Ως Ρουμάνοι εμφανίζονται πολλοί Έλληνες Βλάχοι της Αλβανίας!
" Θα πρέπει να γίνει κατανοητό ότι οι Κουτσόβλαχοι της Ηπείρου (Κουτσιούκ Βλάχοι), όπως τους ονόμαζε η τουρκική διοίκηση, οι Καραγκούνηδες, όπως αποκαλούνται στην Ήπειρο, είναι γηγενείς Έλληνες, όπως υποστηρίζουν Έλληνες και ξένοι συγγραφείς: Ο Σούλτερ, Thunman, Robert Roster, Κεραμόπουλος, Κ. Κούμας, Ευλόγιος Κουρίλας, Π. Καρολίδης, Π. Αραβαντινός, Ιωακείμ Μαρτιριανός, Αχιλλέας Γ. Λαζάρου, Μιχάλης Τρίτος και πολλοί άλλοι.
Η πολιτική πλευρά του θέματος προκλήθηκε στα τέλη του 19ου και αρχές του 20ου αιώνα από την ρουμανική προπαγάνδα, που ανακινήθηκε και από τη μεταπολεμική σοσιαλιστική Ρουμανία. Τους Βλαχόφωνους Έλληνες θέλησαν να οικειοποιηθούν πλαστογραφώντας την ιστορία. Οι ίδιοι οι Βλάχοι ποτέ δεν είπαν ότι αποτελούν άλλη εθνότητα εκτός από την ελληνική, είτε ως υπόδουλοι, είτε ως κάτοικοι του ελεύθερου ελληνικού κράτους, είτε ως πολίτες του αλβανικού κράτους. Ποτέ δεν διεχώρισαν τους εαυτούς τους από τους Έλληνες.
Να μην λησμονούμε ότι κατά την Ελληνική Επανάσταση αυτοί οι Βλαχοποιμένες στάθηκαν τα καλύτερα παλικάρια του αγώνα. Ο πνευματικός φάρος των βλαχόφωνων της Μοσχόπολης κατά τον 17ο και 18ο αιώνα ήταν φάρος ελληνικός. Ελληνική Ακαδημία ίδρυσαν στη Μοσχόπολη και ελληνικό τυπογραφείο λειτούργησε. Αλλά και οι Μεγάλοι Ευεργέτες του Έθνους, οι Αβέρωφ, Σίνας, Στουρνάρας, Τοσίτσας, στην Ελλάδα και όχι στη Ρουμανία απόθεσαν τα πλούτη τους.
Απ’ αυτούς τους βλαχόφωνους αναδείχτηκαν πρωθυπουργοί, όπως ο Ιωάννης Κωλέττης και ο Σπυρίδων Λάμπρος, καθηγητές πανεπιστημίων, υπουργοί, βουλευτές, επιστήμονες. Ο Αχιλλέας Γ. Λαζάρου, που αφιέρωσε τον εαυτό του στο βλαχισμό, με τεκμηριωμένες έρευνες, καταρρίπτει τη ρουμανική προπαγάνδα και τις απέλπιδες προσπάθειες των ρουμανιζόντων να παρουσιάσουν τους Βλάχους ως Ρουμάνους.
Με αδιάσειστα στοιχεία αποδεικνύει ότι οι Βλάχοι του Βορειοηπειρωτικού χώρου είναι προσηλωμένοι στην Ελλάδα με θρησκευτικό και ελληνικό φρόνημα και ελληνική πνευματική δράση.
«Οι Βλαχόφωνοι της Αλβανίας», γράφει ο Αχιλλέας Γ. Λαζάρου, «στην πλειονότητά τους αποστρέφονται τους Ρουμάνους και ακολουθώντας τη μακραίωνη παράδοση των προγόνων τους συμπεριφέρονται και δραστηριοποιούνται ως Έλληνες. Συντάσσονται με τους λοιπούς Έλληνες και κορυφώνονται στους όρους του Πρωτοκόλλου της Κέρκυρας της 17ης Μαΐου 1914 και του ιστορικού κειμένου της αυτονομίας της Βορείου Ηπείρου».
Οι ίδιοι με δήλωσή τους το 1992 διατρανώνουν ότι «επί πεντήκοντα έτη εδιώχθησαν για την ελληνικότητά τους και ζητούν τα δικαιώματά τους ως Έλληνες και Ορθόδοξοι Χριστιανοί». Η πολύπαθη Κορυτσά, το μεγαλύτερο κέντρο των Βλάχων της Αλβανίας, στα βορειοδυτικά η ερειπωμένη Μοσχόπολη, πιο πάνω το Ελμπασάν, το Πόγραδετς, στα δυτικά η Αυλώνα και η Σελενίτσα, είναι μάρτυρες της ελληνικότητας των Βλάχων.
Μεταξύ των Ελλήνων Βορειοηπειρωτών και των βλαχόφωνων Ελλήνων κανένας διαχωρισμός και καμία διάκριση δεν μπορεί να γίνει. Και οι βορειοηπειρώτες και οι βλάχοι, που ζουν διάσπαρτοι σε ολόκληρη την Αλβανία, είναι Έλληνες, με συνείδηση, φρόνημα και καταγωγή ελληνική και από κοινού αγωνίζονται για δικαίωση".