Πώς ο γάμος συνδέεται με την ασφάλεια και τη σταθερότητα της ελληνικής κοινωνίας
Σε αυτές τις συνθήκες, σε ένα δυναμικό περιβάλλον που χαρακτηρίζεται από αβεβαιότητα, ο γάμος έχει κομβική θέση και θεωρείται ακόμη σημαντικός πυλώνας για την κοινωνία. Το Newsbomb.gr συνομίλησε για το θέμα με την κυρία Μαριλένα Κυρκιλή, Couple and Marriage Coach, η οποία στάθηκε στο γεγονός πως σήμερα, υπάρχει η ανάγκη να διατηρηθούν θεσμοί που συνδέονται με έννοιες όπως η ασφάλεια, η σταθερότητα, η άρρηκτη σύνδεση, η δέσμευση και η επισφράγιση.
Βέβαια, υπάρχουν προκλήσεις που μπορεί να έχουν αντίκτυπο στον θεσμό του γάμου. Για παράδειγμα, οι σχέσεις έχουν γίνει πιο «δύσκολες» καθώς έχει δυσκολέψει πολύ η επικοινωνία, η οποία είναι ιδιαίτερα σημαντική. Όπως επισημαίνει η κυρία Κυρκιλή, ένας γάμος δεν είναι υγιής χωρίς ουσιαστική επικοινωνία. Και υγιής γάμος είναι αυτός που σχετίζεται με αξίες όπως ο αλληλοσεβασμός και η συνεργασία που συνθέτουν ένα ήρεμο κι αρμονικό περιβάλλον το οποίο είναι απαραίτητο για την ομαλή ανάπτυξη της προσωπικότητας των παιδιών.
Ακολουθεί η συνέντευξη με την κυρία Μαριλένα Κυρκιλή:
Παρά τις αλλαγές στην ελληνική κοινωνία, βλέπουμε -και βάσει μελετών- πως ο γάμος θεωρείται ακόμα πυλώνας για την κοινωνία. Γιατί πιστεύετε ότι συμβαίνει αυτό;
Θα έλεγα πως εύλογα εξακολουθεί να θεωρείται σημαντικός πυλώνας της κοινωνίας μας, λαμβάνοντας υπόψη την γενικότερη αστάθεια και αβεβαιότητα που επικρατεί σε όλα τα επίπεδα. Αποδεικνύεται ότι, κόντρα στις σύγχρονες τάσεις, έχουμε τελικά ανάγκη να διατηρήσουμε θεσμούς που μπορούν να μας προσφέρουν ασφάλεια και σταθερότητα. Ο γάμος, από συναισθηματικής άποψης, δημιουργεί δυνατούς δεσμούς τους οποίους χρειαζόμαστε ως ασπίδα προστασίας από τη σκληρότητα της σημερινής κοινωνίας. Μετά από μία δύσκολη μέρα, θέλουμε να γυρνάμε στην ασφάλεια του σπιτιού μας, στη θαλπωρή των δικών μας ανθρώπων.
Ο γάμος είναι συνυφασμένος με «όρκους αιώνιας αγάπης» και, όσο κι αν δεν πιστεύουμε πλέον στον παντοτινό έρωτα, αγωνιζόμαστε να προστατεύσουμε κάποια ιδανικά. Ειδικά οι Έλληνες, θεωρώ, παραμένουμε στη βάση μας παραδοσιακοί και υπέρμαχοι του θεσμού της οικογένειας με την πατροπαράδοτη έννοια. Ωστόσο, ο θεσμός απειλείται.
Βάσει της εμπειρίας σας, με ποιες έννοιες παρατηρείτε ότι σχετίζουμε τον θεσμό του γάμου;
Γάμος σημαίνει άρρηκτη σύνδεση, σταθερότητα, δέσμευση, επισφράγιση, ασφάλεια. Παντρευόμαστε τον πιο σημαντικό για εμάς άνθρωπο, το πρόσωπο αναφοράς μας, που αποτελεί απάγκιο και φωλιά προστασίας από κάθε εξωγενή απειλή. Ο γάμος είναι, κατά μία έννοια, τρόπος να κλειδώσουμε τις πιο ευτυχισμένες στιγμές της ζωής μας με τον άνθρωπο που τις μοιραστήκαμε, με την ευχή και προσδοκία να ζήσουμε μαζί μία αντίστοιχη συνέχεια.
Υπάρχουν προκλήσεις που μπορεί να έχουν αντίκτυπο στον θεσμό του γάμου στην Ελλάδα και ποιες είναι αυτές;
Ναι, υπάρχουν προκλήσεις. Αυτό που παρατηρώ στις νέες γενιές είναι έναν σκεπτικισμό προς τον θεσμό του γάμου, από την άποψη ότι έχουν δυσκολέψει πολύ οι σχέσεις καθώς έχει δυσκολέψει πολύ η επικοινωνία. Επικρατεί ένας αυξημένος εγωκεντρισμός που δεν επιτρέπει την απόλυτη σύνδεση. Υπάρχει καχυποψία, αμφισβήτηση, έλλειψη εμπιστοσύνης, οι αξίες έχουν χαλαρώσει, η ψηφιακή εποχή έχει φέρει ανατροπές, και γενικότερα το πλαίσιο των σχέσεων βάλλεται από επιρροές, περισσότερο αρνητικές θα έλεγα, που εμποδίζουν τις ειλικρινείς σχέσεις.
Υπάρχει, επίσης, έντονο άγχος να τα προλάβουμε όλα, να πετύχουμε επαγγελματικά, να είμαστε καλά οικονομικά, να αποκτήσουμε και ένα σπίτι για να στεγάσουμε την οικογένειά μας, οπότε είμαστε σε μία άνιση μάχη με τον χρόνο. Πολλοί φτάνουν να μην παντρεύονται, απογοητευμένοι από τους στόχους που δεν προλαβαίνουν να κατακτήσουν, ή κουρασμένοι ήδη, χωρίς επιπλέον αποθέματα για χτίσιμο οικογένειας.
Το άλλο που παρατηρώ είναι ότι υπάρχει μεν στροφή προς την ψυχική υγεία, στην περίπτωση όμως των σχέσεων, όταν δυναμώνει μόνο ο ένας, συνήθως το αποτέλεσμα είναι εις βάρος της σχέσης. Τα βρίσκουμε, δηλαδή, με τον εαυτό μας, απομακρυνόμαστε, όμως, από τον άνθρωπό μας. Γι αυτό και όταν η σχέση έχει προβλήματα, για να σωθεί, θα πρέπει και οι δύο να δουλέψουμε προς την ίδια κατεύθυνση.
Ποιοι παράγοντες συμβάλλουν στην απόφασή μας να παντρευτούμε;
Κατά την προσωπική μου άποψη, η απόφαση να παντρευτούμε δεν θα πρέπει να επηρεάζεται από κανέναν εξωγενή παράγοντα παρά μόνο από το τι θέλουμε εμείς και ο άνθρωπος με τον οποίο σχετιζόμαστε. Δυστυχώς, πολλοί επηρεάζονται από τρίτους (γονείς, κοινωνία) και παντρεύονται χωρίς να είναι δική τους συνειδητή επιλογή. Ομοίως οδηγούνται και στην απόκτηση παιδιών, με συχνά ολέθρια αποτελέσματα. Παίζουν μεγάλο ρόλο, λοιπόν, τα πρότυπα, τα στερεότυπα, τα βιώματά μας και οι υποσυνείδητες πεποιθήσεις μας, που πολλές φορές δεν έχουν καμία σχέση με τα πραγματικά θέλω μας. Γι’ αυτό και έχουμε πολλούς αποτυχημένους γάμους. Πολλοί που προτιμούν τη μοναχικότητά τους είναι παντρεμένοι, και πολλοί που δεν θέλουν παιδιά είναι γονείς. Επομένως, η κοινωνική πίεση, το «πότε θα παντρευτείτε και πότε θα κάνετε παιδάκι» επηρεάζει αρκετά ζευγάρια να προχωρήσουν σε επιλογές που ανεπηρέαστα δεν θα έπαιρναν.
Υπάρχουν, επίσης, ζευγάρια που παντρεύονται για γραφειοκρατικούς ή οικονομικούς λόγους, λόγοι που φυσικά δεν αρκούν για να κρατήσουν έναν γάμο.
Η απόφαση να παντρευτούμε θα πρέπει να απορρέει μόνο απ’ την ανάγκη να ισχυροποιήσουμε τον δεσμό μας με τον άνθρωπό μας. Αντίστοιχα, το να γίνουμε γονείς θα πρέπει να είναι μία ώριμη κοινή απόφαση, όπου συνειδητά αναλαμβάνουμε μαζί την τεράστια ευθύνη της γονεϊκότητας.
Πόσο σημαντική είναι η ουσιαστική επικοινωνία ανάμεσα στο ζευγάρι για έναν υγιή γάμο;
Το ερώτημα «χτυπάει φλέβα» καθώς τα περισσότερα ζευγάρια δεν επικοινωνούν ουσιαστικά, και ο πιο συνήθης λόγος διαζυγίων είναι η «κακή επικοινωνία».
Χωρίς ουσιαστική επικοινωνία, ένας γάμος δεν είναι υγιής. Και υγιή χαρακτηρίζουμε τον γάμο όπου υπάρχει ελευθερία έκφρασης, χωρίς κριτική, έλεγχο, καταπίεση, υποτίμηση, αλλά με σεβασμό, αμοιβαία εκτίμηση, και θαυμασμό του ενός προς τον άλλο. Όταν δεν επικοινωνώ ουσιαστικά με τον άνθρωπό μου σημαίνει πως επικοινωνούμε ίσως αποτελεσματικά για τα πρακτικά-λειτουργικά, δεν επικοινωνούμε όμως συναισθηματικά. Οπότε, νιώθω ότι δεν με καταλαβαίνεις, δεν με νοιάζεσαι, δεν με συναισθάνεσαι. Νιώθω μόνος/η στη σχέση κι εκεί αρχίζει η απομάκρυνση, η εσωστρέφεια και ο αποκλεισμός. Αρχίζω να μην μοιράζομαι μαζί σου τις σκέψεις μου, τα συναισθήματά μου, τους στόχους μου και σιγά σιγά φτάνουμε να λειτουργούμε ως μονάδες -και όχι ως ομάδα. Αν αυτό παγιωθεί, αν μείνουμε για πολύ καιρό σε αυτή τη συνθήκη συναισθηματικής απομόνωσης, υπάρχει κίνδυνος να μην μπορέσουμε να αντιστρέψουμε την κατάσταση και να φτάσουμε στην πλήρη αποξένωση, με κατάληξη τον χωρισμό.
Ποια η συσχέτιση που υπάρχει ανάμεσα στον υγιή γάμο και την ομαλή ανάπτυξη της προσωπικότητας των παιδιών;
Απόλυτη η συσχέτιση. Υγιής γάμος σημαίνει ευτυχισμένο ζευγάρι, άρα ευτυχισμένοι γονείς, ευτυχισμένα παιδιά. Σε έναν υγιή γάμο, κυριαρχούν αξίες όπως αλληλοσεβασμός, συνεργασία, υποστήριξη, ομαδικότητα, κατανόηση, που όλα αυτά συνθέτουν ένα περιβάλλον γαλήνης, αρμονίας και ηρεμίας, απαραίτητο για την ομαλή ανάπτυξη της προσωπικότητας των παιδιών. Όπως όλοι γνωρίζουμε, τα παιδιά είναι «σφουγγάρια», μίμοι που ό,τι βλέπουν αντιγράφουν. Είναι αυτονόητο ότι ένα περιβάλλον εντάσεων και κακής σχέσης μεταξύ των γονέων δεν ευνοεί την ομαλή τους ανάπτυξη. Σε μία τέτοια τεταμένη συνθήκη, τα παιδιά είναι πολύ πιθανό να αναπτύξουν αισθήματα φόβου, ανασφάλειας, χαμηλής αυτοεκτίμησης, όπως και να υιοθετήσουν άσχημες συμπεριφορές.
Όλα είναι αλληλένδετα και αμφίδρομα, και τα πάντα ξεκινούν απ’ τον εαυτό μας. Για να είμαι ιδανικός σύντροφος και σωστός γονιός θα πρέπει να είμαι ισορροπημένος άνθρωπος. Να έχω δουλέψει με τον εαυτό μου, να έχω βρει τις ισορροπίες μου, να έχω λύσει τα θέματά μου ώστε να μπορώ να λειτουργώ με υγιή τρόπο στη σχέση και την οικογένειά μου. Επομένως, ιδανικοί σύντροφοι και σωστοί γονείς είναι οι άνθρωποι που φροντίζουν να συμπεριφέρονται όμορφα, που αποτελούν σωστά πρότυπα και μεταλαμπαδεύουν πολύτιμες αξίες στα παιδιά τους. Ένας υγιής γάμος ευνοεί όλα τα παραπάνω. Ένας γάμος μη υγιής, απειλεί και την ψυχική υγεία των παιδιών. Γι αυτό και τα ζευγάρια που δεν μπορούν μόνα τους να βρουν τις λύσεις τους, καλό είναι να απευθύνονται έγκαιρα σε ειδικούς για βοήθεια, προκειμένου η άσχημη κατάσταση να αντιμετωπίζεται άμεσα, χωρίς επιβλαβείς προς όλους συνέπειες.