Πότε «επιστρέφει» η κίνηση – Τι απαντά ειδικός στο Newsbomb.gr για το μποτιλιάρισμα
Ο Σύμβουλος Διαχείρισης Κυκλοφορίας & Οδικής Ασφάλειας της Περιφέρειας Αττικής, Κίμων Λογοθέτης, αναφέρθηκε στο φλέγον ζήτημα της κίνησης στους δρόμους της Αθήνας κατά τον Σεπτέμβριο, ενώ, στάθηκε και στην επιστροφή του μέτρου του δακτυλίου, μιλώντας αποκλειστικά στο Newsbomb.gr.
Αναμφίβολα, ο Αύγουστος είναι ο αγαπημένος μήνας των Αθηναίων που έχουν… «ξεμείνει» στην πόλη, αφού η πλειονότητα των μόνιμων κατοίκων απολαμβάνει το καλοκαίρι σε κάποιον δημοφιλή (ή όχι και τόσο) προορισμό.
Μπορεί στην Αθήνα ο χρόνος να κυλά με ταχύτερους ρυθμούς και το άγχος να «χτυπά»… κόκκινο, αλλά οι εικόνες τόσο της παραμονής του Δεκαπενταυγούστου (14/08) από τους κεντρικούς δρόμους του οδικού δικτύου της πρωτεύουσας, όσο και αυτών των ημερών, αποτελούν τη… χαρά του οδηγού. Οι δρόμοι έχουν «ερημώσει» και οι χρόνοι των αποστάσεων έχουν σχεδόν εκμηδενισθεί.
Τι επιφυλάσσει ο Σεπτέμβριος για τους οδηγούς στην Αθήνα
Ο Σύμβουλος Διαχείρισης Κυκλοφορίας & Οδικής Ασφάλειας της Περιφέρειας Αττικής, Κίμων Λογοθέτης, προέβη σε ενδιαφέρουσες εκτιμήσεις για την κίνηση στους δρόμους της Αθήνας κατά τον ερχόμενο μήνα, μιλώντας αποκλειστικά στο Newsbomb.gr.
«Η κίνηση είναι κάτι το οποίο δεν μπορεί να προβλέψει κανείς με απόλυτη ασφάλεια. Όμως, λαμβάνοντας υπόψη τα κυκλοφοριακά δεδομένα, το ιστορικό αρχείο και τις τρέχουσες εξελίξεις, εκτιμώ πως από την 11η Σεπτεμβρίου και ύστερα, η κυκλοφορία θα είναι ιδιαίτερα επιβαρυμένη κι αυτό εξαρτάται από πολλές συνιστώσες.
Αρχικά, βαρόμετρο για την κυκλοφορία αποτελεί πάντοτε το άνοιγμα των σχολείων, καθώς προστίθενται στο οδικό δίκτυο οι μετακινήσεις των μαθητών και των εκπαιδευτικών.
Άλλος ένας παράγοντας που θα πρέπει να συνυπολογίσουμε, είναι και η τουριστική κίνηση, η οποία είναι ιδιαίτερα αυξημένη, καθώς ο Σεπτέμβριος είναι ένας ιδανικός μήνας για να επισκεφθεί κανείς την Αττική, γεγονός το οποίο επιβεβαιώνεται και από το Υπουργείο Τουρισμού, το οποίο παρατηρεί τις αφίξεις των αεροσκαφών από το εξωτερικό στον Διεθνή Αερολιμένα “Ελευθέριος Βενιζέλος”. Αυξημένες είναι και οι αφίξεις των κρουαζιερόπλοιων στο λιμάνι του Πειραιά.
Παράλληλα, σε ανάλογα επίπεδα παραμείνει και τουριστική κίνηση στα νησιά μας, κάτι που απαιτεί περισσότερες διελεύσεις βαρέων οχημάτων από τους κεντρικούς οδικούς του άξονες, προκειμένου να εξυπηρετήσουν τις ανάγκες της τροφοδοσίας.
Επιπλέον, μέσα στον Σεπτέμβριο, αναμένεται να ολοκληρωθούν έργα συντήρησης του οδικού δικτύου σε πολλούς Δήμους, εν όψει των επερχόμενων αυτοδιοικητικών εκλογών του Οκτωβρίου, κατάσταση η οποία απαιτεί την εφαρμογή κυκλοφοριακών ρυθμίσεων, για τη διασφάλιση της εύρυθμης λειτουργίας του, αλλά και τη διευκόλυνση των οδηγών, κατά τη διάρκεια των εργασιών.
Οι μεγαλύτερες δυσκολίες αναμένονται τις πρωινές ώρες αιχμής από τις 07:30 έως τις 09:30, στο κεντρικότερο οδικό άξονα της Αττικής που είναι ο Κηφισός, τη Λεωφόρο Αθηνών με κατεύθυνση προς Κόρινθο, αλλά και τη Λεωφόρο Ποσειδώνος, από το Ελληνικό έως τον Άλιμο. Δυσκολίες θα υπάρχουν και στο κέντρο της Αθήνας, καθώς ο Σεπτέμβριος θα βρει τους Αθηναίους χωρίς το περιοριστικό μέτρο του δακτυλίου και με αυξημένες ανάγκες μετακινήσεων», σημείωσε αρχικά ο κ. Λογοθέτης.
Η σημασία των έργων οδικών υποδομών στην Αττική και οι επερχόμενες κυκλοφοριακές ρυθμίσεις
«Σαφέστατα, τα μεγάλα οδικά έργα που έχουν προγραμματισθεί να υλοποιηθούν στο Λεκανοπέδιο της Αττικής, θα ανακουφίσουν σημαντικά την κυκλοφορία, αμέσως μετά την ολοκλήρωση και την παράδοση αυτών.
Ήδη ξεκινά η υπογειοποίηση της Ποσειδώνος, έργο το οποίο θα λύσει ένα μεγάλο πρόβλημα στο παραλιακό μέτωπο, καθώς το υπόγειο τμήμα θα είναι ελευθέρας ροής (χωρίς, δηλαδή, η κυκλοφορία να διακόπτεται από φωτεινούς σηματοδότες). Μέχρι να ολοκληρωθούν τα έργα, θα πραγματοποιείται εκτροπή της κυκλοφορίας, με τα οχήματα να διέρχονται προσωρινά μέσα από το παλαιό αεροδρόμιο του Ελληνικού.
Από την άλλη πλευρά, με την ολοκλήρωση του έργου της σήραγγας της Ηλιούπολης, η διαδρομή Καρέας – Ελληνικό θα γίνεται μέσα σε 10 λεπτά, ενώ ταυτόχρονα, θα ανακουφισθούν κυκλοφοριακά η Λεωφόρος Αθηνών, η Περιφερειακή του Αιγάλεω, αλλά και η Λεωφόρος Σχιστού όταν ολοκληρωθεί ο κόμβος του Σκαραμαγκά. Ουσιαστική λύση αναμένεται να δώσει η Γραμμή 4 του Μετρό, με την περάτωση αυτής», σημείωσε ο Κίμων Λογοθέτης.
Τι προτιμούν οι Έλληνες – Απάντηση στο δίλημμα «Μέσα Μαζικής Μεταφοράς ή αυτοκίνητο»
«Οι κάτοικοι του Λεκανοπεδίου της Αττικής δείχνουν να αγαπούν περισσότερο το Ι.Χ. και αυτό το διαπιστώσαμε σε μεγαλύτερο βαθμό, μετά την περίοδο της πανδημίας. Παρατηρούμε ότι ένα μεγάλο μέρος του επιβατικού κοινού έχει στραφεί προς το αυτοκίνητο και προφανώς αυτό αποτελεί τη βασική αιτία αύξησης της κίνησης· εξίσου αγαπημένο μέσο είναι και το Μετρό, το οποίο εξυπηρετεί καθημερινά ένα πολύ μεγάλο μέρος των πολιτών, με ταχύτητα και ασφάλεια.
Ακόμη, τα πρώτα 250 ηλεκτρικά λεωφορεία που αναμένεται να δούμε στους δρόμους μας στις αρχές του 2024, σίγουρα θα κάνουν τις οδικές συγκοινωνίες πιο ελκυστικές και με πολύ χαμηλό περιβαλλοντικό αποτύπωμα. Ωστόσο, θα πρέπει να δημιουργηθούν χώροι στάθμευσης, πλησίον των σταθμών των μέσων σταθερής τροχιάς, για να μπορεί να λειτουργεί αποτελεσματικά η συνδυασμένη μεταφορά.
Όσον αφορά τους εναλλακτικούς τρόπους μετακίνησης όπως το ποδήλατο, ο Περιφερειάρχης Αττικής, Γιώργος Πατούλης, έχει πραγματοποιήσει ήδη την αρχή για τη δημιουργία ενός ανεπτυγμένου δικτύου ποδηλατοδρόμων.
Ο Μητροπολιτικός Ποδηλατόδρομος Γκάζι – Κηφισιά που θα υλοποιηθεί με πόρους από το νέο περιφερειακό πρόγραμμα “Αττική 2021 – 2027”, θα έχει μήκος 17,8 χιλιομέτρων, θα ξεκινά από το Θησείο (Πλατεία Ασωμάτων) και θα καταλήγει στον σταθμό ΗΣΑΠ της Κηφισιάς. Θα διασχίζει συνολικά πέντε Δήμους (Αθηναίων, Νέας Ιωνίας, Νέου Ηρακλείου, Αμαρουσίου και Κηφισιάς), και θα διέρχεται από κεντρικούς δρόμους.
Η Περιφέρεια Αττικής έχει ήδη εξασφαλίσει μέσω πόρων από το Ταμείο Ανάκαμψης, τη χρηματοδότηση για τη δημιουργία ενός ακόμη επιβλητικού ποδηλατοδρόμου, ο οποίος αποτελεί τον πυρήνα του έργου “Αθηναϊκή Ριβιέρα – Αστικός Περίπατος”. Στόχος είναι η σταδιακή δημιουργία ενός ενιαίου δικτύου ποδηλατοδρόμων στην Αττική, κατά τα ευρωπαϊκά πρότυπα», επεσήμανε στη συνέχεια ο Σύμβουλος Διαχείρισης Κυκλοφορίας & Οδικής Ασφάλειας της Περιφέρειας Αττικής.
Ο ρόλος και η συμβολή της Τροχαίας στη διαχείριση της κυκλοφορίας
«Η Ελληνική Αστυνομία και συγκεκριμένα η Διεύθυνση Τροχαίας Αττικής είναι η καθ’ ύλην αρμόδια για τη διασφάλιση της εύρυθμης και ασφαλούς κυκλοφορίας στο λεκανοπέδιο. Η Τροχαία είναι η ανώτατη αρχή στον δρόμο, που έχει την εκτελεστική αρμοδιότητα για τη ρύθμιση της κυκλοφορίας, τη διαχείριση των συμβάντων, την εφαρμογή των κυκλοφοριακών αλλαγών και τον έλεγχο της παραβατικότητας. Ο νευραλγικός της ρόλος απαιτεί 24άωρη παρουσία, 365 μέρες τον χρόνο, καθώς και τη διαχείριση εκτάκτων συνθηκών, καταστάσεις στις οποίες ανταποκρίνεται με ταχύτητα και αποτελεσματικότητα.
Όμως, οι αυξημένες κυκλοφοριακές απαιτήσεις επιβάλλουν την άμεση αύξηση έως και το διπλασιασμό του προσωπικού της Τροχαίας. Αποτελεί επιτακτική ανάγκη να αυξηθεί η ένταση των ελέγχων που αφορούν την παράνομη στάση και στάθμευση, η οποία είναι βασική αιτία των καθυστερήσεων στο οδικό δίκτυο, καθώς μειώνεται σημαντικά η διατομή των δρόμων.
Η Περιφέρεια Αττικής, πλήρως ευαισθητοποιημένη με την ασφάλεια, αλλά και την ποιότητα ζωής του πολίτη, είναι αρωγός σε αυτή την προσπάθεια, καθώς έχει προβεί στην εγκατάσταση τεχνικών μέσων καταγραφής τροχαίων παραβάσεων. Τα τεχνικά μέσα αποφορτίζουν τα αστυνομικά όργανα από ένα δύσκολο και χρονοβόρο ρόλο και δίδουν τη δυνατότητα στο Σώμα να παρεμβαίνει σε άλλα σημαντικά ζητήματα, όπως ο εντοπισμός και η ακινητοποίηση ανασφάλιστων οχημάτων, ή οχημάτων που –εξόφθαλμα– δεν πληρούν τις προδιαγραφές για την οδική ασφάλεια και δεν έχουν υποβληθεί σε τεχνικό έλεγχο.
Δεν είναι λίγες οι περιπτώσεις που σε κεντρικούς οδικούς άξονες συναντάμε υπερφορτωμένα οχήματα, ή οχήματα που ρυπαίνουν το περιβάλλον και δημιουργούν αμφιβολίες για το κατά πόσον είναι συμβατή με τον Κώδικα Οδικής Κυκλοφορίας η κυκλοφορία τους, στο οδικό δίκτυο», υπογράμμισε ο κ. Λογοθέτης.
Δακτύλιος: Πότε επιστρέφει και πόσο συμβάλει στη βελτίωση της κυκλοφορίας στο κέντρο της Αθήνας
«Το περιοριστικό μέτρο του δακτυλίου, σύμφωνα με τα δεδομένα του 2022, θα επιστρέψει και πάλι στα μέσα Οκτωβρίου, όπως όλα δείχνουν. Αυτό συνεπιφέρει αυξημένη κυκλοφορία στο κέντρο της Αθήνας, σε κεντρικούς δρόμους όπως η Λεωφόρος Βασιλίσσης Αμαλίας, το ανοδικό ρεύμα της Συγγρού, η Βασιλίσσης Σοφίας, η Σταδίου, η Αρδηττού, καθώς και η Βασιλέως Κωσταντίνου.
Στη σημερινή του μορφή, ο δακτύλιος εφαρμόσθηκε για πρώτη φορά το 1981 και πρόκειται για ένα περιοριστικό μέτρο που προφανώς χρειάζεται επικαιροποίηση με νέα δεδομένα και κυρίως, με περισσότερα περιβαλλοντικά κριτήρια.
Ο δακτύλιος δεν περιορίζει την κίνηση στην Αττική, αλλά μειώνει σημαντικά την κίνηση στο κέντρο της Αθήνας. Οι ανάγκες μετακινήσεων παραμένουν ίδιες, απλώς εκτελούνται περιφερειακά, μεταφέροντας το κυκλοφοριακό φορτίο σε άλλους περιμετρικούς οδικούς άξονες, όπως είναι η Αλεξάνδρας, η Μιχαλακοπούλου, η Χαμοστέρνας κ.ά.
Ο δακτύλιος αποτρέπει τη διαμπερή κυκλοφορία της Αθήνας, δηλαδή να περνά κάποιος από το κέντρο για να μεταβεί σε μία άλλη περιοχή. Αυτό που –κατά τη γνώμη μου– πρέπει να ληφθεί σοβαρά υπόψη κατά την επικαιροποίηση του μέτρου, είναι το περιβαλλοντικό αποτύπωμα που αφήνουν τα οχήματα που διέρχονται από το κέντρο της Αθήνας.
Με τη σημερινή του μορφή, ένα όχημα αντιρρυπαντικής τεχνολογίας EURO 6, με ένα όχημα συμβατικής τεχνολογίας, κατασκευής του 1980 ή και προγενέστερο, έχει τα ίδια δικαιώματα πρόσβασης στο μικρό δακτύλιο. Το μοναδικό κριτήριο που ισχύει σήμερα με βάση τους ρύπους, αφορά τα ηλεκτροκίνητα αυτοκίνητα, καθώς και τα αυτοκίνητα τεχνολογίας EURO 6 που εκπέμπουν διοξείδιο του άνθρακα κάτω από 120 γραμμάρια / χιλιόμετρο.
Τα παραπάνω οχήματα εξαιρούνται και κυκλοφορούν κάθε μέρα. Η άμεση λύση όμως για το κυκλοφοριακό, σε συνδυασμό πάντα με τον επικαιροποιημένο δακτύλιο, είναι το διευρυμένο ωράριο. Το μεγάλο πρόβλημα παρατηρείται κατά τις πρωινές και μεσημεριανές ώρες αιχμής, που συντονίζονται σχεδόν τα πάντα· σχολικές μετακινήσεις, τουριστικές εκδρομές, πολίτες και μαθητές που πηγαίνουν ή επιστρέφουν από την εργασία ή το σχολείο τους, αλλά και δρομολόγια τροφοδοσίας των καταστημάτων.
Αυτός ο απόλυτος συντονισμός δημιουργεί το κυκλοφοριακό κομφούζιο, αν αναλογισθεί κανείς ότι στην Αττική κυκλοφορούν σχεδόν 2.600.000 οχήματα, σε ένα οδικό δίκτυο που μπορεί να υποστηρίξει ένα ποσοστό λιγότερο από το μισό, ήτοι 1.000.000 οχήματα· επομένως, πρέπει να εξετασθεί ένα διευρυμένο και κλιμακωτό ωράριο το συντομότερο δυνατόν, έτσι ώστε η κυκλοφορία να κατανέμεται ομαλά και με ασφάλεια στο οδικό δίκτυο, όλες τις ώρες», υποστήριξε ο κ. Λογοθέτης.
Οι ενέργειες της Περιφέρειας Αττικής για τη διαχείριση της κυκλοφορίας
«Η Περιφέρεια Αττικής έχει την αρμοδιότητα λειτουργίας και συντήρησης της φωτεινής σηματοδότησης στις περιοχές της επικράτειας. Στην Αττική, λειτουργούν 37.171 φανάρια σε 2.610 κόμβους, όπου η κυκλοφορία ρυθμίζεται από φωτεινούς σηματοδότες.
Ταυτόχρονα, οι εξειδικευμένοι και έμπειροι συγκοινωνιολόγοι της Περιφέρειας Αττικής εκπονούν, ρυθμίζουν και αναπροσαρμόζουν τα προγράμματα λειτουργίας των φαναριών, ώστε να διασφαλίζεται η ομαλή διεξαγωγή της κυκλοφορίας.
Παράλληλα, μέσω του Κέντρου Διαχείρισης Κυκλοφορίας, ενημερώνει τους οδηγούς για τα συμβάντα και την κίνηση στους δρόμους, αξιοποιώντας τις 24 ηλεκτρονικές πινακίδες μεταβλητών μηνυμάτων, ή με απευθείας συνδέσεις σε ραδιοφωνικές συχνότητες μεγάλης εμβέλειας.
Όπου απαιτείται, συνεπικουρεί το έργο της Τροχαίας στη διαχείριση της κυκλοφορίας, με τη συνδρομή των οχημάτων οδικής ασφάλειας. Ακόμη, απομακρύνει τα ακινητοποιημένα αυτοκίνητα από τον Κηφισό, προκειμένου να απελευθερώνονται αμέσως οι λωρίδες κυκλοφορίας, έπειτα από συγκρούσεις ή μηχανικές βλάβες. Όμως, σημαντικό είναι το έργο που έχει υπάρξει κυρίως για την οδική ασφάλεια, αλλά και την πρόληψη των τροχαίων ατυχημάτων.
Για πρώτη φορά, η συντήρηση του οδικού δικτύου πραγματοποιήθηκε βάσει οργανωμένου σχεδίου, με ολοκληρωμένες παρεμβάσεις σε όλο το μήκος των κεντρικών οδικών αξόνων, αντικειμενικά κριτήρια που βασίζονται στο βαθμό φθοράς των οδοστρωμάτων, όπως και τον αριθμό των διελεύσεων.
Νέες τεχνολογίες έρχονται να προστεθούν στις οδικές υποδομές, όπως οι σύγχρονες ηλεκτρονικές πινακίδες μεταβλητών μηνυμάτων στον Κηφισό και τη Συγγρού, τα “έξυπνα” φανάρια, και το “πράσινο κύμα” που δίδει προτεραιότητα στα ασθενοφόρα, καθώς και σύγχρονες κάμερες συλλογής κυκλοφοριακών δεδομένων και απομακρυσμένης διαχείρισης και ελέγχου των φωτιστικών.
Την ίδια στιγμή, βρίσκεται σε εξέλιξη η στρατηγική συμμαχία με τη Google, ώστε να υπάρχει ακόμη ταχύτερη πληροφόρηση για τους οδηγούς και τα φανάρια, με σκοπό να λαμβάνουν κυκλοφοριακά δεδομένα σε πραγματικό χρόνο και να έχουν τη δυνατότητα να αναπροσαρμόζουν τα δικά τους προγράμματα, σύμφωνα με τις κυκλοφοριακές συνθήκες», επεσήμανε ο Κίμωνας Λογοθέτης, παρουσιάζοντας ένα φιλόδοξο σχέδιο το οποίο βρίσκεται σε πλήρη εξέλιξη, μέσω του Newsbomb.gr.
Από το 2019 έως το 2023, σχεδιάσθηκε και υλοποιείται ένα στρατηγικό σχέδιο δέκα (10) αξόνων για τη βελτίωση του οδικού δικτύου και την οδική ασφάλεια, που περιλαμβάνει:
1) Συντήρηση πρωτεύοντος αστικού οδικού δικτύου συνολικού μήκους 800 χιλιομέτρων και 400 χιλιομέτρων δευτερεύοντος οδικού δικτύου.
2) Αναβάθμιση του δημόσιου φωτισμού, μέσω αντικατάστασης λαμπτήρων LED σε όλες τις κεντρικές οδικές αρτηρίες, με έντονο ενεργειακό αποτύπωμα.
3) Εκσυγχρονισμός των οδικών υποδομών με νέες τεχνολογίες “smart cities”.
4) Ενίσχυση της προσβασιμότητας στο οδικό περιβάλλον.
5) Παροχή υπηρεσιών οδικής ασφάλειας στους χρήστες του οδικού δικτύου.
6) Εγκατάσταση τεχνικών μέσων καταγραφής και αποτροπής τροχαίων παραβάσεων.
7) Αμφίδρομη επικοινωνία και διαρκή ενημέρωση των οδηγών για την κυκλοφορία.
8) Σύγκλιση όλων των συναρμόδιων φορέων για την οδική ασφάλεια.
9) Εκσυγχρονισμός του θαλάμου επιχειρήσεων της Ελληνικής Αστυνομίας (ΘΕΠΕΚ) και του Κέντρου Διαχείρισης Κυκλοφορίας της Περιφέρειας Αττικής.
10) Άρση επικινδυνοτήτων σε σημεία μειωμένης οδικής ασφάλειας.
Νέα «εργαλεία» υψηλής χρησιμότητας και αισθητικής
«Άλλο ένα σημαντικό επίτευγμα είναι ότι οι κεντρικοί δρόμοι της Αττικής άλλαξαν εντελώς εικόνα κατά τις νυχτερινές ώρες και έτσι, μπορούν να αξιοποιηθούν όλο το εικοσιτετράωρο με ασφάλεια. Αυτό, χάρη στον δημόσιο φωτισμό, ο οποίος αποτελούσε ένα διαχρονικό πρόβλημα στους κεντρικούς δρόμους, που ήταν “βυθισμένοι” στο μισοσκόταδο, με κάποια φωτιστικά να υπολειτουργούν πάνω σε σκουριασμένους ιστούς, καταναλώνοντας μεγάλη ποσότητα ενέργειας.
Το μεγαλύτερο έργο βελτίωσης και ενεργειακής αναβάθμισης του φωτισμού σχεδιάσθηκε, δημοπρατήθηκε και ολοκληρώθηκε, προκειμένου όλοι οι δρόμοι να διαθέτουν, πλέον, σύγχρονα φωτιστικά LED υψηλής απόδοσης και χαμηλής κατανάλωσης.
Σημαντική παρέμβαση για τον εκσυγχρονισμό του οδικού δικτύου αποτέλεσε η εφαρμογή ενός εντυπωσιακού αρχιτεκτονικού φωτισμού χαμηλής κατανάλωσης στις γέφυρες του οδικού δικτύου, ο οποίος άφησε όχι μονάχα ένα έντονο αισθητικό αποτέλεσμα, αλλά απέτρεψε σε σημαντικό βαθμό τις παραβατικές ενέργειες κάτω από τις γέφυρες, ειδικά κατά τις νυχτερινές ώρες.
Τέλος, ένα πολύ χρηστικό “εργαλείο” για τους οδηγούς είναι ο τηλεφωνικός αριθμός “1544”, στον οποίον μπορούν οι πολίτες να αναφέρουν όλο το εικοσιτετράωρο οιοδήποτε πρόβλημα ή ζημιά προκύπτει στο οδικό δίκτυο, ώστε τα αρμόδια συνεργεία να παρέμβουν αμέσως», ολοκλήρωσε ο Σύμβουλος Διαχείρισης Κυκλοφορίας & Οδικής Ασφάλειας της Περιφέρειας Αττικής, Κίμων Λογοθέτης, μιλώντας αποκλειστικά στο Newsbomb.gr.
