SOS από τους ειδικούς για τα χάρτινα καλαμάκια - Κίνδυνος για τους ανθρώπους και το περιβάλλον

Στο επίκεντρο της δημόσιας συζήτησης είναι και πάλι τα χάρτινα καλαμάκια, όχι λόγω του περιβαλλοντικού του αποτυπώματος αλλά εξαιτίας του κινδύνου για τη δημόσια υγεία, δείχνουν τα ευρήματα νέας έρευνας.

Σύμφωνα με βελγική έρευνα που δημοσιεύθηκε στο επιστημονικό περιοδικό Food Additives and Contaminants journal, τα χάρτινα καλαμάκια περιέχουν υπερφθοροαλκυλικές ουσίες, γνωστές και ως PFAS, ή «παντοτινά χημικά» που περνούν στο ρόφημα και συνδέονται με σοβαρά προβλήματα υγείας για τον ανθρώπινο οργανισμό, μεταξύ των οποίων και ο καρκίνος.

Θωμαΐδης στο Newsbomb.gr: «Τα χάρτινα καλαμάκια έχουν αρνητικές επιδράσεις στην ανθρώπινη υγεία»

Ο Νίκος Θωμαΐδης, καθηγητής αναλυτικής Χημείας στο ΕΚΠΑ, μιλώντας στο Newsbomb.gr αναφέρθηκε στα νέα επιστημονικά δεδομένα λέγοντας ότι πρόσδιόρισε τις χημικές ουσίες που χρησιμοποιούνται σε αυτά.

Η έρευνα για τα χάρτινα καλαμάκια έφερε στην επιφάνεια δύο θέματα:

1. Το ένα είναι η παρουσία των υπερφθοριωμένων χημικών τα οποία αποτελούν παγκόσμιο πρόβλημα καθώς χρησιμοποιούνται εδώ και πολλά χρόνια και
2. το άλλο είναι η χρήση ανακυκλωμένου χαρτιού στις συσκευασίες τροφίμων.

Όσον αφορά το πρώτο ζήτημα έχει αποδειχθεί ότι αυτές οι χημικές ουσίες βιομεγεθύνονται και καταλήγουν στο πιάτο μας. Έχουν αρνητικές επιδράσεις στην ανθρώπινη υγεία αλλά και στο οικοσύστημα.

Για τα χάρτινα καλαμάκια και τις χημικές ουσίες που περιέχονται σε αυτά ο κύριος Θωμαΐδης ανέφερε: «Αυτές οι ενώσεις, οι υπερφθοριωμένες ενώσεις, όπως ονομάζονται παραμένουν για πάρα πολλά χρόνια ακόμα και δεκαετίες στο περιβάλλον αλλά και στον οργανισμό».

«Οι ενώσεις αυτές έχουν ενοχοποιηθεί για κάποιες αρνητικές επιδράσεις στην υγεία, χωρίς αυτό να έχει τεκμηριωθεί σε τέτοιο βαθμό ώστε να μπορεί να γίνει απαγόρευσή τους», πρόσθεσε ο κ. Θωμαΐδης.

Θωμαΐδης στο Newsbomb.gr: «Να αποφύγουμε εντελώς τα χάρτινα καλαμάκια»

Ο ίδιος τόνισε ότι τα χάρτινα καλαμάκια έχουν μπει στο μικροσκόπιο της Ευρωπαϊκής Αρχής για την Ασφάλεια των Τροφίμων.

«Απαιτείται περαιτέρω έρευνα σε αυτό και μετά αξιολόγηση όλης αυτής της κατάστασης από την Ευρωπαϊκή Αρχή για την Ασφάλεια των Τροφίμων. Δεν απαγορεύονται έτσι ξαφνικά κάποια πράγματα, αν δεν τεκμηριωθούν επαρκώς. Αυτή τη στιγμή βρισκόμαστε σε αυτή τη φάση, της έρευνας», συμπλήρωσε.

«Καλό είναι να αποφύγουμε εντελώς τα χάρτινα καλαμάκια ή σαν εναλλακτική μπορούμε να χρησιμοποιούμε ανοξείδωτα τα οποία καθορίζονται», τόνισε.

«Πρέπει να μελετηθεί, κάθε συσκευασία που έρχεται σε επαφή με τρόφιμο μπορεί να δώσει χημικές ουσίες από το υλικό στο τρόφιμο», κατέληξε ο καθηγητής αναλυτικής Χημείας στο ΕΚΠΑ, Νίκος Θωμαΐδης.

Η έρευνα που ανατρέπει τα δεδομένα για τα χάρτινα καλαμάκια

Βέλγοι ερευνητές εξέτασαν 39 μάρκες καλαμακίων από πέντε υλικά προκειμένου να μελετήσουν την παρουσία της ομάδας συνθετικών χημικών ουσιών που είναι γνωστές ως πολυ- και υπερφθοροαλκυλικές ουσίες (PFAS):

1. χαρτί,
2. μπαμπού,
3. γυαλί,
4. ανοξείδωτο ατσάλι και
5. πλαστικό

Τα PFAS χρησιμοποιούνται για την κατασκευή καθημερινών προϊόντων, από ρούχα εξωτερικού χώρου μέχρι αντικολλητικά τηγάνια ανθεκτικά στο νερό, τη θερμότητα και τους λεκέδες. Ωστόσο, είναι δυνητικά επιβλαβή για τους ανθρώπους, την άγρια ζωή και το περιβάλλον. Διασπώνται πολύ αργά και μπορούν να επιμείνουν για χιλιάδες χρόνια στο περιβάλλον, μια ιδιότητα που τα έχει οδηγήσει στο να είναι γνωστά ως «παντοτινά χημικά» (forever chemicals). Έχουν συσχετιστεί επίσης με μια σειρά από προβλήματα υγείας, όπως χαμηλότερη απόκριση στα εμβόλια, χαμηλότερο βάρος γέννησης, νόσο του θυρεοειδούς, αυξημένα επίπεδα χοληστερόλης, ηπατική βλάβη, καρκίνο των νεφρών και καρκίνο των όρχεων.

Τα ποσοστά παρουσίας των «forever chemicals»

Η πλειοψηφία των brands που μελετήθηκαν (27/39, 69%) περιείχε PFAS, με 18 διαφορετικά PFAS να ανιχνεύονται συνολικά. Τα χάρτινα καλαμάκια ήταν πιο πιθανό να περιέχουν PFAS, με τις χημικές ουσίες να ανιχνεύονται στα 18/20 (90%) των εμπορικών σημάτων που δοκιμάστηκαν. Τα PFAS ανιχνεύθηκαν επίσης σε 4/5 (80%) μάρκες μπαμπού, 3/4 (75%) μάρκες πλαστικών καλαμακίων και 2/5 (40%) μάρκες γυάλινων καλαμακίων. Δεν εντοπίστηκαν σε κανέναν από τους πέντε τύπους μεταλλικών καλαμακίων που δοκιμάστηκαν.

Το πιο συχνά εντοπιζόμενο PFAS, το υπερφθοροκτανοϊκό οξύ (PFOA), έχει απαγορευτεί παγκοσμίως από το 2020. Ανιχνεύθηκαν επίσης τριφθοροξικό οξύ (TFA) και τριφθορομεθανοσουλφονικό οξύ (TFMS), PFAS «υπερμικρής αλυσίδας», τα οποία είναι εξαιρετικά υδατοδιαλυτά και έτσι μπορεί να εκπλυθούν από τα καλαμάκια σε ποτά.

Οι συγκεντρώσεις PFAS ήταν χαμηλές και λαμβάνοντας υπόψη ότι οι περισσότεροι άνθρωποι τείνουν να χρησιμοποιούν καλαμάκια μόνο περιστασιακά, ενέχουν περιορισμένο κίνδυνο για την ανθρώπινη υγεία. Ωστόσο, τα PFAS μπορούν να παραμένουν στο σώμα για πολλά χρόνια και οι συγκεντρώσεις μπορεί να αυξηθούν με την πάροδο του χρόνου.

«Μικρές ποσότητες PFAS, αν και δεν είναι επιβλαβείς από μόνες τους, μπορούν να προσθέσουν στο χημικό φορτίο που υπάρχει ήδη στο σώμα», λέει ο Thimo Groffen, περιβαλλοντικός επιστήμονας στο Πανεπιστήμιο της Αμβέρσας που συμμετείχε σε αυτή τη μελέτη. Δεν είναι γνωστό πάντως αν τα PFAS προστέθηκαν στα καλαμάκια από τους κατασκευαστές για στεγανοποίηση ή αν ήταν αποτέλεσμα μόλυνσης από το έδαφος ή το νερό κατά τη διάρκεια της παραγωγής.

Ένας αυξανόμενος αριθμός χωρών, συμπεριλαμβανομένου του Ηνωμένου Βασιλείου και του Βελγίου, έχουν απαγορεύσει την πώληση πλαστικών προϊόντων μιας χρήσης, συμπεριλαμβανομένων των καλαμακίων, και οι εκδόσεις με βάση τα φυτά έχουν γίνει δημοφιλείς εναλλακτικές λύσεις. «Τα καλαμάκια από φυτικά υλικά, όπως το χαρτί και το μπαμπού, συχνά διαφημίζονται ως πιο βιώσιμα και φιλικά προς το περιβάλλον από αυτά που κατασκευάζονται από πλαστικό. Ωστόσο, η παρουσία PFAS σε αυτά τα καλαμάκια σημαίνει ότι αυτό δεν είναι απαραίτητα αλήθεια», λέει ο Groffen.

Διαβάστε επίσης

Χάρτινα καλαμάκια: Ούτε οικολογικά, ούτε αθώα - Περιέχουν δυνητικές τοξικές ουσίες

Θωμαΐδης για χάρτινα καλαμάκια: «Χημική ουσία καταλήγει στο πιάτο μας»

Ποια επικίνδυνα για την υγεία χημικά περιέχουν τα χάρτινα καλαμάκια

Δείτε όλο το Weekend Edition εδώ