Θρίλερ στο Αιγαίο με τα νεκρά ψάρια: Ιογενής εγκεφαλοπάθεια σε ροφούς και σφυρίδες
Από τα μέσα Σεπτεμβρίου, έχει καταγραφεί ανησυχητική αύξηση της θνησιμότητας, με μεγάλο αριθμό νεκρών ψαριών να εκβράζονται στις ακτές και να παρατηρούνται ετοιμοθάνατα ψάρια στην επιφάνεια της θάλασσας.
Ο θάνατός τους οφείλεται σε ιογενή εγκεφαλοπάθεια που επιδρά στη νυστική κύστη (όργανο που εξισορροπεί την πλεύση του ψαριού) με αποτέλεσμα να μην μπορούν να ρυθμίσουν την πλευστότητα. Οι ειδικοί το συνδέουν και με τη ρύπανση που προέρχεται από τα ιχθυοτροφεία.
Οι μαζικοί θάνατοι ψαριών έχουν θορυβήσει τους επιστήμονες, καθώς έχουν εντοπιστεί πάνω από 350 σε περιοχές της Ελλάδας και εκατοντάδες στην Κρήτη. Σύμφωνα με το ΕΛΚΕΘΕ, Ελληνικό Κέντρο Θαλασσίων Ερευνών, αιτία είναι η ιογενής εγκεφαλοπάθεια, μια ασθένεια που είναι γνωστή εδώ και χρόνια, ωστόσο αυτό που προκαλεί προβληματισμό είναι η έξαρση της το τελευταίο διάστημα, την οποία φαίνεται να πυροδοτεί η υψηλή θερμοκρασία στις θάλασσες.
Στο μικροσκόπιο της επιστημονικής κοινότητας, τα εκατοντάδες νεκρά ψάρια που εντοπίστηκαν και στις ακτές της Κρήτης. Πρόκειται για σφυρίδες, στήρες και ροφούς, που έχουν εντοπιστεί σε αρκετές περιοχές της χώρας. Όμως, οι επιστήμονες εκτιμούν πως ο πραγματικός αριθμός τους είναι αρκετά μεγαλύτερος, από τα τουλάχιστον 350 που έχουν καταγραφεί μέχρι στιγμής.
Παλιός γνώριμος
Η πρώτη καταγραφή για την ιογενή εγκεφαλοπάθεια έγινε το 1979, όταν στο κόλπο Κισσάμου είχαν εντοπιστεί περίπου πέντε τόνοι νεκρών ψαριών. Τότε οι επιστήμονες είχαν αποδώσει τη θνησιμότητα σε άλλη αιτία, και χρόνια αργότερα αποδείχθηκε ότι ενδείξεις παρέπεμπαν τελικά, στην ιογενή εγκεφαλοπάθεια.
Κάθε χρόνο τα τελευταία 15-20 χρόνια και συνήθως από τα τέλη Σεπτέμβρη έως και τις αρχές Δεκέμβρη, υπάρχουν στις ιχθυοκαλλιέργειες ξεσπάσματα μιας ασθένειας που ονομάζεται Ιογενής Εγκεφαλοπάθεια ή Αμφιβληστροειδοπάθεια, μεταξύ των ψαριών και κυρίως στα Λαβράκια, εξαιτίας του ιού Betanodavirus. Η ασθένεια αυτή, στην συνέχεια προσβάλει τα άγρια ψάρια, με τα ψάρια του γένους Eπινέφελος να επηρεάζονται σε μεγαλύτερο βαθμό. Κάθε χρόνο πιθανότατα εκατοντάδες χιλιάδες ψάρια του γένους Επινέφελος παρουσιάζουν ανορεξία, μη φυσιολογική κολύμβηση, ακανόνιστο ανεξέλεγκτο τρέμουλο, κυκλική ή σπειροειδή κολύμβηση, απώλεια ισορροπίας (επιπλέουν με την κοιλιά επάνω) και τελικά πεθαίνουν! Δεν υπάρχουν ενδείξεις ότι ο Betanodavirus μπορεί να μεταδοθεί στον άνθρωπο ή να προκαλέσει ασθένεια σε άνθρωπο.
Τι λέει το ΕΛΚΕΘΕ
Σύμφωνα με το ΕΛΚΕΘΕ, αιτία για τους μαζικούς θανάτους είναι η ιογενής εγκεφαλοπάθεια, μια ασθένεια που είναι γνωστή εδώ και χρόνια, ωστόσο αυτό που προκαλεί προβληματισμό είναι η έξαρση της το τελευταίο διάστημα, την οποία φαίνεται να πυροδοτεί η υψηλή θερμοκρασία στις θάλασσες.
Ο ερευνητής Παντελής Καθάριος, είναι καθησυχαστικός, διαβεβαιώνοντας ότι δεν υπάρχει φόβος για μεταφορά του ιού στον άνθρωπο. Συστήνει όμως, τα ψάρια με «ύποπτα» συμπτώματα, να μην καταναλώνονται.
Το ζήτημα απασχολεί την επιστημονική κοινότητα, η οποία θα διενεργήσει περεταίρω έρευνες, ενώ καλεί τους πολίτες να επικοινωνούν με το ινστιτούτο, σε περίπτωση που εντοπίσουν νεκρά ψάρια.
Ημερίδα στη Σητεία: Στο Επίκεντρο η Ιογενής Εγκεφαλοπάθεια
Με πρωτοβουλία του Δημοτικού Λιμενικού Ταμείου Σητείας και τη στήριξη του ΕΛΚΕΘΕ, πραγματοποιήθηκε ημερίδα στη Σητεία για την Ιογενή Εγκεφαλοπάθεια, η οποία θεωρείται η αιτία της αυξημένης θνησιμότητας. Η συνάντηση πραγματοποιήθηκε στην αίθουσα του Δημοτικού Συμβουλίου Σητείας, με συμμετοχή ερευνητών, βιολόγων, στελεχών του λιμενικού και εκπροσώπων επαγγελματιών και ερασιτεχνών αλιέων.
Τι Ειπώθηκε:
Δρ. Παντελής Καθάριος (ΕΛΚΕΘΕ): Ο ιός προσβάλλει αποκλειστικά τα ψάρια και δεν αποτελεί κίνδυνο για τη δημόσια υγεία. Ωστόσο, προειδοποίησε ότι τα νεκρά ψάρια που εκβράζονται στις ακτές δεν πρέπει να καταναλώνονται.
Δρ. Νότα Περιστεράκη (Βιολόγος – Ιχθυολόγος): Ζήτησε συνεργασία όλων των εμπλεκόμενων για τη συστηματική αποτύπωση του φαινομένου, ώστε να εξαχθούν ασφαλή συμπεράσματα.
Ελένη Ψόχιου (Προϊσταμένη Τμήματος Αλιείας Λασιθίου): Εξήρε την πρωτοβουλία του Λιμενικού Ταμείου και του Δήμου Σητείας, σημειώνοντας την ανάγκη ευρύτερης συνεργασίας για την αντιμετώπιση του προβλήματος.
Ανήσυχοι οι ψαράδες
Οι επαγγελματίες αλιείς, μέσω του προέδρου τους κ. Δημήτρη Τσιριγώτη, εξέφρασαν έντονη ανησυχία, καθώς η συνεχής επιδείνωση του φαινομένου απειλεί άμεσα την επιβίωσή τους. Οι αλιείς παρατηρούν το υδάτινο στοιχείο να αλλάζει δραματικά, γεγονός που υπογραμμίζει τη σοβαρότητα της κατάστασης.
Δράσεις και αντιμετώπιση
Ο Δήμαρχος Σητείας, κ. Γιώργος Ζερβάκης, χαρακτήρισε τη συνάντηση σημαντική, δεδομένου ότι η Σητεία εξαρτάται από το υδάτινο στοιχείο. Τόνισε την ανάγκη για διαρκή ενημέρωση και συνεργασία, προκειμένου να αντιμετωπιστεί αποτελεσματικά το πρόβλημα.
Ο πρόεδρος του Λιμενικού Ταμείου Σητείας, κ. Μανώλης Αιλαμάκης, προανήγγειλε τη δημιουργία ενός δικτύου ενημέρωσης και δράσης, για την άμεση και ορθολογική αντιμετώπιση του φαινομένου.
Η Ιογενής Εγκεφαλοπάθεια, αν και δεν απειλεί τη δημόσια υγεία, θέτει σοβαρά ζητήματα για την αλιεία, το περιβάλλον και την οικονομία. Η παρακολούθηση και καταγραφή του φαινομένου, καθώς και η συνεργασία όλων των εμπλεκόμενων, είναι ζωτικής σημασίας για την αποτελεσματική διαχείρισή του.
Σε μόλις 10 λεπτά, σε 500 μέτρα ακτογραμμής βρήκαμε 4 ψάρια και αργότερα έμαθα ότι άλλα 15 περίπου βρέθηκαν την προηγούμενη μέρα και καμμιά 10αριά ακόμα την επόμενη!
Το παρακάτω βίντεο είναι χαρακτηριστικό. «Τριάντα τουλάχιστον ψάρια λοιπόν σε μόλις 7-8 χλμ ακτογραμμής σε 3 μέρες, μετρώντας ΜΟΝΟ αυτά που επιπλέουν και καταλήγουν στη στεριά! Φανταστείτε λοιπόν τον συνολικό αριθμό ψαριών που χάνονται πανελλαδικά κάθε χρόνο!».
Λίγες χιλιάδες ίσως...λίγες δεκάδες χιλιάδες ή λίγες εκατοντάδες χιλιάδες;
Λέτε στο τέλος να εξαφανίσουμε τα μαυρόψαρα και να τρώμε όλοι μόνο άρρωστο ψαράκι ιχθυοτροφείου».