Part-time: H νέα μορφή εργασίας που σαρώνει τον Δυτικό Κόσμο

Από τον Παναγιώτη Χριστόπουλο

Στην Ελλάδα των πρωτοφανών ποσοστών ανεργίας, μάθαμε απότομα κι ένα νέο μοντέλο εργασίας. Πολλές εταιρείες έκαναν περικοπές ωρών ή ημερών (και, φυσικά, μισθών) στους εργαζόμενούς τους, ενώ ακόμη περισσότερες τους απέλυσαν και τους απασχολούν πλέον ως part-time συνεργάτες με πολύ χαμηλότερες απολαβές. Δυσκολευόμαστε να χωνέψουμε, όπως είναι λογικό, την πρακτική αυτή, αλλά για τους περισσότερους, δεν υπάρχει και άλλη λύση. Ακόμη κι αυτό είναι καλύτερο από την ανεργία. Και περιμένουμε να περάσει η κρίση για να επανέλθουμε στο προηγούμενο εργασιακό μας καθεστώς.

Είναι όμως έτσι τα πράγματα; Ή μήπως η Ελλάδα αναγκάστηκε διά της βίας που έφερε η τεράστια κρίση να υιοθετήσει εργασιακές πρακτικές που ο υπόλοιπος δυτικός κόσμος γνωρίζει πια καλά; Πρακτικές που δεν θα αλλάξουν στο άμεσο μέλλον…

Από το 8ωρο στο… 3ωρο

Η μετάβαση από την βιομηχανία στην παροχή υπηρεσιών είναι το σημαντικότερο οικονομικό και εργασιακό φαινόμενο που γνώρισε ο Δυτικός Κόσμος τις τελευταίες δεκαετίες. Και είναι φυσικό να φέρνει και νέα ήθη. Το ίδιο ακριβώς είχε συμβεί στην προηγούμενη μεγάλη μετάβαση, στα τέλη του 19^ου και στις αρχές του 20^ου αιώνα, όταν η βιομηχανία έπαιρνε τη θέση της αγροτικής παραγωγής. Τότε ήταν ολόκληροι πληθυσμοί που έφευγαν από την πατρίδα τους και υφίσταντο δεκάδες άλλες ριζικές μεταβολές. Σήμερα είναι η εγκατάλειψη του 8ώρου, που με τόσο κόπο κατέκτησαν τα συνδικάτα των εργατών, και η θέσπιση «χαλαρότερων» σχέσεων μεταξύ εργαζόμενου και εργοδότη.

Μέχρι σήμερα δεν υπήρχαν αριθμοί που να αποδεικνύουν ότι προς τα εκεί πηγαίνει το μοντέλο εργασίας. Ίσα ίσα που οι γιάπις της δεκαετίας του ’80 και τα μεγαλοστελέχη των επιχειρήσεων τα τελευταία 20 χρόνια ήταν μια απόδειξη ότι η παροχή υπηρεσιών μπορεί να προσφέρει ευκαιρίες για τεράστιες και πολύ προσοδοφόρες καριέρες –αρκεί να περνάς ώρες ατέλειωτες στο γραφείο. Και έτσι είναι, μόνο που αυτό ισχύει μόνο για λίγους –υψηλά ιστάμενους. Πολλοί ακόμη εργαζόμενοι στο χώρο τον υπηρεσιών, και μάλιστα με πτυχία και μεταπτυχιακά, είναι καταδικασμένοι να βγάζουν οριακά τα προς το ζην.

Θα ημιαπασχολείται το 1/3 του πληθυσμού!

Μια πρόσφατη μελέτη του Economic Policy Issue είναι η πρώτη που δίνει σαφή στοιχεία για το φαινόμενο: Μέχρι το 2020, το 30% των εργαζόμενων στις ΗΠΑ θα δουλεύει part-time, με πολύ χαμηλές απολαβές. Το 50% των πτυχιούχων θα παραμένει άνεργο ή θα υποαπασχολείται. Αυτήν την στιγμή στις ΗΠΑ υπάρχουν 40% περισσότεροι εργαζόμενοι σε part-time εργασίες σε σχέση με πριν 3 χρόνια. Πρόκειται για μία από τις πιο σημαντικές συνέπειες της κρίσης και αναμένεται να διαρκέσει για τουλάχιστον μια δεκαετία ακόμη –και φανταστείτε ότι θεωρητικά η Αμερική έχει πια ξεπεράσει την ύφεση, οπότε υπολογίστε πόσα χρόνια θα χρειαστεί η Ελλάδα για να επανέλθει στο προηγούμενο εργασιακό της καθεστώς, όταν βρίσκεται στο μάτι του κυκλώνα τώρα.

Οι εργοδότες είναι διστακτικοί στο να κάνουν μόνιμες προσλήψεις και πολλοί εργαζόμενοι αναγκάζονται να δουλεύουν παράλληλα και σε άλλες part-time απασχολήσεις για να συμπληρώνουν το εισόδημά τους. Οι περισσότεροι, πάλι, επιλέγουν την πολυτέλεια του ελεύθερου χρόνου. Αλλά, θα αναρωτηθεί κανείς, τι να τον κάνεις τον ελεύθερο χρόνο αν δεν μπορείς να ξοδέψεις χρήματα για να τον αξιοποιήσεις;

Διαβάστε επίσης:

Σε επίπεδα «συναγερμού» η ανεργία στην Ευρώπη

ILO: Έξοδος της Ελλάδας θα εκτίναζε την «ευρωανεργία»