Καστανή ρυτίδωση: Η ίωση που χτυπά ντομάτες και πιπεριές και ο αγώνας επιστημόνων και αγροτών
Οι αγρότες των οποίων οι καλλιέργειες έχουν χτυπηθεί από την ίωση έχουν χάσει έως και το 60% του εισοδήματός τους
Με ιδιαίτερη σκληρότητα χτυπά τους Έλληνες αγρότες η ίωση της καστανής ρυτίδωσης αλλά και ορισμένες έντονες γενετικές παραμορφώσεις σε συγκεκριμένες ποικιλίες τομάτας και πιπεριάς.
Όπως τονίζεται σε ρεπορτάζ της ιστοσελίδας neakriti.gr το ζήτημα έχει συζητηθεί πάρα πολλές φορές στην Ιεράπετρα με πρωτοβουλία του Ενιαίου Αγροτικού Συλλόγου, ωστόσο ακόμη και σήμερα είναι κοινά παραδεκτό ότι οι παραγωγοί στην πλειονότητά τους δεν ακολουθούν τις οδηγίες των ιολόγων ώστε να προστατέψουν την καλλιέργειά τους.
Στην ιστοσελίδα μίλησε και ο ιολόγος καθηγητής Νίκος Κατής, ο οποίος τόνισε:
«Φαίνεται πως οι παραγωγοί μας δεν έχουν κατανοήσει ακόμη πόσο σοβαρό είναι να παίρνουν τα μέτρα προφύλαξης που τους έχουμε προτείνει πάρα πολλές φορές. Θα πρέπει να παίρνουν όλα τα προληπτικά μέτρα κατά της εξάπλωσης του ιού της καστανής ρυτίδωσης, ακόμη και αν χρησιμοποιούν στις καλλιέργειές τους υβρίδια ανεκτικά στον ιό. Αυτές οι ποικιλίες έχουν σαφώς μια καλύτερη συμπεριφορά στο χωράφι από τις πιο ευαίσθητες. Τώρα πλέον ιδιαίτερα στην Ιεράπετρα τα πράγματα είναι αρκετά δύσκολα, όπως φαίνεται από τα δείγματα που έρχονται στο εργαστήριό μας στη Θεσσαλονίκη. Το πρόβλημα πια είναι αρκετά σοβαρό και πολύ εκτεταμένο», μας είπε ιδιαίτερα ανήσυχος ο καθηγητής κ. Νίκος Κατής.
«Το μοναδικό που μπορούμε να κάνουμε πλέον είναι να χρησιμοποιήσουμε στις καλλιέργειές μας ανεκτικές ποικιλίες και, ταυτόχρονα, να πάρουμε όλα τα μέτρα υγιεινής και προστασίας που συνιστώνται και δίνουν μια πολύ μεγάλη παραγωγή. Όταν όμως οι παραγωγοί δεν παίρνουν κανένα μέτρο, όταν την προηγούμενη χρονιά είχαν σοβαρό πρόβλημα με τον ιό, ακόμη και οι ανεκτικές ποικιλίες μπορεί να μην συμπεριφερθούν καλά όπως αναμένεται, εφόσον το ιικό φορτίο στο χωράφι είναι πολύ μεγάλο.
Θα πρέπει να χρησιμοποιείται στην είσοδο του θερμοκηπίου το πατάκι με την αραιωμένη χλωρίνη για την αποστείρωση των υποδημάτων όσων εισέρχονται στον εσωτερικό χώρο μιας καλλιέργειας. Δεν επιτρέπεται να μπαίνουν άνθρωποι στο θερμοκήπιο αφού είχαν εισέλθει προηγουμένως σε άλλες καλλιέργειες, που έχουν πρόβλημα. Αυτός που μπαίνει για να εργαστεί στο θερμοκήπιο, απολυμαίνει στην είσοδο τα παπούτσια του, πλένει πολύ καλά τα χέρια του και, όταν επισημαίνει φυτά που έχουν προσβληθεί με τον ιό, δεν τα αγγίζει. Ο ιός αυτός μεταδίδεται τόσο εύκολα μηχανικά. Εάν υπάρχουν φυτά τα οποία είναι μολυσμένα, τα ξεριζώνουμε προσεκτικά, τα βάζουμε σε μια πλαστική σακούλα και τα καίμε σε ένα βαρέλι έξω από το θερμοκήπιο».
Το χαρακτηριστικό σύμπτωμα της καστανής ρυτίδωσης είναι ένας μεταχρωματισμός στα φύλλα της κορυφής του φυτού. Αν διαπιστωθεί ότι μερικά φυτά έχουν αυτήν την ύποπτη συμπεριφορά που ενδέχεται να είναι και κάτι άλλο, καλό είναι να αφαιρούνται και να καίγονται προσεκτικά. Βλέπει δηλαδή ο παραγωγός ένα μωσαϊκό στα φύλλα της κορυφής και αυτό θα πρέπει να τον κινητοποιήσει αμέσως.
Φυσικά, θα πρέπει να σταλούν δείγματα σε κάποιο εργαστήριο για να ταυτοποιηθεί η ίωση. Το πιο κοντινό στην Κρήτη είναι το εργαστήριο του ΕΛΓΟ Δήμητρα στο Ηράκλειο.
«Εμείς δεχόμαστε πάρα πολλά δείγματα στο Πανεπιστήμιο της Θεσσαλονίκης», πρόσθεσε ο κ. Νίκος Κατής.
Έχασαν 60% του εισοδηματός τους
Όπως τονίζεται, σημαντικό είναι ότι δεν μπαίνουν πλέον σε καραντίνα τα θερμοκήπια που έχουν συμπτώματα καστανής ρυτίδωσης, αλλά μόνο τα ιωμένα φυτά που πρέπει να ξεριζωθούν και να καταστραφούν χωρίς να μεταφερθεί η ίωση σε γειτονικά θερμοκήπια ή σε άλλα φυτά μέσα στον ίδιο χώρο. Όσοι μέχρι σήμερα είχαν στην καλλιέργειά τους την ίωση της καστανής ρυτίδωσης έχασαν από την παραγωγή τους γύρω στο 60% του εισοδήματός τους.
Οι παραγωγοί στην Ιεράπετρα έχουν επαρκώς ενημερωθεί για τα προληπτικά μέτρα στην αντιμετώπιση αυτής της ίωσης, αλλά χρειάζεται ακόμη μεγάλη προσπάθεια για να πειστούν ότι πρέπει να εφαρμόζουν με σχολαστικότητα όλα αυτά τα μέτρα. Καθοριστικό ρόλο έπαιξαν οι ενημερωτικές συγκεντρώσεις που έγκαιρα οργάνωσε ο Ενιαίος Αγροτικός Σύλλογος Ιεράπετρας.
Παρόλα αυτά, είναι απαραίτητο να υπενθυμίσουμε για άλλη μια φορά τη σημαντικότητα της πρόληψης για την αντιμετώπιση της συγκεκριμένης ίωσης, καθώς δυστυχώς δεν υπάρχει ακόμα μέθοδος θεραπείας μετά την προσβολή της καλλιέργειας.
«Η ίωση μεταφέρεται πολύ εύκολα με μηχανικά μέσα και με τις καλλιεργητικές εργασίες. Είναι σημαντικό να δηλώνονται τα κρούσματα, αν και εφόσον υπάρχουν, στη Διεύθυνση Αγροτικής Οικονομίας και Κτηνιατρικής. Στην περίπτωση κρούσματος, η συγκεκριμένη θερμοκηπιακή μονάδα δεν υπάγεται σε καθεστώς καραντίνας.
Απολυμαίνουμε συχνά τα χέρια μας, τα εργαλεία, τις κλούβες μεταφοράς, τους χώρους συσκευασίας, τα υποδήματά μας κατά την είσοδο στο χώρο καλλιέργειας και οτιδήποτε άλλο έρχεται σε επαφή με τους καρπούς ή τα φυτά μας. Χρησιμοποιούμε απολυμαντικό σκεύασμα που βάση του έχει το χλώριο.
Δεν επιτρέπουμε άσκοπες επισκέψεις στον χώρο της καλλιέργειας. Χρησιμοποιούμε μόνο πιστοποιημένο πολλαπλασιαστικό υλικό. Ενημερώνουμε άμεσα την αρμόδια ΔΑΟΚ, μόνο στην υποψία κρούσματος, ώστε να ληφθεί δείγμα εξακρίβωσης ότι πρόκειται για τη συγκεκριμένη ίωση», μας είπε ο ιολόγος, ομότιμος καθηγητής του ΑΠΘ, κ. Νίκος Κατής.
Σε άλλες περιοχές παραγωγής ντομάτας και πιπεριάς στην κεντρική Ελλάδα, η καστανή ρυτίδωση έχει φτάσει στο 60% των καλλιεργειών, ενώ το πρόβλημα είναι πολύ μεγάλο σε όλη την Ευρώπη και σε όλο τον κόσμο.
Πώς αντιμετωπίζεται ο ιός
Για τον περιορισμό της εξάπλωσης και εμφάνισης του ιού σε μία υγιή καλλιέργεια θα πρέπει:
- Η είσοδος στην καλλιέργεια να γίνεται μόνο με καθαρά (πλυμένα) ρούχα. Τα ρούχα μπορούν να μολυνθούν ακόμα και κατά την κατανάλωση μολυσμένης τομάτας στο σπίτι.
- Να αποφεύγονται οι άσκοπες επισκέψεις στην καλλιέργεια και η επαφή με τα φυτά όπου δεν είναι απαραίτητο.
- Χρησιμοποίηση υγιών φυτών για φύτευση.
- Να ακολουθούνται οι κανόνες υγιεινής με σωστό πλύσιμο των χεριών με σαπούνι ή άλλα απολυμαντικά μέσα πριν και μετά την επαφή μας με τα φυτά. Συστήνεται η χρήση βούρτσας για τον σωστό καθαρισμό των νυχιών.
- Χρησιμοποίηση παπουτσιών, φόρμας και γαντιών μιας χρήσης από τους εργαζόμενους που εκτελούν τις διάφορες καλλιεργητικές εργασίες και αλλαγή αυτών μεταξύ διαφορετικών εγκαταστάσεων.
- Απολύμανση των παπουτσιών κατά την είσοδο αλλά και έξοδο από το θερμοκήπιο με ειδικό απολυμαντικό.
- Συχνή απολύμανση εργαλείων με εμβάπτιση σε διάλυμα χλωρίνης περιεκτικότητας 0,5% NaOCl ή Virkon® S ή αποβουτυρωμένου γάλακτος (τουλάχιστον 3,5% περιεκτικότητα σε πρωτεΐνη).
- Καθαρισμός και απολύμανση του θερμοκηπίου μετά από κάθε καλλιεργητική περίοδο.
Μείωση κατά το δυνατόν της μετακίνησης των εργατών μεταξύ των διαφόρων τομέων της επιχείρησης.
Σε περίπτωση εντοπισμού μολυσμένου φυτού, κατόπιν εξέτασης από ειδικό εργαστήριο θα πρέπει:
- Να απομακρύνονται προσεκτικά τα μολυσμένα φυτά και να καταστρέφονται με προσοχή.
- Να διαχειριζόμαστε κάθε μολυσμένο θερμοκήπιο σαν ξεχωριστή μονάδα και να μην χρησιμοποιούνται τα εργαλεία του ενός θερμοκηπίου σε άλλο.
- Οι εργασίες στην περιοχή στην οποία εντοπίστηκε το μολυσμένο φυτό θα πρέπει να λαμβάνουν χώρα τελευταίες.
- Δεν πρέπει να θεωρούμε ότι τα ασυμπτωματικά φυτά δεν έχουν προσβληθεί από ιό, καθώς η εκδήλωση των συμπτωμάτων πολλές φορές καθυστερεί κάποιες ημέρες.
- Από τη στιγμή που θα εμφανιστεί ο ιός σε μία περιοχή τα μέσα ελέγχου είναι πολύ περιορισμένα και βασίζονται στην καταστροφή των μολυσμένων φυτών και στην καλή υγιεινή.
