Ελπίδα μέσα από τις στάχτες της Δαδιάς: Οι μαυρογύπες επιστρέφουν σε τεχνητές φωλιές
Τον γύρο του διαδικτύου είχε κάνει ένα σπαρακτικό βίντεο που δείχνει έναν μαυρόγυπα να ψάχνει το σπίτι του στο καμένο δάσος στη Δαδιά, μετά την καταστροφική φωτιά που είχε ξεσπάσει πέρυσι και που έκαψε σχεδόν 1 εκατομμύριο στρέμματα.
Το συγκεκριμένο είδος γύπα αναπαράγεται σε δύο μόνο συγκεκριμένες περιοχές στη χώρα, στον Όλυμπο και στο Εθνικό Πάρκο Δαδιάς-Λευκίμης-Σουφλίου στον Έβρο. Το Εθνικό Πάρκο Δαδιάς φιλοξενεί το μοναδικό αναπαραγόμενο πληθυσμό μαυρόγυπα σε ολόκληρη τη Βαλκανική χερσόνησο, σύμφωνα με τη WWF, η οποία είχε αναπτύξει δράση στο παρελθόν για να αυξήσει τον πληθυσμό του είδους. Η δράση της μάλιστα είχε στεφθεί με επιτυχία και το απειλούμενο αυτό είδος σημείωσε αύξηση στον πλυθυσμό του.
Ευτυχώς δόθηκε η απαραίτητη μέριμνα και βαρύτητα προκειμένου οι μαυρόγυπες να αποκτήσουν ξανά το δικό τους σπίτι. Συγκεκριμένα πρόκειται να δημιουργηθούν τεχνητές φωλιές τόσο για τους μαυρόγυπες όσο και τα νυκτόβια αρπακτικά.
Σύμφωνα με τον «Ελεύθερο Τύπο της Κυριακής» το μεγαλύτερο μέρος του έργου ανέλαβαν τα στελέχη του Οργανισμού Φυσικού Περιβάλλοντος και Κλιματικής Αλλαγής (ΟΦΥΠΕΚΑ). Αμέσως μετά την κατάσβεση της περυσινής πυρκαγιάς, η Μονάδα Διαχείρισης Εθνικών Πάρκων Δέλτα Έβρου και Δαδιάς προχώρησε άμεσα στην εγκατάσταση 15 τεχνητών φωλιών μαυρόγυπα δίπλα σε υφιστάμενες καμένες φυσικές φωλιές. Η εγκατάσταση ολοκληρώθηκε πριν από την έναρξη της αναπαραγωγικής περιόδου του είδους, η οποία ξεκινά τις πρώτες εβδομάδες του Ιανουαρίου.
«Κατά την παρακολούθηση του αναπαραγωγικού πληθυσμού μαυρόγυπα την αναπαραγωγική περίοδο αμέσως μετά την πυρκαγιά διαπιστώθηκε ότι φώλιασε το σύνολο του πληθυσμού τόσο σε ζωντανά όσο και σε καμένα δέντρα, ενώ παρατηρήθηκε να κάθεται ένα ζευγάρι κατά την έναρξη της παραγωγικής περιόδου και σε μία από τις τεχνητές φωλιές, γεγονός που δείχνει ότι δεν τα ξενίζει η κατασκευή.
Η παρουσία τεχνητών φωλιών αναμένεται να διαδραματίσει σημαντικό ρόλο στην αναπαραγωγή του είδους κατά τα επόμενα χρόνια, όταν τα καμένα δέντρα αρχίσουν να πέφτουν. Για τον παραπάνω λόγο προβλέπεται η σταδιακή εγκατάσταση επιπλέον τεχνητών φωλιών σε ορίζοντα τριετίας, ενώ έχει δρομολογηθεί ο έλεγχος της κατάστασης των υφιστάμενων τεχνητών φωλιών, έναν χρόνο μετά την εγκατάστασή τους, προκειμένου να είναι πλήρως λειτουργικές για την επόμενη αναπαραγωγική περίοδο. H εγκατάσταση αυτόνομων τεχνητών φωλιών μαυρόγυπα, που δεν στηρίζονται σε υφιστάμενα δέντρα, εφαρμόζεται για πρώτη φορά παγκοσμίως δήλωσε στον «Ε.Τ» της Κυριακής η αν. προϊστάμενη της Μονάδας του ΟΦΥΠΕΚΚΑ, βιολόγος, PhD, Σύλβια Ζακκάκ.
Πρόγραμμα
Εκτός από τις τεχνητές φωλιές για τον μαυρόγυπα , η Μονάδα Διαχείρισης προχώρησε σε εγκατάσταση 140 τεχνητών φωλιών για νυκτόβια αρπακτικά πουλιά, η οποία είχε ολοκληρωθεί πριν από την έναρξη της αναπαραγωγικής περιόδου του 2024. Με βάση το πρόγραμμα παρακολούθησης που εφαρμόζεται για τη χρήση τους, καταγράφηκε χρήση δεκατριών τεχνητών φωλιών από νυκτόβια αρπακτικά πουλιά.
«Στο πλαίσιο της παρακολούθησης των προστατευόμενων ειδών μεταπυρικά, ο ΟΦΥΠΕΚΑ έχει προχωρήσει σε προμήθεια και σταδιακή τοποθέτηση πομπών σε μαυρόγυπες και επικρατειακά αρπακτικά πουλιά. Συγκεκριμένα, αυτή την στιγμή υπάρχουν 15 ενεργοί πομποί για μαυρόγυπες, τοποθετημένοι σε πουλιά, συν 33 επιπλέον, που θα τοποθετούνται σταδιακά τα επόμενα χρόνια, και 22 ενεργοί πομποί τοποθετημένοι σε άλλα είδη, συν δέκα επιπλέον θα τοποθετούνται σταδιακά τα επόμενα χρόνια.
Οι πομποί καταγράφουν τις κινήσεις των πουλιών, συμβάλλοντας στην αποτύπωση τυχόν αλλαγών στα πρότυπα χρήσης του χώρου μεταπυρικά, ενώ βοηθούν στην άμεση κινητοποίηση σε περίπτωση που διαπιστωθεί ότι κάποιο πουλί αντιμετωπίζει κάποιο πρόβλημα», σημείωσε η Σύλβια Ζακκάκ.
Να σημειωθεί ότι η συστηματική παρακολούθηση των προστατευόμενων ειδών συμβάλλει και στην άμεση προστασία τους, καθώς καθιστά δυνατή την έγκαιρη διαπίστωση τυχόν προβλημάτων που μπορεί να αντιμετωπίζουν κάποια άτομα και την παρέμβαση για τη διάσωσή τους. Ενδεικτικά, τον Μάιο του 2024 εντοπίστηκε νεοσσός θαλασσαετού που φώλιασε σε καμένο δέντρο στη ΖΕΠ «Νότιο Δασικό Σύμπλεγμα Έβρου», ο οποίος είχε πέσει από τη φωλιά του. Ο νεοσσός περισυλλέχθηκε, του τοποθετήθηκε πομπός και κατασκευάστηκε πλατφόρμα όπου τοποθετήθηκε προσωρινά για να είναι ασφαλής μέχρι να πτερωθεί και να πετάξει.