Οικοχωριό για απεξαρτημένους σε έκταση στη Λάρισα!

Παντρεύει τη δόμηση με φυσικά υλικά για τη μείωση των αναγκών σε ενέργεια με τις φυσικές καλλιέργειες και «απαντά» στην πρόκληση της κοινωνικής επανένταξης πρώην τοξικομανών.

Έναν επίγειο παράδεισο, όπου τα κτίρια θα είναι κατασκευασμένα από φυσικά υλικά για την μείωση των αναγκών σε ενέργεια, όπου οι φυσικές καλλιέργειες θα έχουν κυρίαρχο ρόλο και θα αποτελούν την κύρια επαγγελματική ενασχόληση αλλά και πηγή εισοδήματος για τους κατοίκους, ένα «Οικοχωριό», το οποίο ταυτόχρονα θα απαντά και στην πρόκληση της κοινωνικής επανένταξης πρώην τοξικομανών, σχεδίασαν και παρουσίασαν φοιτήτριες του Τμήματος Αρχιτεκτονικής του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας στον Βόλο.

Η Αλεξάνδρα Γκουράβα και η Ελευθερία Κατερίνα Γεωργίου υπό την επίβλεψη της καθηγήτριας του Τμήματος Αρχιτεκτονικής, Ιριδας Λυκουριώτη, εμπνεύστηκαν ένα οικολογικό χωριό στο πρότυπο μιας βιώσιμης οικοκοινότητας και το χωροθέτησαν στην έκταση των 153 στρεμμάτων της πρώην Αβερώφειου Σχολής Λάρισας. Κατάφεραν να συνδέσουν τη γεωργική κληρονομιά του οικοπέδου με τον κοινωνικό ρόλο της αρχιτεκτονικής, η οποία επιχειρεί να «αγκαλιάσει» μία ευάλωτη κοινωνική ομάδα, αυτή των πρώην τοξικομανών και να τους δώσει την ευκαιρία της κοινωνικής επανένταξης μέσα από την ενασχόλησή τους με τη γη σε ένα περιβάλλον, όπου δόμηση και καλλιέργεια σέβονται το κλίμα, την ενέργεια και το περιβάλλον.

«Το ερώτημα είναι εάν μπορεί η σχέση των μελών της κοινότητας με την γη και τις καλλιέργειες να πετύχει την οικονομική αυτοδυναμία, την αυτονομία τροφής και διαχείρισης της, και εν τέλει την θεραπεία. Η δε αρχιτεκτονική γραφή ως προς τις δομές, συμπλέει με την φυσική δόμηση, και βαδίζει παράλληλα με τις φυσικές καλλιέργειες.

Όπως αυτές οι δυο μορφές δόμησης και καλλιέργειας σέβονται το κλίμα, την ενέργεια, και το περιβάλλον, έτσι και ο θεραπευμένος στην κοινότητα μας, θα μάθει να σέβεται την γη, και θα καταλάβει την ανταποδοτικότητα της ,όντας και ο ίδιος μέλος ενός ενιαίου συνόλου με αυτήν», εξηγεί τη φιλοσοφία του «Οικοχωριού» η κ. Αλεξάνδρα Γκουράβα.

Κενό στην επανένταξη

Η δημιουργία του Οικοχωριού, έρχεται να απαντήσει σε μία κοινωνική πρόκληση. Αυτό της κοινωνικής επανένταξης πρώην τοξιμανών.

Ερευνώντας την ευάλωτη ομάδα των απεξαρτημένων από τα ναρκωτικά ατόμων οι δύο φοιτήτριες διαπίστωσαν ότι η Ελλάδα δεν διαθέτει εθνική πολιτική για την κοινωνική επανένταξη τους. Από τις εννιά δομές υποστήριξης των χρηστών ναρκωτικών ουσιών, στην Λάρισα μόνο οι τρεις ενέχουν τον όρο κοινωνική επανένταξη, οι οποίες στατιστικά δεν αποδίδουν αποτελέσματα. Αξιοσημείωτο είναι πως οι μισοί από τους αποθεραπευθέντες ξανακυλούν στην χρήση των ναρκωτικών.

«Ετσι αποφασίσαμε η διπλωματική μας να επικεντρωθεί στο ερώτημα της κοινωνικής επανένταξης αυτής της ευάλωτης ομάδας, σχεδιάζοντας μια οικοκοινότητα σε έναν μικρό παράδεισο, σε μια γη με κουλτούρα και κληρονομιά την γεωργική συσχέτιση με την γη», αναφέρει η κ. Γκουράβα.

Παράδεισος στον ΕΛΓΟ ΔΗΜΗΤΡΑ

Το οικόπεδο που επιλέχθηκε για τη χωροθέτηση του χωριού ανήκει στον αστικό ιστό, είναι 153 στρεμμάτων και ιδιοκτησιακά ανήκει στον ΕΛΓΟ ΔΗΜΗΤΡΑ, πρώην ΕΘΙΑΓΕ, και πρώην Γεωργική Σχολή Λάρισας.

«Σκοπίμως διαλέξαμε ένα οικόπεδο με κουλτούρα γεωργικής παραγωγής και καλλιεργειών, ώστε να εντάξουμε στην σχεδιαστική πρόθεση μας, την συσχέτιση των αποθεραπευμένων ατόμων με την γη. Πιστεύουμε πως αυτή η συσχέτιση με την γεωργική εκμετάλλευση αποδίδει οικονομικά στην οικοκοινότητα, την αυτονομεί και την καθιστά αυτοδιαχειριζόμενη. Συγχρόνως η επαφή με την γη εξισορροπεί τον άνθρωπο ψυχικά, μέσω της εκπαίδευσης που γίνεται στα βιωματικά εργαστήρια, με την μέθοδο των σβόλων που ανήκει σε πρωτόκολλο φυσικής καλλιέργειας, και της χλωρής λίπανσης, αποδίδοντας επαγγελματική κατάρτιση στα μέλη της κοινότητας μας ούτως ώστε όταν εκπνεύσει ο χρόνος παραμονής σ΄ αυτήν να μπορέσουν να αποκομίσουν επαγγελματικά εφόδια στην περαιτέρω ζωή τους», εξηγεί η ίδια.

Μετά τα ναρκωτικά αποτυχία επανένταξης

Σύμφωνα με την έρευνα στην οποία προχώρησαν οι κ.κ. Γκουράβα και Γεωργίου, πρώην χρήστες ναρκωτικών αδυνατούν να επανενταχθούν και ξανακυλούν για δύο κυρίως λόγους.

Ο πρώτος είναι η αδυναμία επαγγελματικής κατάρτισης κι απόδοσης εφοδίων, ώστε ο πρώην χρήστης, να μπορέσει μέσω της εργασίας του να αποκτήσει κοινωνικό προφίλ και οικονομική αυτοδυναμία.

Ο δεύτερος είναι η κοινωνικοποίηση, μέσα από την άρση του κοινωνικού αποκλεισμού και τη στιγματοποίησή τους ως πρώην χρήστες.

Τι θα προσφέρει λοιπόν το Οικοχωριό; Οι «κάτοικοί» τους αφενός θα κερδίσουν σε γνώσεις καλλιέργειας της γης, η επαφή με την οποία κρίνεται θεραπευτικά. Μέσα από την καλλιέργεια της τροφής τους θα γίνουν αυτόνομοι αλλά και οικονομικά ανεξάρτητοι.

Την ίδια στιγμή θα έχουν την ευκαιρία να κοινωνικοποιηθούν στα όρια του χωριού, το οποίο στην έκταση που σχεδιάστηκε είναι σε γειτνίαση με τον αστικό ιστό της Λάρισας.

Αποδοτικές καλλιέργειες που απαντούν στην κλιματική αλλαγή

Οι δύο φοιτήτριες πρόβλεψαν τα πάντα. Ακόμη και οι καλλιέργειες που εντάσσουν στο Οικοχωριό «ακουμπούν» στην πείρα και έρευνα του ΕΛΓΟ – ΔΗΜΗΤΡΑ μέσω γενετικών πειραμάτων, στην δημιουργία υβριδικών σπορών που αποδίδουν παραγωγή ακόμη και εν μέσω της κλιματικής αλλαγής, είναι αποδοτικές, και προσφέρουν οικονομικά στην κοινότητα. Τα είδη των βοτάνων που έχουν επιλεγεί, καλύπτουν ένα μέρος της μεγάλης ζήτησης που έχουν στην αγορά για φαρμακευτικούς σκοπούς.

«Μόνο τα δυο από τα είδη των βοτάνων, που έχουμε επιλέξει η Πριμούλα και το Ελίχρυσο, βάση των ετήσιων κιλών παραγωγής, αποδίδουν 185.000 ευρώ, ετήσια στην κοινότητά μας. Μέσω της παραγωγής σε κιλά από κάθε είδος που καλλιεργείται στο οικόπεδο, ανά έτος έχουμε μελετήσει τα οικονομικά έσοδα από αυτή, και σε συνδυασμό με το εστιατόριο έχουμε καταφέρει να αυτονομήσουμε οικονομικά την οικοκοινότητα μας. Κι αυτό γιατί διακρίναμε ότι η οικονομική αυτοδυναμία, συντελεί και στην συνολική αυτοδυναμία, ανεξαρτησία, αυτοδιαχείριση», εξηγούν οι δύο φοιτήτριες.

Απολύτως «πράσινο» χωριό

Ακόμη και τα ίδια τα κτίρια του Οικοχωριού δημιουργούνται από υλικά με μειωμένο περιβαλλοντικό αποτύπωμα. Οι φοιτήτριες επέλεξαν ντόπια υλικά δόμησης από τη θεσσαλική πεδιάδα που στερείται της πέτρας, αλλά περισσεύει στον πηλό -χώμα.

«Με ωμόπλινθους ζυμωμένους με πρόσθετα, όπως άχυρο και ίνες ζωικής προέλευσης, τα οποία στεγνώνουν στον ήλιο χωρίς να ψηθούν σε καμίνι, κτίζουμε τις δομές μας οι οποίες ενέχουν ως φέροντα οργανισμό τους το ξύλο. Οι δομές μας είναι ισόγειες προς χάριν της στατικότητας», εξηγούν.

Τα κτίρια μπορούν να φιλοξενήσουν μία μικρή «οικογένεια». Απευθύνονται στις ανάγκες δύο ή τεσσάρων ατόμων, που μπορούν να συνυπάρξουν στον ίδιο χώρο.

Τα σπίτια οριοθετούνται από χαμηλές περιτοιχίσεις, δημιουργούνται περιπατητικά μονοπάτια, που σκιάζονται από πλατάνια, και οδηγούν εύκολα, τον επισκέπτη στις δημόσιες δομές.

Τα υλικά των μαλακών δαπέδων είναι φυσικά μέσω κατεργασμένου κυλινδρισμένου χώματος, ώστε να είναι απορροφητικά στα όμβρια ύδατα και να ενυδατώνουν τον υπόγειο υδάτινο παράγοντα. Σε κάποιες περιτοιχίσεις των δομών μας ενυπάρχουν γραμμικές δεξαμενές συλλογής όμβριων υδάτων καθώς και άλλες δυο μεγάλες, στις οποίες συλλέγονται τα όμβρια ύδατα και καθαρίζονται με φυσικό τρόπο, ώστε να χρησιμοποιηθούν για τις βασικές χρήσεις, νερού, των κατοικιών εξοικονομώντας ανάγκες μέσα από την ανακύκλωση τους.

Ο σύγχρονος ρόλος της αρχιτεκτονικής

«Σήμερα, στον 21ο αιώνα, περισσότερο από ποτέ, υπάρχει μια διεθνής ευαισθητοποίηση σε θέματα βιωσιμότητας της αρχιτεκτονικής και χρήσης οικολογικών υλικών.

«H αρχιτεκτονική της φροντίδας» πραγματεύεται τη σύγχρονη ανάγκη επαναπροσδιορισμού του σκοπού και των εργαλείων της αρχιτεκτονικής σκέψης και πρακτικής με απώτερο σκοπό την παροχή φροντίδας.

Μέσα από την αρχιτεκτονική πράξη της αρχιτεκτονικής της φροντίδας, δημιουργήσαμε το αφήγημά μας ως προς την ευάλωτη ομάδα των πρώην χρηστών των ναρκωτικών εμφορούμενες την αναπηρία των δομών διαχείρισης της απεξάρτησης αυτής της ομάδας, με στόχο την κοινωνική ενσωμάτωση τους στον κοινωνικό ιστό», τονίζει η κ. Γκουράβα.

Πηγή: taxydromos.gr