Πανώλη των αιγοπροβάτων: Όλα όσα πρέπει να γνωρίζουν οι Έλληνες παραγωγοί - καταναλωτές
Την ώρα που έχουν σφαγιαστεί περίπου 2400 ζώα στη Θεσσαλία από την πανώλη των αιγοπροβάτων και η ανησυχία κορυφώνεται στους παραγωγούς για τον φόβο εξάπλωσης του ιού, ιδού όλα όσα πρέπει να ξέρουμε για την πανώλη των μικρών μηρυκαστικών.
Ο Θανάσης Γελασάκης, αναπληρωτής καθηγητής στο Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών, κτηνίατρος, MPH, PhD, Dipl.ECSRHM, σε συνέντευξή του στο Newsbomb.gr τονίζει πως πρέπει ν' ακολουθήσουν τα πρωτόκολλα για τις απολυμάνσεις όχι μόνο οι παραγωγοί αλλά και οι μεταφορείς. Να θυμίσουμε ότι λόγω των κανόνων της ΕΕ εάν εμφανιστεί κρούσμα πανώλης σε οποιοδήποτε κοπάδι θανατώνεται.
-Ο κόσμος έχει θορυβηθεί. Ξέραμε για την πανώλη των χοίρων. Είχαμε και παλαιότερα πανώλη των αιγοπροβάτων στη χώρα μας;
«Η πανώλη των μικρών μηρυκαστικών εμφανίζεται για πρώτη φορά στην Ελλάδα, γεγονός που καθιστά την άμεση εκρίζωσή της κρίσιμη για την κτηνοτροφία, αλλά και συνολικά για τις αλυσίδες αξίας του γάλακτος και του κρέατος των μικρών μηρυκαστικών».
-Υπάρχει κίνδυνος εξάπλωσης του ιού και στον άνθρωπο;
«Η πανώλη των μικρών μηρυκαστικών δεν είναι ζωοανθρωπονόσος και ο άνθρωπος δεν κινδυνεύει από την επαφή με μολυσμένα ζώα ή κατά την κατανάλωση προϊόντων ζωικής προέλευσης. Επομένως, η πανώλη των μικρών μηρυκαστικών δεν αποτελεί κίνδυνο για τη δημόσια υγεία. Σε κάθε περίπτωση, η κατανάλωση κρέατος γίνεται μετά τη θερμική του επεξεργασία (μαγείρεμα), ενώ το γάλα και τα γαλακτοκομικά προϊόντα που παράγονται από μικρά μηρυκαστικά καταναλώνονται αφού υποστούν τη διαδικασία της παστερίωσης στους 72 °C για 15 δευτερόλεπτα».
-Επειδή υπάρχει σύγχυση ανάμεσα στην πανώλη των μικρών μηρυκαστικών και στην πανώλη των ανθρώπων. Ποιες είναι οι διαφορές τους;
«Η πανώλη των μικρών μηρυκαστικών δεν έχει καμία σχέση με την πανώλη των ανθρώπων. Είναι ιογενές νόσημα που οφείλεται σε ιό του γένους Morbillivirus και μεταδίδεται οριζόντια από ζώο σε ζώο. Αντίθετα, η πανώλη των ανθρώπων οφείλεται στο βακτηριακό παθογόνο Yersinia pestis που μεταδίδεται από τους αρουραίους στους ανθρώπους κυρίως μέσω των τσιμπημάτων ψύλλων (ιδιαίτερα του είδους Xenopsylla cheopsis)».
-Πόσο μεγάλο πρόβλημα για τους παραγωγούς μας είναι αυτό το νόσημα;
«Για την υγεία του ανθρώπου μπορεί να μην τίθεται κανένα ζήτημα ανησυχίας, για τα ζώα όμως τα δεδομένα είναι εντελώς διαφορετικά. Η πανώλη των μικρών μηρυκαστικών συγκαταλέγεται στα σημαντικότερα ιογενή μεταδοτικά νοσήματα των μικρών μηρυκαστικών και έχει ενταχθεί στη Λίστα Α με τα νοσήματα υποχρεωτικής δήλωσης του παγκόσμιου οργανισμού υγείας των ζώων (WOAH), για τα οποία ο έλεγχος και η εκρίζωση αποτελούν προτεραιότητα. Μάλιστα, σε αυτό το πλαίσιο, ο WOAH έχει θέσει στόχο για την εξάλειψη του νοσήματος μέχρι το 2030, αξιοποιώντας το επιτυχημένο παράδειγμα της εκρίζωσης της πανώλης των βοοειδών. Η αντιμετώπιση της εξάπλωσης της νόσου πρέπει να είναι πρώτη προτεραιότητα αυτή τη στιγμή για την κτηνοτροφία καθώς σύμφωνα με τα πρωτόκολλα αντιμετώπισης έστω και ένα ζώο αν βρεθεί θετικό στον ιό, θανατώνονται όλα τα ζώα της εκτροφής».
-Πόσο έντονο είναι το πρόβλημα για τις κτηνοτροφικές μονάδες;
«Εάν το πρόβλημα δεν αντιμετωπιστεί άμεσα και αποτελεσματικά είναι μία ανυπολόγιστη καταστροφή του κλάδου των κτηνοτρόφων μικρών μηρυκαστικών αλλά και των εμπλεκόμενων με αυτόν.
Στις ενζωοτικές περιοχές το νόσημα έχει ιδιαίτερη σημασία για την αιγοτροφία και την προβατοτροφία εξαιτίας της μεγάλης μεταδοτικότητας και των υψηλών ποσοστών νοσηρότητας και θνητότητας, που σχετίζονται με μεγάλες οικονομικές απώλειες της τάξης των 1,5 έως 2 δισεκατομμυρίων δολαρίων σε ετήσια βάση».
Και στην Ελλάδα;
«Στις μη ενζωοτικές περιοχές, όπως η Ελλάδα, οι επιπτώσεις μπορεί να είναι καταστροφικές για το ζωικό κεφάλαιο των μικρών μηρυκαστικών, ανάλογα με τη διασπορά του ιού και την αποτελεσματικότητα των μέτρων ελέγχου και επιτήρησης που εφαρμόζονται για τη διακοπή της μετάδοσής του. Στις περιοχές αυτές, τα ποσοστά νοσηρότητας και θνητότητας είναι υψηλότερα σε σύγκριση με τις ενζωοτικές περιοχές, καθώς δεν υπάρχει ανοσία στον πληθυσμό των ζώων, τα οποία για πρώτη φορά εκτίθενται στον παθογόνο παράγοντα».
-Πως προχωρά η διαδικασία εκρίζωσης της νόσου;
«Στις μη ενζωοτικές περιοχές, εφόσον παρουσιαστεί κρούσμα, ενεργοποιείται η διαδικασία της εκρίζωσης, βασικά συστατικά της οποίας είναι η θανάτωση και υγειονομική ταφή των ζώων των μολυσμένων εκτροφών και η ενεργοποίηση μηχανισμών επιτήρησης. Για την αποτελεσματικότερη διαχείριση δημιουργούνται δύο ζώνες, η ζώνη προστασίας και η ζώνη επιτήρησης στα 3 και στα 10 χλμ., αντίστοιχα περιμετρικά από το σημείο του κρούσματος, ενώ το σύνολο των μέτρων που λαμβάνονται από τις αρμόδιες κτηνιατρικές υπηρεσίες περιγράφονται στον Ευρωπαϊκό Κανονισμό (ΕΕ) 2020/687. Η πρόληψη του νοσήματος σε επίπεδο εκτροφής περιλαμβάνει μέτρα υγιεινής και βιοασφάλειας, τα οποία πρέπει να εφαρμόζονται με συστηματικό τρόπο για την αποφυγή της μετάδοσης του ιού».
-Η πανώλη των αιγοπροβάτων σχετίζεται με την πανώλη των χοίρων;
«Η πανώλη των μικρών μηρυκαστικών δεν προκαλεί νόσημα σε άλλα είδη οικόσιτων παραγωγικών ζώων, ενώ δεν σχετίζεται με την κλασική ή την αφρικανική πανώλη των χοίρων που οφείλονται σε διαφορετικούς ιούς. Για την ιστορία να σας πω ότι ή πρώτη καταγεγραμμένη επιζωοτία παρατηρήθηκε στη Γαλλόφωνη Ακτή Ελεφαντοστού το 1942 (απ’ όπου προέκυψε το γαλλικό όνομα Peste des Petits Ruminants - PPR), και έκτοτε ο ιός έχει μεταδοθεί σε περισσότερες από 70 χώρες της Αφρικής, της Μέσης Ανατολής και της Ασίας. Στην Ευρώπη, μέχρι σήμερα, είχαν εντοπιστεί κρούσματα στη Γεωργία (2016) και στη Βουλγαρία (2018), ενώ στο ευρωπαϊκό τμήμα της Τουρκίας έχει αναφερθεί η παρουσία του ιού από το 1996».
-Υπάρχει πιθανότητα ο ιός να σχετίζεται με την καταιγίδα Daniel και όσα ακολούθησαν;
«Ο ιός δεν θα μπορούσε να προέλθει από τον Daniel γιατί δεν επιβιώνει μεγάλο χρονικό διάστημα στο περιβάλλον. Εικάζουμε, χωρίς να έχουν ολοκληρωθεί οι έλεγχοι, που θα το διασταυρώσουν, πως ήρθε από το εξωτερικό. Άλλωστε πριν την καταιγίδα Daniel, η χώρα μας ήταν απαλλαγμένη από το νόσημα. Μέτρα έχουν ληφθεί αλλά χρειάζονται συστηματικά απολυμάνσεις και υπάρχουν συγκεκριμένες οδηγίες με τη λίστα, που πρέπει να ακολουθήσουν όλοι οι παραγωγοί αλλά θα πρέπει να κάνουν τις απαραίτητες απολυμάνσεις και οι μεταφορείς ζώων».