Τραγωδία στην Πύλο: Ο υγρός τάφος της Μεσογείου και η αποσταθεροποίηση της Μέσης Ανατολής
Η ανείπωτη τραγωδία στην Πύλο φέρνει στην επιφάνεια το φλέγον ζήτημα του μεταναστευτικού, αν και η συζήτηση στον δημόσιο διάλογο περιορίζεται μόνο στο πεδίο της κοινωνικής ευαισθησίας και του ανθρωπισμού.
Η βίαιη μετακίνηση πληθυσμών από Ανατολάς προς Δυσμάς είναι ένα πολυσύνθετο ζήτημα που δεν αφορά μόνο την πολιτική εργαλειοποίηση του μεταναστευτικού για λόγους γεωστρατηγικούς από την Τουρκία και από ορισμένους διακινητές.
Είναι ένα ζήτημα που έχει να κάνει με τις συνθήκες πλήρους αποσταθεροποίησης των κρατών της λεγόμενης Μέσης Ανατολής και συνδέεται σαφέστατα και με τις ευρύτερες αλλαγές στον παγκόσμιο χάρτη της ενέργειας, αλλά και της κλιματικής κρίσης.
Οι επιπτώσεις της κλιματικής κρίσης ιδίως στο ζήτημα του νερού είναι και θα γίνουν ακόμα πιο δραματικές. Στα προβλήματα υδροδότησης που ούτως ή άλλως υπήρχαν λόγω της προβληματικής διαχείρισης και της αύξησης του πληθυσμού στις χώρες της Μέσης Ανατολής δημιουργούν ένα εκρηκτικό μείγμα γύρω από το οποίο προστίθενται οι παρατεταμένες ξηρασίες και η εξάντληση του υδροφόρου ορίζοντα.
Όλο αυτό το σκηνικό επιταχύνει την ερημοποίηση του αγροτικού τομέα και συνεπώς ανοίγει σοβαρά προβλήματα επισιτιστικής κρίσης. Τα δημοσιονομικά των κρατών της Μέσης Ανατολής που ζούσαν κυρίως από τους υδρογονάνθρακες βρίσκονται σε εκτροχιασμό. Αύξησαν το χρέος τους κατά τη διάρκεια της πανδημίας. Το κόστος δανεισμού τους έχει «χτυπήσει» κόκκινο και οι χρηματοπιστωτικές αγορές τους αντιμετωπίζουν με επιφύλαξη.
Την ίδια ώρα, η ενεργειακή μετάβαση σε παγκόσμιο επίπεδο δημιουργεί συνθήκες αποσταθεροποίησης στις πετρελαιοπαραγωγές χώρες που στήριζαν το σύνολο της περιοχής πάνω στην βιομηχανία του πετρελαίου. Τώρα, είναι υποχρεωμένες να διαφοροποιήσουν την οικονομία τους, να προετοιμαστούν για ένα μέλλον μετά την κυριαρχία των υδρογονανθράκων και να επικεντρωθούν στο εγχώριο εργατικό δυναμικό.
Είναι όμως απροετοίμαστες και δεν μπορούν να κατευθύνουν κάπου αλλού το εργατικό τους δυναμικό. Επενδύσεις στην τεχνολογία και σε άλλους τομείς δεν έχουν γίνει και πρακτικά δεν μπορούν να ζήσουν τους πληθυσμούς τους. Τα κράτη της Μέσης Ανατολής βρίσκονται μπροστά σε ένα μεγάλο μετασχηματισμό τον οποίο αδυνατούν να ακολουθήσουν, ενώ ταυτόχρονα η κοινωνία των πολιτών στα μεσανατολικά κράτη είναι εξαιρετικά αδύναμη, με αποτέλεσμα να αναστέλλεται η δημιουργικότητα και να αποξενώνονται όλο και περισσότερο οι κυβερνήσεις από τους πληθυσμούς.
Πρακτικά, οι λαοί αυτοί οδηγούνται διά της βίας και χωρίς σχέδιο προς τη Δύση. Λαοί με διαφορετική κουλτούρα, διαφορετικά πολιτιστικά και πολιτισμικά χαρακτηριστικά οδηγούνται αλαλάζοντες προς το άγνωστο με βάρκα την ελπίδα.
Η Δύση από την άλλη μεριά έχει το βλέμμα της στραμμένο στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και δεν έχει κανένα σχέδιο αντιμετώπισης αυτών των μεταναστευτικών ροών. Ούτε και διάθεση όπως φαίνεται. Τα κράτη – μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης είναι αναγκασμένα να δράσουν σε εθνικό επίπεδο και να διασφαλίσουν το κάθε ένα ξεχωριστά τα εθνικά του όρια.
Το ότι η Μεσόγειος έχει μετατραπεί σε υγρό τάφο δεν είναι πρόβλημα που γέννησε η Ελλάδα. Ούτε πρόβλημα που θα το φορτωθεί η Ελλάδα. Και σαφέστατα ένα τέτοιο πρόβλημα δεν λύνεται με καλές προθέσεις δικαιωματιστών και κατ’ επάγγελμα ακτιβιστών.