Λειψυδρία στην Ελλάδα: Η χώρα σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης - Συναγερμός για τα αποθέματα νερού

Το πρόβλημα της λειψυδρίας στην Ελλάδα έχει πάρει δραματικές διαστάσεις, ιδιαίτερα στα νησιά, όπου η αυξημένη τουριστική κίνηση επιδεινώνει την ήδη δύσκολη κατάσταση. Τα αποθέματα νερού βρίσκονται υπό πίεση, ενώ σε αρκετές περιοχές της χώρας το νερό «πέφτει» με το σταγονόμετρο. Τα νησιά, τα οποία ήδη έχουν υποδεχθεί μεγάλη μερίδα επισκεπτών, αντιμετωπίζουν σοβαρές προκλήσεις λόγω της αυξημένης ζήτησης για νερό τους καλοκαιρινούς μήνες.

Στα περισσότερα νησιά, η κατάσταση είναι τόσο κρίσιμη που έχουν καταργηθεί τα ντουζ στις παραλίες, ενώ ακόμα και όταν δεν υπάρχουν προγραμματισμένες διακοπές υδροδότησης, η πίεση του νερού είναι πολύ χαμηλή. Η κατάσταση είναι ιδιαίτερα έντονη σε νησιά όπως η Νάξος, όπου το νερό είναι ζωτικής σημασίας όχι μόνο για τους κατοίκους και τους τουρίστες, αλλά και για την κτηνοτροφία και τη γεωργία.

Παναγιώτης Σαμπατακάκης: Αύξηση 76.9% κατανάλωσης του νερού στην Αθήνα μέσα σε 34 χρόνια

Σε συνέντευξη που παραχώρησε στο Newsbomb.gr, ο Παναγιώτης Σαμπατακάκης, διδάκτωρ Υδρογεωλογίας και μέλος της Διεθνούς Ένωσης Υδρογεωλόγων, ανέλυσε τις βασικές προκλήσεις που αντιμετωπίζει η χώρα λόγω της λειψυδρίας.

«Έχουμε να κάνουμε με μια συστηματική μείωση στις βροχοπτώσεις, η οποία επηρεάζει τα υπόγεια και επιφανειακά ύδατα. Ορισμένες περιοχές, ειδικά οι τουριστικές, έχουν μεγάλες ανάγκες νερού που δεν μπορούμε πάντα να καλύψουμε», σημείωσε.

Σχετικά με τις αιτίες της λειψυδρίας, ανέφερε ότι υπάρχει μια διχογνωμία σχετικά με την κλιματική αλλαγή. Κάποιοι θεωρούν ότι δεν οφείλεται αποκλειστικά στις ανθρώπινες δραστηριότητες, ενώ άλλοι πιστεύουν ότι η ρύπανση και οι ανθρώπινες δραστηριότητες είναι οι κύριοι παράγοντες της κλιματικής κρίσης που επιδεινώνουν τη λειψυδρία.

Ο Παναγιώτης Σαμπατακάκης υπογράμμισε την αυξανόμενη ανάγκη για νερό, τονίζοντας ότι η κατανάλωση έχει αυξηθεί σημαντικά τις τελευταίες δεκαετίες, ιδιαίτερα στην Αθήνα και τις τουριστικές περιοχές. Παρόλο που προτείνεται η εφαρμογή νέων τεχνολογιών, όπως η αφαλάτωση, αυτές οι λύσεις δεν είναι πάντοτε η πιο αποτελεσματική επιλογή, ειδικά για ορισμένες περιοχές.

«Οι ανάγκες μας για νερό έχουν αυξηθεί σημαντικά. Για παράδειγμα, η Αθήνα το 1990 χρειαζόταν περίπου 650.000 κυβικά μέτρα νερού την ημέρα, ενώ σήμερα η ανάγκη αυτή έχει ξεπεράσει τα 1.150.000 κυβικά μέτρα. Αν συνυπολογίσουμε και την αυξημένη κατανάλωση στις τουριστικές περιοχές, η κατάσταση γίνεται ακόμα πιο κρίσιμη», ανέφερε ο Παναγιώτης Σαμπατάκης.

«Υπάρχει ανάγκη για βελτίωση των υποδομών»

Προκειμένου να βελτιωθεί η διαχείριση των υδάτων ο υδρολόγος ανέφερε «Υπάρχει ανάγκη για βελτίωση των υποδομών, όπως τα δίκτυα ύδρευσης και η αποδοτικότητα της άρδευσης. Απαιτείται επίσης μείωση της σπατάλης νερού από τον καταναλωτή. Οι σύγχρονες τεχνολογίες, όπως η αφαλάτωση, μπορούν να προσφέρουν λύσεις, αλλά δεν είναι πάντα η καλύτερη ή πιο οικονομική επιλογή για όλες τις περιοχές».

Αναφερόμενος στις ιδιαίτερες προκλήσεις που αντιμετωπίζουν οι τουριστικές περιοχές είπε: «Οι τουριστικές περιοχές έχουν υψηλές ανάγκες σε νερό κατά τη διάρκεια της τουριστικής περιόδου. Αυτό δημιουργεί έντονη πίεση στους υδάτινους πόρους, ειδικά όταν οι ανάγκες είναι μεγάλες για περιορισμένο χρονικό διάστημα, ενώ κατά τους υπόλοιπους μήνες η κατανάλωση είναι πολύ χαμηλότερη. Επίσης, σε παράκτιες περιοχές, η υπεράντληση νερού μπορεί να οδηγήσει σε υφαλμύρινση, δηλαδή τη διείσδυση θαλασσινού νερού στους υδροφορείς».

Τέλος, ο καθηγητής Υδρογεωλογίας αναφέρθηκε στα βήματα που θα μπορούσαν να γίνουν ώστε να αντιμετωπιστεί η λειψυδρία στην χώρα: «Η στρατηγική πρέπει να είναι πολυδιάστατη και να περιλαμβάνει τη βελτίωση των υποδομών, την εφαρμογή νέων τεχνολογιών και την ευαισθητοποίηση των καταναλωτών για τη σπατάλη νερού. Ειδικές λύσεις πρέπει να προσαρμόζονται στις ανάγκες κάθε περιοχής. Για παράδειγμα, η Αθήνα έχει επενδύσει σε ταμιευτήρες και υποδομές εδώ και 20 χρόνια, κάτι που έχει συμβάλει στη βελτίωση της διαχείρισης του νερού. Αντίστοιχες προσεγγίσεις χρειάζονται και σε άλλες περιοχές με διαφορετικές συνθήκες και απαιτήσεις».

Ευθύμιος Λέκκας: «Θα υπάρξει άμεσα στρατηγικό πρόγραμμα για την αντιμετώπιση του πορωλήματος»

Ο καθηγητής Γεωλογίας και Φυσικών Καταστροφών, Ευθύμιος Λέκκας, μιλώντας επίσης στο Newsbomb.gr, αναφέρθηκε στις συνέπειες της παρατεταμένης ανομβρίας και των υψηλών θερμοκρασιών, οι οποίες έχουν επιδεινώσει το πρόβλημα της λειψυδρίας. Ο Ευθύμης Λέκκας επεσήμανε ότι η τρέχουσα κατάσταση είναι αποτέλεσμα της κλιματικής κρίσης και της μακροπρόθεσμης τάσης για μειωμένες βροχοπτώσεις και αύξηση των θερμοκρασιών.

«Εδώ και αρκετά χρόνια, παρατηρούμε αυξανόμενα προβλήματα με την έλλειψη νερού. Η τρέχουσα κατάσταση της λειψυδρίας δεν είναι αποτέλεσμα ενός μεμονωμένου περιστατικού, αλλά συνέπεια της κλιματικής κρίσης. Ο περσινός άνυδρος χειμώνας και οι υψηλές θερμοκρασίες που αντιμετωπίζουμε τώρα είναι ενδείξεις μιας μακροπρόθεσμης τάσης που αναμένεται να επαναλαμβάνεται πιο συχνά», ανέφερε ο Ευθύμιος Λέκκας.

Οι προσπάθειες των τοπικών Αρχών να διαχειριστούν την κατάσταση είναι έντονες. Ο Ευθύμιος Λέκκας τόνισε την ανάγκη για στρατηγικά έργα, όπως η κατασκευή ταμιευτήρων και συστημάτων αποθήκευσης νερού, καθώς και τη βελτίωση της διαχείρισης της κατανάλωσης νερού, ειδικά στις τουριστικές περιοχές και στις αγροτικές ζώνες.

«Η λειψυδρία, η παρατεταμένη ανομβρία και οι υψηλές θερμοκρασίες έχουν προκαλέσει σοβαρά προβλήματα σε πολλές περιοχές της χώρας. Καταβάλλονται προσπάθειες προκειμένου να καλύψουν τις ολοένα αυξανόμενες ανάγκες για πόσιμο και καθαρό νερό», πρόσθεσε.

«Για να αντιμετωπίσουμε τη λειψυδρία, χρειάζεται να αναπτύξουμε στρατηγικά έργα και παρεμβάσεις. Για τον λόγο αυτό, θα υπάρξει άμεσα ένα στρατηγικό πρόγραμμα αυτό το διάστημα για να δούμε ακριβώς τι παρεμβάσεις και δράσεις μπορούμε να κάνουμ», πρόσθεσε.

Σήμερα, 15 δήμοι σε όλη τη χώρα έχουν κηρυχθεί σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης λόγω της σοβαρής έλλειψης νερού. Οι δήμοι αυτοί περιλαμβάνουν την Αλεξανδρούπολη, τον Πολύγυρο Χαλκιδικής, τον Δήμο Βέλου – Βόχας στην Κορινθία, και τέσσερις δήμους στην Κρήτη: τον Κίσσαμο, τη Γόρτυνα, τον Φαιστό, τη Μινώα Πεδιάδας, και τον Βιάννο. Σε παρόμοια κατάσταση βρίσκονται επίσης νησιά όπως η Σέριφος, η Σίφνος, η Λέρος, ο Πόρος, οι Σπέτσες, και η Σάμη στην Κεφαλλονιά, καθώς και η Ξάνθη.

Η Αττική βρίσκεται σε κίτρινο συναγερμό, γεγονός που υποδηλώνει την αυξημένη πίεση στα αποθέματα νερού της περιοχής. Σύμφωνα με τις προβλέψεις, τα αποθέματα στους ταμιευτήρες της χώρας θα μπορούσαν να επαρκέσουν για μόλις δυόμιση χρόνια, σε περίπτωση που οι βροχοπτώσεις είναι ανύπαρκτες.

Η λειψυδρία δεν είναι μόνο ελληνικό πρόβλημα, αλλά και παγκόσμιο. Περίπου 2,2 δισεκατομμύρια άνθρωποι σε όλο τον κόσμο δεν έχουν πρόσβαση σε πόσιμο νερό με ασφαλή διαχείριση. Στον τομέα της γεωργίας, το 41% του νερού που χρησιμοποιείται προορίζεται για την παραγωγή ζωοτροφών, ενώ συνολικά το 70% του νερού που σπαταλάται από τον άνθρωπο χρησιμοποιείται στην παραγωγή τροφίμων.

Οι αριθμοί αυτοί υπογραμμίζουν την επιτακτική ανάγκη για άμεσες και δραστικές ενέργειες στη διαχείριση των υδάτινων πόρων, προκειμένου να αντιμετωπιστεί η λειψυδρία και να διασφαλιστεί η βιωσιμότητα των υδάτινων πόρων για τις επόμενες γενιές.

Η λειψυδρία μέσα από νούμερα

Παγκόσμια πρόκληση της πρόσβασης σε πόσιμο νερό: Σήμερα, περίπου 2,2 δισεκατομμύρια άνθρωποι σε ολόκληρο τον κόσμο στερούνται πρόσβασης σε πόσιμο νερό με ασφαλή διαχείριση. Αυτό το γεγονός αναδεικνύει την τεράστια ανισότητα στην κατανομή ενός από τους πιο βασικούς πόρους για την επιβίωση του ανθρώπου.

Η κατανομή του νερού στη γεωργία: Η χρήση του νερού στη γεωργία παίζει καθοριστικό ρόλο στη διαχείριση των υδάτινων πόρων. Το 41% του συνολικού νερού που χρησιμοποιείται στη γεωργία προορίζεται για την παραγωγή ζωοτροφών, ενώ το 1/5 του γλυκού νερού που καταναλώνεται στη γεωργία κατευθύνεται όχι για την παραγωγή τροφής για ανθρώπινη κατανάλωση, αλλά για ζωοτροφές. Αυτή η κατανομή αναδεικνύει την ανάγκη για αναθεώρηση των γεωργικών πρακτικών με στόχο την πιο αποδοτική και βιώσιμη χρήση των υδάτινων πόρων.

Το 70% του νερού χρησιμοποιείται στην παραγωγή τροφίμων: Σε παγκόσμιο επίπεδο, το 70% του νερού που χρησιμοποιείται από τον άνθρωπο καταναλώνεται για την παραγωγή τροφίμων. Αυτό περιλαμβάνει την άρδευση των καλλιεργειών και τη σίτιση των ζώων, που είναι απαραίτητα για την παραγωγή των τροφών που καταλήγουν στο τραπέζι μας. Με δεδομένη τη συνεχιζόμενη αύξηση του παγκόσμιου πληθυσμού και των διατροφικών αναγκών, η διαχείριση αυτών των υδάτινων πόρων γίνεται κρίσιμη για την εξασφάλιση της παγκόσμιας επισιτιστικής ασφάλειας.