Τι γίνεται με τα ανώτατα ύψη κτηρίων; Προειδοποιεί η ΕΛΛΕΤ για τις οικοδομικές άδειες

Η ΕΛΛΕΤ εξέδωσε ανακοίνωση με αφορμή το ζήτημα που έχει προκύψει για τα ανώτατα ύψη κτηρίων συμπαραστεκόμενη στους Δήμους που αντιδρούν.

Συγκεκριμένα η Ελληνική Εταιρεία Περιβάλλοντος και Πολιτισμού αναφέρει:

Πλείστοι είναι ήδη οι Δήμοι του Λεκανοπεδίου (Βάρης-Βούλας-Βουλιαγμένης, Αλίμου, Παπάγου-Χολαργού, Κηφισιάς κ.ά.) που, με αποφάσεις τους, ζητούν την αναστολή χορήγησης οικοδομικών αδειών, λόγω της ισχύος τοπικών διαταγμάτων, με τα οποία καθορίζονται ανώτατα ύψη κτηρίων μικρότερα των υπολογιζόμενων κατά ΝΟΚ. σε μια προσπάθεια να αποτρέψουν την υποβάθμιση του αστικού περιβάλλοντος και την επιδείνωση της ποιότητας ζωής στις πόλεις τους.

Οι αποφάσεις των Δήμων έχουν ως στόχο τη διαφύλαξη της νομιμότητας καθώς βασίζονται στην πάγια πλέον νομολογία των διοικητικών δικαστηρίων (βλ. αποφάσεις ΣτΕ 2102-2103/2019, 2103/2019, και 705/2020-706/2020) με τότε πρόεδρο του ΣτΕ. την νυν Π.τ.Δ. κα Αικατερίνη Σακελλαροπούλου, που ξεκίνησαν με προσφυγές της ΕΛΛΕΤ, αλλά και άλλες των διοικητικών δικαστηρίων (βλ. ΔΕφ Αθηνών 2026/2022-2028/2022 για τους Αμπελοκήπους, και παλαιότερες αποφάσεις ΣτΕ 1383/2016, ΣτΕ 796/2016 κ.ά.) ότι οι διατάξεις των παραπάνω τοπικών διαταγμάτων ουδέποτε καταργήθηκαν, και εξακολουθούν να ισχύουν, κατισχύοντας των γενικών και οριζόντιας εφαρμογής διατάξεων του ΝΟΚ. Μάλιστα, η πιο πρόσφατη απόφαση του ΣτΕ 293/2024 (Ε’ Τμ.) περιλαμβάνει ένα εξαντλητικό και απόλυτα τεκμηριωμένο σκεπτικό, αναφορικά με την επαγγελλόμενη ενεργειακή αναβάθμιση, χάριν της οποίας χορηγούνται τα κατά ΝΟΚ “κίνητρα”, δια του οποίου καταλήγει σε εμβριθή αρνητική αξιολόγηση καθενός εξ’ αυτών (ως προς ύψος, Σ.Δ., αδόμητο χώρο, υπόγεια κ.λπ.) με βάση τόσο το Σύνταγμα όσο και την Ενωσιακή Νομοθεσία. Αναμένεται μάλιστα και η επιβεβαίωση των παραπάνω από την ολομέλεια του Συμβουλίου της Επικρατείας.

Καθίσταται, κατά συνέπεια, πλέον σαφές, ότι, σύμφωνα με τις συνταγματικές αλλά και τις ενωσιακές επιταγές, όπως ερμηνεύονται από το ΣτΕ, ο τρόπος υπολογισμού του μέγιστου ύψους των κτηρίων σε συνάρτηση με τον σ.δ. κάθε περιοχής κατά το άρθρο 15 παρ. 1 του ΝΟΚ., δεν εφαρμόζεται σε περιπτώσεις, κατά τις οποίες, με ειδικά τοπικά διατάγματα προϋφιστάμενα είτε του ΝΟΚ./2012 είτε και του ΓΟΚ./1985, έχουν ορισθεί για περιοχές ή οικισμούς ειδικότεροι όροι δόμησης π.χ. ύψος, σ.δ. και λοιποί όροι και περιορισμοί δόμησης.

Την 25η Απριλίου 2024 το ΥΠΕΝ έδωσε στη δημοσιότητα τροπολογία στο πολυνομοσχέδιο “Ρυθμίσεις για την αντιμετώπιση των πολυεπίπεδων επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής κλπ”, το άρθρο 1 της οποίας επιχειρεί, σύμφωνα με τον τίτλο του, “εξορθολογισμό” της χρήσης των κινήτρων του ΝΟΚ, με την εισαγωγή μεταβατικής διάταξης ισχύος από 01/05/2024 μέχρι και 31/12/2025 (έγκριση των ΤΠΣ), να μετριάσει τα κίνητρα και ειδικότερα περιορισμό των διατάξεων του άρθρου 10 παράγρ.1 του ΝΟΚ. Πιο συγκεκριμένα ορίζει ότι τα εν λόγω κίνητρα εφαρμόζονται μόνο σε περιοχές με σ.δ. μεγαλύτερο του 0,8, ενώ πέραν του συντελεστή αυτού το συνολικό ύψος της προσαύξησης κλιμακώνεται ανάλογα με τον κατά περιοχές ισχύοντα σ.δ., από 2,50 μ. έως και 3,00 μ.

Σημειώνουμε ότι σε καμιά ευρωπαϊκή πόλη δεν νοείται οριζόντια ρύθμιση υψών, καθώς τα ύψη αυτά ρυθμίζονται κατά περιοχές ή παρόδια κατά δρόμους ή κατά ΟΤ με βάση ειδικές τοπικές πολεοδομικές μελέτες. Επίσης, είναι τουλάχιστον παράλογο να πριμοδοτείται με αύξηση σ.δ. κατά 25% η κατεδάφιση παλαιών κτιρίων, μονώροφων ή διώροφων, που θα έπρεπε ενδεχομένως να κηρυχθούν διατηρητέα ή που αποχαρακτηρίζονται αν είναι ήδη κηρυγμένα. Είναι επίσης αδιανόητο, με το πρόσχημα της ενεργειακής αναβάθμισης, να κατασκευάζονται ψηλότερα κτίρια, που κατ’ αρχήν υποβαθμίζουν το άμεσο περιβάλλον από άποψη αερισμού, ηλιασμού, εγκλωβισμού της ρύπανσης, στα χαμηλότερα επίπεδα, κλπ.

Τέλος, ο σκοπός της ενεργειακής αναβάθμισης δεν συμβιβάζεται με τη δυνητική πλήρη κάλυψη των οικοπέδων με υπόγεια επέκταση στο σύνολο του οικοπέδου, που καλύπτονται με μόλις 40 εκ. χώμα. Πρόκειται για κάτι τελείως αντίθετο με τις επιταγές των επιστημόνων για την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή, σύμφωνα με τις οποίες πρέπει να επιδιώκεται η ελαχιστοποίηση των σκληρών επιφανειών και η δημιουργία μαλακών, απορροφητικών υδατοπερατών επιφανειών, που επιτρέπουν την εισχώρηση των όμβριων υδάτων στο υπέδαφος.

Συνεπώς είναι πρόδηλη, τώρα περισσότερο από ποτέ, η ανάγκη το ΥΠΕΝ να προστατεύσει τις πόλεις και τους οικισμούς της χώρας, με την άμεση αποστολή σχετικής διευκρινιστικής Εγκυκλίου Διαταγής προς τις Υ.ΔΟΜ. της Επικράτειας, στην οποία θα παρέχονται οδηγίες για την εφαρμογή της παραπάνω αρχής της κατίσχυσης των ειδικών τοπικών διαταγμάτων έναντι του ΝΟΚ. Σε αντίθετη περίπτωση, θα είναι αναπόφευκτη η διεύρυνση της αντιπαράθεσης, και τελικά η δημιουργία αγεφύρωτου χάσματος, μεταξύ των Δήμων και της κοινωνίας των πολιτών αφενός και των κατασκευαστικών συμφερόντων και του τεχνικού κλάδου αφετέρου, με διακύβευμα την ποιότητα του αστικού περιβάλλοντος και αποτέλεσμα την αβεβαιότητα ως προς τους κατά περιοχή ισχύοντες όρους δόμησης, και τελικά την διατάραξη τόσο της εύρυθμης λειτουργίας της πόλης όσο και του αισθήματος ασφάλειας δικαίου και εμπιστοσύνης των πολιτών.