Λειψυδρία: Η κλιματική αλλαγή και η τουριστική πίεση απειλούν τους υδάτινους πόρους, λέει καθηγητής

Η Ελλάδα βρίσκεται αντιμέτωπη με ένα διαρκώς αυξανόμενο πρόβλημα λειψυδρίας, το οποίο εντείνεται λόγω της κλιματικής αλλαγής και της άνισης κατανομής των βροχοπτώσεων. Ιδιαίτερα στις νότιες και ανατολικές περιοχές της χώρας, η έλλειψη βροχών δημιουργεί σοβαρές προκλήσεις για την κάλυψη των υδάτινων αναγκών, τόσο για τους μόνιμους κατοίκους όσο και για τον αυξανόμενο αριθμό τουριστών.

Ο Φώτης Μάρης, καθηγητής διευθέτησης Ορεινών Υδάτων και πρύτανης στο Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης μιλώντας στο Newsbomb.gr ανέφερε ότι η κλιματική αλλαγή έχει προκαλέσει σημαντική μείωση στις βροχοπτώσεις τα τελευταία δύο χρόνια, κυμαινόμενη από 25% έως 40%, ανάλογα με την περιοχή. Τα πιο σοβαρά προβλήματα εντοπίζονται στο νοτιοανατολικό Αιγαίο, την Κρήτη και τη νοτιοανατολική Πελοπόννησο, όπου οι υδάτινοι πόροι βρίσκονται σε κρίσιμο σημείο.

«Η κλιματική αλλαγή εκφράζεται με τη μείωση των βροχοπτώσεων. Τα τελευταία δύο χρόνια κυμαίνεται από 25% - 40% ανάλογα με τις περιοχές. Ιδιαίτερα δύσκολες είναι οι συνθήκες στην νοτιοανατολικό Αιγαίο, στην Κρήτη και την νοτιοανατολική Πελοπόννησο», ανέφερε αρχικά ο καθηγητής Φώτης Μάρης.

Όπως τονίζει ο καθηγητής, η τουριστική ανάπτυξη επιβαρύνει ακόμη περισσότερο τις ήδη πιεσμένες περιοχές, αφού η κατανάλωση νερού αυξάνεται κατακόρυφα τους καλοκαιρινούς μήνες. Ο κάθε πολίτης καταναλώνει περίπου 70-80 λίτρα νερού την ημέρα, ωστόσο, στην περίπτωση των τουριστών η κατανάλωση συχνά διπλασιάζεται, ανάλογα με το κατάλυμα και τις παρεχόμενες υπηρεσίες.

«Η κατανάλωση του κάθε κατοίκου περίπου είναι 70-80 λίτρα την ημέρα ωστόσο στην περίπτωση των τουριστών η κατανάλωση διπλασιάζεται ανάλογα με το κατάλυμα το οποίο βρίσκεται και τις υπηρεσίες που παρέχει. Είναι αρκετά πιεστικό για ορισμένες περιοχές της χώρας», σημείωσε.

«Το νότιο και ανατολικό κομμάτι της χώρας έχει πρόβλημα λόγω της έλλειψης βροχών. Η τουριστική ανάπτυξη της χώρας δημιουργεί πολύ μεγαλύτερη πίεση. Το εργατικό δυναμικό δεν είναι επαρκές για να καλύψει τις ανάγκες αυτές και χρειάζονται προσαρμογές. Εκεί έρχονται μέτρα που έχουν να κάνουν με τον σχεδιασμό έργου που θα αξιοποιήσουν το εργατικό δυναμικό όσο το δυνατόν καλύτερα. Να περιορίσουμε στο βαθμό που μπορούμε τις καταναλώσεις μας για να μην έχουμε κατασπατάληση πόρων», σημείωσε.

Η μείωση των βροχοπτώσεων και η ανάγκη για ορθολογική διαχείριση νερού σε κρίσιμες περιοχές

Για να αντιμετωπιστεί η λειψυδρία, απαιτούνται προσαρμογές τόσο από το κράτος όσο και από τους πολίτες. Ο καθηγητής υπογραμμίζει ότι οι πολιτικές της Ευρωπαϊκής Ένωσης είναι σημαντικές, όμως χρειάζεται και ατομική ευθύνη. Ο περιορισμός της κατανάλωσης και η ορθολογική χρήση των υδάτινων πόρων είναι επιτακτικές ανάγκες.

«Ο κάθε πολίτης πρέπει να καταλάβει ότι πρέπει να προσαρμοστεί. Δεν αρκεί να προσαρμοστεί μόνο το κράτος», συμπλήρωσε.

Η εξεύρεση νέων πηγών νερού, όπως υπόγειοι υδροφόροι ορίζοντες, και η εφαρμογή σχεδίων διαχείρισης νερού σε υδατικά διαμερίσματα της χώρας, είναι απαραίτητα βήματα για να αντιμετωπιστούν οι ακραίες συνθήκες που προκαλούν οι πλημμύρες και οι ξηρασίες. Παράλληλα, ο σχεδιασμός έργων υποδομής για την καλύτερη αξιοποίηση του εργατικού δυναμικού είναι επίσης κρίσιμος, καθώς οι απαιτήσεις είναι μεγάλες και το υπάρχον προσωπικό δεν επαρκεί για να καλύψει όλες τις ανάγκες.

«Πρέπει να γίνει αναζήτηση νέων ποσοτήτων νερού για την κάλυψη νερού. Η χώρα έχει μεγάλη ποικιλομορφία και χρειάζεται σε επίπεδο υδατικών διαμερισμάτων να εφαρμοστούν τα σχέδια διαχείρισης πόρων είτε αυτό αφορά την εξοικονόμηση νερού είτε τον έλεγχο των νερών από τις πλημμύρες για την αντιμετώπιση των ακραίων φαινομένων πλημμύρας», πρόσθεσε ο καθηγητής.

Συνοψίζοντας, η λειψυδρία στην Ελλάδα αποτελεί ένα σοβαρό πρόβλημα που απαιτεί άμεσες και συντονισμένες δράσεις. Η ευθύνη δεν βαραίνει μόνο το κράτος και την τοπική αυτοδιοίκηση, αλλά και τον κάθε πολίτη ξεχωριστά, καθώς όλοι πρέπει να συμβάλουμε στη μείωση της σπατάλης των πολύτιμων υδάτινων πόρων.

Παναγιώτης Σαμπατακάκης: Αύξηση 76.9% κατανάλωσης του νερού στην Αθήνα μέσα σε 34 χρόνια

Σε συνέντευξη που παραχώρησε στο Newsbomb.gr, ο Παναγιώτης Σαμπατακάκης, διδάκτωρ Υδρογεωλογίας και μέλος της Διεθνούς Ένωσης Υδρογεωλόγων, ανέλυσε τις βασικές προκλήσεις που αντιμετωπίζει η χώρα λόγω της λειψυδρίας.

«Έχουμε να κάνουμε με μια συστηματική μείωση στις βροχοπτώσεις, η οποία επηρεάζει τα υπόγεια και επιφανειακά ύδατα. Ορισμένες περιοχές, ειδικά οι τουριστικές, έχουν μεγάλες ανάγκες νερού που δεν μπορούμε πάντα να καλύψουμε», σημείωσε.

Σχετικά με τις αιτίες της λειψυδρίας, ανέφερε ότι υπάρχει μια διχογνωμία σχετικά με την κλιματική αλλαγή. Κάποιοι θεωρούν ότι δεν οφείλεται αποκλειστικά στις ανθρώπινες δραστηριότητες, ενώ άλλοι πιστεύουν ότι η ρύπανση και οι ανθρώπινες δραστηριότητες είναι οι κύριοι παράγοντες της κλιματικής κρίσης που επιδεινώνουν τη λειψυδρία.

Ο Παναγιώτης Σαμπατακάκης υπογράμμισε την αυξανόμενη ανάγκη για νερό, τονίζοντας ότι η κατανάλωση έχει αυξηθεί σημαντικά τις τελευταίες δεκαετίες, ιδιαίτερα στην Αθήνα και τις τουριστικές περιοχές. Παρόλο που προτείνεται η εφαρμογή νέων τεχνολογιών, όπως η αφαλάτωση, αυτές οι λύσεις δεν είναι πάντοτε η πιο αποτελεσματική επιλογή, ειδικά για ορισμένες περιοχές.

«Οι ανάγκες μας για νερό έχουν αυξηθεί σημαντικά. Για παράδειγμα, η Αθήνα το 1990 χρειαζόταν περίπου 650.000 κυβικά μέτρα νερού την ημέρα, ενώ σήμερα η ανάγκη αυτή έχει ξεπεράσει τα 1.150.000 κυβικά μέτρα. Αν συνυπολογίσουμε και την αυξημένη κατανάλωση στις τουριστικές περιοχές, η κατάσταση γίνεται ακόμα πιο κρίσιμη», ανέφερε ο Παναγιώτης Σαμπατάκης.

«Υπάρχει ανάγκη για βελτίωση των υποδομών»

Προκειμένου να βελτιωθεί η διαχείριση των υδάτων ο υδρολόγος ανέφερε «Υπάρχει ανάγκη για βελτίωση των υποδομών, όπως τα δίκτυα ύδρευσης και η αποδοτικότητα της άρδευσης. Απαιτείται επίσης μείωση της σπατάλης νερού από τον καταναλωτή. Οι σύγχρονες τεχνολογίες, όπως η αφαλάτωση, μπορούν να προσφέρουν λύσεις, αλλά δεν είναι πάντα η καλύτερη ή πιο οικονομική επιλογή για όλες τις περιοχές».

Αναφερόμενος στις ιδιαίτερες προκλήσεις που αντιμετωπίζουν οι τουριστικές περιοχές είπε: «Οι τουριστικές περιοχές έχουν υψηλές ανάγκες σε νερό κατά τη διάρκεια της τουριστικής περιόδου. Αυτό δημιουργεί έντονη πίεση στους υδάτινους πόρους, ειδικά όταν οι ανάγκες είναι μεγάλες για περιορισμένο χρονικό διάστημα, ενώ κατά τους υπόλοιπους μήνες η κατανάλωση είναι πολύ χαμηλότερη. Επίσης, σε παράκτιες περιοχές, η υπεράντληση νερού μπορεί να οδηγήσει σε υφαλμύρινση, δηλαδή τη διείσδυση θαλασσινού νερού στους υδροφορείς».

Τέλος, ο καθηγητής Υδρογεωλογίας αναφέρθηκε στα βήματα που θα μπορούσαν να γίνουν ώστε να αντιμετωπιστεί η λειψυδρία στην χώρα: «Η στρατηγική πρέπει να είναι πολυδιάστατη και να περιλαμβάνει τη βελτίωση των υποδομών, την εφαρμογή νέων τεχνολογιών και την ευαισθητοποίηση των καταναλωτών για τη σπατάλη νερού. Ειδικές λύσεις πρέπει να προσαρμόζονται στις ανάγκες κάθε περιοχής. Για παράδειγμα, η Αθήνα έχει επενδύσει σε ταμιευτήρες και υποδομές εδώ και 20 χρόνια, κάτι που έχει συμβάλει στη βελτίωση της διαχείρισης του νερού. Αντίστοιχες προσεγγίσεις χρειάζονται και σε άλλες περιοχές με διαφορετικές συνθήκες και απαιτήσεις».