Θεοφάνεια 1931: Όταν Έλληνες και Τούρκοι της Σμύρνης αναμετρήθηκαν σε αγώνα ποδοσφαίρου
Ο Απόλλων Σμύρνης αποτέλεσε την πρώτη ελληνική ομάδα που μετέβη στη Σμύρνη μετά την καταστροφή του 1922, έχοντας μάλιστα αυτήν την πόλη ως έδρα της.
Το μακρινό 1931 και ανήμερα της εορτής των Φώτων στις 06 Ιανουαρίου, φαίνεται ότι ενέπνευσε τον Απόλλωνα Σμύρνης, που σε φιλικό αγώνα την ίδια μέρα στην Αθήνα κέρδισε με 5–1 τη τουρκική ομάδα της Αλτάι.
Η περίοδος ήταν ευνοϊκή για ελληνοτουρκικές συναντήσεις, αφού είχε προηγηθεί το σύμφωνο ελληνοτουρκικής φιλίας Βενιζέλου – Ινονού τον Οκτώβριο του 1930.
Η Αλτάι στην ιστορία της έχει καταγράψει τόσο στη Σμύρνη, όσο και στην Ελλάδα, πολλούς αγώνες με ελληνικές ομάδες, τόσο μικρασιατικής προέλευσης, όσο και άλλες. Αν και στη συγκεκριμένη περιοδεία στην Αθήνα όπου έδωσε τρεις αγώνες και τους έχασε όλους, δεν ήταν σε περίοδο αγωνιστικής ακμής, ο διεθνής χαρακτήρας του αγώνα βρήκε τη θέση του στις σελίδες του Τύπου της εποχής.
Η Αλτάι έχει ήδη δώσει δύο αγώνες επί ελληνικού εδάφους και έχασε με 6–1 από τον Παναθηναϊκό και 3–0 από την ΑΕΚ.
Πριν τον αγώνα οι ομάδες αντάλλαξαν θερμές προσφωνήσεις τονίζοντας τη σημασία του αγώνα και αντάλλαξαν αναμνηστικά λάβαρα.
Να και οι «ομορφιές» όπως τις καταγράφει η εφημερίδα «Αθλητικός Τύπος» την 7η Ιανουαρίου 1931. «Εις την εξέδραν και χθες παρετηρήθη επιδρομή νεαρών τζαμπατζήδων, οι οποίοι κατά την διάρκειαν του αγώνος προέβησαν εις τοιαύτας εκδηλώσεις ώστε να προκαλέσουν την αγανάκτησιν πάντων, διότι έθιξαν τους ξένους. Επειδή το ενδεχόμενον το άτοπον τoύτο να επαναληφθή, καλόν θα ήτο αι θέσεις των ποδοσφαιριστών δευτέρων και τρίτων ομάδων των συνεργαζόμενων σωματείων να ορίζοντο εις την μικράν εξέδραν, όπου η αστυνομική επίβλεψις είνε μεγαλυτέρα», τονίσθηκε στο ρεπορτάζ της εποχής.
Ο τίτλος της εφημερίδας «Πατρίς» ήταν «Οι Έλληνες της Σμύρνης ενίκησαν τους Τούρκους της Σμύρνης διά τερμάτων 5–1».
Και μεταξύ άλλων αναφέρει: «Μία συνάντησις ποδοσφαιρική με βαθείαν σημασίαν έγινε χθες εις το γήπεδον του Παναθηναϊκού. Ο ελληνικός “Απόλλων” της Σμύρνης και η τουρκική “Αλτάι” της Σμύρνης συνηντήθησαν εις ωραίον φιλικόν αγώνα, ύστερα από εννέα χρόνια, δηλαδή ένα έτος προ της μικρασιατικής καταστροφής.
Την εποχήν εκείνην εις την Σμύρνην τα σκήπτρα του ποδοσφαίρου κατείχαν οι Τούρκοι. Αλλά ο “Απόλλων” ελθών εις την Ελλάδα, πρόσφυξ, περισυνέλεξε τα υπολείμματά του και όπως ο φοίνιξ από την τέφρα του αναγεννήθη και συνέβαλε και αυτός εις την γενικωτέραν πρόοδον του αθηναϊκού ποδοσφαίρου.
Ο “Απόλλων” ο οποίος εργάζεται νοικοκυρίσια και υπομονετικά, έχει σημειώσει εφέτος μίαν εξέλιξιν και προχωρεί προς τα εμπρός, καθιστάμενος από ημέρας εις ημέραν περισσότερο επικίνδυνος αντίπαλος δια τας άλλας ομάδας της Εθνικής κατηγορίας».
Οι συνθέσεις των ομάδων ήταν οι ακόλουθες:
Απόλλων: Ρουσσόπουλος, Ναυπλιώτης (β’ ημίχρονο Στάθης), Χατζηβασίλης, Μιχαηλίδης, Κυρίκος, Γκίκας, Μαυρομμάτης, Δημητρίου, Παπαδημητρίου, Δεληγιάννης, Κωνσταντάς.
Αλτάι: Ορχάν, Χιλμή, Ναζμή, Χακή, Ιχσάν, Λουτφή, Χασάν, Ριζά, Φεϊχή, Χακή, Χακή.
Τα γκολ πέτυχαν οι: Μαυρομμάτης, Παπαδημητρίου (δύο), Δεληγιάννης και Κωνσταντάς.
Την 9η Ιανουαρίου 1931, ο Απόλλωνας συμφώνησε με την Αλτάι να ανταποδώσει την επίσκεψη και το Μάρτιο του 1932 να επισκεφθεί τη Σμύρνη και να δώσει ποδοσφαιρικούς αγώνες και με την Αλτάι και με άλλες ομάδες, με την τουρκική πρεσβεία στην Αθήνα να δεσμεύεται για την παροχή διευκολύνσεων.
Η Αλτάι θα συνέχιζε τους αγώνες της επί ελληνικού εδάφους, επισκεπτόμενη Πάτρα και Πύργο για να αγωνισθεί με την Παναχαϊκή και τον Ηρακλή Πύργου, είχε γίνει ήδη προαναγγελία των αγώνων, αλλά τελικά άλλαξε γνώμη και αναχώρησε για την Τουρκία.
Πολλά χρόνια μετά το 1922 και συγκεκριμένα το 2020, ο Απόλλωνας Σμύρνης βρέθηκε με την ομάδα πόλο στην εορτή των Φώτων στη Σμύρνη και οι αθλητές του βούτηξαν στο λιμάνι για να πιάσουν το σταυρό.