Επώδυνες αλλαγές στο συνταξιοδοτικό
Οι δανειστές συνεχίζουν ακάθεκτοι και χωρίς ίχνος κοινωνικής ευαισθησίας να συντρίβουν το ασφαλιστικό επιχειρώντας περεταίρω περικοπές χωρίς καμία κοινωνική ευαισθησία. Ο καμβάς πάνω στον οποίο θα κινηθεί το νέο ασφαλιστικό είναι μια ενιαία βασική σύνταξη για όλους, περίπου στα 360 ευρώ και από εκεί και πέρα το τελικό ποσό θα προκύπτει από το άθροισμα της βασικής σύνταξης και της αναλογικής σύνταξης που αντιστοιχεί στα έτη ασφάλισης.
Κομβικό σημείο είναι η διανομή των συντάξεων ανάλογα με τα αποθέματα των ταμείων, γεγονός που σημαίνει ότι οι συντάξεις δεν θα είναι σταθερές, αλλά θα εξαρτώνται κάθε φορά από το αν τα ταμεία διαθέτουν ρευστό για να πληρώσουν.
Ειδικοί στην κοινωνική ασφάλιση επισημαίνουν πως είναι έντονος ο φόβος τα τεχνικά κλιμάκια του υπουργείου Οικονομικών να προχωρήσουν σε επώδυνες αλλαγές που ήδη εφαρμόζονται σε άλλες χώρες όπως στη Γερμανία και στην Αυστραλία.
Η κλειστή συνάντηση με τον διοικητή του Γερμανικού ΙΚΑ
Άλλωστε είναι γνωστό ότι πριν από λίγες ημέρες το συνταξιοδοτικό μοντέλο της Γερμανίας παρουσιάστηκε σε κλειστή ενημέρωση που είχαν η διοίκηση και στελέχη του ΙΚΑ από τον πρόεδρο του Οργανισμού Γερμανικής Ασφάλισης Συντάξεων, δρ Άξελ Ράιμαν, το διήμερο της Μ. Τρίτης και Μ. Τετάρτης σε κεντρικό ξενοδοχείο της Αθήνας, μακριά από τα φώτα της δημοσιότητας.
Ο κ. Ράιμαν προσεκλήθη από τη διοίκηση του ΙΚΑ, προκειμένου να δώσει τεχνογνωσία για το πώς λειτουργεί και τι συντάξεις δίνει το συνταξιοδοτικό σύστημα της Γερμανίας που καλύπτει 75,8 εκατομμύρια ασφαλισμένους και 30,2 εκατομμύρια συνταξιούχους με ετήσιο προϋπολογισμό 397 δισ. ευρώ.
Οι αλλαγές που μπαίνουν επί τάπητος και θα βασιστούν εν όλω ή εν μέρει και στη γερμανική εμπειρία περιλαμβάνουν παρεμβάσεις σε όλο το φάσμα του ασφαλιστικού, που θα γίνουν σε στάδια και αφορούν:
1. Ατομικούς λογαριασμούς στην κύρια ασφάλιση. Κάθε εργαζόμενος θα παίρνει σύνταξη με βάση τις εισφορές που έχει πληρώσει. Θα γίνει από το 2015 που αλλάζει (βάσει ν. 3863/10) και ο υπολογισμός των συντάξεων.
2. Ρήτρα αύξησης εισφορών ή μείωσης συντάξεων και για τα ελλείμματα των Ταμείων κύριας σύνταξης. Το γερμανικό ΙΚΑ έχει αυτόματη αναπροσαρμογή εισφορών στην περίπτωση που ξεφεύγουν οι συνταξιοδοτικές δαπάνες και δεν επαρκούν τα διαθέσιμά του. Πρακτικά αυτό σημαίνει ότι το ύψος των συντάξεων θα διαμορφώνεται ανάλογα με τα ελλείμματα των ταμείων και οι συντάξεις θα κινούνται στην λογική «θα λαμβάνετε όσα έχουμε».
3. Ενοποιήσεις Ταμείων για κύρια σύνταξη σε 3 φορείς το 2015. Σήμερα υπάρχουν 6 φορείς κύριας σύνταξης και ένα Ταμείο για επικουρική, με επιμέρους τομείς και κλάδους επικουρικής ασφάλισης που δίνουν διαφορετικά ποσά σύνταξης. Παράλληλα λειτουργούν άλλοι 60 ειδικοί λογαριασμοί παροχών που ο καθένας έχει διοικητικό συμβούλιο. Από το 2015 καταργούνται όλοι οι επιμέρους κλάδοι και τομείς, με αυτοδίκαιη κατάργηση και των διοικήσεών τους, με στόχο να λειτουργούν τρία Ταμεία κύριας σύνταξης: Το ΙΚΑ με όλους τους μισθωτούς ιδιωτικού, δημόσιου τομέα, τραπεζών (και ενδεχομένως και δημοσιογράφων), ο ΟΑΕΕ με όλους τους ελεύθερους επαγγελματίες και αυτοαπασχολούμενους, δηλαδή και γιατρούς, μηχανικούς και δικηγόρους, και ο ΟΓΑ για τους αγρότες. Το ΝΑΤ λέγεται ότι μένει αυτόνομο. Ωστόσο είναι πιθανό να ενταχθεί στο ΙΚΑ εντός του 2015.
4. Ενσωμάτωση επικουρικών Ταμείων στο ΙΚΑ από το 2015. Είναι η βόμβα που έπεσε στην ημερίδα για το γερμανικό μοντέλο, από το διοικητή του ΙΚΑ, Ροβέρτο Σπυρόπουλο, ο οποίος -αν και δεν έδωσε κείμενο- είπε εις επήκοον όλων, και δη στελεχών που γνωρίζουν από ασφαλιστικό, ότι εντός του 2015 σχεδιάζεται και η ενσωμάτωση όλων των επικουρικών Ταμείων στο ΙΚΑ, προδιαγράφοντας στην ουσία τη «συγχώνευση» της επικουρικής σύνταξης με την κύρια.
5. Αλλαγές στα χαμηλά όρια ηλικίας συνταξιοδότησης από το 2015, ίσως και νωρίτερα. Εξετάζεται να μπει φραγμός στις πρόωρες συντάξεις ώστε σταδιακά ουδείς να συνταξιοδοτείται πριν από τα 62. Σήμερα παρότι τα όρια ηλικίας για σύνταξη είναι 62 για μειωμένη και 67 για πλήρη, εντούτοις υπάρχει το νομοθετημένο δικαίωμα για τους παλαιούς μέχρι το 1992 ασφαλισμένους να αναγνωρίσουν αναδρομικά πλασματικό χρόνο ασφάλισης ώστε να κατοχυρώσουν χαμηλά όρια ηλικίας για σύνταξη και από τα 50 (Δημόσιο).
6. Μείωση στα ποσοστά αναπλήρωσης κύριων και επικουρικών συντάξεων από το 2015: Η ενοποίηση κύριας και επικουρικής σε μία σύνταξη θα γίνει με μείωση και των σημερινών ποσοστών αναπλήρωσης, ώστε το συνολικό ποσό να μην υπερβαίνει το 65%. Στο γερμανικό μοντέλο μάλιστα οι ασφαλισμένοι παίρνουν μία σύνταξη με ποσοστό αναπλήρωσης 49,5%. Και μάλιστα η μέση σύνταξη είναι 1.266 ευρώ μετά από 45 χρόνια ασφάλισης για έναν εργαζόμενο μέσου εισοδήματος! Αν συμβεί κάτι ανάλογο στην Ελλάδα, τότε η μεγαλύτερη σύνταξη από το 2015 και μετά δεν θα ξεπερνά τα 1.100 ευρώ, κύρια και επικουρική μαζί.
7. Ένα Ταμείο για σύνταξη (Εθνικός Φορέας Σύνταξης) ως τις αρχές του 2017. Ο Εθνικός Φορέας θα είναι στην ουσία το νέο ΙΚΑ, μέσα στο οποίο θα λειτουργούν ως τομείς όλα τα επιμέρους παλιά Ταμεία. Θα βγαίνει μια σύνταξη, ενώ οι εισφορές από το 2017 θα είναι ίδιες για όλους είτε πρόκειται για μισθωτούς είτε για ελεύθερους επαγγελματίες είτε για αγρότες.
Σκέψεις για εισαγωγή περιουσιακών στοιχείων στον υπολογισμό των συντάξεων
Ανάμεσα στις προτάσεις που επεξεργάζονται τα τεχνικά κλιμάκια του υπουργείου Οικονομικών είναι και το μοντέλο κοινωνικής ασφάλισης, που εφαρμόζεται στην Αυστραλία που προβλέπει ότι το χορηγούμενο ποσό εξαρτάται από την ηλικία, τα έτη ασφάλισης, την οικογενειακή κατάσταση (άγαμος, έγγαμος, διαζευγμένος), αλλά και τα περιουσιακά στοιχεία.
Ενδεικτικά αναφέρεται πως λαμβάνονται υπόψη τα εισοδήματα, η αξία αυτοκινήτων, σκαφών ή άλλων περιουσιακών στοιχείων, το κατά πόσο έχει κανείς μερίδιο σε αγρόκτημα, επιχείρηση ή καταπίστευμα, αλλά και τα ακίνητα που διαθέτει εκτός από το σπίτι στο οποίο διαμένει (π.χ. εξοχικό).
Για την κάθε κατηγορία συνταξιούχου προβλέπεται διαφορετικό «πλαφόν» πάνω στο οποίο επέρχεται μείωση της σύνταξης. Το συγκεκριμένο μοντέλο, αν επιχειρηθεί να εισαχθεί στο ελληνικό ασφαλιστικό σύστημα, αναμένεται να προκαλέσει τεράστιες αντιδράσεις.
Αναλυτικά, όλες οι αλλαγές που θα εφαρμοστούν από το 2015 προβλέπουν τα παρακάτω:
1. Άνδρες ασφαλισμένοι με 10.500 ημέρες ασφάλισης: Από τη 01.01.13 αναπροσαρμόζεται τόσο ο χρόνος ασφάλισης για τους άνδρες ασφαλισμένους, που φτάνει πλέον τις 12.000 ημέρες ασφάλισης, όσο και το όριο ηλικίας, που ανέρχεται πλέον στα 62. Παρ' όλα αυτά, ο ασφαλισμένος μπορεί να θεμελιώσει συνταξιοδοτικό δικαίωμα με τη συμπλήρωση 10.500 ημερών ασφάλισης μέχρι το 2012 και την εξαγορά πλασματικών ετών.
2. Άνδρες ασφαλισμένοι με 10.500 ημέρες ασφάλισης, εκ των οποίων 7.500 στο καθεστώς των «Βαρέων»: Από την 01.01.13 ανακαθορίζεται και το όριο ηλικίας λήψης πλήρους και μειωμένης σύνταξης με 35ετία των ασφαλισμένων, που έχουν πραγματοποιήσει 7.500 ημέρες εργασίας στα Βαρέα & Ανθυγιεινά Επαγγέλματα. Και σε αυτήν την περίπτωση εφαρμόζεται το όριο που θα ίσχυε από την 01.01.15 προσαυξημένο κατά 2 έτη.
Εξακολουθεί να ισχύει όσον αφορά τη θεμελίωση, η προϋπόθεση που προβλέπει ότι, από τις 10.500 ημέρες εργασίας οι 7.500 τουλάχιστον πρέπει να έχουν πραγματοποιηθεί στα Βαρέα & Ανθυγιεινά Επαγγέλματα. Έτσι ο ασφαλισμένος, που το 2012 θα συμπληρώνει 10.500 ημέρες - εκ των οποίων 7.500 ημέρες εργασίας στα Β.Α.Ε. - θα μπορεί να συνταξιοδοτηθεί με το όριο ηλικίας που θα ισχύει τότε, δηλ. με μειωμένη στα 54 και 6 μήνες και πλήρη στα 56 και 6 μήνες.
3. Άνδρες ασφαλισμένοι με τουλάχιστον 4.500 ημέρες ασφάλισης: Για τους ασφαλισμένους τού ΙΚΑ, που μπορούν να συνταξιοδοτηθούν με 4.500 ημέρες ασφάλισης από 01.01.2013 το όριο ηλικίας για τη λήψη πλήρους σύνταξης αυξάνεται από το 65ο στο 67ο έτος ηλικίας και για τη λήψη μειωμένης σύνταξης από το 60ο έτος στο 62ο έτος ηλικίας σύνταξης.
Για τη λήψη, δε, μειωμένης σύνταξης απαιτείται από τις συνολικά 4.500 ημέρες ασφάλισης να έχουν πραγματοποιηθεί και 100 τουλάχιστον ημέρες ανά έτος την τελευταία 5ετία πριν από την υποβολή τής αίτησης για σύνταξη.
Επιπρόσθετα, το όριο ηλικίας για λήψη μειωμένης σύνταξης αυξάνεται από την 01.01.2013 στα 62.
4. Γυναίκες ασφαλισμένες με τουλάχιστον 4.500 ημέρες ασφάλισης: Από την 01.01.12 «εκτοξεύεται» το όριο ηλικίας λήψης πλήρους σύνταξης με 4.500 ημέρες ασφάλισης των γυναικών ασφαλισμένων στο ΙΚΑ. Συγκεκριμένα, ορίζεται στο 67ο έτος τής ηλικίας για όσες δεν έχουν θεμελιώσει δικαίωμα χωρίς σταδιακά να μπορούν να το αποφύγουν.
Επιπλέον, το όριο για τον υπολογισμό τής μείωσης για όσες γυναίκες θα λάβουν μειωμένη σε αυτήν την κατηγορία είναι από την 1η Ιανουαρίου, τα 67.
Όσο για τη θεμελίωση για τις γυναίκες αυτής της κατηγορίας, αφορά μόνο όσες είχαν ήδη συμπληρώσει το 60ο έτος τής ηλικίας τους και κατοχύρωσαν έτσι είτε τα 60 ή τα 61 και 62, που ίσχυαν για το 2011 και 2012, αντίστοιχα.
Επίσης, ανακαθορίζονται από 01.01.2013 τα όρια ηλικίας λήψης μειωμένης σύνταξης για τις γυναίκες ασφαλισμένες μισθωτές. Έτσι, γυναίκες που πραγματοποιούν 4.500 ημέρες ασφάλισης (εκ των οποίων 100 κατ' έτος την προηγούμενη τής υποβολής τής αίτησης συνταξιοδότησης 5ετία) μπορούν να λάβουν μειωμένη, από την 01.01.2013 στα 62, όπως οι άνδρες ασφαλισμένοι.
Οι ασφαλισμένες με τον ανωτέρω χρόνο ασφάλισης δικαιούνται μειωμένη σύνταξη στο όριο ηλικίας, όπως αυτό διαμορφώνεται κατά το έτος που συμπληρώνουν το 55ο έτος τής ηλικίας τους και έχουν την προϋπόθεση των 100 ημερών ασφάλισης κατ' έτος, τα τελευταία 5 έτη, πριν από τη συμπλήρωση του 55ου.
5. Γυναίκες ασφαλισμένες με τουλάχιστον 10.000 ημέρες ασφάλισης: Από την 01.01.2013 το εν λόγω δικαίωμα για όσες γυναίκες δεν έχουν τη δυνατότητα να θεμελιώσουν μέχρι την 31.12.12 δεν θα είναι προσβάσιμο. Αυτό, καθώς αυξάνεται ο χρόνος ασφάλισης που απαιτείται για συνταξιοδότηση, στις 12.000 ημέρες, άμεσα, αλλά και το σχετικό όριο στα 62.
Για τη μειωμένη σύνταξη, το όριο ηλικίας αυξάνεται από την 1η Ιανουαρίου του νέου έτους στο 60ο έτος τής ηλικίας ως ισχύει για τους άνδρες. Εξακολουθεί να υφίσταται και η προϋπόθεση για τις 100 ημέρες ανά έτος για τη θεμελίωση με μειωμένη σύνταξη.
6. Άνδρες ασφαλισμένοι με τουλάχιστον 10.000 ημέρες ασφάλισης: Για τους άνδρες ασφαλισμένους, το όριο ηλικίας πλήρους συνταξιοδότησης με 10.000 ημέρες ανακαθορίζεται από την 1η Ιανουαρίου του νέου έτους στα 67 έτη για την πλήρη σύνταξη και στα 62 για τη μειωμένη,,καθώς επέρχονται άμεσα οι αλλαγές, που θα επέρχονται από την 01.01.15, προσαυξημένες κατά 2 έτη.
Όπως και σε όλες τις προηγούμενες περιπτώσεις τής θεμελίωσης, ο ασφαλισμένος θα δικαιούται σύνταξη στο όριο ηλικίας και με τον χρόνο ασφάλισης, που θα συμπληρώσει τις 10.000 ημέρες ασφάλισης και με την εξαγορά πλασματικών.
7. Ασφαλισμένοι που δικαιούνται δεύτερη σύνταξη από το ΙΚΑ: Στις περιπτώσεις των ασφαλισμένων, που δικαιούνται δεύτερη πλήρη σύνταξη από το ΙΚΑ - ΕΤΑΜ, αυτή, πλέον, θα χορηγείται από την πραγματοποίηση 6.000 ημερών ασφάλισης και τη συμπλήρωση του 67ου έτους τής ηλικίας.
Περαιτέρω, αυξάνεται το όριο ηλικίας μειωμένης, κατά 50%, σύνταξης των γυναικών ασφαλισμένων με 4.800 ημέρες για δεύτερη σύνταξη απ' ευθείας στα 67.
8. Γυναίκες ασφαλισμένες με 4.500 ημέρες, εκ των οποίων, οι 3.600 στο καθεστώς των «Βαρέων»: Από την 1η Ιανουαρίου του νέου έτους, το όριο ηλικίας συνταξιοδότησης των γυναικών, που απασχολούνται σε βαριές και ανθυγιεινές εργασίες συνεχίζει να αυξάνεται στα 62 και εξισούται με εκείνο των ανδρών ασφαλισμένων.
Οι γυναίκες ασφαλισμένες θα πρέπει να έχουν, τουλάχιστον, 4.500 ημέρες, συνολικά, εκ των οποίων, οι 3.600 τουλάχιστον στα Βαρέα & Ανθυγιεινά Επαγγέλματα και 1.000 να έχουν πραγματοποιηθεί τα τελευταία 13 χρόνια, για να δικαιούνται σύνταξη με το όριο ηλικίας, που ισχύει κατά το έτος συμπλήρωσης τού χρόνου αυτού. Εάν η εν λόγω ασφαλισμένη δεν είχε παιδιά και δεν κατόρθωνε να φτάσει με πλασματικό χρόνο τις 4.500 ημέρες, αλλά τις συμπλήρωνε από την 01.01.13 και έπειτα, τότε θα μπορούσε να συνταξιοδοτηθεί στα 62.
Διαβάστε επίσης:
Ποιοι μπορούν να βγουν στη σύνταξη από τα 60