Τι απέγινε το κτήμα Δρακοπούλου στο τέρμα Πατησίων; (photos)
ΜΙΑ ΑΚΟΜΑ ΝΙΚΗ ΣΤΗ ΜΑΧΗ ΚΑΤΑ ΤΗΣ ΤΣΙΜΕΝΤΟΠΟΙΗΣΗΣ;
Της Κατερίνας Αγριμανάκη
Φωτογραφίες: Γιώργος Διαμαντάκης
Ήταν 12 Αυγούστου του 2009. Παραμονές δεκαπενταύγουστου και, ως είθισται στην Ελλάδα, οι Αθηναίοι είχαν εγκαταλείψει μαζικά το κλεινόν άστυ. Τότε - όταν οι αντιδράσεις των «διαφωνούντων» θα ήταν λόγω θέρους αναγκαστικά περιορισμένες - ήταν που αποφάσισε ο Δήμος να «επιστρατεύσει» τις μπουλντόζες του.
Οι κάτοικοι, ωστόσο, αποδείχτηκαν πιο γρήγοροι σε αντανακλαστικά, κατορθώνοντας να σώσουν την τελευταία στιγμή από την απαλλοτρίωση τα λίγα στρέμματα πρασίνου, σε μία εξαιρετικά πυκνά δομημένη περιοχή.
Το πάρκο σώθηκε. Ωστόσο, πέντε χρόνια αργότερα και παρά τις άοκνες προσπάθειες των κατοίκων της περιοχής, το κτήμα παρουσιάζει εικόνα πλήρους εγκατάλειψης.
Στην υπερκορεσμένη από τσιμέντο περιοχή των Άνω Πατησίων, το ιστορικό Κτήμα Δρακοπούλου συνιστά έναν από τους ελάχιστους χώρους πρασίνου. Όποιος ζει ή περνάει από την περιοχή, διαπιστώνει πως πάντα, από το πρωί μέχρι αργά το βράδυ, ο κόσμος «τιμά» το παρκάκι. Οι παππούδες βγάζουν τα εγγόνια βόλτα, οι κάτοικοι τα σκυλιά τους, οι μαμάδες τα παιδιά τους. Οι λιγοστές και κατεστραμμένες κούνιες για τους μικρούς, και τα τσιμεντένια πεζούλια για τους μεγάλους που, απ'ότι λέει ο κύριος Αντώνης, παλιός κάτοικος της περιοχής, είναι έργο των περιοίκων, προσφέρουν ένα επιπλέον άλλοθι στον κόσμο να πηγαίνει κι ένα επιχείρημα λιγότερο στον Δήμο να τους στερήσει το πάρκο.
Η μία πλευρά του κτήματος "βλέπει" την Πατησίων και η άλλη τη λεωφόρο Ηρακλείου.
Πρόκειται για ένα απομεινάρι του ένδοξου αθηναϊκού παρελθόντος, από την Αθήνα μιας άλλης εποχής, όταν η περιοχή των Πατησίων δεν εθεωρείτο κέντρο αλλά προάστιο, γεμάτο με κήπους και επαύλεις – που κάποιες ακόμα διατηρούνται ακμαίες και κατοικημένες, ιδίως στην «αριστοκρατικη» Κυπριάδου.
Στις αρχές του '80, η περιοχή χαρακτηρίστηκε ως «χώρος πρασίνου» και τα τρία από τα τέσσερα κτίσματά του ως διατηρητέα. Ο – επιδιωκώμενος από πολλούς - αποχαρακτηρισμός ήρθε και τυπικά το 2004, οπότε και άνοιξε ο δρόμος για την απαλλοτρίωση του χώρου.
Το κτήμα, που περιλαμβάνει κτίρια διοίκησης, βιομηχανικής παραγωγής, την έπαυλη του ιδιοκτήτη και ένα βοηθητικό κτίσμα, όλα οικοδομήματα του τέλους του 19ου αιώνα, αρχές 20ου, περνάει ως κληροδότημα στην ιδιοκτησία του Ερυθρού Σταυρού, το 1977. Μετά από χρόνια εγκατάλειψης, βανδαλισμών, λεηλασιών των διατηρητέων και μη κτισμάτων του και, ασφαλώς, δημόσιας συζήτησης για την «αξιοποίησή» του, εκδίδεται, τελικά τον Αύγουστο του 2009 άδεια κατεδάφισης, με στόχο την ανέγερση πολυώροφου κτιρίου 9000 τετραγωνικών μέτρων και υπόγειου πάρκινγκ. Και όντως, τα ξημερώματα της 12ης Αυγούστου, οι μπουλντόζες μπαίνουν και κατεδαφίζουν μέρος των ιστορικών κτιρίων.
«Κυματοθραύστης» της μανίας Δήμου και Ερυθρού Σταυρού υπήρξε η ισχυρή αντίσταση των κατοίκων που, με συντονισμένη και δυναμική δράση, κατέφεραν να διαφυλάξουν έως σήμερα το ιστορικό κτήμα.
Παρόλα αυτά, η τύχη του κτήματος δεν έχει ακόμη κριθεί: Όπως λένε οι κάτοικοι, οι πυρκαγιές που εκδηλώνονται κατά καιρούς στα ετοιμόρροπα, πια, κτίσματά του, κάθε άλλο παρά τυχαίες είναι, αφού έτσι επιδιώκεται να υποβαθμιστεί ακόμα περισσότερο η περιοχή, έτσι ώστε να καταστεί αναπόφευκτη η απαλλοτρίωσή της. «Τους τελευταίους μήνες ένα από τα διατηρητέα κτίρια του κτήματος Δρακόπουλου και συγκεκριμένα η βίλα πήρε 3 φορές φωτιά με τον επικεφαλής της πυροσβεστικής να είναι κατηγορηματικός ότι δεν πρόκειται για φωτιές που μπήκαν από ατύχημα», έγραφε προ μηνών στον ιστότοπό της η Επιτροπή Κατοίκων για τη Διάσωση του Κτήματος Δρακοπούλου.
Στην ελληνική συνήθεια που θέλει την οικοδομική αξιοποίηση – και, ως εκ τούτου, εμπορική εκμετάλλευση – κάθε αδόμητης σπιθαμής (αθηναϊκής και μη) γης, η περίπτωση του Κτήματος Δρακοπούλου παραμένει η περίτρανη απόδειξη πως οι συλλογικότητες μπορούν να κάνουν τη διαφορά, διεκδικώντας και πετυχαίνοντας ποιότητα και αισθητική για τις, βεβαρημένες πολεοδομικά, πόλεις τους.