώθησαν επεισόδια μεταξύ γηγενών και προσφύγων δια κτηματικούς λόγους δεν είναι διόλου άξιον απορίας.

* προσηνώς: με καλοσύνη

** ανέξεσαν: αναζωπύρωσαν

Απόστολος Βακαλόπουλος, Πρόσφυγες και Προσφυγικόν Ζήτημα κατά την Επανάστασιν του 1821 , Θεσσαλονίκη 1939 , σελ. 68-69 ( διασκευή).

ΚΕΙΜΕΝΟ Β

Σε ζηλευτή θέση, πάνω στο σταυροδρόμι των θαλάσσιων δρόμων που συνδέουν την Κωνσταντινούπολη, τη Σμύρνη, τη Θεσσαλονίκη ή τη Μαύρη Θάλασσα με τα μεγάλα λιμάνια της δυτικής Μεσογείου, στο περιθώριο των συγκρούσεων του μεγάλου πολέμου, καθώς, επειδή οι κάτοικοι της άνω Σύρου ήταν καθολικοί, το νησί τελούσε υπό γαλλική προστασία κατά τη διάρκεια έναρξης του αγώνα, η πόλη του Ερμή θα γίνει, μέσα σε λίγα χρόνια, το σημαντικότερο κέντρο του εμπορίου του Αρχιπελάγους ( Αιγαίου).

Χριστίνα Αγριαντώνη, Οι απαρχές της εκβιομηχάνισης τον 19 ^ο αιώνα , Αθήνα 1986 , σελ. 84 ( διασκευή).

ΘΕΜΑ Δ1

Συνδυάζοντας τις ιστορικές σας γνώσεις και τις πληροφορίες από τα κείμενα που σας δίνονται, να παρουσιάσετε:

α. τον ρόλο του Κ. Κωνσταντινίδη στον αγώνα για τη δημιουργία μιας αυτόνομης Ποντιακής Δημοκρατίας ( μονάδες 11) και

β. τη στάση του Ελ. Βενιζέλου σχετικά με τις εθνικές διεκδικήσεις των Ποντίων και την αντίθεσή τους σ’ αυτή κατά την περίοδο διεξαγωγής του Συνεδρίου Ειρήνης στο Παρίσι ( μονάδες 14).

Μονάδες 25

ΚΕΙΜΕΝΟ Α

Οι προπολεμικές δεσμεύσεις των νικητριών Δυνάμεων περί εφαρμογής της αρχής της αυτοδιάθεσης ως βάσης για την αναδιοργάνωση του μεταπολεμικού κόσμου δημιούργησαν τις προϋποθέσεις για τη διατύπωση κάθε είδους εθνικών διεκδικήσεων. Επιπλέον, το ελληνικό κράτος είχε βρεθεί στην πλευρά των νικητών εν αντιθέσει με την ηττημένη Οθωμανική Αυτοκρατορία. Οι […] εξελίξεις αυτές δημιούργησαν στον Κωνσταντινίδη την αίσθηση του επείγοντος: «Συστάσει υψηλών φιλικών κύκλων δυναμένων ως εκ της θέσεώς των να γνωρίζωσι την εν γένει κατάστασιν, έκρινα καλόν να συγκαλέσω 22 Ιανουαρίου / 4 Φεβρουαρίου 1918 το Παμποντιακόν Συνέδριον εν Μασσαλία. […]». Τα πράγματα για τον Κωνσταντινίδη ήταν ξεκάθαρα: οποιαδήποτε περαιτέρω καθυστέρηση της έναρξης των εργασιών του παμποντιακού συνεδρίου μεγιστοποιούσε τον κίνδυνο να μείνει η ποντιακή περιοχή εκτός νυμφώνος κατά τον τελικό διακανονισμό των εκκρεμών πολεμικών ζητημάτων.

Ελευθερία Κυφωνίδου, Ποντιακό Ζήτημα: Στρατηγικές επιλογής και αδιέξοδα, 1917 -1922 ,

Ιωάννινα 2022 , σελ. 72 ( διασκευή).

ΚΕΙΜΕΝΟ Β

Οι εδαφικές διεκδικήσεις της Ελλάδας διατυπώθηκαν αναλυτικά στο υπόμνημα που υπέβαλε ο Βενιζέλος προς τη Συνδιάσκεψη στις 17/30 Δεκεμβρίου 1918. […] Αναγνωρίζοντας τις αντικειμενικές δυσχέρειες που προέκυπταν λόγω της γεωγραφικής απομόνωσής του από τις υπόλοιπες περιοχές με πυκνό ελληνικό πληθυσμό, ο Βενιζέλος απέφυγε να διατυπώσει διεκδικήσεις για τον Πόντο. Η Ελλάδα, ακόμα και αν εξασφάλιζε τη συγκατάθεση των Μεγάλων Δυνάμεων, δεν ήταν σε θέση να παρέμβει στρατιωτικά στην περιοχή προκειμένου να επιβάλει με τη δύναμη των όπλων, εάν αυτό απαιτούνταν, τη θέλησή της. Ταυτόχρονα, δεδομένου ότι σοβαρές αμφιβολίες εκφράζονταν για τη δυνατότητα των Ποντίων να αντιμετωπίσουν μόνοι τους ενδεχόμενες τουρκικές πιέσεις, ο Βενιζέλος απέρριψε και τη λύση της ίδρυσης ανεξάρτητου ποντιακού κράτους. Εισηγήθηκε, ωστόσο, την ενσωμάτωση του Πόντου […] στη νεοσυσταθείσα Αρμενική Δημοκρατία, στο πλαίσιο της οποίας εικαζόταν ότι οι Έλληνες θα απολάμβαναν πλήρους ισονομίας και ισοπολιτείας, διασφαλίζοντας έτσι τη συνέχιση της παρουσίας τους και την ευημερία τους στις πατρογονικές τους εστίες.

Αντώνης Κλάψης, « Στο κλουβί της Ελλάδος της στενής μας κλεισμένοι»: Πολιτική και διπλωματία της ελληνικής εθνικής ολοκλήρωσης, 1821 -1923 , Αθήνα 2019, σελ. 297, 300.

ΚΕΙΜΕΝΟ Γ

Στις αρχές Φεβρουαρίου 1919, αναπτύσσοντας ο Βενιζέλος στο Ανώτατο Συμβούλιο τις ελληνικές διεκδικήσεις, εξέφρασε την αντίθεσή του για τη δημιουργία Ποντιακής Δημοκρατίας και υποστήριξε την ένταξη της Τραπεζούντας στο Αρμενικό κράτος […]. Όπως ήταν φυσικό όμως προκάλεσε και πάλι αντιδράσεις των Ποντίων, που στην Κωνσταντινούπολη εκδηλώθηκαν με την υποβολή υπομνημάτων προς τους αρμοστές των Δυνάμεων, στα οποία επαναλάμβαναν το αίτημα της ενώσεως με την Ελλάδα ή τουλάχιστον της δημιουργίας «Ελληνικής Δημοκρατίας του Πόντου».

Έφη Αλλαμανή και Κρίστα Παναγιωτοπούλου, « Το ζήτημα του Πόντου» στο: Ιστορία του Ελληνικού Έθνους , τόμος ΙΕ΄, Αθήνα 1978, σελ. 113 ( διασκευή).

Οι απαντήσεις στο μάθημα: Ιστορία Προσανατολισμού

Ομάδα Α

Θέμα A1:

Κόμμα Γ. Θεοτόκη: σελ. 92-93à Ένα από τα αντιβενιζελικά κόμματα, από τα οποία τα πιο αδιάλλακτα ήταν τα κόμματα του Δημητρίου Ράλλη και του Κυριακούλη Μαυρομιχάλη, ενώ το κόμμα του Γεωργίου Θεοτόκη ήταν πιο διαλλακτικό. « Το κόμμα του Γ. Θεοτόκη… τον πυρήνα των αντιβενιζελικών».

Διχοτόμηση του χαρτονομίσματος: σελ 50-51 à «Λίγους μήνες πριν από την κατάρρευση… βαρύτατες συνέπειές της»

Επιτροπή Αποκαταστάσεως Προσφύγων (ΕΑΠ): σελ 153 + σελ.156 à «Η ελληνική κυβέρνηση… απασχόληση και οριστική στέγαση» + σελ.156: «Η ΕΑΠ λειτούργησε… απέναντι στους πρόσφυγες»

Θέμα Α2:

α) Λάθος (σελ. 11àΤο 1864 προστέθηκαν τα Ιόνια νησιά και το 1881 η Θεσσαλία)

β) Σωστό (σελ. 62)

γ) Λάθος (σελ. 105 à Στη θέση του Βασιλιά τοποθετήθηκε Πρόεδρος της Δημοκρατίας…)

δ) Σωστό (σελ. 133)

ε) Σωστό ( σελ. 220)

Θέμα Β1:

σελ.91-92 à « Όσον αφορά τη δομή… όπως συνέβαινε και σε κάθε άλλο κόμα»

Θέμα Β2:

σελ. 208 à «Η πρώτη κυβέρνηση… αναγνώρισης και εγκατάστασής του». Ολόκληρο το Μάθημα 2.

ΘΕΜΑ Γ1

α) Στοιχεία σχολικού βιβλίου: σελ. 121-122, υποενότητα 3δ Ο προσφυγικός συνοικισμός της Ερμούπολης Σύρου.

Στοιχεία κειμένου Α

• Αναφορά στις προσφυγικές ομάδες που κατέφθασαν στην Σύρο: Κυδωνιείς, Χίοι, Σμυρναίοι, Κρήτες, Θεσσαλοί, Μακεδόνες.
• Στο νησί κατέφυγε και μεγάλο πλήθος προσφύγων από την Τήνο, ιδίως μετά την επιδημία πανώλης καθώς και από άλλα γειτονικών νήσων.
• Στην Σύρο κατέφυγαν οι ασθενέστερες, οικονομικά, ομάδες των προσφύγων.
• Μετά το πρώτο διάστημα στο νησί προσέφυγαν και πλούσιοι ομογενείς αφού έγινε αντιληπτή η σημασία του λιμανιού για την διεξαγωγή του εμπορίου της Ανατολής.
• Οι ντόπιοι δέχτηκαν τις προσφυγικές ομάδες με αισθήματα καλοσύνης αλλά και επιφυλακτικότητας γιατί πίστευαν ότι με τον τρόπο αυτόν θα απέφευγαν τη σύγκρουση με την ελληνική και την τουρκική κυβέρνηση.
• Υπήρχε έντονη ανησυχία από τον προσφυγικό συνωστισμό στην παραλία της Σύρου.
• Αναζωπυρώθηκε η θρησκευτική διαίρεση των κατοίκων που υπήρχε από προηγούμενους αιώνες λόγω της διχασμένης στάσης των ντόπιων καθολικών κατά τα πρώτα χρόνια της Επανάστασης αλλά και εξαιτίας κτηματικών διαφορών.
• Οι πρόσφυγες εγκαταστάθηκαν σε γαίες, κυρίως ακαλλιέργητες, οι οποίες ανήκαν σε ντόπιους γεγονός που δημιούργησε επεισόδια μεταξύ προσφύγων και γηγενών.

β) Στοιχεία σχολικού βιβλίου: σελ. 20, 21 «Στο ελληνικό κράτος…Αίγυπτο»

Στοιχεία κειμένου Β

• Η Σύρος αποτελούσε σταυροδρόμι των θαλάσσιων δρόμων που συνδέουν την Κωνσταντινούπολη, τη Σμύρνη, τη Θεσσαλονίκη ή τη Μαύρη Θάλασσα με τα μεγάλα λιμάνια της δυτικής Μεσογείου.
• Επειδή οι κάτοικοι της άνω Σύρου ήταν καθολικοί, το νησί τελούσε υπό γαλλική προστασία κατά τη διάρκεια έναρξης του αγώνα.
• Το νησί, μέσα σε λίγα χρόνια, έγινε το σημαντικότερο κέντρο του εμπορίου του Αιγαίου.

ΘΕΜΑ Δ1

α.

(πληροφορίες από το σχολικό βιβλίο σελ. 250) Οι Έλληνες της Διασποράς αναδείχθηκαν πρωτεργάτες στους αγώνες για τη δημιουργία μιας αυτόνομης ποντιακής δημοκρατίας. Ειδικότερα, στην Ευρώπη πρωτεργάτης του αγώνα ήταν ο Κ. Κωνσταντινίδης, ο οποίος από τη Μασσαλία με διαδοχικά υπομνήματα ενημέρωνε τις συμμαχικές δυνάμεις για την τραγική κατάσταση που επικρατούσε στον Πόντο. Ο ίδιος επίσης τύπωσε και κυκλοφόρησε χάρτη που όριζε τα σύνορα της προτεινόμενης ποντιακής δημοκρατίας. Αυτό το χάρτη τύπωσε και σε απλό σχήμα ταχυδρομικού δελτίου (καρτ-ποστάλ) με γραπτό κείμενο στα γαλλικά: «Πολίτες του Πόντου ξεσηκωθείτε! Θυμίστε στα φιλελεύθερα έθνη τα ύψιστα δικαιώματά σας για τη ζωή και την ανεξαρτησία». Η ρωσική επανάσταση ξεσήκωσε τους Έλληνες του Πόντου για το δικό τους εθνικό αγώνα, ενώ στο πρώτο παγκόσμιο Παν-ποντιακό Συνέδριο, που οργανώθηκε στη Μασσαλία το Φεβρουάριο του 1918, ο ίδιος ο Κ. Κωνσταντινίδης, με τηλεγράφημα που έστειλε στον Α. Τρότσκι, ζήτησε επίσημα την υποστήριξη της Σοβιετικής Ένωσης.

(πληροφορίες από το ΚΕΙΜΕΝΟ Α) Τα προαναφερθέντα στοιχεία έρχονται σε πλήρη συμφωνία με το ιστορικό παράθεμα. Επιβεβαιώνεται ότι ο Κ. Κωνσταντινίδης είχε αντιληφθεί την κρισιμότητα της κατάστασης και την ανάγκη να συγκληθεί άμεσα το Παμποντιακό Συνέδριο, ώστε να εξασφαλιστεί η ικανοποίηση των εθνικών διεκδικήσεων των Ποντίων.

β.

(πληροφορίες από το σχολικό βιβλίο σελ. 250-251 και πληροφορίες από τα ΚΕΙΜΕΝΟ Β και Γ) Η κυβέρνηση του Ελευθερίου Βενιζέλου ήταν αρχικά σύμφωνη με τον αγώνα και τις εθνικές διεκδικήσεις των Ποντίων. Στο συνέδριο Ειρήνης όμως στο Παρίσι, που άρχισε το Δεκέμβριο του 1918, ο Ελ. Βενιζέλος πιέστηκε από τις συμμαχικές δυνάμεις και δεν συμπεριέλαβε τον Πόντο στο φάκελο των ελληνικών διεκδικήσεων, και, παρά τις έντονες διαμαρτυρίες των Ελλήνων του Πόντου, συμφώνησε να παραχωρηθεί η περιοχή στην υπό ίδρυση Αρμενική Δημοκρατία. Στα ιστορικά παραθέματα αποτυπώνεται η στάση του Βενιζέλου ως προς το ζήτημα των εθνικών διεκδικήσεων των Ποντίων. Τόσο σε υπόμνημά του (Δεκέμβριος 1918) όσο και στο Ανώτατο Συμβούλιο (Συνέδριο Ειρήνης των Παρισίων) τον Φεβρουάριο του 1919 εξέφρασε την αντίθεσή του για τη δημιουργία Ποντιακού κράτους. Ειδικότερα, κρίνοντας ότι ήταν ανέφικτη η στρατιωτική παρέμβαση της Ελλάδας στην περιοχή καθώς ήταν γεωγραφικά απομονωμένη, δεν διατύπωσε διεκδικήσεις για τον Πόντο. Παράλληλα, απέρριψε και την ίδρυση ανεξάρτητου ποντιακού κράτους δεδομένου ότι πιθανές τουρκικές πιέσεις δεν ήταν εφικτό να αντιμετωπιστούν. Ζήτησε μόνο την ενσωμάτωση του Πόντου στην Αρμενική Δημοκρατία θεωρώντας ότι «οι Έλληνες θα απολάμβαναν πλήρους ισονομίας και ισοπολιτείας» .Η πρόταση του Ελ. Βενιζέλου προκάλεσε μεγάλη απογοήτευση στους Έλληνες του Πόντου, οι οποίοι στα διάφορα συνέδρια που πραγματοποίησαν στο Μπακού, στο Κρασνοντάρ, στο Βατούμ και στη Μασσαλία, διαμαρτυρήθηκαν έντονα για τη στάση της ελληνικής κυβέρνησης. Όπως αναφέρει και το ΚΕΙΜΕΝΟ Γ οι αντιδράσεις αυτές εκδηλώθηκαν στην Κωνσταντινούπολη με την υποβολή υπομνημάτων προς τις Μεγάλες Δυνάμεις, με αίτημα την ένωση με την Ελλάδα ή τουλάχιστον τη δημιουργία «Ελληνικής Δημοκρατίας του Πόντου».

Επίσης, πολλά ποντιακά σωματεία έστειλαν τότε τηλεγραφήματα στο Παρίσι για να μεταπείσουν τον πρωθυπουργό, τον οποίο επισκέφθηκε μάλιστα τον Απρίλιο του 1919 ο μητροπολίτης Χρύσανθος. Μετά τη διεξοδική ενημέρωση που έλαβε ο Έλληνας πρωθυπουργός από τον Χρύσανθο, για το Ποντιακό Ζήτημα, αποφάσισε να ενισχύσει τις προσπάθειες των Ποντίων και έδωσε την έγκρισή του στο μητροπολίτη να συνεχίσει την προσπάθεια ενημέρωσης όλων των πολιτικών που έλαβαν μέρος στη Συνδιάσκεψη.

Διαβάστε όλες τις ειδήσεις για τις Πανελλήνιες 2023