Αλέξης Γρηγορόπουλος: Έξι χρόνια μετά
Της Γεωργίας Λινάρδου
Δεν είναι είδωλο βγαλμένο από κάποια φτωχογειτονιά που τρέχει για το μεροκάματο. Δεν ήταν νεόπλουτος και απελπισμένος νεο...ταγής του μνημονίου. Ενας πιτσιρικάς ήταν που βγήκε μια βόλτα στα Εξάρχεια και τον σκότωσε ένας αστυνομικός. Γιατί όμως θεωρείται σύμβολο για χιλιάδες νέους και διαολεμένος πονοκέφαλος για τα ώριμα φρούτα που ξέχασαν ότι τα παιδιά αποζητούν στο μεγάλωμα τους την κυριολεκτική μετάφραση της λέξης: αμφισβήτηση; Του πλέον εξελικτικού εργαλείου ωριμότητας ανεξαρτήτως ηλικίας;
Μεσημέρι 5ης Δεκεμβρίου 2014. Η σιδερένια πόρτα του σχολείου ανοίγει και πίσω της είναι σχεδόν σε μορφή «συγκέντρωσης» πιτσιρίκια που αναζητούν την έξοδο με μια φασαριόζικη λάμψη στο βλέμμα. Κάπου εκεί ανάμεσα συναντώ και το δικό της. Αφού με ρωτά τι της αγόρασα -συνήθης πια απαίτηση σε αυτές τις ηλικίες- με "πυροβολεί": «Μαμά τον Ρωμανό τον λένε Γιάννη;».
Οδηγώ σε έναν από τους σχεδόν άδειους για μεσημέρι Παρασκευής δρόμους του κέντρου της Αθήνας (όχι επειδή είναι κλειστό, αλλά ίσως λόγω φόβου που επακολούθησε της ανακοίνωσης για τα μέτρα περί της άφιξης Νταβούτογλου και κυρίως εν όψει των εκδηλώσεων για την επέτειο από τον θάνατο του Αλέξη Γρηγορόπουλου).
«Νίκο, αλλά εσύ που το ξέρεις;» Σκέφτομαι προς στιγμήν πως παρακολούθησε κάποιες από τις επικοινωνίες που έκανα όλες αυτές τις ημέρες για την υπόθεση της απεργίας πείνας. Ομως, δεν ήταν μόνον αυτό.
-Αυτός δεν ήταν ο φίλος του Αλέξη που σκοτώσανε κάτι αστυνομικοί που τώρα είναι στη φυλακή;
«Ναι. Κι εσύ που τον ξέρεις τον Αλέξη;»
-Σήμερα μας μίλησε η δασκάλα μας γι' αυτόν!
Μεταφορά πληροφορίας. Διάδοση. Ιστορία. Ζωή. Πολιτισμός.
Κι ενώ γύρω μου παρατηρούσα τους σχεδόν άδειους δρόμους λόγω «φόβου» κι ενώ μύριζα στον αέρα «το φιτίλι πριν ανάψει», συνειδητοποίησα πόσο μικρά και κυρίως εφήμερα είναι όλα. Πόσο παράταιρα στην ιστορία και κυρίως στα μάτια των παιδιών είναι όλα τα περιτυλίγματα περί «αποκλεισμών» πάσης φύσεως. Τα παιδιά διαθέτουν πολύτιμα συστατικά: είναι αγνά, θέλουν να μάθουν, δε φοβούνται. Εμείς τα «βιάζουμε».
Μεταπηδώ στην 6η του Δεκέμβρη, και γυρνώ έξι χρόνια πριν.
Εκείνο το μεσημέρι πάλι κάποια πόρτα σχολείου άνοιξε και πάλι κάποιοι κολλητοί φίλοι έδωσαν ραντεβού για βραδινή έξοδο. Ο Νίκος Ρωμανός υπόσχεται κέρασμα στους φίλους του το βράδυ. Είναι η γιορτή του. Ενας από αυτούς είναι και ο Αλέξης Γρηγορόπουλος. Πλουσιόπαιδα και τα δύο. Μεγαλωμένα δίχως ταλαιπώριες σε περιοχές χωρίς καυσαέριο, κάπου στα Βόρεια Προάστια (εκεί τρώνε από τους σκουπιδοτενεκέδες οι άνθρωποι;). Ούτε για το οικονομικό, ούτε για το επαγγελματικό τους μέλλον αγωνιούν. Η κρίση και το ΔΝΤ δεν έχουν μπει επίσημα στη χώρα μας. Είναι ακόμη καλή η εποχή.
Θέλουν να βγουν και να διασκεδάσουν. Αλλά αυτά τα διαόλια ανησυχούν για το κοινωνικό τους μέλλον. Τι στο διάολο σημαίνει «κοινωνικό μέλλον», τι στα κομμάτια θέλουν να πουν αυτές οι περίεργες αφίσες που έχουν στα δωμάτια τους και μυρίζουν αμφισβήτηση; Και αυτό το skateboard που καβαλάνε διαρκώς. Επικίνδυνο και ενοχλητικό είναι.
Κατεβαίνουν Εξάρχεια.Εξάρχεια γιατί; Αναρχικοί είναι;
Γελάνε, ερωτεύονται, κάνουν πλάκες. Βρίσκουν σκαλοπάτι να καθίσουν. Ακούν τη σειρήνα ενός περιπολικού. Φασαρία. Πέφτει μία «κρότου λάμψης» απ' αυτές που έχει η αστυνομία.Στα Εξάρχεια συμβαίνει αυτό; Η αδρεναλίνη κάνει πάρτι. Να δουν τι γίνεται. Να πάρουν μέρος. Η εφηβεία βράζει. Η πρώτη μορφή εξουσίας που έχουν απέναντι τους αυτοί οι πιτσιρικάδες είναι η αστυνομία. Και ο Νίκος και ο Αλέξης βρίσκονται κοντά εικοσιπέντε μέτρα μπροστά τους. Ένιωθαν ότι είναι δυνατοί.Μπουκάρουν στο διαπληκτισμό. Δεν κρατούν μολότοφ. Ούτε περίστροφα. Ούτε φορούν στολή.Το μάτι των διαόλων γυαλίζει. Γυαλίζει και του αστυνομικού. Αλλά εκείνος... φοράει όπλο.
Το σηκώνει και πυροβολεί. Ο Αλέξης σωριάζεται κάτω και ο Νίκος σπαρταράει από το κλάμα.
Μια νεαρή κοπέλα η Λητώ που έχει ακούσει τη φασαρία βγαίνει στο μπαλκόνι του σπιτιού της και αρχίζει να βιντεοσκοπεί Ολα είναι σκοτεινά. Αλλά φαίνονται. Περιγράφει για τους δύο αστυνομικούς.
«Ερχόντουσαν δίπλα - δίπλα με βηματισμό, όπως περπατά κάποιος που πάει για να τσακωθεί». Και μετά; «Και οι δύο αστυνομικοί έβγαλαν όπλο στο μέσον της Τζαβέλλα, σημάδεψαν και πυροβόλησαν»
Ο ένας εκ των δύο αστυνομικών, ο Βασίλης Σαραλιώτης υποστηρίζει: «Αιφνιδιαστήκαμε και απομακρύναμε το όχημα. Αφού το ασφαλίσαμε για να μην το κάψουν και καούμε, κατευθυνθήκαμε πεζοί να δούμε τι άτομα ήταν και να εξακριβώσουμε τις προθέσεις τους. Φτάνοντας ήταν 30 άτομα που μας πέταξαν ξύλα, πέτρες και πιθανώς μολότοφ». Περιγράφει ότι ο Επαμεινώνδας Κορκονέας (γνωστός και ως «ράμπο» στην περιοχή των Εξαρχείων) πυροβόλησε τρεις φορές στον αέρα για εκφοβισμό: «Τα άτομα οπισθοχώρησαν με τους πυροβολισμούς, και, αφού είδαμε ότι είμαστε καλά στην υγεία μας, κατευθυνθήκαμε να πάμε το όχημα στο τμήμα».
Αφού είδαν ότι είναι καλά στην υγεία τους, έφυγαν. Δεν είδαν το παιδί που σωριάστηκε για να το βουτήξουν και να το πάνε στο νοσοκομείο; Μπας και το σώσουν. Ο Νίκος Ρωμανός σοκαρίστηκε. Στη μία και μοναδική κατάθεση που έδωσε εκείνο το βράδυ στους αστυνομικούς -διότι στη δίκη εξαφανίστηκε- ανέφερε: «Το μόνο που θέλω να πω είναι, ότι τον Αλέξανδρο δεν τον σκότωσαν. Τον δολοφόνησαν εν ψυχρώ». Ηταν ο βασικός μάρτυρας κατηγορίας.
Τη στοίχειωσε την ψυχή του αυτό το γεγονός. Οπως και χιλιάδων άλλων νεαρών απ' όλη την Ελλάδα που ενώ δεν ήταν εκεί, συμπεριφέρθηκαν ως βασικοί μάρτυρες κατηγορίες. Είδαν τον εαυτό τους στη θέση του Αλέξη.
Δύο χρόνια μετά γίνεται η δίκη στην Αμφισσσα. H υπεράσπιση του Κορκονέα ολισθαίνει σε απανωτές... λακκούβες: ««Ηταν μια τραγική συγκυρία. Ευρισκόμενος προ του κινδύνου να αντιμετωπίσει επικίνδυνες καταστάσεις (ο Κορκονέας) πυροβόλησε στον αέρα. Αυτοί που του επιτίθεντο ήταν και το θύμα και ο μάρτυρας και επειδή τα 16χρονα αυτά δεν είναι σαν τα δικά σας και τα δικά μας, πρέπει να δούμε τα ποιοτικά χαρακτηριστικά».
Τι δικά «τους» και τα δικά «μας» παιδιά; Τι είναι πάλι αυτό;
Εν τέλει ο Ε. Κορκονέας καταδικάζεται με ισόβια κάθειρξη. Οι δικαστές είδαν δόλο. Οι δικαστές είδαν ότι ο αστυνομικός δεν κινδύνεψε, δεν αμύνθηκε για επίθεση που δέχθηκε με οιονδήποτε τρόπο. Ο Β. Σαραλιώτης καταδικάστηκε για συνέργεια σε 10 χρόνια κάθειρξη. Σχεδόν ένα χρόνο μετά τη δίκη και συγκεκριμένα τον Οκτώβριο του 2011 αποφυλακίζεται με περιοριστικούς όρους. Ο Ε.Κορκονέας οδηγήθηκε στις Φυλακές Δομοκού. Σε δεύτερο βαθμό η δίκη του έχει προσδιοριστεί για τον Μάρτιο του 2015. Στις Φυλακές φαίνεται να είναι ο «αποδιοπομπαίος τράγος» για τους υπόλοιπους συγκρατούμενους του. Ασφαλείς πληροφορίες περιγράφουν ότι πια «το' χει ρίξει στη θρησκεία». Μάλιστα, τον περασμένο Σεπτέμβριο πληροφορίες τον θέλουν να επιτίθεται με δαγκωματιές σε συγκρατούμενό του επειδή... εξύβρισε τα θεία.
Έξι χρόνια μετά τη δολοφονία του Α.Γρηγορόπουλου, τα πιτσιρίκια του σήμερα που θα γίνουν οι έφηβοι του αύριο, και οι έφηβοι του χθες που σήμερα είναι ενήλικες, δε νομίζω ότι θα χρειάζονται κάποια συμπαγή ιδεολογία ή αυστηρή κομματική επίβλεψη για να εξεγερθούν. Και μόνον η ορμή φτάνει. Το πάθος για έρωτα, για αγάπη, για ζωή.
Γράφω και είναι ξημέρωμα της 6ης Δεκεμβρίου 2014... σε μία χώρα που κυριολεκτικά εύχομαι να μην την σπάσουν την στιγμή που θα πρέπει να την ξυπνήσουν...