23 Μαρτίου και «η ώρα έφτασε»: Η φλόγα της Επανάστασης φουντώνει στην Καλαμάτα
Ο Δρ. Βυζαντινής Ιστορίας στο Τμήμα Φιλολογίας του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου, Μάριος Αθανασόπουλος μιλά στο Newsbomb για την Απελεύθερωση της Καλαμάτας και τη σύνδεσή της με την έναρξη της Ελληνικής Επανάστασης. Το Newsbomb.gr βρίσκεται στην Καλαμάτα και καλύπτει τα συγκλονιστικά δρώμενα.
Η αναπαράσταση της Απελευθέρωσης της Καλαμάτας την 23η Μαρτίου
«Η ώρα έφτασε, το στάδιον της δόξης και της ελευθερίας ηνοίχθη, μη πτοηθείτε εις το παραμικρόν» έγραψε στις 23 Μαρτίου 1821 στην Καλαμάτα ο «Γέρος του Μωριά» σε επιστολή του προς τους Αρκάδες για τον μεγάλο ξεσηκωμό. Η φλόγα της Επανάστασης είχε φουντώσει και η δίψα για ελευθερία νικούσε κάθε φόβο για αποτυχία. Ο αγώνας για την απελευθέρωση του Γένους ήταν μονόδρομος.
Λαμπρός ο εορτασμός στην Καλαμάτα για την 204η επέτειο της Απελευθέρωσης της πόλης από τον τουρκικό ζυγό
Το απόγευμα της Κυριακής η πλατεία της 23ης Μαρτίου έδωσε ξανά «ραντεβού» με την ιστορία στην 204η επέτειο της Απελευθέρωσης της Καλαμάτας από τους Οθωμανούς, κάνοντας όλους όσους βρέθηκαν εκεί κοινωνούς της λαμπρότερης στιγμής για το Έθνος, που δεν είναι άλλη από την κήρυξη της Ελληνικής Επανάστασης του 1821.
Λίγο πριν τις 16:00 πραγματοποιήθηκε δοξολογία στον ιστορικό Ναό των Αγίων Αποστόλων, εκεί όπου έγινε η πρώτη λειτουργία της απελευθερωμένης Μεσσηνιακής Πρωτεύουσας, προεξάρχοντος του Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτη Μεσσηνίας κ. Χρυσοστόμου και ακολούθησε το τρισάγιο στην μνήμη των ηρώων.
Αμέσως μετά, παρουσία κόσμου από διάφορες περιοχές της Ελλάδας και επίσημων προσκεκλημένων έλαβε χώρα η αναπαράσταση των πέντε οπλαρχηγών, του Θεόδωρου Κολοκοτρώνη, του Παπαφλέσσα, του Πετρόμπεη Μαυρομιχάλη, του Νικηταρά και του Αναγνωσταρά, οι οποίοι ορκίστηκαν ενωμένοι στο κέντρο της πλατείας της 23ης Μαρτίου, ότι θα αγωνιστούν μέχρις εσχάτων για την ελευθερία της πατρίδας.
Η ιστορική αναπαράσταση που έχει κάνει την Καλαμάτα εδώ και χρόνια σημείο αναφοράς για τον εορτασμό της εθνικής επετείου της 25ης Μαρτίου σε πανελλαδικό επίπεδο, δεν είναι μόνο ένας φόρος τιμής προς τους ήρωες που πάλεψαν για την πατρίδα και την ελευθερία του Γένους, αλλά και ένα διαχρονικό μήνυμα ελπίδας, ενότητας και πίστης στα ιδανικά.
Δείτε φωτογραφίες από την αναπαράσταση της 23ης Μαρτίου:
23η Μαρτίου 1821: Η απελευθέρωση της Καλαμάτας και η κήρυξη της Ελληνικής Επανάστασης
Για το ιστορικό γεγονός της απελεύθέρωσης της Καλαμάτας και τη σύνδεσή της με την κήρυξη της Ελληνικής Επανάστασης του 1821, μιλά στο Newsbomb ο Δρ. Βυζαντινής Ιστορίας και μέλος ΕΔΙΠ στο Τμήμα Φιλολογίας του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου, κ. Μάριος Αθανασόπουλος.
Όπως αναφέρει χαρακτηριστικά ο καθηγητής: «Όταν πρόκειται να πιστωθεί σε κάποια πόλη η προέλευση ενός σπουδαίου προσώπου ή ενός σπουδαίου γεγονότος, συνήθως ερίζουν γι’ αυτό πολλές πόλεις (κορυφαίο παράδειγμα η διεκδίκηση της καταγωγής του Ομήρου από επτά πόλεις). Το ίδιο συμβαίνει και με την έναρξη της επανάστασης του 1821, για την οποία τα Καλάβρυτα και η Καλαμάτα δηλώνουν πως "έσυραν πρώτες τον χορό" του Αγώνα.
Είναι γεγονός ότι η επίσημη έναρξη της Επανάστασης είχε οριστεί για σημειολογικούς λόγους στις 25 Μαρτίου (Ευαγγελισμός Θεοτόκου-ευαγγελισμός Γένους), αλλά οι εξελίξεις πρόλαβαν τους επαναστάτες και τους οδήγησαν νωρίτερα στον μεγάλο ξεσηκωμό. Οι Καλαβρυτινοί ισχυρίζονται πως η δική τους προσπάθεια ξεκίνησε νωρίτερα, ωστόσο οι Καλαματιανοί υποστηρίζουν ότι η δική τους πόλη ήταν η πρώτη απελευθερωμένη ελληνική πόλη από τις 23 Μαρτίου.
Οι ιστορικές πηγές διαφέρουν όπως είναι φυσικό σε ορισμένα κρίσιμα σημεία (ημερομηνίες κ.λπ.), με αποτέλεσμα κάθε μία από τις δύο πόλεις να είναι ευχαριστημένη με τη δική της "πρωτιά"».
Η πορεία προς την έναρξη του Επαναστατικού Αγώνα
«Αν μπορούσαμε να καταρτίσουμε ένα μικρό χρονικό για τα γεγονότα που οδήγησαν στην έναρξη του Αγώνα σε ολόκληρο τον Μοριά, θα ξεκινούσαμε από τη στιγμή που πάτησαν το πόδι τους εκεί δύο σημαντικές προσωπικότητες της Επανάστασης: ο Παπαφλέσσας (τέλη Δεκεμβρίου 1820) και ο Κολοκοτρώνης (6 Ιανουαρίου 1821).», αναφέρει αρχικά ο κ. Αθανασόπουλος για την πορεία προς τον μεγάλο ξεσηκωμό του έθνους.
«Ειδικά ο πρώτος, παρά το άστατο του χαρακτήρα του, υπήρξε ο εμψυχωτής και ο μεγάλος παρακινητής όσων προκρίτων και αρχιερέων δίσταζαν μέχρι την τελευταία στιγμή να αναλάβουν δράση. Στα τέλη Ιανουαρίου 1821, σε μυστική συνάντηση στη Βοστίτσα (σημ. Αίγιο), ο Παπαφλέσσας ήρθε σε σύγκρουση με τους ντόπιους αρχιερείς και προκρίτους, αλλά ουσιαστικά δεν τους άφησε περιθώριο για δεύτερη σκέψη.
Ταυτόχρονα, από τις αρχές Μαρτίου, η Μάνη βρισκόταν σε επαναστατικό αναβρασμό, με τους επαναστάτες να συγκεντρώνονται (σύμφωνα με την τοπική παράδοση) στις 17 Μαρτίου στην Τσίμοβα (σημ. Αρεόπολη) και να πορεύονται για την κατάληψη της Καλαμάτας.
Στα μέσα Μαρτίου ξεκίνησε η επαναστατική δραστηριότητα και στην περιοχή της Καλαμάτας στις 18 του μήνα, ένα πλοίο από τη Σμύρνη, έμφορτο από πολεμοφόδια, έφτασε στον όρμο των Κιτριών στη Μάνη. Τη μεταφορά τους ανέλαβαν να εκτελέσουν ο Νικηταράς με τον Αναγνωσταρά και πολλούς Αλαγόνιους (η Αλαγονία αποτελείται από έξι χωριά που βρίσκονται στον ΒΔ Ταΰγετο) στο μοναστήρι του Μαρδακίου.
Οι Τούρκοι της πόλης αντιλήφθηκαν την εφοδιοπομπή που περνούσε λίγο πιο έξω από την πόλη και φοβισμένοι κάλεσαν τον Πετρόμπεη Μαυρομιχάλη, θεωρώντας τον ως φυσικό σύμμαχό τους. Εκείνος, αντί να σπεύσει προς ενίσχυσή τους, ενώθηκε με τους υπόλοιπους επαναστάτες που είχαν περικυκλώσει την πόλη από νωρίτερα και στις 23 Μαρτίου ανάγκασαν τον τοπικό διοικητή της πόλης Σουλεϊμάν Αρναούτογλου να παραδοθεί υπό τον όρο της ασφαλούς αποχώρησης των τουρκικών πληθυσμών της Καλαμάτας. Την ίδια ημέρα τελέστηκε δοξολογία ενώπιον των συγκεντρωμένων επαναστατών με την τοπική παράδοση να την τοποθετεί στον ιστορικό ναό των Αγίων Αποστόλων.», συμπληρώνει στη συνέχεια ο καθηγητής Βυζαντινής και Νεώτερης Ελληνικής Ιστορίας του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου.
Η επίσημη διακοίνωση του επαναστατημένου ελληνικού έθνους
Στις 24 Μαρτίου, σχηματίστηκε δωδεκαμελής τοπική διοίκηση, η Μεσσηνιακή Γερουσία, με επικεφαλής τον Πετρόμπεη Μαυρομιχάλη. Ήταν ένα είδος εφορείας, που απηύθυνε στην Ευρώπη διακήρυξη, με την οποία δικαιολογούσε την εξέγερση των Ελλήνων και ζητούσε τη συνδρομή της.
Το σπουδαίο αυτό έγγραφο, με εισηγητή τον Παπαφλέσσα, πιθανότατα εμπνευσμένο και συνταγμένο από πρόσωπα του περιβάλλοντος του Αλέξανδρου Υψηλάντη, αποτελεί την πρώτη επίσημη διακοίνωση του επαναστατημένου ελληνικού έθνους προς τον πολιτισμένο κόσμο:
Η «προειδοποίησις εις τας ευρωπαϊκάς αυλάς» του Μαυρομιχάλη
«Προειδοποίησις εις τας ευρωπαϊκάς αυλάς, εκ μέρους του φιλογενούς αρχιστρατήγου των σπαρτιατικών στρατευμάτων Πέτρου Μαυρομιχάλη και της Μεσσηνιακής συγκλήτου. Ο ανυπόφορος ζυγός της οθωμανικής τυραννίας εις το διάστημα ενός και επέκεινα αιώνος, κατήντησεν εις μίαν ακμήν, ώστε να μην μείνη άλλο εις τους δυστυχείς πελοποννησίους γραικούς, ει μη μόνον πνοή και αυτή δια να ωθή κυρίως τους εγκαρδίους των αναστεναγμούς. εις τοιαύτην όντες κατάστασιν στερημένοι από όλα τα δίκαιά μας, με μίαν γνώμην ομοφώνως απεφασίσαμεν να λάβωμεν τα άρματα, και να ορμήσωμεν κατά των τυράννων. πάσα προς αλλήλους μας φατρία και διχόνοια, ως καρποί της τυραννίας απερρίθφησαν εις τον βυθόν της λήθης, και άπαντες πνέομεν πνοήν ελευθερίας. αι χείρες ημών αι δεδεμέναι μέχρι του νυν από τας σιδηράς αλύσσους της βαρβαρικής τυραννίας, ελύθησαν ήδη, και υψώθηκαν μεγαλοψύχως και έλαβον τα όπλα προς μηδενισμόν της βδελυράς τυραννίας. οι πόδες ημών οι περιπατούντες εν νυκτί και ημέρα εις τας εναγκαρεύσεις τας ασπλάγχνους τρέχουν εις απόκτησιν των δικαιωμάτων μας. η κεφαλή μας η κλίνουσα τον αυχένα υπό τον ζυγόν τον απετίναξε και άλλο δεν φρονεί, ει μη την ελευθερίαν. η γλώσσα μας η αδυνατούσα εις το να προφέρη λόγον, εκτός των ανωφελών παρακλήσεων, προς εξιλέωσιν του βαρβάρου τυράνου, τώρα μεγαλοφώνως φωνάζει και κάμνει να αντηχή ο αήρ το γλυκύτατον όνομα της ελευθερίας. εν ενί λόγω απεφασίσαμεν, ή να ελευθερωθώμεν, ή να αποθάνωμεν. τούτου ένεκεν προσκαλούμεν επιπόνως την συνδρομήν και βοήθειαν όλων των εξευγενισμένων Ευρωπαϊκών γενών, ώστε να δυνηθώμεν να φθάσωμεν ταχύτερον εις τον ιερόν και δίκαιον σκοπόν μας και να λάβωμεν τα δίκαιά μας. να αναστήσωμεν το τεταλαιπωρημένον ελληνικόν γένος μας. δικαίω τω λόγω η μήτηρ μας Ελλάς, εκ της οποίας και υμείς εφωτίσθητε, απαιτεί ως εν τάχει την φιλάνθρωπον συνδρομήν σας, και ευέλπιδες, ότι θέλει αξιωθώμεν, και ημείς θέλομεν σας ομολογή άκραν υποχρέωσιν, και εν καιρώ θέλομεν δείξη πραγματικώς την υπέρ της συνδρομής σας ευγνωμοσύνην μας.
1821 Μαρτίου 23, εν Καλαμάτα. Εκ του σπαρτιατικού στρατοπέδου
Πέτρος Μαυρομιχάλης, αρχιστράτηγος σπαρτιατικού και μεσσηνιακού στρατού
Ο Αγώνας είχε πλέον ξεκινήσει!»
Σημειώνεται ότι η πρώτη ελληνική εφημερίδα, η «Σάλπιγξ Ελληνική» τυπώθηκε και κυκλοφόρησε εδώ. Ήταν το πρώτο ΜΜΕ που ασχοληθήκε κυρίως με τις εξελίξεις του Αγώνα.
Σχόλια